Ang western honey bee o European honey bee (Apis mellifera) ay ang pinaka-karaniwan sa 7-12 uri ng honey bee sa buong mundo. Ang genus na pangalan Apis ay Latin para sa "bubuyog", at ang mellifera ay nangangahulugang "honey-bearing", na tumutukoy sa pagkahilig ng species upang makabuo ng isang malaking dami ng honey para sa imbakan sa taglamig.
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
La 'belha de miau es 'na 'belha domesticada per far dau miau.
Bėtės, aba bėtie (luotīnėškā: Apis mellifera) īr nuognē naudings vabzdis, katros muokslėškā prėgol bėtėniu (Apoidea) ontšeimiō. Tas īr patsā tonkiausē žmuoniu ougėnams vabzdis.
Mėslījama, ka bėtis prėjonkė kažkor Pėitū Azėjuo, aba Afganėstanė. Bėtiu medu mėnavuo jau senuobės šomerā.
Bėtis gīven šeimuom, katrūsna prėgol tūkstontē vabzdiū. Šeimuo būn trejuopė gīvē: bėtalės darbėninkės, bėtėnā ė bėtis muotėnielės. Darbėnėnkės skraidiuo ė renk nektara, dėrb medo, dėrb aulios, keravuo bėtiu lervas. Bėtėnā gausėnas so muotėnielė, katra atved vėsas naujės bėtis. Muotėnielė par vėsa šeima īr vėina, a bėtėnā šeimuom neprėgol ė skraidiuo liuosā.
Bėitės darbėninkė gīven aple mienesi, bat tas, katras lėik žėimuotė, ta būn lėgė pavasarė. Vuo muotėnielė gīven keleta metu.
Bėtis nu sena liuob gīventė mediu drevies. No žmuogus anuom dėrb vėsuokius aulius. Anūs bėtis padėrb vaška kuorios, katrūs augėn lervas. Bėtis prėveiz auli ėr eš mediu sakū dėrb pėkė, katruo ožkaiša aulė skīlės.
Kumet bėtis jau nab'telp aulī aba drevie, anas ožsėaugėn naujū muotėnieliu vuo so senāja padėrb spėitiu ėr ėškrėdosės ėišk naujės vėitas.
Vasara bėtis ėš žėidū nektara dėrbėn medo. Anas gal noskrėstė nu aulė nat kelis kėliuometros. Kāp rond naujė nektara, bėtės savuotėškā šuok ė tēp paruod kėtuom bėtim, kaap rastė naujė kvietka.
Medu bėtis renk ėš 40 augalū rūšiu. Tonkiausē ėš lėipu, vėržiu, rapsu, ōžoulū, duobėlū.
Bėtės, kumet īr prėspausta aba gėn auli, skaudē gel. Sīkio so sava gelounio bėtės sodraska sava skėlvė, tudie nomėra. Bėtėis gielėms tonkiausē nie pavuojings - īgelta vėita ėštėnst, pasuop ė praēn, no kāp īgel daug bėtiu aba jēgo žmuogus anuom īr alergėškos, tūmet gal būt ė smertės.
S Biili oder d Iime (Apis mellifera; alemanischi Näme), mengisch zur Underschaidig vo Wildbiili au Europäisches Hungbiili gnennt, isch e Huustier, wo zu de Insekte ghört. Biili wered ghalte um Hung und Wachs z gwüne. Dezue spiled si e wichtigi Role as Bistoiber vo Kultur- und Wildpflanze.
S gitt meriri Underarte, i de Schwiiz isch s Dunkli Europäische Biili (Apis mellifera mellifera) haimisch, wo guet de chalti Winter vertrait.
Di ursprünglichi Haimet vo de Wildform isch vermuetli i Chliiasie, wo d Kulturform vor öppe 7000 Joor züchtet woren isch. Hüt isch s Hungbiili weltwiit verbraitet, d Wildform selber chunnt nüme vor, woll gits aber verwildreti Völcher.
S Biili het en ovaale Chopf mit Füeler, grosse Facettenauge, wo au im UV-Biriich gsie chönd. D Brust und de Hinderliib isch länglich und bruu. A de geel bihoorte Brust sind di sechs Bai agmacht. De Hinderliib isch schwarz, jedes Segment het hine e helle Straiffe, so ass de Hindertail gstraifflet uusgsiet. D Flügel sind dorsichtig. D Wiibli hend am Hinderliib e Stachel mit eme Widerhooge, bim Wiisel isch de zugunste vom Legapparat weniger guet uusbildet. Wen e Biili e Warmblüeter anglet, bliibt de Stachel wegem Widerhoogge i de Huut stecke und werd us em Biili samt de Giftdrüese usegrisse, so as es sterbt.
D Biili tailet sich i drai Chaste, nämli in Wiisel oder Chüng, i Trenne und i d Arbaiterine, wo sich vor alem i de Grössi underschaidet. De Wiisel und d Arbaiterine sind Wiibli, aber nume de Wiisel isch fruchtbar und lait Aier. D Trenne sind Mandli
D Arbaiterine sind em chlinnste und wered 11 bis 13 mm gross, si hend e langi Zunge, demit si de Nektar und Pole us de Blüte sammle chönd und si hend Wachsdrüese um Wabe z Baue
De Wiisel isch mit 15 bis 18 mm Längi em grööste, het nume e chorzi Zunge und kai Wachsdrüese.
D Trenne wered zwösched 13 und 16 mm grooss und hend vill grösseri Facettanauge als d Wiibli. Zo dem ane hend si kann Stachel.
Wiisel
Arbaiteri
Trenne
D Biili sind wie vili Insekte imene Staat organisiert und jedi Chaste het sini aigni Uufgoob. E Biilivolch oder en Iime cha bis 100000 Individue haa, wobi di allermaiste Arbaiterine sind.
De Wiisel isch s Zentrum vom ene Iime und s gitt pro Volch nume ann Wiisel. Früener het me gmaint, as de Wiisel e Mandli sai, drum isch s grammatikalische Gschlecht mändlich. Hüt werd drum em Wiisel au Biinekönigi gsait. D Hoptufgoob vom Wiisel isch Aier lege. Er cha bis zo fööf Joor alt were und lait i dere Ziit bis 100000 Aier.
Trenne hend nume d Uufgoob de Wiisel z bifruchte, wa ufem Hoochzigsfluug passiert. Aslang gnueg Naarig im Biilistock ume isch, wered d Trenne, wo kai Arbet verrichtet, im Iime duldet. Im Herbst, wenn d Vorööt zruggönd, wered si usem Stock verdrängt und sterbed maist im chalte Winter.
D Arbaiterine sind för ali Arbete zuständig. Je noch Alter werd anere Arbaiteri en anderi Uufgoob zuetailt, dezue ghööred s Putze vom Biilistock, de Bau vo de Zele, d Füetterig und Uufzucht vo de Laarfe, d Pfleeg vom Wiisel, und s Sammle vo de Pole und vom Nektar. Arbaiterine wo vill schaffed wered nu wenigi Wuche alt, im Winter, wenns wenig Arbet gitt, öberlebet Arbaiterine meriri Mönet.
D Chastezueghörigkait vomene Biili werd dör d Ernäärig vo de Laarfe und dör Zele bistimmt, wo s Ai dri glait werd. De Wiisel lait i di normale Zele ai bifruchtets Ai und drus use werd en Arbaiteri. Zele för Trenne sind echli gröösser und liget im üssere Tail vo de Wabe, wo de Wiisel unbefruchteti Aier inelait. Wenn e Wiisel alt werd, sterbt oder de Iime vorhett uszschwärme, bauet d Arbaiterine groossi konischi Wiiselzele, wo am Rand vo de Wabe abehanged. Wenn de ersti Wiisel schlüpft, lauft er im Biilistock umenand und tötet ali Wiisel wo nonöd gschlüpft sind. E Tail vom Volch schwärmt mit em alte Wiisel uus und verloot de Biilistock. Schlüüft e zwaite Wiisel, verloot au de miteme Tail vom Volch de Billistock. De noi Wiisel flüügt den zäme mit de Trenne zum Hochzigsfluug uus und loot sich vo merere Trenne im Flug lo bifruchte. De Hochzigsfluug werd jede Früelig widerholt.
Laarfe
Wabe mit Aier
Biili bi de Pfleeg vo Laarfe
Hungbiili bauet kai aignigs Nest wie d Wespi oder Hornusse, sondern si suechet sich hooli Bömm oder anderi gaigneti Underschlüpf uuf. De Iimler baut drum gaigneti Biilistöck. Früener sind hüüffig us Strau Biicher gflochte wore miteme Loch oder Löösch, wo d Biili ine und use flüüge chönd. D Toggerborger Grotze degege isch us Ruete gflochte wore. Hüt wered eender Hölzchäschte uufgstellt. De Biicher und d Biilichäste hend de Vortel, as si a gaigneti Plätz transportiert were chönd. Hüüffig wered aber au ganzi Iimehüsli baut, wo de Vortail hend, as si meriri Joor bruucht were chönd und em Iime e bessere Schutz geend.
D Uufgoob vom Iimler oder Biinevatter isch, en Iime wo em schwärme isch, in Bau z Bringe. Chunnt en Iime i d Nööchi vomene Iimler und hangt sich anen Bomm, stülpt er e Netz oder de Biicher über de Iime und risplet Biili dör Schüttle drii. I de Stadt isch d Füürweer zueständig um en uusgschwärmte Iime iizfange.
Schwiizer Iimehüsli
Biinechäste bi Überlinge
Biicher
Iimler bim Flechte vo Biicher
D Biene händ en sehr grossi Bedüütig bi der Beschtäubig vo Pflanze, teils au vo Nutzpflanze, wo für die menschlichi Ernährig wichtig sii. Glichziitig sind si aber au in ihrer Exischtenz bedroht, uuf en erscht Blick z. B. dur d Varroamilbe, d Forschig chunnt aber immer wie mehr zum Schluss, dass die chemische Pestizid ebefalls en Rolle mitschpiile. Es heisst, dass es Uusschtärbe von de Biene au d Exischtenz vom Mensch chan in Frog schtelle. Vergliich dodezue au d Uussag vom Film More than Honey.
I de Schwiiz gitts no 615 (z Europa rund 700 und z Dütschland öpe 500) anderi, sogenannti Wildbiene-Arte (au d Hummle ghöre derzue), wo für Honigliferig zwar kei Rolle schpiile, aber für d Beschtäubig sind einigi vo dene wiitere Arte ebefalls sehr wichtig.
S Biili oder d Iime (Apis mellifera; alemanischi Näme), mengisch zur Underschaidig vo Wildbiili au Europäisches Hungbiili gnennt, isch e Huustier, wo zu de Insekte ghört. Biili wered ghalte um Hung und Wachs z gwüne. Dezue spiled si e wichtigi Role as Bistoiber vo Kultur- und Wildpflanze.
S gitt meriri Underarte, i de Schwiiz isch s Dunkli Europäische Biili (Apis mellifera mellifera) haimisch, wo guet de chalti Winter vertrait.
De Huningbij (Apis mellifera) is in ynsekt dy't sawat oer de hiele wrâld foarkomt. Huningbijen wurde troch minsken ynset foar de produksje fan huning, bijewaaks en medisinen, en foar de bestowing fan fruit. De bijefolken wurde ûnderhâlden troch ymkers.
Fanâlds komme de bijen út Afrika en hawwe letter harren wengebiet fergrutte. Yn Jeropa besteane der twa genetysk ferskillende populaasjes. Ut it DNA blykt dat se mear besibbe binne oan de Afrikaanske ûndersoarten as oan elkoar. It genoam fan de Huningbij wurdt op it stuit troch wittenskippers útinoar raffele.
Huningbijen libje op in komplekse wize byelkoar. Hja hawwe in ynterne klok dêr't se better troch navigearje kinne en wêrmei't se taken goed ferdiele kinne. Dêrneist is de biologyske klok fan grut belang by de bijedûns, dêr't de wurksters ynformaasje mei oan elkoar trochjaan kinne as it bygelyks oer it finen fan iten giet.
Yn de natoer libje bijen op beskutte plakken lykas in holle beam of oare holten. In folk libbet allinnich op plakken dy't wetterticht binne. Ek moat de yngong in sekere ôfmjitting hawwe. Bijen dy’t troch minsken hâlden wurde libben eartiids faak yn bijekuorren. Hjoeddeis hawwe ymkers de bijen faak yn in bijekast. In bijekoer is no allinnich noch mar omdat ymkers dat moai fine.
In bijefolk is in sterke sosjale ienheid. It yndividu yn dy mienskip telt net, útsein dy fan de keninginne. It folk docht der yn tiden fan need alles oan om de keninginne oerlibje te litten. Der binne yn it folk trije typen bijen, der is ien keninginne en der binne wurksters en darren. De keninginne is in froulike bij en soarget foar de neiteam. De wurksters binne ûnfruchtbere froulike bijen dy’t alle wurk dogge. De darren binne manlike bijen, sy dogge neat oars yn it folk as ite en de keninginne befruchtsje. Yn augustus binne se net mear nedich en wurde se troch de wurksters ôfmakke, dit wurdt de darrenslacht neamd. Grutte folken hâlde wol in pear darren oan omdat dy de winter makliker troch komme. Lytse folken sjogge de darren as in lêst. Wurksters kinne net foar neigeslacht soargje, mar mocht de keninginne dea wêze en der is gjin mooglikheid mear om in nije keninginne te meitsjen foar in folk dan feroarje in oantal wurksters. Sy gean aaikes lizzen. Ut dizze aaikes komme allinnich mar darren. It folk is dan wol ferlern mar de genen wurde dan dochs noch trochjûn. Al is de kâns lyts dat in dar mei in keninginne pearje sil.
De keninginne leit aaikes yn de sellen fan de raat. Nei trije dagen krûpt in larfke út it aaike. Dit larfke wurdt fuorre troch de bijen. De earste dei krijt it keninginnesjelei, in spesjaal guodsje wat de bijen sels meitsje. Se meitsje dit troch stomoal te ferwurkjen yn de mage. Dizze sjelei krijt de wurkster mar ien dei. Soe it larfke it mear dagen krije dan groeit it ta in keninginne út. Nei seis dagen wurdt de sel ôfsluten. Yn de ôfsluten sel feroaret it larfke yn in bij. Nei 21 dagen knaget de jonge by it waaksdekseltsje iepen. De bij dy’t út de sel krûpt is griis fan kleur. De ymker neamd dizze dan ek wol gryskes. De bij nimt earst wat huning en giet dêrnei daliks oan it wurk. De bij is de earste pear dagen skjinmakker. Nei seis dagen kin de bij jonge bijen fersoargje. Ek is de bij dan by steat om waaks te meitsjen. Fan dit waaks bouwe se de raten út. Nei fyftjin dagen komt de bij ek bûten. Noch net om nektar te sykjen mar om fijannen fan de kast fuort te jeien. Mocht it nedich wêze om it folk te rêden dan offert de bij syn eigen libben op foar de rest fan it folk. Is de bij 21 dagen âld dan fleant de bij foar it earst út om nektar en stomoal te sammeljen. Fan de iere moarn oant jûns let is er dêrmei dwaande. Troch it hurde wurkjen ferslyt de bij hurd. Nei likernôch trije wiken binne de spieren fan de wjukken sa fersliten dat de bij net weromkomt yn de kast. It libben fan de bij hat dan seis wiken bestien út wurkjen foar it folk.
In bij fleant allinnich oerdei. In bij brûkt de sinne om te navigearen. In bij kin troch de wolken hinne sjen wer't de sinne stiet. Fynt in bij blommen dan seint er dit troch nei de oare bijen yn de kast. De bij giet dûnsjen en oan de hân fan de dûns witte de oare bijen wêr’t se hinne moatte.
In wurkster libbet yn de winter langer. Yn de winter fleane de bijen net omdat se allinnich bûten komme as de temperatuer heger is as 10 graden. Ek hoege winterbijen minder larfkes te fersoargjen. De keninginne leit tusken novimber en jannewaris hast gjin aaikes. De winterbijen libje likernôch 5 moannen.
In nije keninginne moat noch befruchte wurde om aaikes te lizzen. It befruchtsjen bart tusken de trije en fyftjin dagen nei útkommen. It hinget fan it waar ôf. De keninginne fleant heech yn de loft. Troch de feromonen dy’t se ôfskiedet witte darren wêr’t se is. Sy besykje om har te befruchtsjen. Se fleant sa hurd mooglik, dat allinnich de bêste darren krije de kâns har te befruchtsjen. Se pearet leafst mei darren út in oar folk. As se werom komt fan de breidsflecht dan begjint se fuort mei it lizzen fan aaikes. Yn it heechseizoen leit se mear as 2000 aaikes op in dei. Mocht de keninginne net werom komme fan de breidsflecht omdat se bygelyks opfretten is troch in fûgel dan is it folk ferlern. It folk kin sels net mear in nije keninginne meitsje. Mocht de ymker de kast op sa’n momint iepen dwaan dan heart de ymker faak in gûlend lûd. Krekt of binne de bijen fertrietlik. It folk besiket noch safolle mooglik genen troch te jaan troch mantsje-bijen opgroeie te litten.
Yn in folk kin fan alles barre. De ymker dy’t bygelyks de keningin dea makket. It kin per ûngelok barre. It folk is dan net ferlern. It folk hat de mooglikheid om fan in gewoan aaike in nije keninginne te meitsjen. De omjouwing fan it aaike wurdt weihelle sadat it aaike genôch romte hat om út te waaksen ta in keninginne. Fan in aaike fan trije dagen âld kin noch in nije keninginne makke wurde.
Ornaris is de kleur fan de huningbij brún. By sommige rassen kin it achterliif ek wol gielich, of wat oranje-readich en sels ek wol lederbrún wêze. In grut fersin mar wol in algemiene opfetting is dat de bij syn achterliif in giel-swarte kleur hat. Dat is, oars as by de ealjebij, net wier. It hier fan de bij is frij ljocht of gielich te neamen, en sa liket it dat de bij twa ferskillende hûdskleuren hat.
De grutte fan in bijelichem is tusken de 15 en 18 milimeter by de keninginne, 13 en 16 milimeter by de darren, en tusken de 11 en 13 milimeter by de wurksters. Dizze sifers jilde foar suver alle huningbijen dy't troch ymkers oer de hiele wrâld hâlden wurde, in stikmannich bijerassen yn de waarmere regio's yn Afrika binne lykwols lytser. De keninginne is goed werom te kennen oan har grutte, bygelyks har achterliif is dúdlik langer as dat fan de darren en de wurksters. De darren ûnderskiede har fan de wurksters om't se gruttere faseteagen (gearstald út ljochtdetektors) hawwe.
De wjukken binne fan trochsichtige fleuzen dy't as wjuksellen suver parallel neist elkoar lizze. De bijen hawwe relatyf krêftige spieren om de wjukken mei bewege te kinnen. De spieren kinne ek brûkt wurde sûnder de wjukken te bewegen, sa kin de bij himsels opwaarmje. Oarsom kin er de wjukken bewege sûnder te fleanen. Dat docht de bij bygelyks as er yn syn nêst is en de wjukken brûke wol as fentilator om it kâlder te meitsjen. Neist it waarmer en kâlder meitsjen kin de bij syn wjukken brûke om lûd te meitsjen.
De keninginne en de wurksters hawwe as froulike bijen in angel dêr't se mei stekke kinne. Om't de keninginne ek noch aaien lizze moat is har angel oars as dy fan de wurksters. De wurksters hawwe in angel mei heakjes deroan en de keninginne net. Sa kin in keninginne ferskate kearen stekke sûnder dat sy dêrby har angel ferliest.
Bijen kinne de reade kleur binnen fan it sichtbere spektrum net sjen, mar kinne wol in diel fan de ultraviolette kleuren sjen. Troch it sjen kinnen fan it ultraviolette ljocht kin in bij better blommen ûnderskiede, wat fan belang is foar it finen fan huning. As in bij net beweecht sjocht er mei syn faseteagen net folle. Dat is te ferlykjen mei in digitale kamera dy't net folle piksels hat. It sicht fan de bij wurdt better as er him beweecht/fleant. Troch de beweging kriget er ferskate ympulsen binnen sadat der in film ûntstiet.
De huningbij hat seis poaten. De bij hat trije stel en elk stel hat in eigen funksje. De foarpoaten brûkt er om mei te fielen. It middelste stel poaten en benammen it achterste stel brûkt er foar stomoal.
In bijefolk is in mienskip dy’t der folslein op rjochte is om it trochjaan fan de genen sa folle mooglik slagje te litten. Der moatte mear folken komme om soks te dwaan. Yn it foarjier waakst it bijefolk stadich troch. Der binne in soad blommen dy’t bloeie dus der is nektar en stomoal genôch. De bijen begjinne yn maart en april mei it meitsjen fan gruttere sellen ûnderoan de raat. Yn dizze sellen leit de keninginne ûnbefruchte aaikes. Ut dizze aaikes komme de darren. Dit is it earste sinjaal dat der in swaarm kommendeweis is. As der hieltiten minder romte yn de kast is dan gean de wurksters ûnderoan de rânen fan de raten grutte sellen meitsjen. Dit binne keninginnesellen. De keninginne leit der in befruchte aaike yn. As nei trije dagen it larfke útkomt dan krijt dit larfke bysûnder iten, de saneamde keninginnesjelei. De keninginnesjelei is tige ryk oan aaiwyt. De wurksters meitsje dy sjelei mei de help en nektar, stomoal en in bysûndere klier op de kop. Dizze larven waakse tige fluch en ferpopkje al nei seis dagen. Op de trettjinde dei wurdt de nije keninginne berne mei oare kenninginne-susters. De âlde keninginne is al twa wiken op in dieet. Hja moat ôffalle oars kin se net fier fleane. De nije keninginnen warskôgje de âlde keninginne dat se der oan komme. De âlde keninginne giet dan fuort yn in grutte swaarm. Faak komt dizze swaarm net al te fier en giet yn in beam sitten. In earste bijeswaarm telt meastal likernôch 10.000 oant 20.000 bijen. De bijen hawwe huning meinaam út it folk wei. Se hawwe foar likernôch trije dagen oan iten. Foar dy tiid moat der dus in nije wente fûn wêze. Yn de kast komme de oare deis de ferskillende keninginnen út. It hinget fan de grutte fan it folk ôf hoefolle swaarmen der út komme. De nije keninginnen beslute faak ek om fuort te fleanen. Dizze swaarmen wurde neiswaarmen neamd en kinne út likernôch 5000 oant 10.000 bijen bestean. Meastentiids fleant 60 persint fan de bijen fuort mei alle swaarmen. Beslút it folk om net mear te swaarmjen dan stekke se de oare keninginne dea sadat der noch ien oer bliuwt.
In swaarm bijen giet faak yn in beam sitten. In tal bijen sil op ferkenning gean om in nij hús te finen. As in bij in goed plak fûn hat giet er werom nei de swaarm en besiket er om mear bijen nei syn plak te krijen. Der sille in oantal bijen reageare. Fine dizze bijen ek dat it in goed plak is dan besykje dizze bijen ek wer oare bijen mei te krijen. Fine guon bijen it gjin goed plak dan besykje se ek net om mear bijen oer te heljen om te kommen. Binne genôch bijen it iens oer it nije plak dan giet de swaarm tagelyk omheech om nei de wente ta te fleanen. In bijeswaarm yn de loft kin tige yndrukwekkend wêze. De bijen sille net stekke omdat se noch gjin hús hawwe om te ferdigenjen. Fuortendaliks gean de bijen oan it wurk yn de nije wente. Alles wurdt skjinmakke en der wurdt fuortendaliks begûn om raten te bouwen.
Huningbijen wurde oer de hiele wrâld hâlden. Der binne in soad ferskillende ûndersoarten Huningbijen. Oer it algemien kin sein wurde dat bijen súdliker yn Jeropa ljochter fan kleur binne. De bijerassen yn Jeropa wurde al iuwen lang hâlden. Se binne dus faak kruse om perfeksje te krijen. It perfekte folk wurdt sjoen as in folk dat net gau stekt, wat in soad huning jout en wat net sa gau swaarmet. Bijewaaks is no minder nedich, mar eartiids waard it brûkt op grutte skaal om kearsen te meitsjen. Foaral yn kleasters waarden bijen hâlden. Om perfeksje te krijen waarden bijekeninginnen ynfierd út it bûtenlân. Dat hat der foar soarge dat bijesykten maklik troch de wrâld gean koenen. In foarbyld is de Faraomyt, dy'y foar it grutste part yn it westen kaam is troch de ymport fan keninginnen.
Hjoed de dei binne der yn Nederlân noch plakken dêr't yn in straal fan 10 kilometer gjin oare bijefolken foarkomme. Dus de ymker is der wis fan dat de kenninginne befruchte wurdt troch bijen fan de bijekasten dy’t yn dy straal stean. Op De Lemmer en op Tessel wurde bijen kweekt fan in oar ras as de Nederlânske bij. De Nederlânske bij is yn de rin fan de jierren ferbastere mei oare soarten bijen. De Nederlânske bij is donker fan kleur. In bijefolk dêr't allinnich mar donkere bijen yn foarkomme is seldsum wurden. Der is in groeiende groep ymkers dy’t de Nederlânske bij werom hawwe wol. De Nederlânske bij wie net sa gau siik en yn de winter gienen dizze bijefolken net sa gau dea. It liket derop dat de bijen troch al it krusen swakker wurden binne tsjin firussen.
Dat bijen huning meitsje is wichtich mar net it wichtichste wat se dogge. De bijen bestowe de blommen fan alle planten dy’t se besykje. Dêrom wolle fruittelers graach bijekasten by harren beammen stean hawwe. De bij is plantfêst. In bij fleant hieltyd op ien plant oan salang't de blom fan dy iene plant noch nektar jout. Pas as de nektar fan dy iene plant hielendal op is fleant de bij nei in oare plant. Sa kin it wêze dat der altyd bestowing is. It stomoal, dat ek sammele wurdt, nimt de bij mei nei de kast.
Bijen meitsje huning fan de nektar dy’t sy sammelje op de blommen. Planten produsearje sûkerhâldende plantesappen wêrûnder nektar. De bij sammelt de nektar yn har huningblaas, deryn wurde bepaalde stoffen tafoege en begjint it omsettingsproses. As de bij yn de kast komt, wurdt de nektar oerjûn oan oare bijen. Dizze bijen dogge it yn de raten. Dêrnei wurdt it wer opsûge en wurdt it focht der út helle. Eins is huning de spui fan de bijen. As it sûkergehalte fan de huning heech genôch is sil de huning net mear bedjerre en wurde de sellen troch de wurkster ôfsluten mei in waaksdekseltsje. Sa is de huning ûnbeperkt hâldber en beskikber as de bijen it nedich hawwe. De bijen sammelje de huning foar yn de winter. Mocht de ymker de huning der út helje dan jout de ymker oan de bijen sa’n 20 pûn oan sûkerwetter werom oan it folk.
Der binne ferskillende bijesykten dêr't in folk oan kapot gean kin. In sykte kin stadich taslaan en it folk stadichoan ûnderút helje mar it kin ek tige hurd gean. De folgjende sykten binne bekend:
In soad fan dizze sykten binne fataal foar in folk. Troch it krusen fan de bijen en it ferkeapjen fan bijefolken binne in soad sykten sneller ferspraat as dat de bijen derop regeare. Der kin sein wurde dat it hjoeddeisk min giet mei de bijen. In soad ymkers hawwe yn de wintermoannen folken dea. Frjemd is wol dat der noch stees wylde folken binne. Dizze folken geane net ûnderút. Der binne guon wittenskippers op syk nei medisinen. En it is hoopfol foar de bijen dat der foar guon sykten medisinen binne.
– foto, fideo en harktriemmen
Wikiwurdboek: Huningbij – betsjutting, etymology, synonimen, besibbe wurden, oersetting en grammatika
De Huningbij (Apis mellifera) is in ynsekt dy't sawat oer de hiele wrâld foarkomt. Huningbijen wurde troch minsken ynset foar de produksje fan huning, bijewaaks en medisinen, en foar de bestowing fan fruit. De bijefolken wurde ûnderhâlden troch ymkers.
Fanâlds komme de bijen út Afrika en hawwe letter harren wengebiet fergrutte. Yn Jeropa besteane der twa genetysk ferskillende populaasjes. Ut it DNA blykt dat se mear besibbe binne oan de Afrikaanske ûndersoarten as oan elkoar. It genoam fan de Huningbij wurdt op it stuit troch wittenskippers útinoar raffele.
Huningbijen libje op in komplekse wize byelkoar. Hja hawwe in ynterne klok dêr't se better troch navigearje kinne en wêrmei't se taken goed ferdiele kinne. Dêrneist is de biologyske klok fan grut belang by de bijedûns, dêr't de wurksters ynformaasje mei oan elkoar trochjaan kinne as it bygelyks oer it finen fan iten giet.
Dissen Artikkel stoant in dät Wikipedia-Review.
Ju Ieme (Apis mellifera) is ne Oard fon do Insekte. Dät rakt fuul Unneroarden fon disse Oard, wierfon in Seelterlound ju Nominatfoarm (Apis mellifera mellifera) heemsk is. Daach häbe masse Imkere in Middel-Europa däälich uurswäkke, as ju Unneroard Apis mellifera carnica (ap Deele fon dän Balkan heemsk) af Buckfast-Iemen (een Misk-Tuchtenge uut Änglound). Ju Nominat-Foarm is deeruum in wäkke Rebätte fon't Uutstierwen betruued. Do Moanskene nutsje do Iemen, deermäd jo Huunich, Woaks un uur Ärtjuuchnisse hääbe. Dät naamt me Imkeräi. Wan me fon Iemen baalt, meent me normoal disse Oard, dät rakt uk uur nai früünde Oarden, toun Biespiel Moasiemen[1], do me uk Iemen naamt. Een noch äänelkere Oard, Apis cerana rakt dät uk in't Aaste un Suudaaste fon Asien, fon düsse Oard is ju freeselke Miete[2] Varroa destructor ap uus wäästelke Iemen uurgeen, ju do Ieme al as Moaden läip süük moaket un, juust so as t.B. wäkke Gifte, do in ju Buuräi (deelwiese indäid legoal!) iensät wäide, waareldwied een iedensthoaftige Betruuenge foar do Iemenbestounde is. Iemen fon ju hier beskrieuwene Oard Apis mellifera rakt dät däälich truch Imkeräi in ju heele Waareld, man fon Natuur uut kuume do bloot in Europa, Afrikoa un Faander-Asien foar.
Dät rakt een Muur, dät is n fruchtboar wieuwelk Diert, wät dän Swoorm gruundje mout un aal do Oaiere lait, dät rakt do Oarbaidsiemen, do uk wieuwelk, man uunfruchtboar sunt, un dät rakt do Droanen, dät sunt monnelke Iemen. Ne Muur äntstoant wan do Oarbaidsiemen ne Moade mäd n speziellen Foddersaap, dän me in ju Fäksproake "Gelée Royale" naamt, fodderje. Do Oarbaidsiemen kriege fuuls tou min Gelée Royale, moor Huunich un Blöimte, uut dissen Gruund ferkwienje se, wäide uunfruchtboar un sunt Oarbaidsiemen. Droanen äntstounde innerdoat uut n Oai, wät nit befruchted wuude. In n Swoorm rakt dät foarallen Oarbaidsiemen un een uutwoaksene Muur. Wan junge Muure ap ju Waareld kuume, gruundje se ätter ne kuute Tied hieren oainen Swoorm.
Deermäd do uur Iemen fluks wiete, wier ne fulle, goude Fodderwälle is, hääbe do Iemen n System, uum hiere Meeoarbaidere tou wiesen, wier fuul Fodder is. Ju wiest mäd ne Oard fon Dons-Sproake, wo die Winkel fon Sunne un ju Fodder-Wälle is. Wan ju hier Bääterdeel deerbie gau bewääget, betjut dät, dät ju Fodderwälle nai is, wan ju et nit so gau bewääget, dät ju Fodderwälle nit nai is. (Do Bielden links: A is die Dons, B is ju Betjuudenge)
N Foarskengeprojekt fon dän Biologe James L. Gould wiest, dät jo nit bloot disse Dons-Sproake hääbe, sunnern uk geografiske, mathematiske un logiske Gedanken hääbe: Hie toachte toueerst, do Iemen orientierje sik an apfaalende Punkte in ju Loundskup. Hie staalde dät Iemesküül in n Woold, truch dän me nit kiekje kuud, wier neen apfaalende Punkte (buute n poor oolde Boome) wieren. Hie määrkde, dät do Iemen liekuut tou ju Fodderwälle fljooge, man jo wieten uk Punkte in dät Lound un ju Loangte fon dän Ploats twiske do two Punkte. Jo hieden in hieren litjen Kop ne gjuchte Loundkoarte! Gould waas uurrasked un interessierde sik gnauer foar ju Intelligens fon Iemen. Hie noom also sien Iemesküül un staalde et an n gans grooten Fiskediek. Deerätter noom hie n Boot mäd fuul Bloumen un feronkerde et in ju Midde fon dän Fiskediek. Ätter do eerste Iemen spikkelierden un in ju Donssproake do uur Iemen fon ju Fodderwälle ap dän Fiskediek tälden, ignorierden jo dät, wült jo slau genouch wieren, uum dät uunlogisk tou fienden, dät Bloumen in n Fiskediek woakse. Uum seeker tou wieten, dät do Iemen nit bloot fon dän Woater-Röäk ouskräkked wuuden, geen hie snoagens mäd dät Iemesküül ätter ne Mäid wai, ju jusälge Foarm as die Fiskediek hiede, man as aal Mäide naan Woater-Röäk hiede. Dät Boot mäd do Bloumen laide hie in ju Midde fon ju Mäid. As smäidens do Iemen apwoakeden un toachten, jo wieren noch bie dän Fiskediek, wüül ook neen Ieme tou do Bloumen fljooge. Gould moakede noch n Experiment. Hie noom ne fierboare Fodderstation un häd ju älken Ättermiddai uum dän sälge Oustand ferskäuwen. Ätter ne kuute Tied kuuden do Iemen bereekenje, wier ju Fodderstation an dän naiste Ättermiddai weese woll un ferwachteden ju an disse Steede. Gould wüül nu wiete, af do Iemen uk noch beeter reekenje konnen. Hie häd dän Oustand, uum dän ju Fodderwälle ferskäuwen wuude, älken Dai uum 25 Prozent gratter moaked. Uk dät kuuden do Iemen ätter ne kuute Tied goud bereekenje un ferwachteden ju wier älken Ättermiddai.
Iemen konnen Faawen sjo. Uut dissen Gruund hääbe moonige Imkere ferskeedenfaawiche Iemensküüle. Karl von Frisch kuud dät truch dät lokjen fon Iemen mäd jeele Koarten ätterwiese. Man Iemen konnen, as me däälich weet, moor Faawen sjo as do Moanskene: So kon ne Ieme Ultraviolett sjo, dät is ne Faawe, ju do Moanskene eenfach nit sjo konnen. Foar Iemen sunt Faawen uk fuul wichtiger as foar Moanskene, wült Iemen fon Blöiten lieuwje. So konnen Iemen in ne Blöite, ju foar dät moanskelke Ooge bloot wiet is, mongs ne ultraviolette Teekenge sjo un disse Blöite so fon uur Blöiten beeter unnerskeede.
Haudartikkel: Imkeräi
Imkeräi is, wan n Moanske Iemen häd. Fröier, in ju Steentied, roowden do Ljuude wüülden Huunich, as me ap oolde Kritselteekengen sjo kon. Däälich häd die Moanske sälwen Iemen un kon so Woaks, Huunich un uur Ärtjuuchnisse gewinne. Uk foar dät Seelterlound waas die Honnel mäd Huunich wichtich.
Ju Ieme is 11 bit 18 mm loange. Die Bääterdeel häd ljoachtbruune "wullige" Striepen. Do Skienen fon do bääterste Beene hääbe ne Heeuwe. Iemen hääbe n Stiekel.
Anatomie (Körperbau) fon ne Oarbaidsieme. Klik ap ju Bielde foar ne grattere Ansicht un ne Beskrieuwenge ap düütsk, ängelsk un frantsöösk
Droane
Ju Muur (Midde) monken do Oarbaidsiemen
Stiekel fon ne Oarbaidsieme
– Bielden, Videos un AudiodoatäieJu Ieme (Apis mellifera) is ne Oard fon do Insekte. Dät rakt fuul Unneroarden fon disse Oard, wierfon in Seelterlound ju Nominatfoarm (Apis mellifera mellifera) heemsk is. Daach häbe masse Imkere in Middel-Europa däälich uurswäkke, as ju Unneroard Apis mellifera carnica (ap Deele fon dän Balkan heemsk) af Buckfast-Iemen (een Misk-Tuchtenge uut Änglound). Ju Nominat-Foarm is deeruum in wäkke Rebätte fon't Uutstierwen betruued. Do Moanskene nutsje do Iemen, deermäd jo Huunich, Woaks un uur Ärtjuuchnisse hääbe. Dät naamt me Imkeräi. Wan me fon Iemen baalt, meent me normoal disse Oard, dät rakt uk uur nai früünde Oarden, toun Biespiel Moasiemen, do me uk Iemen naamt. Een noch äänelkere Oard, Apis cerana rakt dät uk in't Aaste un Suudaaste fon Asien, fon düsse Oard is ju freeselke Miete Varroa destructor ap uus wäästelke Iemen uurgeen, ju do Ieme al as Moaden läip süük moaket un, juust so as t.B. wäkke Gifte, do in ju Buuräi (deelwiese indäid legoal!) iensät wäide, waareldwied een iedensthoaftige Betruuenge foar do Iemenbestounde is. Iemen fon ju hier beskrieuwene Oard Apis mellifera rakt dät däälich truch Imkeräi in ju heele Waareld, man fon Natuur uut kuume do bloot in Europa, Afrikoa un Faander-Asien foar.
Da Imp oda Fleißige Imp (oda d'Impn (f), d'Bei (f), af deitsch: Honigbiene) is as oanzige Insekt, des wos in Middleiropa wirtschafdlich gnutzt wird; er is desweng aa de am ollaweidan, nemli wöidweid, fabroadte Oart fo di Beifegl. A Mensch, der wos Impn zicht, is a Zeidla; as wichtigste Produkt fo da Zeidlarei is da Honi.
Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.
'Miodnô pszczoła' (Apis mellifica L., syn. Apis mellifera L.) – tó je ôrt ze szlachù pszczoła i rodzëznë prôwdzëwëch pszczołowatëch.
Hòdowónô przez człowieka ju w starożitnim Egipce. Dôwni wëstãpòwa w Europie, Azji i Africe, a dzysô je na całim swiece. Miodnô pszczoła żëje w familiach zwónëch rojama, chtërné skłôdają sã z robòtnic,samców (trónów)i pszczeli matczi(królewiónczi). Żëją wiedno w wiôldżich rodzëznach, Rój mòże liczëc òd 10 000 do 80 000 òwadów. Zanôléżno òd sprawióny robòtë, maja rozmajitą bùdowniã i ùfarbòwanié.
Mają długòtã 1,5 cm. Cało tegò òwôda je czôrno-żôłté i prawie całé we włoskach. Mają 12- człónowi różczi. Ji maklënë są dosc krótczé, a skrzidła przezérné. Na tëlnëch òdnogach mają kòsziczczi, chtërne są do przënoszeniô kwiatowégò piszkù. Pszczołë mògą latac òd wczasnégò zymkù tam, gdze są kwiatë z chtërnëch mògą wząc kwiatowi piszk i nektar (kwiatny sok). Zajimajã sã fùdrowaniém królewionczi i pònarwów, bùdowaniém flastra, wërôbianiém miodë i pierzdżi, òchróną gniôzda, zbieraniem nektarë i kwiatowégò piszkù. Òb czas 1 sekundë lôtaniégò robią òd 3 do 6 métrów i walą skrzidłama 190 razë.
Mô długòtã 25 mm i nié mô na nogach kòsziczków. Żëje kòle 5 lat i zajimô sã skłôdanięm jajów ( kòl 750 000 w całim zëcim. Larwë wëkluwają sã z jôj, chtërne matka zniosła w wòskòwëch kòmórkach wãdzë. Pònarwë robotnic i trónów fudrowóné są mléczkã przez pierszi 3-4 dni żëcégò, larwë namienioné na króléwiónczi przez całé czas rostë. Rozwij òd jaja do dozdrzelałégò warô w przëtrôfkù robòtnicë 21 dni, tróna 24 dni, królewiónczi 16 dni.Pszczelô matka mô gargùle żuwaczkòwé, chtërné wëdzelają substancëje hormonalné. Dzãka nima decidëje ò sprôwianim sã robòtnic (bùdowaniô plastrów abò jinszi dzejanié). Felënk matczi zaczinô nieprządk w plecónce i całowny rozprzig pszelégò rojë.
Z niezaòdzónëch jôj wërôstają trôte, to znaczi trónë, chtërne nié mają żągłów. Wëstãpiają blós òd zymkù do lata. Òdbëwają kòpùlacëjã z młodëma matkama, a pózni są wënëkùnë przez robòtnice za rój i dżiną.
Hewòtny artikel òstôł napisóny przez òsobã jakô nie znaje perfektno kaszëbsczégò. Jãzëkòwô pòprôwnosc negò artikla wëmôgô werifikacëji.
'Miodnô pszczoła' (Apis mellifica L., syn. Apis mellifera L.) – tó je ôrt ze szlachù pszczoła i rodzëznë prôwdzëwëch pszczołowatëch.
Pipiyōlin, caxtillāntlahtōlli: Abeja melífera (Apis mellifera) in yolcatzin.
De Westliche Honnigimm is en vun de negen Aarden vun de Honnigimmen, un dormank ene ganz besunnere. Se leevt mit ene Königin, mehr as 30.000 Arbeiterinnen un de Drohnen tosamen in enen Staat oder Volk. De Königin un de Arbeitsimmen hefft an ehr Achterliev enen Prickel mit ene Giftblaas un enen Wedderhaken. De wille Honnigimm wahnt tomeist in holle Bööm,un de vun den Imker tüchten Völker warrt in Körv oder Holtkassens unnerbrocht. In de Körv oder Kassens hangt in bestimmte Afstännen Holtrahmens, in de de Immen ehre sesseckigen Zellen inboot.
Blots de Königin hett vull utbillte wiefsch Geslechtsorganen. Up den Hochtietsflaag warrt se vun ene Drohn besamt. Se spiekert dat Sperma in ene Saatblaas. Na un na warrt de Eier in de Zellen afleggt, an'n Dag so wat bi 2000 bit 5000 Stück. Ut de befruchten Eier kaamt de wieflichen Immen, de entweder to Arbeitsimmen oder in gröttere Zellen dör besunnert Foder to Königinnen heranfodert warrt. Ut de unbefruchten Eier kaamt de Drohnen, de sik ahnen wat to doon in’n Stock herumdrievt, bit se na den Hochtietsfloog vun de Arbeitsimmen dootmaakt warrt. Den Honnig sammelt alleen de Arbeitsimmen. Se leevt sess Weken, un ehr Levensloop is nipp un nau fastleggt. Toeerst mööt se saubermaken un Larven fodern, darna hefft se Wachdeenst an dat Flooglock un eerst in de lesden veerteihn Daag hefft se de Upgaav, Honnig to sammeln.
De Immen besöökt lange Tiet ümmer de glieken Planten. Darbi överdräägt se den Blötenstoff vun ene Plant up de Noor vun de neegste, un so kummt dat to dat Bestöven vun Blomen un Aavtbööm. Mit enen Suugrüssel warrt de Honnigsaft ut de Blöten sagen, in den Honnigmagen upnahmen un denn in de Zellen spiekert. Den gröttsten Deel darvun bruukt de Immen för ehr egen Nähren. En Immenvolk bringt den Imker darum nich veel mehr as 10 kg Honnig in een Jahr. In honnigarme Jahren mutt Zucker oder Sirup tofodert warrn.To dat Sammeln vun Pollen deent de Körfkens an de Achterbenen, de as lütte Büxen utseht, wenn se vull sünd. De Blötenstoff warrt in den Stock transporteert un dar to enen Bree verarbeit un an de Larven verfodert.
Wenn sik dat Immenvolk so stark vermehrt hett, dat de Ruum in den Stock to eng warrt, so treckt de Königin mit enen Deel vun dat Volk ut un billt en neet Volk (Swarm). Hüdigendags maakt de Imker avers meist al de nee Königin doot, ehr dat se utswärmen deit. De Swarmtiet sett Midde Mai in un kann bit Midde August wohren. Meist fleegt de Immen nich wiet, sett sik bold in ene dichte Druuv an den Tack vun enen Boom un warrt vun enen Imker, wenn he bitieden dartokummt, in enen Korf oder Kassen afslaan. De Rest vun dat Volk blifft mit ene ne'e Königin trüch. Ahnen ene Königin kann en Volk nich leven un geiht bold in.
. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons. De Westliche Honnigimm is en vun de negen Aarden vun de Honnigimmen, un dormank ene ganz besunnere. Se leevt mit ene Königin, mehr as 30.000 Arbeiterinnen un de Drohnen tosamen in enen Staat oder Volk. De Königin un de Arbeitsimmen hefft an ehr Achterliev enen Prickel mit ene Giftblaas un enen Wedderhaken. De wille Honnigimm wahnt tomeist in holle Bööm,un de vun den Imker tüchten Völker warrt in Körv oder Holtkassens unnerbrocht. In de Körv oder Kassens hangt in bestimmte Afstännen Holtrahmens, in de de Immen ehre sesseckigen Zellen inboot.
Blots de Königin hett vull utbillte wiefsch Geslechtsorganen. Up den Hochtietsflaag warrt se vun ene Drohn besamt. Se spiekert dat Sperma in ene Saatblaas. Na un na warrt de Eier in de Zellen afleggt, an'n Dag so wat bi 2000 bit 5000 Stück. Ut de befruchten Eier kaamt de wieflichen Immen, de entweder to Arbeitsimmen oder in gröttere Zellen dör besunnert Foder to Königinnen heranfodert warrt. Ut de unbefruchten Eier kaamt de Drohnen, de sik ahnen wat to doon in’n Stock herumdrievt, bit se na den Hochtietsfloog vun de Arbeitsimmen dootmaakt warrt. Den Honnig sammelt alleen de Arbeitsimmen. Se leevt sess Weken, un ehr Levensloop is nipp un nau fastleggt. Toeerst mööt se saubermaken un Larven fodern, darna hefft se Wachdeenst an dat Flooglock un eerst in de lesden veerteihn Daag hefft se de Upgaav, Honnig to sammeln.
De Immen besöökt lange Tiet ümmer de glieken Planten. Darbi överdräägt se den Blötenstoff vun ene Plant up de Noor vun de neegste, un so kummt dat to dat Bestöven vun Blomen un Aavtbööm. Mit enen Suugrüssel warrt de Honnigsaft ut de Blöten sagen, in den Honnigmagen upnahmen un denn in de Zellen spiekert. Den gröttsten Deel darvun bruukt de Immen för ehr egen Nähren. En Immenvolk bringt den Imker darum nich veel mehr as 10 kg Honnig in een Jahr. In honnigarme Jahren mutt Zucker oder Sirup tofodert warrn.To dat Sammeln vun Pollen deent de Körfkens an de Achterbenen, de as lütte Büxen utseht, wenn se vull sünd. De Blötenstoff warrt in den Stock transporteert un dar to enen Bree verarbeit un an de Larven verfodert.
Wenn sik dat Immenvolk so stark vermehrt hett, dat de Ruum in den Stock to eng warrt, so treckt de Königin mit enen Deel vun dat Volk ut un billt en neet Volk (Swarm). Hüdigendags maakt de Imker avers meist al de nee Königin doot, ehr dat se utswärmen deit. De Swarmtiet sett Midde Mai in un kann bit Midde August wohren. Meist fleegt de Immen nich wiet, sett sik bold in ene dichte Druuv an den Tack vun enen Boom un warrt vun enen Imker, wenn he bitieden dartokummt, in enen Korf oder Kassen afslaan. De Rest vun dat Volk blifft mit ene ne'e Königin trüch. Ahnen ene Königin kann en Volk nich leven un geiht bold in.
Ches és obin moukes à mié ch’est un insanne d’insectes d’el fanmille des iménoptères (superfanmille des Apoidea). Ch’est des insectes butinneus qui s’noriçtte ed polèn, nectar pi d’mié. Achteure, pus d’20 000 espèches is ont ‘tè truvèes. Queuques és fourmtte des grandés colonnies sochiales pi os put les alver dins leus catoéres ( o ruques ) (ches grandés gayoles douqu’is vivtte pi porduiztte ech mié) por ertcheuiller leu mié.
Ches és obin moukes à mié ch’est un insanne d’insectes d’el fanmille des iménoptères (superfanmille des Apoidea). Ch’est des insectes butinneus qui s’noriçtte ed polèn, nectar pi d’mié. Achteure, pus d’20 000 espèches is ont ‘tè truvèes. Queuques és fourmtte des grandés colonnies sochiales pi os put les alver dins leus catoéres ( o ruques ) (ches grandés gayoles douqu’is vivtte pi porduiztte ech mié) por ertcheuiller leu mié.
Бал аары - (лат. Apis mellifera, L. 1758), бакма аарыжаргак канаттуулар түркүмүнө кирүүчү аарынын уюк-уюк болуп жашоочу түрү. Дүйнө жүзүндө түштүк кеңдиктен түндүккө чейин кеңири тараган. Аары уруусуна Бал аарынын 3 түрү (ири, кидик жана индия) кирет. Алар Түштук Индия, Шри-Ланка жана Түштук Азия аборигендери болуп эсептелет. Аары бакма түрүндө Индияда, Кытайда, Японияда, Ыраакы Чыгышта асырала баштаган. Алар эне аары (ургаачысы), эркеги «жатып ичер» жана жумушчу (өрчүп жетилбеген ургаачы) болуп бөлүнөт. Ар уюкта бирден эне аары, эркеги (200гө чейин) жана 40-60 миң (кышында10-15 миң) жумушчулары болот. Эне аарынын денеси 20-25 мм, жыныс органы жакшы өөрчүгөн. Ал тукумдоо кызматын гана аткарат. Эне аары 5 жылдай жашайт, 3 жаштан кийин жумуртка таштоосу азаят, ошондуктан балчелекчи уюкту (балчелекти) жаш эне аары менен толуктап турат. Бал жыйноо, уюкту таза сактоо, тоюттандырууну жумушчусу аткарат. Бал аары түрдүү гүл ширесин чогултуп, аны жемсөөсүндө балга айландырат да, уюктагы мом чөнөктөргө жыйнайт. Аары Кыргызстанда эгилме жана жапайы өсүмдүктүн 200дөй түрүнөн (негизинен эспарцет, беде, акация, тал, каражыгач, өрүк, караөрүк, алма, алмурут, күнкарама, пахта, четин ж. б.) бал ширесин чогултат. Кыргызстандын шартында ар уюктан сезондо 30-50 кг бал, 1 кг мом жана жаш уюк бөлүп алынат. Ал эми ар бир уюк кыш бою азык үчүн 20-25 кг бал керектейт. Чүй өрөөнү менен Ош областында жазда балчелектер бак ичине жайгаштырылып, кийин эспарцет жана пахта талааларына жакын өрөөнгө же жайытка коюлат. Кыргызстанда 73312 балчелек бар (2005). Республиканын шартында тоочул кавказ аарысын көбөйтүү ылайыктуу. Аарынын илдеттери: нозематоз, аспертллез ж. б. Бал аарыдан балдан тышкары мом, прополис, аары уусу, аары сүтү алынат. Ош, Талас жана Ысыккөл облусунда Бал аарычылыгы жакшы өнүккөн.
Бал аары - (лат. Apis mellifera, L. 1758), бакма аарыжаргак канаттуулар түркүмүнө кирүүчү аарынын уюк-уюк болуп жашоочу түрү. Дүйнө жүзүндө түштүк кеңдиктен түндүккө чейин кеңири тараган. Аары уруусуна Бал аарынын 3 түрү (ири, кидик жана индия) кирет. Алар Түштук Индия, Шри-Ланка жана Түштук Азия аборигендери болуп эсептелет. Аары бакма түрүндө Индияда, Кытайда, Японияда, Ыраакы Чыгышта асырала баштаган. Алар эне аары (ургаачысы), эркеги «жатып ичер» жана жумушчу (өрчүп жетилбеген ургаачы) болуп бөлүнөт. Ар уюкта бирден эне аары, эркеги (200гө чейин) жана 40-60 миң (кышында10-15 миң) жумушчулары болот. Эне аарынын денеси 20-25 мм, жыныс органы жакшы өөрчүгөн. Ал тукумдоо кызматын гана аткарат. Эне аары 5 жылдай жашайт, 3 жаштан кийин жумуртка таштоосу азаят, ошондуктан балчелекчи уюкту (балчелекти) жаш эне аары менен толуктап турат. Бал жыйноо, уюкту таза сактоо, тоюттандырууну жумушчусу аткарат. Бал аары түрдүү гүл ширесин чогултуп, аны жемсөөсүндө балга айландырат да, уюктагы мом чөнөктөргө жыйнайт. Аары Кыргызстанда эгилме жана жапайы өсүмдүктүн 200дөй түрүнөн (негизинен эспарцет, беде, акация, тал, каражыгач, өрүк, караөрүк, алма, алмурут, күнкарама, пахта, четин ж. б.) бал ширесин чогултат. Кыргызстандын шартында ар уюктан сезондо 30-50 кг бал, 1 кг мом жана жаш уюк бөлүп алынат. Ал эми ар бир уюк кыш бою азык үчүн 20-25 кг бал керектейт. Чүй өрөөнү менен Ош областында жазда балчелектер бак ичине жайгаштырылып, кийин эспарцет жана пахта талааларына жакын өрөөнгө же жайытка коюлат. Кыргызстанда 73312 балчелек бар (2005). Республиканын шартында тоочул кавказ аарысын көбөйтүү ылайыктуу. Аарынын илдеттери: нозематоз, аспертллез ж. б. Бал аарыдан балдан тышкары мом, прополис, аары уусу, аары сүтү алынат. Ош, Талас жана Ысыккөл облусунда Бал аарычылыгы жакшы өнүккөн.
Бал корты́ (лат. Apis millifera L.) — элпәканатлылар отрядының умарта кортлары өсгаиләлегеннән бөҗәк.
Ояларда гаилә булып яши, нектар (балга әверелдерелә) һәм үсемлекләр серкәсен җыя. Бал кортының биологик яше 150 млн. ел чамасы. Бал, балавыз һәм умартачылыкның башка продуктлары өчен кеше тарафыннан йортлаштырылган һәм үрчетелә (6 мең ел чамасы).
Русиядә түбәндәге төрләр урын алалар: Урта рус умарта корты — Apis mellifera mellifera Linnaeus, Кавказ умарта корты, Карпат умарта корты — Apis mellifera carpatica Татарстанда бал кортының урта рус урман (кара төстәге) токымы (A.m. mellifera) (татар популяциясе) хуҗалыкта аеруча әһәмиятле санала. Кайвакыт агач куышларында, кыя ярыкларында оялаган кыргыйлашкан гаиләләрдән тыш хәзер табигатьтә яшәми.
Күп очракта гаиләдә ыругны дәвам итүче бер ана корт (җенси органнары үскән ана корт), 50–70 меңгә якын (кайвакыт күбрәк тә) эшче корт (җенси яктан җитлекмәгән, гаиләдә бөтен «эшне» башкаручылар) һәм берничә йөз ата корт (соры кортлар яки әре кортлар) була.
Әлеге затларның 3 формасы да бер-берсеннән морфологик билгеләре буенча да, үзләренең функцияләре белән дә аерыла. Ана корт эшче һәм ата кортларга караганда зуррак, гәүдәсенең озынлыгы 20–25 мм, авырлыгы 280 мг чамасы. Ана кортның гаиләдәге функциясе йомырка салудан гына гыйбарәт, шуңа күрә аның балавыз бизләре үсмәгән, аякларында серкә җыю өчен җайланмалары юк, угының төзелеше дә бераз башкачарак. Эшче кортларның гәүдә озынлыгы 12-14 мм, авырлыгы 100 мг. Аларның органнары яшь кортларны тәрбияләү, гаиләне саклау, күзәнәкләр төзү белән бәйле төрле функцияләрне башкару өчен җайлашкан. Умарта кортлары өске казналыклары ярдәмендә күзәнәкләрне чистарталар, кәрәзләр ясыйлар, умарталарны чистарталар һ.б.ш. Арткы аякларында хортумчык һәм серкә җыю өчен аппаратлары бар, аларның саклагыч функцияне башкаручы уклары (үзгәргән йомырка салгыч) ана кортныкына караганда ныграк үскән; укның алга юнәлгән тешчеге бар, шуңа күрә чакканда ул ярада кала, һәм корт үлә. Соры кортлар җәй көне генә яши. Гәүдә озынлыклары 15–17 мм, авырлыгы 250 мг чамасы. Алар аталандыру өчен хезмәт итә, шуңа бәйле рәвештә ана кортны эзләп табу өчен күп кенә җайланмалары бар: ис сизү органнары, канатлары нык үскән, күзләре зур. Җәй ахырында, парлашканнан соң, эшче кортлар ата кортларны куып чыгара, һәм алар үлеп бетә. Ана корт һәм эшче кортлар кышлыйлар; актив халәттә булу сәбәпле, алар ояда исән калырлык температураны саклыйлар.
Ояда алты кырлы күзәнәкләрдән ясалган кәрәзләр вертикаль урнаша, аларда токым үрчи һәм азык запасы саклана. Кәрәзләр балавыздан ясала, алар эшче кортларның корсагында урнашкан махсус бизләрдән бүленеп чыга. Эшче кортлар личинкаларны бал катнашмасы һәм эшкәртелгән серкә белән туендыралар. Яңа яралган кортлар бер атна оя эчендә генә хезмәт итәләр. Аннан соң аларның һәрберсе үз өстенә йөкләнгән вазифаны аерым башкара башлый. Күзәтүче, сакчы, бал ташучы, чистартучы, яңа яралганнарны ашатучылар, ана һәм ата кортлар – аларның барысы да үз эшләрен төгәл һәм җиренә җиткереп башкаралар. Ана кортның гомер озынлыгы 4–5 ел (хуҗалыкта файдалану 2 ел), эшче кортларныкы 35–40 тәүлек (кышлаучыларныкы 200 тәүлеккә кадәр). Һәр гаилә сезонга 150–300 кг га кадәр бал әзерли.
Бал корты күп кенә кыргый үсемлекләрдән һәм авыл хуҗалыгы культураларыннан нектар һәм серкә җыю барышында аларны серкәләндерүдә беренчел рольне үти. Татарстан кырларын минималь стандартлар буенча серкәләндерү өчен, 163,5 мең бал корты гаиләсе кирәк, ә Татарстанда барлыгы 159 мең гаилә генә.[1]
Идел-Урал төбәгендә үсеш алган умартачылык тарихы Урта Идел буеның табигате хәзергедән йомшаграк булган һәм кыргый бал кортларының яшәешенә уңай тәэсир иткән неолит дәверенә барып тоташа. Умартачылык «бал аулаудан» башлап чолыкчылыкка (урман умартачылыгына) кадәр булган барлык стадияләрне узган, һәм шуннан соң гына бал кортлары өчен умарталыклар төзелә башлаган булса кирәк. Кайбер мәгълүматлар буенча, чолыкчылык Урта Идел буенда яңа эра чикләрендә барлыкка килгән, ә X гасырда чолыкчылык умартачылыкка әверелгән. Бу вакытка инде чолыкчылыкка гына түгел, ә бәлки чолыкчылык белән шөгыльләнергә мөмкин булган, бал бирүче агачлар үсә торган урман мәйданына да хокук бирү каралган булган.
Умарталыкта һәрвакытта да югары продукт бирүче көчле бал кортлары гаиләләре асрала. Умартачылыкта бал кортларын кышка әзерләү технологиясенә зур әһәмият бирелә. Чөнки бары тик көчле, яхшы кышлаган бал кортларыннан гына күпләп бал алырга һәм башка продуктлар җитештерергә була. Бал җыю тәмамлануга, өстәмә тукландыруны оештырып, бал кортларын көзге үстерү эше башлана. Кышка, гадәттә, 9 һәм аннан күбрәк рам кәрәз биләүче умар-талар калдырыла. Бал кортының бер гаиләсенә кышка уртача 25—30 кг азык кирәк. Кортларның яхшы кышлавы өчен, аларны саклау урынының коры булуы, дезинфекцияләнүе зарур. Кышлау урынында һава алмашын дөрес оештыру оптималь температураны (0± 2 °C) сакларга ярдәм итә. Һава температурасы +10, + 12 °С ка җиткәч, бал кортларын кышлау урыныннан чыгаралар. Аларны очыртып карап, күзәтү оештыралар, азык запасын ачыклыйлар, ояның торышын карый-лар, чистарталар, корт анасы бармы икәнен билгелиләр, аның сыйфатын ачыклыйлар. Гадәттә, безнең якларда умарта кортлары яхшы кышлыйлар. Иртә язда умартачының игътибары бал кортларын кабатланып торган салкыннардан саклауга, аларның яшәешен җанландыруга юнәлтелә. Моның өчен оялар кыскартыла, җылытыла, бал корт-лары тыгызлап каплаган кәрәзләр генә калдырыла. Яз көне, күкәй салуны стимуллаштыру өчен, балы аз булган ачык кәрәзләр куела. Корт гаиләләрендә азык запасы, аларның көченә карап, 9—12 кг га кадәр җиткерелә. Язгы ревизия вакытында бал корты гаиләләре чиста, дезинфек-цияләнгән умарталарга күчерелә.[2]
Татарстанда умартачылыкның азык базасы урман зонасында бал бирүче агач токымнары (юкә, өрәңге, тал һ. б.), шулай ук вак агачлары киселеп, үсентеләр басып киткән диләнкеләрдәге, янган урыннардагы, сирәклекләрдәге, ачык аланнардагы, сазлыклардагы һәм агачлары череп ауган мәйданнардагы чәчәкле-җиләкле үсемлек-куаклыклар (кипрей, кура җиләге, кара җиләк, зонтиклылар семьялыгы үсемлекләре һ. б.) белән билгеләнә. Монда экологик чиста умартачылык продуктлары (бал, серкә, балавыз һ.б.) алу өчен уңай шартлар бар. Безнең шартларда төп бал бирүче - юкә агачы. Юкәлекләрдән ел саен 50 мең тоннадан артык бал алына. Бал бирүче кыр культураларына Татарстанда 4% чәчүлек туры килә. Алар арасында төп урынны рапс чәчүлекләре алып тора, аннан соң карабодай һәм орлык өчен чәчелә торган күпьеллык кузаклы культуралар. Көнбагыш һәм бакчачылык мәйданнары зур түгел. Кырда үсүче бал үсемлекләре 15 832 т бал бирәләр.[3]
Бал бирүче үсемлекләрнең төп массасының чәчәк атуы һәм умарталарга бал кортларының нектар ташуы буенча Татарстанда умартачылык сезонын язгы, җәйге һәм көзге чорларга бүлеп була. Иртә яз чоры бал кортларын кышлаудан чыгарганнан башлап 16 майга кадәр бара, һәм бу чор бал бирүче үсемлекләрдән талчалар семьялыгына керүче агачларның: өрәңге, җиләк-җимеш бакчаларының чәчәк атуы белән сыйфатлана. Язның бу чорындагы нектар запасы бал кортларына һәр гаилә башына 10 кг бал җыярга мөмкинлек бирә. Язның икенче яртысына (16 майдан 16 июньгә кадәр) бал бирүче бу үсемлекләр чәчәк атуларын төгәллиләр. Аларга алмашка урман кура җиләге, болын үсемлекләре һ.б. чәчәк ата башлый, ләкин әле алар бу вакытта массакүләм төс алмый. Шуңа күрә Татарстан шартларында җәй башында бер ай чамасы вакытта бал җыярдай чәчәкләргә кытлык була.
16 июньнән 6 июльгә кадәр дәвам иткән иртә җәй чорында болыннар һәм көтүлекләрдәге төрле үләннәр, рапс, люцерна, вика, эспарцет, тәкәмөгез, урман кура җиләге һәм башка бал үсемлекләре чәчәк ата. Бу чордагы табыш югалтулардан күбрәк була, бал корты гаиләләрендә бал запаслары туплана башлый.
Татарстан шартларында җәйнең икенче яртысында (чама белән 6 июльдән 6 августка кадәр) табигый бал бирүче үсемлекләрнең дә, чәчеп үстерелә торган культураларның да төп массасы чәчәк ата. Республиканың төп бал ресурсларыннан саналган юкә белән карабодай да шушы чорда чәчәк ата. Сезон өчен теоретик мөмкин булган нектар запасының 84%ы шушы чорга туры килә. 6 августтан көзге чор башлана. Ул бал бирүче культураларның (карабодайның, соң чәчелгән көнбагышның, икенче чираты өлгергән күпьеллык үләннәрнең, кыргый үсемлекләрнең) чәчәк атуы төгәлләнгәнче бара. Сезонлык бал запасы бал бирүче үсемлекләрнең категорияләре буенча түбәндәгечә бүленә: авыл хуҗалыгы чәчүлекләре 9%, болын һәм көтүлекләр, урманнар, ташландык җирләр, сазлыклар 91%.
Татарстан шартларында бал җыю өчен иң кулай вакыт булып июльнең икенче бишкөнлеге санала. Кама аръягы районнарында бал җыю сезоны якынча 3—4 көнгә соңрак башлана. Умарталарның көнлек артымы 0,5 кг нан да кимү — төп бал җыю тәмамлана дигән сүз. Бу чор якынча 23 июльгә туры килә. Республикада төп бал җыю вакыты 17 көн чамасы дәвам итә.
Гомумән, бал кортлары белән бәйләнгән һәрнәрсә дә кешегә дәва һәм шифа китерә. Мәсәлән, бал, балавыз, умарта «сөте», чәчкә серкәсе, прополис – аларның барысын да чирләрне дәвалаганда кулланалар. Хәтта үлгән умарта кортларыннан да дару ясыйлар. Умартачылык продукцияләре нигезендә хәзер бик күп дарулар әзерләнә. Медицина өлкәсендә хәтта аерым дәвалау системалары барлыкка килде. Шуларның берсе — кортлардан чактыру, ягъни апитерапия.[4] Буын, умыртка баганасы, нерв системасы авырулары, остеохондроз, ревматизм вакытында аеруча яхшы нәтиҗәләр бирә.
Бал корты́ (лат. Apis millifera L.) — элпәканатлылар отрядының умарта кортлары өсгаиләлегеннән бөҗәк.
Занбӯри асал, ҳашарот, як намуди занбӯр, мансуби пардаболон. Дар аксари кишварҳои дунё паҳн шудааст. Аз занбӯри асал асал, муми асал, прополис, заҳри занбӯр ва шири шоҳзанбӯр мегиранд. Дар гардолудкунии растаниҳо роли муҳим мебозад. Занбӯри асал оила шуда (баҳору тирамоҳ аз 15 - 20 ва тобистон аз 60 - 80 ҳазор) зиндагӣ мекунанд. Оилаи занбӯри асал аз модарзанбӯр (шоҳзанбӯр, малика), занбӯрҳои корӣ, нарзанбӯр иборат аст. Модарзанбӯр (дарозиаш то 25 мм) 2-3 сол муттасил тухм мегузорад, шаҳд ва гарди гул ҷамъ намекунад ва ғадудҳои мумҷудокунӣ надорад. Занбӯри корӣ (дарозиаш то 15 мм) наслҳоро тарбия карда, шон месозанд, шаҳду гард чамъ менамоянд, шаҳдро ба асал, гардро ба перга (гарди гули растанӣ, ки занбӯр дар сурохиҳои шонҳо ҷой карда болояшро бо асал пӯшонидааст) табдил медиҳанд ва кандуро ҳимоя мекунанд. Тобистон 35-40 ва баҳору зимистон 6-8 моҳ умр мебинанд. Занбӯрҳои нар дар кандуҳо дар аввали тобистон пайдо шуда, баъди бордоршавии модарзанбӯр мемиранд. Занбӯрҳои нари боқимондаро занбӯрҳои корӣ охири тирамоҳ аз қанду меронанд. Оилаҳои нави занбӯр бо роҳи афзоиш пайдо мешаванд. Занбӯри асал навъ ва ҷинсҳои гуногун дорад. Занбӯрҳои ашхаби кавказӣ, украинӣ, русӣ, итолиявӣ бештар паҳн шудаанд. Дар Тоҷикистон занбӯрпарварӣ аз занбӯрҳои ваҳшии кӯҳӣ (қаротоғӣ, варзобӣ, ғармӣ ва ғайра) ибтидо гирифтааст. Соли 1977 дар Тоҷикистон қариб 83600 оилаи занбӯри асал парвариш карда мешуд.
Занбӯри асал, ҳашарот, як намуди занбӯр, мансуби пардаболон. Дар аксари кишварҳои дунё паҳн шудааст. Аз занбӯри асал асал, муми асал, прополис, заҳри занбӯр ва шири шоҳзанбӯр мегиранд. Дар гардолудкунии растаниҳо роли муҳим мебозад. Занбӯри асал оила шуда (баҳору тирамоҳ аз 15 - 20 ва тобистон аз 60 - 80 ҳазор) зиндагӣ мекунанд. Оилаи занбӯри асал аз модарзанбӯр (шоҳзанбӯр, малика), занбӯрҳои корӣ, нарзанбӯр иборат аст. Модарзанбӯр (дарозиаш то 25 мм) 2-3 сол муттасил тухм мегузорад, шаҳд ва гарди гул ҷамъ намекунад ва ғадудҳои мумҷудокунӣ надорад. Занбӯри корӣ (дарозиаш то 15 мм) наслҳоро тарбия карда, шон месозанд, шаҳду гард чамъ менамоянд, шаҳдро ба асал, гардро ба перга (гарди гули растанӣ, ки занбӯр дар сурохиҳои шонҳо ҷой карда болояшро бо асал пӯшонидааст) табдил медиҳанд ва кандуро ҳимоя мекунанд. Тобистон 35-40 ва баҳору зимистон 6-8 моҳ умр мебинанд. Занбӯрҳои нар дар кандуҳо дар аввали тобистон пайдо шуда, баъди бордоршавии модарзанбӯр мемиранд. Занбӯрҳои нари боқимондаро занбӯрҳои корӣ охири тирамоҳ аз қанду меронанд. Оилаҳои нави занбӯр бо роҳи афзоиш пайдо мешаванд. Занбӯри асал навъ ва ҷинсҳои гуногун дорад. Занбӯрҳои ашхаби кавказӣ, украинӣ, русӣ, итолиявӣ бештар паҳн шудаанд. Дар Тоҷикистон занбӯрпарварӣ аз занбӯрҳои ваҳшии кӯҳӣ (қаротоғӣ, варзобӣ, ғармӣ ва ғайра) ибтидо гирифтааст. Соли 1977 дар Тоҷикистон қариб 83600 оилаи занбӯри асал парвариш карда мешуд.
Медоносна пчела (латински: Apis mellifera, Apis mellifica ), или позната како: евроафриканска медоносна пчела, европска медоносна пчела – вид пчела која припаѓа на редот на хименоптера. Од 20 000 познати видови пчели, само шест произведуваат и складираат мед. Четирите видови од нив се одгледувани од страна на човекот, Apis mellifera (евроафриканска медоносна пчела), Apis florea (мала индиска пчела), Apis cerana и Apis dorsata (голема индиска пчела). Тие се одгледувани уште од антички Египет.
Распространета е низ целиот свет и само овој вид на пчели живее во кошници. Нивните карактеристики се добро познати, па одгледувачите ги нарекуваат домашни пчели .
Оваа медоносна пчела се дели на два подвида: црна или темна (Apis mellifera mellifica L.) и жолта (Apis mellifica faciata L. ). Основата за оваа поделба е бојата на пигментот на кутикулите. Подвидовите се поделени на раси или соеви, кои имаат имиња од крајот од каде потекнуваат.
Медоносната пчела има четири основни раси одредени преку бојата на кутикулите, пигментниот индекс, должината на јазикот на пчелите работнички, склоноста кон природно роење, склоноста кон кражба, отпорноста на болести и слично. Тие раси се:
Медоносната пчела е вид на инсект која потекнува од Југоисточна Азија (вклучувајќи ги и Филипините ). Првите траги од медоносните пчели се пронајдени на фосил од пред 40 милиони години во текот на еокенскиот период.
Медоносната пчела како најзастапена пчела, веројатно потекнува од тропска Африка од каде се ширела кон Европа и Азија. Исто така е наречена и „западна пчела“. Постојат многу подвидови кои се прилагодиле според нивниот географски и климатски простор.
Развој на пчелите во денови:
Медоносните пчели живеат во семејства кои се составени од голем број на пчели работнички, чиј број се движи од 10 до 80.000 единки[3], едена матица и во сезона на паша од неколку стотици до неколку илјади машки единки - трутови. Пчелата како единка не е способна за живот и како таква брзо пропаѓа.
Пчелното семејство е цврсто изградена заедница, во која работата е хармонично распоредена. Целата работа на индивидуата му служи само на заедницата, така што може да се спореди со организмот каде секоја клетка има своја функција.
Општеството на пчели се состои од жени (матица) и машки членови на општеството.
Матицата е единствената полово зрела жена во групата на пчели, чија задача е да несе јајца и со тоа да се обезбеди опстанок на семејството како и држење на пчелното семејство заедно со лачење на феромон. Од оплодените јајца се развиваат женки (работнички или матици), додека машките (трутовите) се развиваат од неоплодени јајца. Матицата може да снесе 2.500 до 5.000 јајца на ден.
Едно пчелно семејство може да има само една матица. Ако се појават повеќе матици, ќе има поделба на семејството пчели со природно роење или пак конфликт меѓу матиците ривалки, при што ќе остане најсилната и најспособната.
Матицата ја оплодуваат трутовите. За време на животот матицата излегува од кошница само еднаш и исклучително ако дојде до роење. Оплодената матица ги положува јајцата во ќелии од саќето.
Матицата се разликува од пчелата работничка по изгледот: телото на матицата е многу подолго и абдоминалниот дел е поотворен (бронзен) по боја, нозете ѝ се подолги, а грбот ѝ е без влакна. На задните нозе нема корици за одлагање на цветниот прав (како работничките), а формата на нејзиното осило е различна од онаа на работничките.
Матицата во кошницата се движи во правец на Сонцето . Во утринските часови е во источниот дел од кошница, напладне помеѓу централните рамки и во вечерните часови на западната страна.
Пчелата работничка е полово неразвиена пчела. Ги извршува сите задачи во пчелното семејство освен размножувањето: го храни леглото, собира нектар, полен, прополис (пчелна смола), гради саќе, одржува температура и влажност во кошницата, одржува чистота, ја штити кошница од натрапници, ја храни и ја негува матицата, произведува мед, матичен млеч. Животот на пчелата работничка е многу краток и трае од 30 до 45 дена во полната сезона. Само пчелите изведени во втората половина на летото и на есен живеат по неколку месеци за да го одржат пчелното семејство преку зима. Покрај другите органи пчелата има и осило кое им служи за одбрана од сите кои ја загрозуваат неа или пчелното семејство. При убодот преку осилото пчелата вбризгува отров во раната а заедно со осилото останува и кесичката со отров, па затоа пчелата после убодот за кратко време умира.[3]
Трутот е полово развиена машка пчела и една кошница отприлика содржи пет до шестотини. Тие се изведуваат од неоплодени јајца. Целта на машките пчели е да се спарат со матицата.
Нив ги има во пчелното семејство од почетокот на пролетта до есен, додека не престане пашата. Штом престане пашата и пчелното семејство почне да се спрема за зима, пчелите не ги пуштаат трутовите да влезат во кошницата а тие кои се затекнале во кошницата ги тераат во делот каде што нема храна, па така умираат од глад или од студ. Во сандакот трутовите ги има околу еден процент во однос на пчелите работнички. Тие се познаваат по тоа што се поголеми од пчелата работничка, а малку помали од матицата и крилата им се подолги од стомакот што не е случај кај пчелите работнички. Трутовите живеат пет до шест недели, а способни се да ја оплодат матицата после 12 дена од денот на изведувањето кога стануваат полово зрели. После оплодувањето на матицата трутот умира бидејќи половите органи му се откинуваат и остануваат во половите органи на матицата.[3]
Медоносна пчела (латински: Apis mellifera, Apis mellifica ), или позната како: евроафриканска медоносна пчела, европска медоносна пчела – вид пчела која припаѓа на редот на хименоптера. Од 20 000 познати видови пчели, само шест произведуваат и складираат мед. Четирите видови од нив се одгледувани од страна на човекот, Apis mellifera (евроафриканска медоносна пчела), Apis florea (мала индиска пчела), Apis cerana и Apis dorsata (голема индиска пчела). Тие се одгледувани уште од антички Египет.
Распространета е низ целиот свет и само овој вид на пчели живее во кошници. Нивните карактеристики се добро познати, па одгледувачите ги нарекуваат домашни пчели .
Най (латIин Apis mellifera ) ущущулгъир. Найрал дачIу ритайссар. Найрду хайр буми ущущулгъия, цанчирча найрал ницI дайсса дуну тIий.
西方蜜蜂或欧洲蜜蜂（学名：Apis mellifera）是一种蜜蜂。渠Apis是拉丁文个蜜蜂(bee)，种小名mellifera为“带有蜜糖”。卡尔·林奈后来发现蜜糖其实是蜜蜂制造个，故想更正其种小名为mellifica，即“制造蜜糖”个意思。弗过根据《国际动物命名法规》，首先命名个学名才是有效个。
.jpg)
Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu: 
Wikispecies hää en artiikel tu: 
.jpg)
