dcsimg
Unresolved name

Tagetes patula

Tagetes patula ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

Tagetes patula is een eenjarige plant, die behoort tot de Composietenfamilie (Asteraceae). Tagetes patula is een allotetraploïd met 2n = 48 chromosopmen en waarschijnlijk ontstaan uit een kruising tussen de diploïde Tagetes erecta en diploïde Tagetes tenuifolia.[1] De soort komt van nature voor in Noord- en Zuid-Amerika en is van daaruit verspreid over de gehele wereld. Aan het einde van de 16e eeuw werden de soorten Tagetes patula en Tagetes erecta in Europa ingevoerd. De plant wordt voornamelijk in de siertuin aangeplant. Er zijn vele cultivars.[2] De bloemkleuren zijn meestal rood, bruin, oranje, geel of een combinatie van twee kleuren. Tagetes patula nana is laag blijvend en wordt ongeveer 25 cm hoog.

Tagetes patula wordt 50 cm hoog en 30 cm breed. De vijfkantige stengels zijn onder koude omstandigheden rood aangelopen. De oneven geveerde bladeren hebben olieklieren. De blaadjes hebben een gezaagde bladrand.

 src=
7 weken oude plant (23 mei 2015)
 src=
20 juli 2015

De plant bloeit van juli tot in oktober. In het oorsprongsgebied, de hooglanden van Centraal-Mexico, bloeit de plant vanaf september tot de vorst de plant doodt. De tweeslachtige bloemen worden in het wild voornamelijk bevrucht door kevers, sluipvliegen en andere insecten. De vrucht is een langwerpig, zwart, behaard, 10 mm lang nootje met een pappus.

De plant kan wortellesieaaltjes (Pratylenchus-soorten) bestrijden en insecten weren zoals witte vlieg bij tomaat.[3]

Aaltjesbestrijding

Het telen van Tagetes patula is een goede bestrijding van wortellesieaaltjes mits de plant zich voldoende kan ontwikkelen. Hiervoor is een groeiperiode van 3 - 5 maanden nodig, waarbij de zomermaanden de voorkeur verdienen. De optimale zaaitijd ligt tussen half mei en half juli. Voor een hectare is 5 - 10 kg zaaizaad nodig. De rijafstand mag niet groter zijn dan 25 cm. Ook kan gebruikgemaakt worden van in perspotjes voorgetrokken planten. Deze worden eind maart/begin april gezaaid en half mei uitgeplant.

De aaltjesdodende werking komt doordat na het binnendringen van de aaltjes in de wortel onder invloed van thiofeen zuurstofradicalen in de wortels worden gevormd .[4]

Etherische olie

Voor de winning van de etherische olie wordt de bloeiende plant in haar geheel geoogst en stoomgedestilleerd. De olie wordt gemengd met sandelhoutolie gebruikt in 'attar genda' parfum. Per hectare kan ongeveer 35 kg olie gewonnen worden.

Bronnen, noten en/of referenties
  1. [1] Joseph W. Towner, Cytogenetic Studies on the Origin of Tagetes patula. I. Meiosis and Morphology of Diploid and Allotetraploid T. erecta x T. tenuifolia, American Journal of Botany, Vol. 48, No. 9 (Oct., 1961), pp. 743-751
  2. 103 Cultivars
  3. Sustainable Gardening Australia, Companion Planting [2] geraadpleegd op 21 mei 2015
  4. Kennisakker
Wikispecies Wikispecies heeft een pagina over Tagetes patula.
Wikimedia Commons Zie de categorie Tagetes patula van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Tagetes patula: Brief Summary ( Dutch; Flemish )

provided by wikipedia NL

De plant bloeit van juli tot in oktober. In het oorsprongsgebied, de hooglanden van Centraal-Mexico, bloeit de plant vanaf september tot de vorst de plant doodt. De tweeslachtige bloemen worden in het wild voornamelijk bevrucht door kevers, sluipvliegen en andere insecten. De vrucht is een langwerpig, zwart, behaard, 10 mm lang nootje met een pappus.

De plant kan wortellesieaaltjes (Pratylenchus-soorten) bestrijden en insecten weren zoals witte vlieg bij tomaat.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visit source
partner site
wikipedia NL

Aksamitka rozpierzchła ( Polish )

provided by wikipedia POL
UIUC Arboretum 20070922 img 1764.jpg
Urbana Illinois park 20070928 img 2120-crop.jpg
 src=
Tagetes patula
 src=
Szafran imeretyński

Aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Inne jej nazwy zwyczajowe: aksamitek rozpierzchły, aksamitek drobnokwiatowy, szarańcza aksamitek, afrykanki, tagetes rozpierzchły[3]. Swoje pochodzenie wywodzi z Meksyku i Nikaragui, skąd gatunek ten został rozpowszechniony jako ozdobna roślina ogrodowa[2].

Morfologia

Roślina jednoroczna o wysokości do 60 cm. Ma silnie rozgałęzione łodygi. Cała roślina wydziela charakterystyczny zapach. Liście pierzastodzielne. Kwiaty zebrane w pojedynczo osadzone na szypułkach koszyczki kwiatowe o średnicy 4–6 cm. Zewnętrzne kwiaty języczkowe są żółte z purpurową plamką. Kwiaty wewnętrzne rurkowate. Owoc: niełupka z kilkoma nasionami.

Odmiany ozdobne

Ogrodnicy wyhodowali wiele kultywarów o bardziej ozdobnych kwiatostanach, niż typowa forma. Należą do nich m.in.:

  • 'Carmen' – pokrój kulisty, kwiaty pełne karminowo-miodowe.
  • 'Queen Sophia' – pokrój rozkrzewiony, kwiaty pełne mahoniowo-pomarańczowe.
  • 'Bolero' – pokrój zwarty, kwiaty pełne miodowo-mahoniowe.
  • 'Honeycomb' – pokrój zwarty, kwiaty pełne mahoniowo-czerwono-żółte.
  • 'Naughty Marietta' – pokrój rozkrzewiony, kwiaty pojedyncze miodowe z czerwono-brązowymi przebarwieniami.
  • 'Dainty Marietta' – pokrój rozkrzewiony, kwiaty pojedyncze żółte.

Zastosowanie

Jako roślina ozdobna ma wszechstronne zastosowanie. Nadaje się na rabaty kwiatowe, na obwódki rabat. Może być uprawiana w pojemnikach na balkonach, tarasach itp. Może być uprawiana jako roślina zadarniająca. Uprawiana bywa na grobach ziemnych na cmentarzach. Dobrze też komponuje się z innymi roślinami, może być np. sadzona w pojemnikach w kompozycji z innymi roślinami ozdobnymi.

Wysuszone i pocięte lub sproszkowane płatki aksamitki rozpierzchłej pod nazwą szafran imeretyński stosuje się jako przyprawę w kuchniach Kaukazu, przede wszystkim Gruzji[4].

Uprawa

Roślina łatwa w uprawie. Wymaga stanowisk w pełnym słońcu i żyznej oraz przepuszczalnej gleby. Rozmnaża się z nasion wysiewanych do rozsadników wczesną wiosną. Chcąc, by zakwitła wcześniej lepiej jest kupić gotowe sadzonki wyhodowane przez specjalistów pod osłonami. Rośliny mogą być atakowane przez ślimaki, a przy długotrwałych deszczach przez szarą pleśń (zapobiega się jej chemicznie, przez opryskiwanie preparatami grzybobójczymi). Nawozić należy nawozami z niewielką ilością azotu, gdyż obfite nawożenie azotowe powoduje bujny wzrost rośliny, ale słabe jej kwitnienie.

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
  2. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-15].
  3. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  4. Szafran imeretyński

Bibliografia

  1. Geoff Burnie i inni: Botanica. Rośliny ogrodowe. Könemann, 2005. ISBN 3-8331-1916-0.
  2. Bolesław Chlebowski, Kazimierz Mynett: Kwiaciarstwo. Warszawa: PWRiL, 1983. ISBN 83-09-00544-X.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Aksamitka rozpierzchła: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL
UIUC Arboretum 20070922 img 1764.jpg Urbana Illinois park 20070928 img 2120-crop.jpg  src= Tagetes patula  src= Szafran imeretyński

Aksamitka rozpierzchła (Tagetes patula L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Inne jej nazwy zwyczajowe: aksamitek rozpierzchły, aksamitek drobnokwiatowy, szarańcza aksamitek, afrykanki, tagetes rozpierzchły. Swoje pochodzenie wywodzi z Meksyku i Nikaragui, skąd gatunek ten został rozpowszechniony jako ozdobna roślina ogrodowa.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL