Chanpiyon se yon gwoup ekaryòt etewotwòf iniselilè oswa miltiselilè ki pa deplase ant yon kote ak yon lòt; li absòbe eleman nitritif nan sibstans òganik ki nan anviwònman an.[1]
Chanpiyon se yon gwoup ekaryòt etewotwòf iniselilè oswa miltiselilè ki pa deplase ant yon kote ak yon lòt; li absòbe eleman nitritif nan sibstans òganik ki nan anviwònman an.
Chin-khún, ia̍h sī khún-lūi, ko͘-lūi, sī ko͘ chham chi̍t-kóa seng-bu̍t ê chóng-ha̍p, sio̍k tī chin-he̍k seng-bu̍t, iā-chiū-sī Latin-miâ hō chò Fungi ê 1 ê kài, in tī sin-thé goā-khaú siau-hoà chia̍h-mi̍h, chiah koh kā êng-ióng-sò͘ (nutrient) ê hun-chú khip-siu ji̍p-khì sè-pau--nih. Ko͘ ham sè-khún tī toā-hūn ê seng-thài-hē sī seng-bu̍t sí-thé ê hun-kái-chiá (decomposers). Chin chē ko͘ ham pa̍t chióng seng-bu̍t ū tiōng-iàu ê kiōng-seng koan-hē. Si̍t-bu̍t ham ko͘ ê mycorrhizal kiōng-seng hiān-siōng put-chí-á tiōng-iàu, 90% í-siōng ê si̍t-bu̍t tio̍h khò chit chióng kiōng-seng chiah oa̍h ē lo̍h. Jîn-lūi mā chin chia̍p lī-liōng ko͘, pí-lūn kóng kek be̍h-á-chiú ia̍h chò pháng ê sî ēng kàⁿ-bó (yeast) lâi hoat-kàⁿ (fermentation), iah sī chèng siông-jiông, hiuⁿ-ko͘, ... lâi chia̍h.
Cĭng-kṳ̄ng (真菌) sê siŏh lôi sĕng-ŭk gì tūng-chĭng, bău-guák gáu-mō̤, muòi-kṳ̄ng gâe̤ng gŭ.
Ntô regnu dî Funci (Hawksworth et al., 1995) cci appartèninu chiossai di 100.000 speci chî siquenti carattarìstichi:
Tha fungas na fhàs-bheart (eukaryot) a dh’fhàsas ann an àitichean fliucha, air stuth lobhte neo air beòthaichean is lusan, far am bi e a' faighinn stuth-beathachaidh.
Tha feadhainn freagarrach ann an còcaireachd, mar na balgain-bhuachair, feadhainn eile, mar beirm, cleachdte airson leann, fìon no bèicearachd, is feadhainn eile a tha nam faoighichean.
Ô regno d"e fungie (Fungi, Linnaeus 1753, d"o latino) o micete, d"o grieco μύκης (mykes), appartiene 'na categuîa 'e organisme, da unicellulare a cumpresse, crasseficate scientìfecamente 'e Linneo e inizzialmente accurpate ê Piante, poi allevate ô rango 'e regno 'e Nees int'ô 1817 e cu 'e critere attuale 'e Whittaker int'ô 1968, anche pe' 'a loro biochimeca, correlata a chilla d"e animale pe' eterotrofia, ruolo 'e chitina e glicogeno comme polisaccaride strutturale e 'e riserva, ed ato, ca cumprenne cchiù 'e 100.000 specie.
Istilah Fungi ora padha karo jamur. Mangga pirsani artikel mau kanggo informasi sabanjuré.
Fungi iku jeneng regnum saka saklompok gedhé makluk urip eukariotik heterotrof sing ngejur panganané sanjabaning badan banjur nyerep molekul nutrisi mlebu sel-selé.
Èlmu sing nyinaoni fungi karan mikologi (saka oyot tembung Yunani μυκες, "ilu", lan λογοσ, "kawruh", "lambang").
Fungi duwé manéka wangun. Awam ngenal sapérangan gedhé anggota Fungi minangka jamur, kapang, khamir, utawa ragi, sanadyan asring sing dikarepaké ya iku panampilan njaba sing katon, dudu spesiesé dhéwé. Kangèlan sajeroning nepungi fungi dijalari anané pagiliran keturunan sing duwé panampilan sing béda (èlinga metamorfosis ing gegremet utawa kodhok).
Fungi tangkar-tumangkar kanthi sèksual lan aseksual. Tangkar-tumangkar sèksual kanthi cara: loro hifa saka jamur sing béda nglebur tumuli mbentuk zigot banjur zigot tuwuh dadi badan woh, éwadéné tangkar-tumangkar aseksual kanthi cara: mbentuk spora, mawa tunas utawa fragmentasi hifa. Jamur duwé kothak spora sing karan sporangium. Ing njero sporangium ana spora. Conto jamur sing mbentuk spora ya iku Rhizopus. Conto jamur sing mbentuk tunas ya iku Saccharomyces. Hifa jamur bisa kapurus lan saben fragmen bisa tuwuh dadi badan woh.
Fungi biyèn diklompokaké minangka tetuwuhan. Ing perkembangané, fungi dipisahaké saka tetuwuhan amarga akèh prakara sing béda. Fungi dudu autotrof kaya ta tetuwuhan nanging heterotrof saéngga luwih cerak marang kéwan. Upaya ndadèkaké siji fungi karo kéwan ing golongan sing padha uga gagal amarga fungi ngejur panganané ing sanjabaning badan (èksternal), ora kaya kéwan sing ngejur panganané kanthi internal. Saliyané iku, sel-sel fungi duwé dinding sel sing kasusun saka kitin, ora kaya sel kéwan.
El régn Fungi el costetöés en taxon che 'l reönés i organìsmi ciamàcc popolarmènt fóns. Chèsto organìsmi i è stacc clasificàcc del Linèo 'ndèl 1753, e aen prensépe i ìa enserìcc endèl régn Plantae e pò dòpo i è stacc portàcc al ranch de régn de Nees endèl 1817. Cói critéri atöài del Whittaker, prezentàcc endèl 1968, el régn dei fóns el töl dét de piö de 100.000 spéci de organìsmi che g'ha chèste caraterìstiche:
Óter organìsmi che 'na ólta i ìa clasificàcc come fóns i è amò 'n fàze de clasificasiù: sèrte autùr i a metarès endèl régn Protista o Protoctista, che 'l contegnarès organìsmi unicelulàr de le clas Plasmodiophoromycetes e Myxomycetes. Thomas Cavalier-Smith el g'ha prupunìt apò a 'n sèst régn (Chromista), che 'l tölarès dét le clas Hyphochytridiomycetes e Oomycetes.
La clasificasiù dei fóns la g'ha patìt divèrsi cambiamèncc endèi öltem agn, come conseguènsa de l'intensificasiù dei stüde. La 'ntrudusiù dei stüde molecolàr la g'ha cuntrubuìt mìa póch, endèi öltem 10-15 anni a concepéser en urdinamènt sistemàtich piö obietìf, bazàt sö la filogènezi, e che 'l promèt en leèl de stabilità piö marcàda.
Al régn dei fóns aparté en sènso strèt dèi organìsmi che pöl véser apò sèmpe sèmpe, unicelulàr ma apò a organìsmi piö complès, pluricelulàr có strütüre vegetatìve organizàde en cèlule filamentùze ciamàde ìfe o micélio primàre. A diferènsa de le cèlule vegetài, che g'ha la parét custitüìda suratöt de celuloza, la prét de le cèlule dei fóns l'è custitüìda de 'n óter polisacàride, la chitìna, polìmer de la N-acetil-glucosamina, prezènta apò 'ndèl esoscheletro dei Artròpodi (insècc, ragn, crostàcei). La chitina, respèt a la celulóza l'è 'n tòch piö rezistènta a la degradasiù provocàde dei mìcrobi, al calt, al frèt e a la söta. Le cèlule che costetöés le ìfe le pöl véser mono o polinucleàde e le pöl véser dividìde de sèti. La prezènsa o méno dei sèti l'è 'na caraterìstica distintìva de sèrte grùpi de fóns respèt a dei óter. Endèi Zigomiceti, difàti, le ìfe i è mìa setàde, come 'nvéce söcét endèi Ascomiceti, endèi Basidiomiceti e 'ndèi Deuteromiceti.
Segónt la definisiù scentìfica, vé cunsideràcc part del régn Fungi töcc i organìsmi che sudìsfa le cundisiù elencàde che sóta:
Os fongos (Fungi) son un reino d'organismos eucariotas. Os fongos, tamién ditos eumicotas ("fongos autenticos" u "eumicetes"), forman un grupo monofiletico que ye filocheneticament distinto d'os mixomicetes y os oomicetes, morfolochicament parellans. Os fongos son organismos heterotrofos que poseyen una paret celular quitinosa, y a mayoría d'especies creixen en forma de filamentos multicelulars ditos hifas, que forman un micelio; bellas especies tamién creixen como celulas individuals. A reproducción sexual y asexual d'os fongos gosa fer-se por meyo d'esporas, asobén produeitas en estructuras especializatas u en fructificacions. Bell uns han perdito a capacidat de formar estructuras reproductivas, y se propagan nomás que por creiximiento vechetativo. Os recientos, floriduras y boletus son eixemplos de fongos. A disciplina d'a Biolochía que estudeya os fongos ye a Micolochía, y asobén se la considera parti d'a Botanica, encara que os fongos s'amanan más a los animals que a las plantas.
Istilah Fungi ora padha karo jamur. Mangga pirsani artikel mau kanggo informasi sabanjuré.
Fungi iku jeneng regnum saka saklompok gedhé makluk urip eukariotik heterotrof sing ngejur panganané sanjabaning badan banjur nyerep molekul nutrisi mlebu sel-selé.
Èlmu sing nyinaoni fungi karan mikologi (saka oyot tembung Yunani μυκες, "ilu", lan λογοσ, "kawruh", "lambang").
Ô regno d"e fungie (Fungi, Linnaeus 1753, d"o latino) o micete, d"o grieco μύκης (mykes), appartiene 'na categuîa 'e organisme, da unicellulare a cumpresse, crasseficate scientìfecamente 'e Linneo e inizzialmente accurpate ê Piante, poi allevate ô rango 'e regno 'e Nees int'ô 1817 e cu 'e critere attuale 'e Whittaker int'ô 1968, anche pe' 'a loro biochimeca, correlata a chilla d"e animale pe' eterotrofia, ruolo 'e chitina e glicogeno comme polisaccaride strutturale e 'e riserva, ed ato, ca cumprenne cchiù 'e 100.000 specie.
El régn Fungi el costetöés en taxon che 'l reönés i organìsmi ciamàcc popolarmènt fóns. Chèsto organìsmi i è stacc clasificàcc del Linèo 'ndèl 1753, e aen prensépe i ìa enserìcc endèl régn Plantae e pò dòpo i è stacc portàcc al ranch de régn de Nees endèl 1817. Cói critéri atöài del Whittaker, prezentàcc endèl 1968, el régn dei fóns el töl dét de piö de 100.000 spéci de organìsmi che g'ha chèste caraterìstiche:
Alimentasiù eteròtrofa I mànca de töt de tesùti diferensiàcc e de elemèncc cundutùr Sistéma de reprudusiù per mès de elemèncc ciamàcc spòre (e mìa per mès de 'n stàdio embriunàl come che söcét per i anemài e le piànte)Óter organìsmi che 'na ólta i ìa clasificàcc come fóns i è amò 'n fàze de clasificasiù: sèrte autùr i a metarès endèl régn Protista o Protoctista, che 'l contegnarès organìsmi unicelulàr de le clas Plasmodiophoromycetes e Myxomycetes. Thomas Cavalier-Smith el g'ha prupunìt apò a 'n sèst régn (Chromista), che 'l tölarès dét le clas Hyphochytridiomycetes e Oomycetes.
La clasificasiù dei fóns la g'ha patìt divèrsi cambiamèncc endèi öltem agn, come conseguènsa de l'intensificasiù dei stüde. La 'ntrudusiù dei stüde molecolàr la g'ha cuntrubuìt mìa póch, endèi öltem 10-15 anni a concepéser en urdinamènt sistemàtich piö obietìf, bazàt sö la filogènezi, e che 'l promèt en leèl de stabilità piö marcàda.
Os fongos (Fungi) son un reino d'organismos eucariotas. Os fongos, tamién ditos eumicotas ("fongos autenticos" u "eumicetes"), forman un grupo monofiletico que ye filocheneticament distinto d'os mixomicetes y os oomicetes, morfolochicament parellans. Os fongos son organismos heterotrofos que poseyen una paret celular quitinosa, y a mayoría d'especies creixen en forma de filamentos multicelulars ditos hifas, que forman un micelio; bellas especies tamién creixen como celulas individuals. A reproducción sexual y asexual d'os fongos gosa fer-se por meyo d'esporas, asobén produeitas en estructuras especializatas u en fructificacions. Bell uns han perdito a capacidat de formar estructuras reproductivas, y se propagan nomás que por creiximiento vechetativo. Os recientos, floriduras y boletus son eixemplos de fongos. A disciplina d'a Biolochía que estudeya os fongos ye a Micolochía, y asobén se la considera parti d'a Botanica, encara que os fongos s'amanan más a los animals que a las plantas.
Un fungo es un membro de un gruppo grande de organismos eucaryotic que include microorganismos tal como levaturas, mucores, e le familiar champignones.
Le fungos forma un regno, Fungi, que es separate ab le plantas, animales, e bacterios. Un differentia major es que cellulas fungal ha parietes cellular que contine chitina, viste que le parietes cellular de plantas contine cellulosa. Istes e altere differentias monstra que fungos forma un gruppo singule de organismos cognate, appellate le Eumycota (ver fungos o Eumycetos), que possede un ancestre commun (un gruppo monophyletic). Iste gruppo fungal es distincte ab le structuralmente similar myxomycetos (mucores limose) e oomycetos (mucores aquatic). Le disciplina de biologia devotate al studio de fungos es sapite como mycologia. Mycologia ha saepe essite reguardate como un branca de botania, malgrado fungos esser un separate regno in taxonomia biologic. Studios genetic ha monstrate que le fungos es plus cognate al animales que al plantas (ambe fungos e animales es membros del gruppo Opisthokonta, ma plantas es classificate in le gruppo Bikonta).
Abundante mundialmente, le major parte de fungos es nonconspicue proque del dimensiones parve de su structuras e su cryptic stilos vital in solo, sur material morte, e como symbiontes de plantas, animales, o altere fungos. Illos pote devenir observabile quando fructar, o como champignones o mucores. Fungos exeque un rolo essential in le decomposition de material organic e ha rolos fundamental in cyclos e excambio de nutrientes. Illos ha longemente essite usate como un origine directe de alimento, tal como champignones e trufas, como un agente levante pro pan, e in fermentation de varie productos alimentari, tal como vino, bira, e sauce de soja. Post que le 1940s, fungo ha essite usate pro le production de antibioticos, e plus recentemente variose enzymas producite per fungos es usate industrialmente e in detergentes. Fungos es anque usate como pesticidas biologic de controlar mal herbas, maladias de plantas, e insectos nocue. Multe species produce compositos bioactive appellate mycotoxinas, tal como alcaloides e polyketidos, que es toxic a animales includer humanos. Le corpores fructifere de un pauc species contine compositos psychotropic. Fungos pote decomponer materiales manufacturate e edificios, e illos pote devenir significante pathogenos de humanos e altere animales. Perditas de recoltas a causa de maladias fungal (pro exemplo, deterioration de alimento pote haber un impacto grande a provisiones de alimentos human e economias local).
Le regno fungal include un enorme diversitate de taxones con ecologias variate, strategias de stilo vital, e morphologias, extender ab unicellular aquatic chytrides a champignones grande. Tamen, pauc es sapite del actual biodiversitate de Regno Fungi, que ha essite estimate a 1,5 million a 5 million species, con circa 5% de los haber essite classificate formalmente. Jammais post que le pionerante obras taxonomic del 18e e 19e seculo de Carl Linnaeus, Christian Hendrik Persoon, e Elias Magnus Fries, fungos ha essite classificate conforme a su morphologia (pro exemplo, characteristicas tal como color de sporas o characteres microscopic) o physiologia. Avantiamento in genetica molecular ha aperite le via pro ADN analysis de esser incorporate a in taxonomia, que ha alicun vices defiate le gruppos historic basate sur morphologia e altere characteres. Studios phylogenetic publicava in le decennio ultime ha adjutate reformar le classification de Regno Fungi, que es divite a in un subregno, septe phylos, e dece subphylos.
Ante le introduction de methodos molecular pro analysis phylogenetic, taxonomistas considerava fungos de esser membros del Regno Planta, proque de similaritates in stilo vital: ambe fungos e plantas es principalmente nonmobile, e ha similar general morphologias e habitates de crescentia. Resimilante plantas, fungos saepe vegeta in solo, e champignones particularmente forma corpores fructifere conspicue, que alicun vices ha resimilantia a plantas tal como muscos. Le fungos es nunc considerate un regno separate, distincte ab ambe plantas e animales, ab le qual illos appare de haber divergite ante circa un milliardo annos.[1]
Alicun morphologic, biochimic, e genetic characteres es possedite in commun con altere organismos, ma alteres es unic al fungos, clarmente separar los ab le altere regnos:
Characteres commun:
Characteres unic:
Le major parte del fungos non ha un systema efficace pro transporto de aqua de nutrientes a longe distantias, tal como le xylema e phloema in multe plantas. Pro superar iste limitationes, alicun fungos, pro exemplo Armillaria, forma rhizomorphes,[14] que resimila e exeque functiones similar al radices de plantas. Un altere characteristica commun con plantas include un via biosynthetic pro producer terpenos que usa acido mevalonic e pyrophosphato como componentes chimic.[15] Totevia, plantas ha un additional via chimic pro terpeno in su chloroplastos, un structura fungos non possede.[16] Fungos produce plure secundari metabolitos que es similar o identical in structura a istos facite per plantas.[15] Multe del enzymos de plantas e fungos que face istes compositos differe ab le alteres in sequentia e altere characteristicas, que indica separate origines e evolution de istes enzymas.[15]
Fungos ha un distribution mundial, e vegeta in multe habitates, includer ambientes extreme tal como desertos o regiones con alte concentrationes de sal[17] o radiation ionisante,[18] anque como in sedimentos del mar profunde.[19]
Circa 100.000 species de fungos ha essite formalmente describite per taxonomistas, sed le biodiversitate mundial del Regno Fungi es non comprendite completemente.[20] Basate sur le observationes del ration del numero de species fungal al numero del species plantal in seligite ambientes, le regno fungal ha essite estimate de continer circa 1,5 million species;[21] un altere recente (2011) estimation suggere le possibilitate de plus 5 million species.
Le major parte de fungos cresce como hyphas, que es cylindric, filamentose structuras 2–10 µm in diametro e usque a plure centimetros in longitude. Hyphas cresce a su extremitates (apices); nove hyphas es formate normalmente per emergentia de nove apices preter existente hyphas per un processo appellate ramification, o rarmente crescer apices hyphal bifurca, conducer a duo parallel-crescente hyphas.[22] Le combination de crescimento apical e bifurcar duce al disveloppamento de un mycelio, un rete interconnectite de hyphas.[11] Hyphas pote esser o septate o coenocytic. Septate hyphas es dividite a in compartimentos separate per parietes transverse, le septos. In contrasto, coenocytic hyphas non ha cellulas separate; illos es essentialmente supercellulas multinucleate.
Multe species ha disveloppate specialisate structuras hyphal pro entrata de nutrientes ab hospites vive; exemplos include haustorios in species parasitic de plantas in alicun phylos fungal, e arbusculas de plure mycorrhizal fungos, que penetra a in le cellulas del hospite de consumer nutrientes.[23]
Fungal mycelios pote devinite visibile al oculo nonadjutate, pro exemplo, sur varie superfices e substratos, tal como muros humide e supra guastate alimento, ubi illos es communmente appellate mucores. Mycelios cresceva sur medios de solide agar in laboratorial placas de Petri es usualmente referite a como colonias. Istes colonias pote exhibir formas de crescimento e colores (a causa de sporas o pigmentation) que pote esser usate como characteres diagnostic in le identification de species o gruppos.[24] Alicun individual fungal colonias pote attinger dimensiones e etates extraordinari, como in le caso de un colonia clonal de Armillaria solidipes, que extende trans un area de plus que 900 ha (3,5 millias quadrate), con un etate estimate de quasi 9.000 annos.[25]
Le apothecio—un structura specialisate importante in reproduction sexual in le ascomycetos—es un cupular corpore fructifere que contine le hymenio, un strato de texito continer le sporifere cellulas.[26] Le corpores fructifere del basidiomycetos (basidiocarpos) e alicun ascomycetos pote alicun vices vegeta multo grande, e multe es familiar como champignones.
Reproduction fungal es complexe, reflecter le differentias in stilos vital e composition genetic intra iste regno diverse de organismos.[27] Illo es estimate que un tertio de omne fungos reproducer se usar plus que un methodo de propagation; pro exemplo, reproduction pote occurer in duo ben differentiate stadios intra le cyclo vital de un species, le teleomorphe e le anamorphe.[28] Conditiones ambiental causa geneticamente determinate stadios disveloppamental que duce al creation de structuras specialisate pro sexual o asexual reproduction. Istes structuras adjuta reproduction per efficacemente disperger sporas o sporifere propagulos.
Ambe asexual e sexual sporas o sporangiosporas es saepe activemente dispergite per ejection per fortia ab su structuras reproductive. Iste ejection assecura le exito del sporas ab le structuras reproductive anque como propagar per le aer trans distantias longe.
In contrasto a plantas e animales, le antique historia fossilic del fungos es magre. Factores que probabile contribue al subrepresentation de species fungal inter fossiles include le natura de fungal corpores fructifere, que es molle, carnesc, e facilemente degradabile texitos e le dimensiones microscopic del major parte de structuras fungal, que assi non es de bon grado evidente.
Ben que communmente includite in botanic curriculo e libros de texto, fungos es plus proximemente parente a animales que plantas e es situate con le animales in le gruppo monophyletic de opisthokontos.[29] Analyses usar phylogenetica molecular supporta un origine monophyletic del fungos.[30] Le taxonomia del fungos es cambiar rapidemente, specialmente a causa de recente recerca basate sur ADN comparationes.
Le phylos (alicun vices appellate divisiones) de fungos ha essite classificate principalmente super le base de characteres de su structuras reproductive. Currentemente, septe phylos es proponite:[30]
Le Ascomycota, communmente sapite as fungos saccic or ascomycetos, constitue le plus grande gruppo taxonomic intra le Eumycota.[31] Istes fungos forma sporas meiotic appellate ascosporas, que es clausurate in un special structura saccoide appellate un asco. Iste phylo include morelos, un pauc altere champignones e trufas, unicellular levaturas, e multe filamentose fungos viver como saprotrophos, parasitos, e symbiontes mutualista. Prominente e importante genera de filamentose ascomycetos include Aspergillus, Penicillium, Fusarium, e Claviceps.
Membros del Basidiomycota, communmente sapite como le fusteal fungos o basidiomycetos, produce meiosporas appellate basidiosporas sur fusteoide pedunculos appellate basidios. Le major parte de champignones commun pertine a iste gruppo, e anque le rustos e ustilagos, que es major pathogenos de cereales.
Le Chytridiomycota es communmente appellate chytridios. Istes fungos es distribuite mundialmente. Chytridios produce zoosporas que es capabile de active movimento con un singule flagello, ducer prime taxonomistas de classificar los como Protista.
Le Blastocladiomycota esseva previe considerate un clado taxonomic intra le Chytridiomycota. Le blastocladiomycetos es saprotrophos, nutrir se de material organic decomponente, e illos anque es parasitos de omne gruppos eucaryotic.
Membros del Glomeromycota forma mycorrhizas arbuscular, un typo de symbiosis in le qual hyphas fungal invade cellulas radical de plantas e ambe species beneficia ab le resulante augmentate apporto de nutrientes. Omne sapite species de Glomeromycota reproduce asexualmente.[32]Le association symbiotic inter le Glomeromycota e plantas es ancian, con evidentia datar de ante 400 million annos.[33]
Analysis phylogenetic ha demonstrate que le Microsporidia, unicellular parasitos de animales e protistos, es quasi recente e multo derivate fungo endobiotic (viver intra le texito de un altere species).[34]
Le Neocallimastigomycota esseva primo situate in le phylo Chytridomycota. Membros de iste parve phylo es organismos anaerobie, viver in le systemas digestive de plus grande mammiferos herbivore e possiblemente in altere ambientes terrestre e aquatic.
Perque del similaritates in morphologia e stilo vital, le mucores limose (myxomycetos) e mucores aquatic (oomycetos) esseva previemente classificate in le regno Fungi. Dispare ver fungos, le parietes cellular de istes organismos contine cellulosa e no ha chitina. Myxomycetos es unikontos como fungos, ma es gruppate in le Amoebozoos. Oomycetos es diploide bikontos e es gruppate in le regno Chromalveolato. Ni mucores aquatic ni mucores limose es proximemente parente al ver fungos, e, ergo, taxonomistas non gruppa jam los in le regno Fungi. Totevia, studios del oomycetos e myxomycetos es ancora saepe include in mycologic libros de texto e primari recercal literatura.[35]
Ben que saepe nonconspicue, fungos occure in omne ambientes sur Terra e exeque multo importante rolos in ecosystemas. Conjunctemente con bacterios, fungos es le major decomponitores in le major parte de terrestre (e alicun aquatic) ecosystemas, e assi exeque un rolo critic in cyclos biogeochimic[36] e in multe retes alimental.
Multe fungos ha importante relationes symbiotic con organismos ab quasi omne regnos.[37][38][39] Istes interactiones pote esser mutual o antagonista in character, o, in le caso de fungos commensal, es de no apparente beneficio o detrimento al hospite.[40]
Mycorrhizal symbiosis inter plantas e fungos es un del melio sapite planta–fungo associationes e es de significante importantia pro plantal crescimento e persistentia in multe ecosystemas; de plus de 90% de omne species de plantas ingagia in relationes mycorrhizal con fungos e es dependente sur istes relationes pro superviventia.[41]
Lichenes es formate per un relation symbiotic inter algas o cyanobacterios (referite a in terminologia lichenic como photobiontes) e fungos (principalmente varie species de ascomycetos e un pauc basidiomycetos), in le qual cellulas individual del photobionto es includite in un texito formava per le fungo.[42]
Multe insectos anque ingagia in relationes mutual con fungos. Plure gruppos de formicas cultiva fungos in le ordine Agaricales como su primari fonte de alimento, e le ambrosial coleoptero cultiva varie species de fungos in le cortice de arbores que illos infesta.[43]
Multe fungos es parasitos de plantas, animales (includer humanos), e altere fungos.
Le uso de fungos pro alimental preparation o preservation e altere objectos es extensive con un historia longe. Cultivation e colligation de champignones es industrias grande in multe paises. Perque del capacitate de iste gruppo de producer un enorme selection de productos natural con antimicrobial o altere activitates biologic, multe species longe ha essite usate o es in disveloppamento pro industrial production de antibiotices, vitaminas, e anticanceric e cholesterol-reducente pharmacos.
Multe species produce metabolitos que es fontes major de pharmacologicamente active drogas. Particularmente importante es le antibiotices, includer le penicillinas, un structuralmente-relatite gruppo de β-lactam antibiotics que es synthesisate ab parve peptidos. Ben que naturalmente occurente penicillinas tal como penicillina G (producite per Penicillium chrysogenum) ha un limitate spectro de activitate biologic, un grande selection de altere penicillinas pote esser producite per modification chimic del penicillinas natural.
Levatura de pan o Saccharomyces cerevisiae, un fungo unicellular, es usate de facer pan e altere frumental basate productos, tal como pasta de pizza e bollettas.[44] Species levatural del genere Saccharomyces es anque usate de produces biberages alcoholics (tal como vino e bira) per fermentation.[45] Shoyu koji mucor (Aspergillus oryzae) es un essential ingrediente in fabricar Shoyu (sauce de soja) e sake, e le preparation de miso,[46] e Rhizopus species es usate de facer tempeh.[47] Alicun de istes fungos es species domesticate que esseva seligite secundo su capacitate de fermentar alimento sin producer mycotoxinas malefic (vide infra), que es producite per presso cognate Aspergilli.[48]
Multe fungos produce biologicamente active compositos, multe de qual es toxic de animales o plantas e assi es appellate mycotoxinas.
Fungos es un rena de viventes multe prosima a la plantas. Los inclui xampiniones, fermentos, e la plu de mofos. Los es multe importante, car los es la prima descomposantes de materias organica. Alga de los es usada per fa pan, bir, e per come direta.
On ave sete grupos:
Un fungo es un membro de un gruppo grande de organismos eucaryotic que include microorganismos tal como levaturas, mucores, e le familiar champignones.
Le fungos forma un regno, Fungi, que es separate ab le plantas, animales, e bacterios. Un differentia major es que cellulas fungal ha parietes cellular que contine chitina, viste que le parietes cellular de plantas contine cellulosa. Istes e altere differentias monstra que fungos forma un gruppo singule de organismos cognate, appellate le Eumycota (ver fungos o Eumycetos), que possede un ancestre commun (un gruppo monophyletic). Iste gruppo fungal es distincte ab le structuralmente similar myxomycetos (mucores limose) e oomycetos (mucores aquatic). Le disciplina de biologia devotate al studio de fungos es sapite como mycologia. Mycologia ha saepe essite reguardate como un branca de botania, malgrado fungos esser un separate regno in taxonomia biologic. Studios genetic ha monstrate que le fungos es plus cognate al animales que al plantas (ambe fungos e animales es membros del gruppo Opisthokonta, ma plantas es classificate in le gruppo Bikonta).
Abundante mundialmente, le major parte de fungos es nonconspicue proque del dimensiones parve de su structuras e su cryptic stilos vital in solo, sur material morte, e como symbiontes de plantas, animales, o altere fungos. Illos pote devenir observabile quando fructar, o como champignones o mucores. Fungos exeque un rolo essential in le decomposition de material organic e ha rolos fundamental in cyclos e excambio de nutrientes. Illos ha longemente essite usate como un origine directe de alimento, tal como champignones e trufas, como un agente levante pro pan, e in fermentation de varie productos alimentari, tal como vino, bira, e sauce de soja. Post que le 1940s, fungo ha essite usate pro le production de antibioticos, e plus recentemente variose enzymas producite per fungos es usate industrialmente e in detergentes. Fungos es anque usate como pesticidas biologic de controlar mal herbas, maladias de plantas, e insectos nocue. Multe species produce compositos bioactive appellate mycotoxinas, tal como alcaloides e polyketidos, que es toxic a animales includer humanos. Le corpores fructifere de un pauc species contine compositos psychotropic. Fungos pote decomponer materiales manufacturate e edificios, e illos pote devenir significante pathogenos de humanos e altere animales. Perditas de recoltas a causa de maladias fungal (pro exemplo, deterioration de alimento pote haber un impacto grande a provisiones de alimentos human e economias local).
Le regno fungal include un enorme diversitate de taxones con ecologias variate, strategias de stilo vital, e morphologias, extender ab unicellular aquatic chytrides a champignones grande. Tamen, pauc es sapite del actual biodiversitate de Regno Fungi, que ha essite estimate a 1,5 million a 5 million species, con circa 5% de los haber essite classificate formalmente. Jammais post que le pionerante obras taxonomic del 18e e 19e seculo de Carl Linnaeus, Christian Hendrik Persoon, e Elias Magnus Fries, fungos ha essite classificate conforme a su morphologia (pro exemplo, characteristicas tal como color de sporas o characteres microscopic) o physiologia. Avantiamento in genetica molecular ha aperite le via pro ADN analysis de esser incorporate a in taxonomia, que ha alicun vices defiate le gruppos historic basate sur morphologia e altere characteres. Studios phylogenetic publicava in le decennio ultime ha adjutate reformar le classification de Regno Fungi, que es divite a in un subregno, septe phylos, e dece subphylos.
Ang fungus[3] binabaybay ding halamang singaw,[4] (Ingles: fungus [isahan], fungi [maramihan][5]) ay isang uri ng organismong nabubuhay na hindi halaman o hayop; hindi rin ito protista, hindi eubakterya, at hindi rin arkebakterya. Dating iniisip ng mga tao na halaman ang mga ito kaya't pinangalanan itong halamang singaw. Tinutunaw ng mga halamang singaw ang mga patay na materya sa paligid nito para magsilbing pagkain nila. Hindi lunti ang kulay ng mga ito. Hindi sila namumulaklak at wala ring mga dahon. Kabilang dito ang mga kabuti.[3] Sa larangan ng panggagamot, isa itong malaking pangkat ng mga "halaman" na walang materya o bagay na pangkulay ng lunti na kinabibilangan ng mga kabuti, tagulamin, at amag.[5] Sa isang karamdamang dulot ng halamang-singaw, kinakailangang gamitan ng mikroskopyo ang pagsusuri ng halamang-singaw sapagkat napakaliit ng mga ito upang makita ng mga mata.[5]
Ang lathalaing ito na tungkol sa Botanika ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Ing fungus, metung yang eukaryotic a organismung king kilwal ning katawan na (external) maglaso king kayang pamangan. Kaybat na niti, sisipsipan no reng cell deng molecule a bibilug king sustansya. Tutu lang maulaga king kabyayan o ekonomya deng fungi. Deng lebadura ing mag-ferment o “magpaslam,” king beer at magpayalsa tinape, at maragul yang industriya ing pamagpatubu kareng payung-payungan kareng dakal a bansa. Deng fungi ing pekamaulagang maglaso (primary decomposer) da reng meteng tanaman ampong animal kareng dakal a ecosystem, at maralas lang mayayakit king lumang pan antimong kulapu deti. Nanupata, maygit pa kaniting karaniwan a balu tamu tungkul kareng fungi ing komplikadu rang biologia deti.
Anyang minuna, tuturing da lang tanaman deng fungi uling heterotroph la (e ra kukunan ing sarili rang carbon kapamilata’ning photosynthesis, nun e gagamitan da ing carbon a kingwa ra, king carbon dioxide alimbawa, deng aliwang organismu.) Mas malapit dong kamaganak deng fungi deng animal kesa kareng tanaman, dapot ing pamiyaliwa ra, sisipsipan da ing karelang pamangan imbes na kakanan de o sasamul iti, at padurutan dong cell wall deng karelang cell. Uling kareng sangkan a reti, makabili no reti king sarili rang kingdom (biologia, ing Fungi.
Metung lang grupung monophyletic deng Fungi. Ing kabaldugan na niti, metung la mu pipumpunan deng eganaganang klasing fungi. Maniwala la reng mycologist (deng siyentipikung manigaral kareng fungi) a monophyletic la reti uling atin lang chitin kareng karelang cell wall at absorbtive heterotroph la (sisipsipan da ing karelang pamangan, at aliwa ila ing gagawa kaniti), bukud pa kareng aliwang kauryan o characteristic.
Lipat ning keraklan e la maragul o kapansin-pansin deti, mayayakit la king balang kapaligiran king yatu deng fungi, at maulaga ing karelang papil king keraklan kareng ecosystem. Manimuna lang maglaso (decomposer) da reng meteng tanaman ampong animal kareng kakewan o gubat (forest) at dakal pang paligid. Parasiticu la kareng tanaman ampong animal deng dakal a fungi, pati na kareng tau. Ila ing panibatan da reng dakal a sakit, alimbawa ing lipunga ampo ing buni kareng tau ampo ing Dutch elm disease kareng tanaman. Atin namang aliwang fungi a “kasosyu” kareng pamiugnayan asymbiotic da reng algae o cyanobacteria ampong reng fungi. Makinabang la king symbiosis da reng karelang uyat o yamut ampo reng fungi deng keraklan kareng tanaman a vascular. Malwat na king kasalesayan ing pamangamit da reng tau kareng fungi. Dakal la reng fungi a kakanan, kayabe no reng myayaliwang payung-payungan antimo reng button mushroom, shiitake mushroom, ampong oyster mushroom. Ita mu pin, dakal no man deng payung-payungan a makalasun, at panibatan da reng dakal a kasu ning pangasakit opangamate. Gagamitan de king pamangawang tinape ampong alak ing metung a uring fungus a awsan dang lebadura (yeast). Gagamitan da la murin deng fungus king pamangawa kareng sangkap o kemikal a pang-industriya antimo ing lactic acid, at king pamangawang pamangawang stonewashed. Atin namang uring fungi a kakanan da para king epektung psychedelic, king sangkan mang pamaglibang (recreational drug use) o pang-relihiyun (anting entheogen.
Pipitnan do reng manimunang grupu da reng fungi dikil king kareng dake rang gagamitan king pamiparakal o reproduction. Lima la reng Division a kikilalanan da reng mycologist (deng siyentipikung manigaral kareng fungi) king salukuyan:
tunggal mu cell, a kayabe kareng dakal a species darakal mu keng paralang asexual. Uling manatili lang makapalub king mala-súput a ascus deng bunga ning meiosis, gagamitan do reng maplian a uring ascomycete king pamipalino kareng tuntunan ning genetics ampo ing pamamuli o heredity (alimbawa, ing Neurospora crassa).
Agyang sadya rong bibili king Kingdom Fungi deng water mold ampong slime mold, at panigaralan do pa murin deng mycologist angga ngeni, e la sadyang fungi deti. E anti kareng tutung fungi, e la gawa king chitin deng cell wall da reng water mold ampong slime mold. Ketang e na makaing bayung sistemang maki limang Kingdom, makabili la reti king lalam ning Kingdom Protista.
Malyari lang tunggal mu cell (unicellular o single-celled) o dakal a cell (multicellular) deng fungi. Bibilugan dong sala-saláng mangakaba’t mangapinung tela-tubong awsan dang hyphae deng fungi a multicellular. Makabili ya ing mycelium ketang pitutubwanan (substrate) nung nu ya kukwang sustansya ing fungus. Uling pakakutkut la ketang materyal nung la tutubu deng fungus, keraklan e ta la karaniwang akakit.
Lipat ning kulang la kareng tutung organu deng fungi, malyari lang miyabe-yabe at bumilug lalung komplikadung parting awsan dang fruiting body, o sporocarp, neng ustu la reng kundisyun o kabilyan. ”Payung-payungan” ing karaniwan a yaus kareng fruiting body dang atyu babo gabun deng dakal a species da reng fungus. Agyang dening parting atyu babo gabun ing apapansinan da keraklan deng tau, malati na la mung dake ning pangkabilugan a katawan ning fungus.
Sasabyan dang ing maragul diling organismu king yatu yapin ing metung a Armillaria ostoyae a tutubi king kakewan (gubat o forest) king dake aslagan ning Oregon, USA. Miras yang walung dalan at siyan a pulung ektarya (890 ha) ing sala-saláng mycelium a atyu a atyu lalam gabun.
Malyari lang dakal king sexual o asexual a paralan deng fungi. King pamiparakal a sexual, pareu lang pareu deng supling kareng “pengaring” organismu. King pamiparakal a sexual, misasamut ing sangkap a genetic (genetic material), anya atyu la kareng supling deng kauryan (traits) da reng adwang pengari. Pareu dong gagamitan deng adwang paralan a reti deng dakal a species dependi keng panaun, kabang atin namang purus sexual a asexual ing paralan a gagamitan da. E pa meyakit ing pamiparakal a sexual king Glomeromycota o kareng ascomycete. Karaniwan, awsan dong Fungi imperfecti o Deuteromycota deng Glomeromycota.
Agyu rang dakal deng lebadura ampo reng aliwang unicellular a fungi kapamilatan ning budding, ing “pamanagtal” (“pinching off”) ning metung a bayung cell. Myayaliwa lang uring spore deng gagawan da reng dakal a multicellular species, a malagwang mikakalat at mabibye agyang kareng paligid nung nu masákit kumabye. Neng ustu ing kabilyan ning paligid at panaun, tutubu la reng spore a reti, at magparakal la kareng bayung kapaligiran.
Aliwang bagya ing pamiparakal a sexual kareng fungi kumpara kareng animal ampong tanaman, at aliwa ya paralan o estratehiya ing balang division o uri da reng fungi. Atin lang panaun a haploid, at atin lang panaun a diploid, king bye da reng fungi a darakal king paralan a sexual. Den namang ascomycete ampong basidiomycete, atin lang panaun a dikaryotic, nung nu e la tambing misasanib deng cell nucleus a amanu da reng adwang pengari, nun e manatili lang mikakawani kareng cell ning hypha.
Kareng namang zygomycete, misasanib la reng haploid a hypha da reng adwang mibabageng (compatible) a indibidwal, at iti magbunga yang zygote, a maging metung a matibeng zygospore. Ustung tinubu ya iting zygospore, e maglwat at dumalan ya king meiosis, at ating laltong bayung hyphae ampong asexual a sporangiospore. Malyari lang mikalat deting sporangiospore, at katubu ra, magi lang bayung fungus a pareung pareu sangkap a genetic, at gagawa yang sarili nang haploid hyphae ing balang metung. Neng mitagkil la reng hyphae da reng adwang fungus a mibabage, misasanib la reti, gagawa lang bayung zygospore, at magi yang ganap o kumpletu ing durut (cycle).
Kareng ascomycete, neng misasanib reng mibabageng haploid hyphae, e la tambing misasanib deng karelang nucleus. Ating laltong parting awsan dang ascus kareting dikaryotic (adwa nucleus) a hyphae, nung nukarin malilyari ing karyogamy o pamisanib da reng nucleus. Makapalub la king ascocarp o fruiting body ning fungus dening ascus. Kabud milyari ing karyogamy, katuki ne man ing meiosis, ampo ing pamangawa kareng ascospore. Mikakalat la reting ascospore, at ustung tinubu la, gagawa lang bayung haploid mycelium. Malyari ya muring gawang asexual a comidium ing haploid a mycelium. Ing lalto, dakal na kareng ascomycete ing e na makapagparakal king sexual a paralan, at darakal na la mu kapamilatan da reng conidia.
Kawangis ne nitang kareng ascomycete ing sexual reproduction da reng basidiomycete. Misasanib la reng mibabageng haploid hypha at mikaka dikaryotic mycelium, at potang kayi, ating laltong basidiocarp. Deng payung-payungan ing kilalang dili kareng basidiocarp, pero dakal la pang aliwang uri. Gagawa lang haploid a basidiospore detang parting lupang batutang awsan dang basidia, at kaybat na niti, malilyari ing karyogamy ampong meiosis. Tutubu la reting basidiospore bang gawang bayung haploid mycelia.
Kayabe la kareng pekakilalang fungus deng payung-payungan a apapangan, ampo retang makalasun. Dakal lang species deng tatanam da, oneng atin muring pupupulan a tutubung dili ra. Deng button mushroom (Agaricus bisporus) ing laganap diling species, a magagamit kareng salad, sopas at dakal pang aliwang lutu. Kayabe la murin king species a iti deng Portobello mushrooms, oneng maragul lang maragul deti. Kayabe la murin kareng mitatanam a payung-payungan a masasali kareng tindaan deng oyster mushroom, shiitake, at enoki mushroom.
Lalu lang dakal deng payung-payungan a tutubu namu kabud at pupupulan da reng tau para king sarili rang gamit o ba lang ipisali. Mangatas la ngan alaga deng morel, en:chanterelle, en:truffle, black trumpet, at porcini mushroom (a awsan da muring bolete).
Makalasun la kareng tau deng pilang dalan a species da reng payung-payungan, at ing pamamangan kareti panibatan ning sakit atyan, hallucination, at neng kayi, kamatayan. Kayabe la king genus a Amanita deng mapilan kareng makalasun dili, kayabe no reng A. virosa (ing "Destroying Angel") ampo ing A. phalloides (ing "Death Cap").
Dakal muring malalasun king Fly agaric, dapot malagud mung ating mamamate kaniti. Ding lyu, pamanyuka, tundu, ampong hallucination ing mapilan kareng maralas diling sintomas. Ing tutu, magagamit ya ing species a iti kareng ritwal, ampong anting libangan, uling kaniting epektu nang hallucination.
Kaminstein, D. 2002. "Mushroom poisoning".] Last accessed 5 January 2006.
A fungus (/ˈfʌŋɡəs/; plural: fungi[3] or funguses[4]) is a member o a lairge group o eukaryotic organisms that includes microorganisms such as baurms an moulds, as well as the mair familiar mushruims. These organisms are clessifee'd as a kinrick, Fungi, which is separate frae plants, animals, protists an bacteria. Ane major difference is that fungal cells hae cell walls that contain chitin, unlik the cell waws o plants an some protists, which contain cellulose, an unlik the cell waws o bacteria. These an ither differences shaw that the fungi furm a single group o relatit organisms, named the Eumycota (true fungi or Eumycetes), that share a common auncestor (is a monophyletic group). This fungal group is distinct frae the structurally seemilar myxomycetes (slime moulds) an oomycetes (watter moulds). The discipline o biology devotit tae the study o fungi is kent as mycology (frae the Greek μύκης, mukēs, meanin "fungus"). Mycology haes eften been regardit as a branch o botany, even tho it is a separate kinrick in biological taxonomy. Genetic studies hae shawn that fungi are mair closely relatit tae ainimals than tae plants.
i/ˈfʌndʒaɪ/ or i/ˈfʌŋɡaɪ/ Ing fungus, metung yang eukaryotic a organismung king kilwal ning katawan na (external) maglaso king kayang pamangan. Kaybat na niti, sisipsipan no reng cell deng molecule a bibilug king sustansya. Tutu lang maulaga king kabyayan o ekonomya deng fungi. Deng lebadura ing mag-ferment o “magpaslam,” king beer at magpayalsa tinape, at maragul yang industriya ing pamagpatubu kareng payung-payungan kareng dakal a bansa. Deng fungi ing pekamaulagang maglaso (primary decomposer) da reng meteng tanaman ampong animal kareng dakal a ecosystem, at maralas lang mayayakit king lumang pan antimong kulapu deti. Nanupata, maygit pa kaniting karaniwan a balu tamu tungkul kareng fungi ing komplikadu rang biologia deti.
Ang fungus binabaybay ding halamang singaw, (Ingles: fungus [isahan], fungi [maramihan]) ay isang uri ng organismong nabubuhay na hindi halaman o hayop; hindi rin ito protista, hindi eubakterya, at hindi rin arkebakterya. Dating iniisip ng mga tao na halaman ang mga ito kaya't pinangalanan itong halamang singaw. Tinutunaw ng mga halamang singaw ang mga patay na materya sa paligid nito para magsilbing pagkain nila. Hindi lunti ang kulay ng mga ito. Hindi sila namumulaklak at wala ring mga dahon. Kabilang dito ang mga kabuti. Sa larangan ng panggagamot, isa itong malaking pangkat ng mga "halaman" na walang materya o bagay na pangkulay ng lunti na kinabibilangan ng mga kabuti, tagulamin, at amag. Sa isang karamdamang dulot ng halamang-singaw, kinakailangang gamitan ng mikroskopyo ang pagsusuri ng halamang-singaw sapagkat napakaliit ng mga ito upang makita ng mga mata.
A fungus (/ˈfʌŋɡəs/; plural: fungi or funguses) is a member o a lairge group o eukaryotic organisms that includes microorganisms such as baurms an moulds, as well as the mair familiar mushruims. These organisms are clessifee'd as a kinrick, Fungi, which is separate frae plants, animals, protists an bacteria. Ane major difference is that fungal cells hae cell walls that contain chitin, unlik the cell waws o plants an some protists, which contain cellulose, an unlik the cell waws o bacteria. These an ither differences shaw that the fungi furm a single group o relatit organisms, named the Eumycota (true fungi or Eumycetes), that share a common auncestor (is a monophyletic group). This fungal group is distinct frae the structurally seemilar myxomycetes (slime moulds) an oomycetes (watter moulds). The discipline o biology devotit tae the study o fungi is kent as mycology (frae the Greek μύκης, mukēs, meanin "fungus"). Mycology haes eften been regardit as a branch o botany, even tho it is a separate kinrick in biological taxonomy. Genetic studies hae shawn that fungi are mair closely relatit tae ainimals than tae plants.
She oargane bioag eukaryotagh fungys, as ennym oaylleeagh y reeriaght oc fungi. She heterotrophyn t'ayn, as boaylley killag chitinagh oc. Y chooid smoo jeu, ta cummey sniaueyn yl-chillagagh orroo (ny hyphae), as ny sniaueyn shoh jannoo magh mycelium. Fir elley, t'ad nyn killagyn nyn lomarcan. Dy cadjin, ta fungyssyn geddyn sliught liorish sporeyn, dy keintyssagh ny dy neucheintyssagh. Kuse jeu, cha nod geddyn sliught, as cha nel adsyn sheelraghey agh liorish gientyn losseragh. Ta fungyssyn goaill stiagh jiastyn, shalmaneyn as lheeah. Ta mooinjerys ny s’faggys eddyr fungi as beiyn na eddyr fungi as lossreeyn. Studeyrys er fungyssyn, t’ad cur er fliughane-oaylleeaght.
Va fungyssyn nyn soie ayns possan ny lossreeyn rish traa liauyr, er coontey nyn mea soit. Jiu, ta reeriaght er lheh oc, as liorish ny troyn fyshoaylleeagh as gien-oaylleeagh oc, ta mooinjerys ny s'faggys eddyr oc as beiyn na ny t'eddyr oc as lossreeyn. She heterotrophyn kemmigagh t'ayn, dy ghra myr shen, t'ad goaill stoo bea jeh co-vreneenyn orgaanagh as t'ad goaill bree jeh co-vreneenyn 'sy çhymbyllaghy mygeayrt oc. Ta shen cosoylaghey rish heterotrophyn sollys, as adsyn goaill bree jeh soilshey. Gollrish beiyn, t'ad goaill bee jeh stoo orgaanagh mygeayrt oc; son y chooid smoo, t'ad cur magh ensymeyn son dy lheie eh, as eisht soo stiagh eh.
Myr cosoylaght elley marish beiyn, ta'n daa phossan tastey carbey-hydraad myr glycogen, agh ta lossreeyn ny hastey myr stark. [2]
Cha nel eh er coontey nyn stayd soit nagh vel fungyssyn coontit myr beiyn; shimmey baagh t'ayn nagh vel gleashaghey son y chooid smoo, myr sampleyr faastguinyn ny corryl. Ta oyryn killagagh foddey ny strimmey na shen. Gollrish lossreeyn, ta folmidyn killag as boallaghyn killag ec killagyn 'yngyssyn. [3]
She oargane bioag eukaryotagh fungys, as ennym oaylleeagh y reeriaght oc fungi. She heterotrophyn t'ayn, as boaylley killag chitinagh oc. Y chooid smoo jeu, ta cummey sniaueyn yl-chillagagh orroo (ny hyphae), as ny sniaueyn shoh jannoo magh mycelium. Fir elley, t'ad nyn killagyn nyn lomarcan. Dy cadjin, ta fungyssyn geddyn sliught liorish sporeyn, dy keintyssagh ny dy neucheintyssagh. Kuse jeu, cha nod geddyn sliught, as cha nel adsyn sheelraghey agh liorish gientyn losseragh. Ta fungyssyn goaill stiagh jiastyn, shalmaneyn as lheeah. Ta mooinjerys ny s’faggys eddyr fungi as beiyn na eddyr fungi as lossreeyn. Studeyrys er fungyssyn, t’ad cur er fliughane-oaylleeaght.
Gljive (latinski: Fungi) − označavane i kao prave gljive ili Eumycota − spadaju u najrasprostranjenije žive organizme na Zemlji. Smatra se da ih ima između 70.000 i 100.000 tzv. nižih i viših vrsta gljiva, mada najnovija istraživanja tu hipotetičku brojku pomjeraju na preko milion. Pretpostavlja se da svaku od pet stotina hiljada viših biljnih vrsta prati jedna do dvije vrste gljiva, pa računicu nije bilo teško izvesti.
Nauka o gljivama - mikologija (od grčkog myko-šampinjon, gljiva, logos-nauka) prošla je dug razvojni put. Njenim rodonačelnikom smatra se grčki filozof Aristotel, koji je dao prve opise gljiva.
Gljive su neobičan, raznovrstan i nedovoljno proučen svijet. Budući da ne vrše osnovnu funkciju biljaka fotosintezu jer ne posjeduju hlorofila, a ne kreću se i ne razmnožavaju polno poput životinja ne mogu se svrstati ni u prvo ni u drugo carstvo, već predstavljaju carstvo za sebe. One predstavljaju zaseban oblik života na zemlji koji je razvio tri osnovne strategije preživljavanja u prirodi a to su:
Gljive Simbionti koje žive u zajednici sa mnogim biljnim vrstama i međusobno se ispomažu. Gljive zadržavaju vodu u miceliju, a tu vodu koriste biljke koje pomoću korijenja izvlače mineralne materije neophodne za rast gljiva.
Gljive Saprobionti (razlagači) bez čijeg djelovanja u prirodi ne bi moglo doći do razlaganja organskih materija biljnog porijekla. i kaže se da nema gljiva šume bi se ugušile u vlastitom otpadu.
Gljive Paraziti koje napadaju žive biljke, životinje, ljude i druge gljive. Kroz mrežu tankih hranidbenih niti, gljive upijaju hranu iz žive ili nežive organske tvari.
Hifa je hranidbena nit gljive. Na vrhu hife nalaze se zaobljeni izdanci zvani haustoriji koji prodiru u ćelije, upijaju hranu i njome hrane gljivu.
Micelij je mreža hifa koja poput paukove mreže, prorasta supstrat i može se prostirati na više hektara površine.
Plodišta razvijaju gljive (makromicete) da bi se razmnožavale. Svako plodište oslobađa sićušne spore. Jedno plodište livadske pečurke proizvede oko 16 milijardi spora.
Klijanjem spora na odgovarajućoj podlozi nastaje novi micelij.
U odnosu na čovjeka, gljive mogu biti:
Za razliku od evolucijska historije biljaka i životinja, rani fosilni zapisi o gljivama su oskudni. Faktori koji vjerovatno doprinose njihovoj nedovoljnoj zastupljenosti među fosilima uključuju prirodu gljiva plodnuh tijela, koja su mehka, mesnata i lahko razgradljiva tkiva, kao i mikroskopske dimenzije njihovih struktura, koje stoga nisu lahko uočljive. Gljivne fosile je teško razlikovati od onih od drugih mikroba, a najlakše ih je prepoznati ako nalikuju postojećim gljivama. Često se nalaze i uzimaju iz mineraliziranih biljaka ili životinja – domaćina; ti se uzorci obično proučavaju izradom preparata tankog presjeka koji se mogu pregledati pomoću svjetlosne ili transmisijske eletronske mikroskopije. Istraživači proučavaju fosilne kompresije otapanjem okolne matrice kiselinom, a zatim pomoću svjetlosti ili skenirajućom elektronskom mikroskopijom da bi se uočili detalji površine. Najraniji fosili koji imaju obilježja gljiva karakteristični za doba Paleoproterozoika, prije nekih 2.400 miliona godina; ti višećelijski, bentoski organizmi imali nitaste strukture sposobne za anastomozu.[1]
Druge studije (2009) procenjuju dolazak gljivnih organizama na oko 760–1.060 miliona godina prije sadašnjosti, a na osnovu upoređivanja brzine evolucije u usko povezanim grupama. Za veći dio ere paleozoik (prije 542–251 milion godina), čini se da su gljive bile vodene i sastojale se od organizama sličnih postojećim Chyrididama koji imaju spore sa bičem. Evolucijsko prilagođavanje, od vodenog na kopneni način života zahtijevalo je diverzifikaciju ekoloških strategija za dobijanje hranjivih sastojaka, uključujući parazitizam, saprobnost, te razvoj uzajamnosti, poput mikoriza i lihenizacija. Nedavna (2009) istraživanja sugeriraju da je ekološki status predaka Ascomycota bio je saprobizam, i neovisni događaji sa lišajima su se dogodili više puta.
U maju 2019., naučnici su izvijestili o otkriću gljive fosila nazvane Ourasphaira giraldae u kanadskom Arktiku, koja je na mogla rasti i prije milijardu godina, mnogo prije nego što su e biljke pojavile na kopnu.[2][3][4]
Iako su obično uključene u nastavne programe i udžbenike o botanici, gljive su bliže životinjama nego biljkama i smještaju se sa životinjama u monofletnu grupu Opisthokonta. Analize koje koriste molekulsku filogenetiku podržavaju monofiletsko porijeklo gljiva. Taksonomija gljiva je u stanju stalnog mijenjanja, posebno zbog nedavnih istraživanja temeljenih na usporedbama sekvenci DNK. Nove filogenetske analize često poništavaju klasifikacije zasnovane na starijim, a ponekad i manje diskriminativnim metodima, utemeljenim na morfološkim obilježjima i konceptima bioloških vrsta dobivenih eksperimentalnim ukrštanjem.[5] Ne postoji jedinstvenći općenito prihvaćen sistem na razini višiih taksonomskih rangova i česte su promjene imena na svim razinama, od vrsta pa nadalje. U toku su napori među istraživačima da se uspostavi i ohrabri upotreba jedinstvene i konzistentnije nomenkature. Vrste gljiv mogu imati i više naučnih imena, ovisno o njihovom životnom ciklusu i načinu (seksualne ili aseksualne) reprodukcije. Web stranice poput Index Fungorum i ITIS (Integrated Taxonomic Information System) navode današnja imena vrsta gljiva (s unakrsnim referencama na starije sinonime).
Klasifikacija carstva Fungi iz 2007., rezultat je opsežnog istraživačkog napora koji uključuje desetine mikologa i drugih naučnika koji rade na taksonomiji gljiva. Prepoznaje sedam koljena, od kojih su dva – Ascomycota i Basidiomycota – u ogranku koji predstavlja potcarstvo Dikarya, najbogatiju i najpoznatiju grupu, uključujući sve gljive, najviše plijesni hrane, najviše patogenih gljiva biljaka i piva, vinoa i hljebni kvasac. Prateći kladogram prikazuje glavne taksone gljiva i njihov odnos prema opistokontnim i unikontnim organizmima, utemeljen na radu Philippea Silara, "Mycota: Sveobuhvatni traktat o gljivama kao eksperimentalnim sistemima za osnovna i primijenjena istraživanja" (The Mycota: A Comprehensive Treatise on Fungi as Experimental Systems for Basic and Applied Research) i Tedersooa et al. 2018.[6] Dužine grana nisu proporcionalne evolucijskim udaljenostima.
ZoosporiaKlasifikacija gljiva je prošla dug razvojni put. U početku je u grupu gljiva uključivano mnogo grupa koje se danas svrstavaju u druga carstva. Najsavremenija istraživanja dovode u blisku filogenetsku vezu gljive i životinje te ih uključuje u zajedničku grupu pod nazivom Opisthokonta.
Gljive (latinski: Fungi) − označavane i kao prave gljive ili Eumycota − spadaju u najrasprostranjenije žive organizme na Zemlji. Smatra se da ih ima između 70.000 i 100.000 tzv. nižih i viših vrsta gljiva, mada najnovija istraživanja tu hipotetičku brojku pomjeraju na preko milion. Pretpostavlja se da svaku od pet stotina hiljada viših biljnih vrsta prati jedna do dvije vrste gljiva, pa računicu nije bilo teško izvesti.
Nauka o gljivama - mikologija (od grčkog myko-šampinjon, gljiva, logos-nauka) prošla je dug razvojni put. Njenim rodonačelnikom smatra se grčki filozof Aristotel, koji je dao prve opise gljiva.
Gljive su neobičan, raznovrstan i nedovoljno proučen svijet. Budući da ne vrše osnovnu funkciju biljaka fotosintezu jer ne posjeduju hlorofila, a ne kreću se i ne razmnožavaju polno poput životinja ne mogu se svrstati ni u prvo ni u drugo carstvo, već predstavljaju carstvo za sebe. One predstavljaju zaseban oblik života na zemlji koji je razvio tri osnovne strategije preživljavanja u prirodi a to su:
Gljive Simbionti koje žive u zajednici sa mnogim biljnim vrstama i međusobno se ispomažu. Gljive zadržavaju vodu u miceliju, a tu vodu koriste biljke koje pomoću korijenja izvlače mineralne materije neophodne za rast gljiva.
Gljive Saprobionti (razlagači) bez čijeg djelovanja u prirodi ne bi moglo doći do razlaganja organskih materija biljnog porijekla. i kaže se da nema gljiva šume bi se ugušile u vlastitom otpadu.
Gljive Paraziti koje napadaju žive biljke, životinje, ljude i druge gljive. Kroz mrežu tankih hranidbenih niti, gljive upijaju hranu iz žive ili nežive organske tvari.
Hifa je hranidbena nit gljive. Na vrhu hife nalaze se zaobljeni izdanci zvani haustoriji koji prodiru u ćelije, upijaju hranu i njome hrane gljivu.
Micelij je mreža hifa koja poput paukove mreže, prorasta supstrat i može se prostirati na više hektara površine.
Plodišta razvijaju gljive (makromicete) da bi se razmnožavale. Svako plodište oslobađa sićušne spore. Jedno plodište livadske pečurke proizvede oko 16 milijardi spora.
Klijanjem spora na odgovarajućoj podlozi nastaje novi micelij.
U odnosu na čovjeka, gljive mogu biti:
bezuslovno jestive (upotrebljive u prijesnom stanju) uslovno jestive (upotrebljive samo ako su termički obrađene) nejestive (zbog ukusa ili konzistencije) uslovno otrovne (ako se konzumiraju sa alkoholom) bezuslovno otrovne i ljekoviteGriby su swět z domeny Eukaryotow. Njamaju chlorofyl, su žywe heterotrofnje (z drugeje organiskeje maśizny), a rozměwaju se pśez spory. Maju – pódobnje kaž zwěrjeta – chitinowu celowu sćěnu, glikogen ako energiski skład.
Griby su wjelgin heterogena kupka. Formuju pó swójich pśiznamjenjach samostatny swět mimo rostlinow a zwěrjetow, ku kótarymž teke jadnocelarje kaž droždźeje, ale teke wěcejcelarje kaž plěseńcy a jědne griby słušaju. Wucba wót gribow se groni mykologija, wótwóźony wót grichiskego słowa Μύκης [mýkēs].
Griby su žywe pśez wóttwaŕ žywych a nježywych rostlinow, w symbiozu z rostlinami (mykorica) abo ako parazity.
Griby maju 80 000 - 100 000 družynow.
Griby su swět z domeny Eukaryotow. Njamaju chlorofyl, su žywe heterotrofnje (z drugeje organiskeje maśizny), a rozměwaju se pśez spory. Maju – pódobnje kaž zwěrjeta – chitinowu celowu sćěnu, glikogen ako energiski skład.
Griby su wjelgin heterogena kupka. Formuju pó swójich pśiznamjenjach samostatny swět mimo rostlinow a zwěrjetow, ku kótarymž teke jadnocelarje kaž droždźeje, ale teke wěcejcelarje kaž plěseńcy a jědne griby słušaju. Wucba wót gribow se groni mykologija, wótwóźony wót grichiskego słowa Μύκης [mýkēs].
Griby su žywe pśez wóttwaŕ žywych a nježywych rostlinow, w symbiozu z rostlinami (mykorica) abo ako parazity.
Griby maju 80 000 - 100 000 družynow.
Grzëbë
Grzëbë – królestwo nôleżą do domenë jądrowców (Eucaryota). Jistniené grzëbów òbzérô sã we wszëtczich strefach klimatycznych, przede wszëtczim na lądach, rzôdko w wòdach. Do terô òpisónô ok. 120 tës.zortów grzëbów. Rok w rok charakterizeje sã ok. 1700 nowich zortów grzëbów.
oflës
gąska
bòrzón
pòtrus
pòtrus
pãpk
pùrchówka
Grzib skłodô sã z kapelusza, nodzi i grzëbni pòdzemny.
Wedle spòsòbu odżywianiô westrzód grzëbów wyróżniwô sã:
Grzëbë rozrôstają sã:
Grzëbë dzelą sã na:
'Wëzwëskiwani grzybów.'
Grzëbë są ùżëwóny do wëróbkù żëwnote.Jiny grzëbë, jak Penicillium, są wëzwëskiwóny do wëróbkù leków. Grzëbë jôdny sã sëszi,zaprôwio sã i mrozy sã.
Grzëbòwô jodô.
W: Hans G Schlegel: Mikrobiologia ogólna. Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2000
Hans.E. laus.: Atlas grzëbów jôdowich i trëjących. Wydaw.RM, 2008
Grība aba grībs (luotīnėškā: Fungi, lietovėškā (b.k.): Grybai) ī tuokis žīvats – vėina ėš gīvuosės gomtuos karalīstiu. Onkstiau grībā bova laikuomi augalās, no paskom atskėrtė, ba anėi nadara fuotosintezės kap augalā. Palē jėdėma būda grībā būn saporuofėtėnē, parazėtėnē ė mikuorėzėnē.
Grībā īr dėdlē svarbūs povėma vēksmė. Anėi nauduonami medėcėnuo (pvz., penecėlins), jiedami ī. Grību rinkėms (grībavėms) Lietovuo ī dėdlē tonkos būds jiediou gautė (īpatingā rodenie).
K'allampa (latin simipi: Fungus - (regnum) Fungi, grigu simipi: Μύκης - Μύκητες) nisqakunaqa yura hina wiñaq, ichaqa manam yurap kurku yawrinkunayuqchu kaq (manam chillkinchu, saphinchu, raphinchu kan), ismuchiq icha atam (qasi uqu), mana mikhuq aswanpas ch'unqaq kawsaqkunam. Huk k'allampakunataq yurakunawan kawsanakunaku, k'allampa saphi nisqapi.
K'allampap tiksi kurku yawrinqa k'allampa q'aytum (hipha nisqapas). Allpa hawanpi achka k'allampa q'aytukunayuq rikunalla puquykunam wiñan.
K'allampa rikch'aqpa puquyninta mana riqsispanchikqa, mana puquq k'allampa (fungi imperfecti, deuteromycetes) ninchik.
Millaq, mikhunanchikkunapi wiñaq, mana icha uchuylla puquyniyuq k'allampakunata qurwara ninchik. Huk qurwarakunaqa unquykunatam paqarichin.
P'uchquchiq, ch'ulla kawsaykuq kaq k'allampakunataqa qunchu ninchikmi.
Laquwan kawsanakuq k'allampakunataq kusma qara (Lichenes: rumi qara, sach'a qara) nisqam.
K'allampa (latin simipi: Fungus - (regnum) Fungi, grigu simipi: Μύκης - Μύκητες) nisqakunaqa yura hina wiñaq, ichaqa manam yurap kurku yawrinkunayuqchu kaq (manam chillkinchu, saphinchu, raphinchu kan), ismuchiq icha atam (qasi uqu), mana mikhuq aswanpas ch'unqaq kawsaqkunam. Huk k'allampakunataq yurakunawan kawsanakunaku, k'allampa saphi nisqapi.
K'allampap tiksi kurku yawrinqa k'allampa q'aytum (hipha nisqapas). Allpa hawanpi achka k'allampa q'aytukunayuq rikunalla puquykunam wiñan.
K'allampa rikch'aqpa puquyninta mana riqsispanchikqa, mana puquq k'allampa (fungi imperfecti, deuteromycetes) ninchik.
Millaq, mikhunanchikkunapi wiñaq, mana icha uchuylla puquyniyuq k'allampakunata qurwara ninchik. Huk qurwarakunaqa unquykunatam paqarichin.
P'uchquchiq, ch'ulla kawsaykuq kaq k'allampakunataqa qunchu ninchikmi.
Laquwan kawsanakuq k'allampakunataq kusma qara (Lichenes: rumi qara, sach'a qara) nisqam.
Kuv (bi latînî: Fungi), sernave gellek giyanewer e. Di zimanê kurdî de kuvark, kuvk, zeng, xewr û meya ji çênd cureyên kuvan in. Bi giştî kuv bi çavan xuya nabin. Tenê ku fêkî didin, wek kuvark û kuvkê, meriv dibîne. Hin cureyên kuvan ku li çermî ajalan belav dibin û nexweşiyeke çerm çêdikin. Bi taybetî li nav pêçiyên lingan belav dibin. Derên ku kuv lê peyda bûne tim dixure.
Mîsela kuvarkê
Kuv (bi latînî: Fungi), sernave gellek giyanewer e. Di zimanê kurdî de kuvark, kuvk, zeng, xewr û meya ji çênd cureyên kuvan in. Bi giştî kuv bi çavan xuya nabin. Tenê ku fêkî didin, wek kuvark û kuvkê, meriv dibîne. Hin cureyên kuvan ku li çermî ajalan belav dibin û nexweşiyeke çerm çêdikin. Bi taybetî li nav pêçiyên lingan belav dibin. Derên ku kuv lê peyda bûne tim dixure.
Kuvu (jina la kisayansi kutoka Kilatini: Fungi) ni kiumbehai ambacho si mmea wala mnyama. Uainishaji wa kisayansi unavipanga katika himaya ya pekee ndani ya Eukaryota. Kati ya kuvu kuna viumbe vikubwa kama uyoga na pia vidubini yaani vidogo vyenye seli moja tu kama hamira au maungano ya seli kama koga.
Utaalamu wa kuvu unaitwa mikolojia.
Kuvu zinatokea kwa namna mbalimbali
Zamani vilihesabiwa kati ya mimea lakini lishe yao ni tofauti. Mimea inategeneza chakula chao au mata ogania inayohitaji kwa njia ya uanisinuru yaani kwa njia ina lishe autotropia. Kuvu inatumia mata ogania iliyopo tayari sawa na wanyama hivyo lishe yake ni heterotropia. Kuvu hutumia mabaki ya miili ya mimea na wanyama wengine na kuyatumia kama chakula chake.
Tofauti na wanyama wengi kuvu haitembei na muundo wa seli zake ni tofauti; seli za wanyama huwa na ngozi ya nje bali seli za mimea na kuvu huwa na ukuta wa seli. Tena tofauti na mimea kuta za seli ni za chitini si selulosi jinsi ilivyo kwa mimea.
Hadi sasa kuna spishi 70,000 zinazojulikana na kuna makadirio ya kwamba jumla inaweza kupita milioni 1.
Kuvu hutokea kwa maumbo mawili:
Kuvu ni jumla ya kungunyanzi zote na jumla hii huitwa miseli. Miseli ya aina hii inaweza kuenea mbali sana ikikua ndani ya ardhi kwa mfano msituni inayopata lishe kutoka kwa majani, matawi na mashina yaliyoanguka chini. Kama kiumbehai miseli haina umbo maalumu lakini kuna mifano ya miseli moja iliyoenea hektari zaidi ya 30 na kushi miaka 1,000 angalau.
Kwa aina kadhaa miseli inajenga sehemu za pekee zinazotoka kama uyoga. Uyoga si kuvu mwenyewe bali kitu kama tunda lake. Unajengwa na nyuzi nyingi za kungunyanzi na kuwa mahali pa kukuza spora ambavyo ni kama mbegu za kuvu.
Kuvu ni muhimu katika ekolojia ya viumbehai huwa na athira kubwa.
Zikitumia mata ogania ya viumbe vingine kazi yao ni kuvunja miili ya mimea na wanyama. Ni kuvu pekee zinazoweza kuvunja mata ya ubao na kuipasua katika kemikali zake. Pamoja na bakteria na wanyama wadogo hutengeneza ardhi yenye rutba.
Kuvu zinashirikiana na mimea. Takriban asilimia 80-90 za mimea yote zina kuvu kwenye mizizi yao. Hapa inaishi pamoja katika simbiosi au mtoshelezano. Maana yake nyuzi za kungunyanzi za kuvu inaingia ndani ya ardhi kushinda mizizi midogo ya mmea. Hivyo kuvu inasaidia kupata madini na mata ya lishe kutoka ardhi kuchinda mmea mwenyewe. Usaidizi huu unaonekana hsasa kwa mazao kwenye ardhi isiyo na rutba nzuri sana; kuvu huboresha lishe ya mimea. Kwa upande mwingine kuvu inavuta hidrati kabonia kutoka mzizi zinazojengwa na mmea kwa njia ya usanisinuru.
Kuvu zina athira pia kwa binadamu.
Vinywaji kama pombe, bia au divai vinategemea kuvu za hamira.
Kinyunga cha mkate kinachachuka vilevile kutokana na hamira.
Kuvu hutoa pia madawa na sumu. Chakula kinachooza mara nyingu huwa na miseli ambayo ni sumu kwa wanadamu. Hata sehemu za uyoga ni sumu kali. Kinyume chake aina nyingine za uyoga ni chakula bora kwa sababu ni chanzo cha protini nzuri.
Kuvu mbalimbali zimetumiwa kwa kutoa madawa ya kutibu magonjwa. Dawa la penicillin linapatikana kutoka kwa kuvu pamoja madawa mengine ya kiuavija (antibiotic). Zinatoa pia madawa ya kuzuia mbu.
Kuvu zinatokea pia kwenye mwili kama magonjwa. Kuvu inaanza kukua kwenye sehemu za ngozi kama mwili unakosa kinga (tiba). Inatokea hasa mguuni na kujulikana kwa jina la nyungunyungu au mamunyumunyu; kama mguu hausafishwi mara kwa mara inaonekana kama vidonda kati ya vidole.
Ugonjwa mgumu zaidi ni kukua kwa kuvu kwenye ngozi za utumbo. Wakinamama huathiriwa mara nyingi na kuvu ndani ya uke.
Kuvu pia humea kwenye kuta, dari na mapaa ya majengo hasa ya ghorofa[1]. Ukuta unapolowa maji na hewa kuwa na unyevu wa juu kuvu hukua na kuenea[2] si tu kwa kuta bali pia kwa fenicha. Kuvu inapoenea huharibu rangi ya kuta na huacha kuta zikiwa zimechakaa.
Makala hii kuhusu mambo ya biolojia bado ni mbegu. Kuvu (jina la kisayansi kutoka Kilatini: Fungi) ni kiumbehai ambacho si mmea wala mnyama. Uainishaji wa kisayansi unavipanga katika himaya ya pekee ndani ya Eukaryota. Kati ya kuvu kuna viumbe vikubwa kama uyoga na pia vidubini yaani vidogo vyenye seli moja tu kama hamira au maungano ya seli kama koga.
Utaalamu wa kuvu unaitwa mikolojia.
Kuvu zinatokea kwa namna mbalimbali
kama uharibifu vyakula vinapooza kama chakula bora kwa umbo la uyoga kama msaada wa mimea na mazao pale ambapo kuvu zinatoshelezana na mizizi ya mimea kama chanzo cha dawa, k.mf. penicillin kama magonjwa ya wanyama na mimea kama kiambato cha dawa fulani za kibiolojiaDe käöme, ouch wel sjummele (wetensjappelek Latien Fungi) zien e riek vaan eukaryote organismes die uterlek op plante liekene meh bestoon oet e compleet aander soort celle. Individue kinne microscopisch klein en eincelleg zien, meh ouch de gruutde vaan 'n aardeg plentsje höbbe; bij dat lèste sprik me vaan zwamme en/of paddesteul. Voortplanting gebäört zoewel door parthenogenese (klone) es door meiose. Käöme koume dèks in symbiotische kolonies mèt plante, alge um perceis te zien, veur; me sprik daan vaan koorsmosse. Väöl ziech in kolonie vörmende käöme zien sjäöjelek veur de mins: ze zörge veur bederf vaan ete en spik in textiel. De eigesjap vaan vergisting, die normaal gezeen bederf veroerzaak, weurt evels ouch wel gebruuk veur ete op smaak te bringe (beveurbeeld in Herfse kies en väöl aander kiessoorte, zoewie in alcoholische draanke), dewijl bepaolde soorte es antibioticum kinne dene. Echte käöme zien vaanaof 't vreug Devoon bekind; sjummelechtege organismes bestoon al väöl langer. Me erkint allewijl zeve stamme. 't Deil vaan de biologie wat ziech mèt käöme bezeghèlt weurt mycologie geneump.
Kërpudhat janë organizma të klasifikuar në mbretërinë "Kërpudha". Në mbretërinë e kërpudhave përfshihen si organizma njëqelizorë dhe organizma shumëqelizore. Kërpudhat janë bimë. Nuk kanë klorofil. Kanë një mur qelizor të përbërë prej kitine. Kërpudhat shumëqelizore, zakonisht kanë formën e një ombrelle të vogël, që nuk bën lule e fara, por shumëzohet me spore, rriten në livadhe e në pyje, në vende me hije e me lagështirë. Gjithashtu kërpudha është organizëm ose mikroorganizëm zakonisht parazit, që shumëzohet me spore dhe zhvillohet në trupin e një bime ose në ushqime. Ato sipas mënyrës se te ushqyerit ndahen ne saprofite dhe parazite përfaqësues kryesor i kërpudhave saprofite është myku i bardhe.
Kërpudha ushqehet ne mënyre heterotrofe, ato jetojnë afër likeneve në simbiozë, miceli,ose hifet e kërpudhave ndihmojnë në thithjen e ujit dhe kripërave minerale dhe këto ua japin likeneve ne mënyrë që ato të prodhojnë ushqimin dhe një pjesë të këtij ushqimi ia transmetojnë kërpudhës.
Kërpudhat përfshijnë një grup – botë të veçantë organizmash që dallohen me disa veçori si nga bimët, ashtu edhe nga shtazeët. Muri qelizor i tyre ndërtohet nga hitini (sit e pakurrizorët) rrallë nga celuloza (sit e bimët). Kërpudhat ndahen në mbretëri të veçantë – MBRETËRIA E KËRPUDHAVE (FUNGI).
Trupi i tyre mund të jetë njëqelizor ose shumëqelizor, që kanë një apo shumë bërthama. Shumica e kërpudhave kanë trup penjzor dhe ai quhet micel. Miceli mund të jetë I degëzuar ose i padegëzuar, një fije e veçantë e micelit quhet hife. Ajo paraqet njësinë strukturore të micelit. Ajo nuk mund të kryej fotosintezën . Ushqimin e marrin nga organizmat e gjallë bimorë ose shtazorë ose nga materiet organike të vdekura. Ushqimi me materie të gatshme organike quhet ushqim heterotrof. Kërpudhat shpesh shoqërohen me orgnizma të tjerë (me alga) ku kanë dobi reciproke dhe ndërtojnë marrëdhënie simbiotike.
Shumëzimi – Shumëzohen në mënyrë vegjetative, joseksuale dhe seksuale.
Shumëzimi vegjetativ te format njëqelizore bëhet me ndarjen e qelizës dhe me bulëzim. Kërpurdhat shpesh shumëzohen me spore, kurse ato që jetojnë në ujë me zoospore. Kërpurdhat në kushte të caktuara krijojnë spore të qëndrueshme si sklerocie, klamidospore, teleutospore etj.
Shumëzimi seksual bëhet me bashkimin e gameteve, me bashkimin e gametangjeve ose me bashkimin e dy qelizave të padiferencuara në gamete.
Kërpudhat janë shumë të përhapura në natyrë. Jetojnë në ujëra të ëmbla dhe të njelmëta por numri më i madh është përshtatur jetës në tokë, në kushte të ndryshme të lagështisë, temperaturës, dritës etj. Shumica e kërpudhave jeton në temperaturë 20-30 °C. Një numër I vogël jeton në temperaturë deri 60 °C Mykofita përfshin më se 100 mijë lloje, e në bazë të strukturës së tyre të gjitha këto ndahen në dy nënndarje ; kërpudhat jargore (Myxomycotina) dhe kërpudhat e vërteta (Eumycotina).
KËRPURDHAT JARGORE (MYXOMYCOTINA)
Kërpudhat jargore janë primitive dhe mjaft të lashta. Trupi I tyre përbëhet nga një masë protoplazmatike ameboidale, e cila quhet plasmodium e që ndërtohet me bashkimin e shumë qelizave. Qelizat e bashkuara në plazmodi mund të ruajnë individualitetin e tyre dhe kështu ndërtojnë palzmodin agregat – pseudoplazmodin, ose kur bashkohen e humbin individualitetin dhe ndërtojnë plazmodin e vërtet – fuzione shumëbërthamshe.
Kërpudhat jargore kanë aftësi të lëvizin dhe këtë e bëjnë në saje të proteinës specifike miksomiozinit, e cila gjendet në citoplazmën e plazmodiumit. Lëvizjet bëhen në formë valësh, duke lënë pas vetes gjurmë jargore. Rriten kryesisht në toka pyjore, mbi gjetet e rëna dhe mbi drurë të kalbur, plasa të cungave etj. Ushqehen në mënyre saprofite dhe parazite. Plazmodi mund të ketë ngjyra të ndryshme, si : të bardhë, të verdhë, të kuqe ejt. Njëra prej kërpudhave jargore është edhe Plasmodiofora brasike. Kjo kërpudhë më së shpeshti paraziton në rrënjët e lakrës.
KËRPUDHAT E VËRTETA (EUMYCOTINA)
Kërpudhat e vërteta mund ta kenë trupin njëqelizor dhe shumëqelior megjithatë shumica trupin e kanë të zhvilluar mirë e penjzor, të ndërtuar prej hifeve, të cilat gërshetohen midis tyre dhe krijojnë micelin. Hifet mund të jenë të paseptuara, atëherë hifa paraqet një qelizë të degëzuar shumëbërthamëshe ose janë të septuara, sic ndodh me kërpudhat e zhvilluara dhe kanë një ose me shumë bërthama.
Në kuadër të nenndarjes EUmycotina dallojmë klasët : fikomicete, askomicete dhe bazidiomicete, por kemi edhe klasifikime të tjera të kërpurdhave.
Lo rèine dei Mycota ò Fungi constituís un taxon gropant totei leis organismes eucariòtas que son generalament dichs bolets (var. campairòls, camparòus, campanhòus / champanhòus ò coamèls)[1]. Aqueu rèine fòrma un ensems fòrça diversificat que va d'organismes Cellula|unicellular ai bolets « superiors » compausats d'un pè e d'un capèu.
Lòngtemps classats entre lei vegetaus, lei bolets ne foguèron separats en 1969 en causa de l'abséncia de fotosintèsi. La micologia es la sciéncia que leis estudia e lei depinta. En 2017, i aviá aperaquí 100 000 espècias qu'èran identificadas. Pasmens, aqueu nombre èra fòrça febla en comparason dei 5 a 10 milions d'espècias que son existéncia es sospichada. Ansin, lei bolets son encara fòrça mau coneguts e de recèrcas son en cors per definir una classificacion clara au sen dau rèine.
Lei tèxtes antics e medievaus sus lei bolets son rars. En Euròpa, lei pus importants foguèron escrichs per Plini lo Vièlh (23-79) e Dioscorides (vèrs 40-90). Limitats, aquelei trabalhs leguèron a la sciéncia modèrna de tèrmes coma amanita, boletus, manitaria, myco ò tuber. En Asia, lo tèxte pus ancian es japonés data de 199 e regarda lo shiitake.
Pasmens, la cultura dei bolets es anteriora an aqueleis escrichs. Existiá, au sègle II avC, en Grècia onte de foliòtas èran cultivadas sus una mescla d'aiga de fems de cavau, de cendre e de figuiera. Dins aquò, aquela produccion demorèt limitada e lei premierei culturas vertadieras de bolets apareguèron ai sègles XI-XII en China e en Japon. D'autra part, dins mai d'una region, certanei bolets faguèron partida de farmacopèas tradicionalas.
L'estudi dei bolets comencèt probablament au sègle XVI en Euròpa. Certanei botanistas comencèron de tornar legir e de criticar lei tèxtes de Plini lo Vièlh e de Dioscorides que parlavan de bolets. En parallèl, d'autrei sabents comencèron de descriure d'espècias novèlas coma Phallus impudicus depintada per lo mètge umanista olandès Hadrianus Junius (1511-1575).
Aquelei trabalhs donèron pauc a pauc naissença a d'òbras de sintèsi prepausant lei premierei classificacions vertadieras. Ansin, lo flamand Carolus Clusius (1526-1609) publiquèt un catalòg de 105 espècias devesidas en 47 genres. Puei, en 1592, l'Italian Giambattista della Porta (1535-1615) emetèt l'ipotèsi d'una reproduccion gràcias a de semenças. Dins aquò, en despiech d'aqueleis avançadas, lei progrès foguèron lents e lei cresenças tradicionalas largament perpetuadas.
La micologia modèrna foguèt fondada en 1729 per lo botanista pisan Pier Antonio Micheli (1679-1737). Son òbra majora Nova plantarum genera donava la descripcion de 900 bolets e liquèns e depintèt per lo premier còp l'existéncia deis espòras. Se sei conclusions se turtèron au scepticisme de sei contemporanèus, entraïnèron lo començament d'un important trabalh de classificacion. Lo tèrme « micologia » eu meteis apareguèt en 1836 e foguèt premier utilizat per lo Britanic Miles Joseph Berkeley (1803-1889).
Ambé leis avançadas scientificas regardant lei bolets, de progrès foguèron pauc a pauc realizats pertocant la cultura de certaneis espècias. En particular, en 1707, foguèt depintat lo premier procès de cultura d'Agaricus bisporus que venguèt lo bolet pus consumat en Occident.
Au sègle XVIII, l'aparicion dau microscòpi marquèt lo començament d'un esfòrç de classificacion que continua totjorn a l'ora d'ara. Premier, se concentrèt sus lei bolets superiors (observacion deis espòras, multiplicacion dei descripcions...). Lo Francés Pierre Bulliard (1752-1793), lo Olandés Christiaan Hendrik Persoon (1761-1836) e lo Suedés Elias Magnus Fries (1798-1878) ne foguèron lei figuras principalas. En particular, l'òbra de Fries, que conteniá la descripcion de 2 770 espècias suscitèt de vocacions e lei « descubèrtas » de bolets novèus se multipliquèron a partir deis ans 1820.
Sei trabalhs foguèron perseguits per una generacion de micològs coma Lucien Quélet (1832-1899), Petter Adolf Karsten (1834-1917) ò René Maire (1878-1949) que desvolopèron lei recèrcas de seis ainats e donèron d'estructuras pus establas a la disciplina coma de societats scientificas especializadas. Ansin, au sègle XX, la micologia èra venguda un camp scientific vertadier.
Aqueleis observacions permetèron pauc a pauc d'establir de diferéncias claras ambé lei vegetaus. La pus importanta èra l'abséncia de clorofilla e donc de fotosintèsi. En 1969, aquò decidèt l'Estatsunidenc Robert Harding Whittaker (1920-1980) de crear un rèine dau vivent especific per lei bolets : lei Mycota ò lei Fungi.
Uei, la recèrca sus lei bolets contunia de se concentrar sus la classificacion. Per aquò, lei micològs dèvon descriure totjorn mai d'espècias mai lo trabalh es lent. D'efèct, identificar d'espècias novèlas es una causa malaisada car necessita sovent l'utilizacion de mejans tecnologics complèxs (microscòpi, estudi genetic...). De mai, l'aumentacion dau nombre de bolets coneguts aumenta lo nombre de genres e de cas novèus. Ansin, dempuei lo començament deis ans 2010, una partida de la comunautat scientifica pausa la question de l'unicitat dau rèine dei bolets : es que fan partida d'un rèine unic ò es que son d'organismes diferents que presentan d'evolucions similaras ?
L'autre domeni important de la recèrca sus lei bolets regarda leis espècias comestiblas de valor auta. D'efèct, se la cultura industriala sembla encara limitada a un nombre fòrça reduch, es possible de crear de zònas de recòlta. Per exemple, es uei possible de crear una rabassiera car lei relacions entre lei bolets dau tipe Tuber e son environament son ben conegudas. En revènge, es impossible de preveire la productivitat de la rabassiera avans lei premierei recòltas.
Lei bolets fòrman un grop presentant una diversitat extrèma que va d'espècias microscopicas a d'organismes de plusors quilogramas. Presents dins la quasi totalitat dei mitans terrèstres e aquatics, an un ròtle fondamentau dins l'ecologia de la planeta car reciclan la matèria mòrta. Lòngtemps classats a tòrt entre lei vegetaus, ne fan plus partida car son pas capables de realizar la fotosintèsi. Son mòde de nutricion es eterotròf, es a dire que lei bolets dèvon se norrir de matèria organica preexistenta. Enfin, son pareu cellular es fach de quitina, la meteissa substància que fòrma l'esquelèt extèrne deis artropòdes.
Lei bolets son formats – coma leis algas – d'un talle. Au contrari deis animaus e dei vegetaus superiors, an donc ges de racina, de camba ò de fuelh. Per lei bolets unicellulars, lo talle es format d'una cellula unica e de seis apendicis. Per lei bolets pluricellulars, es fach d'una estructura filamentosa, generalament sosterranha, dicha micèli (ò micèlium) :
Lo micèli se desvolopa dins lei direccions onte lei condicions son favorablas e pòu formar un ret fòrça complèx. Per lei bolets superiors, lo micèli pòu formar d'estructuras complèxas utilizadas per la reproduccion coma lo carpofòr dei bolets superiors (es a dire lo bolet ambé son pè e son capèu).
Lei bolets son d'organismes frequents de la vida terrèstra car pòdon colonizar la quasi totalitat dei compartiments biologics e resistir de condicions fisicas ò quimicas duras (raionament ionizant, concentracion auta de sau, fònts caudas oceanicas...[2][3][4]...). Prosperan dins leis endrechs onte se tròban de quantitats importantas de matèria organica e d'oxigèn. Pasmens, certaneis espècias pòdon subreviure sensa oxigèn. Lei mitans mens favorables son l'aiga, lei jaç abiotics de la crosta terrèstra e lei regions d'altitud.
Lei bolets saprofits se norrison de matèria organica non viventa (aubres mòrts, brigas vegetalas, cadabres, excrements...). Per aquò, an d'enzims poderós que son capables de digerir de moleculas complèxas, çò que permet de liberar de mineraus dins lo sòu ò dins l'atmosfèra. Aqueu fenomèn a una gròssa importància dins lei cicles ecologics, especialament dins lei seuvas, onte son a l'origina de la degradacion de la fusta.
Lei bolets parasits se norrison au detriment d'autreis organismes vivents e pòdon entraïnar de malautiás mai ò mens grèvas, de còps mortalas, dins son òste. Aqueu darrier pòu èsser d'origina variada (autre bolet, alga, vegetau superior, animau...). Leis aubres e lei plantas vivents ne son sovent victimas car existís mai d'un bolet microscopic que s'ataca ai vegetaus vivents. En particular, es lo cas dei crancs, dei rolhs ò deis oïdiums.
Mai d'un bolet pòu s'associar d'un biais fòrça estrech ambé de racinas d'un aubre ò d'un autre vegetau superior per formar un organ mixt dich micorriza. Dins aqueu cas, lo bolet pòrta a son partenari de substàncias mineralas e reçaup de compausats carbonats. Aqueu fenomèn es fòrça frequent car aperaquí 95% dei plantas dotadas de raiç son capables de formar una tala relacion simbiotica. Ansin, plusors bolets son unicament trobats en dessota de certaneis aubres (rabassa/rore, oronge/euse...).
Lei bolets pòdon tanben s'associar ambé d'algas ò de cianobactèris per formar un organisme dich liquèn. Lei bolets fòrman generalament 90% de l'ensems e pòrtan a l'associacion lo supòrt, la proteccion, lei saus mineraus e la resèrva d'aiga. L'alga ò lo cianobactèri permet de realizar de reaccions de fotosintèsi. A l'ora d'ara, aperaquí 20 000 espècias de liquèn son estadas identificadas. Certanei son capables de se desvolopar dins d'endrechs a la vida fòrça ostils coma Antartida.
Fòrça rars ambé solament 140 espècias identificadas en 2017, lei bolets carnivòrs utilizan de lecas divèrs (filaments colants, feromònas sexualas per atraire sei presas...) per capturar de protistas, d'amebas ò de vèrmes. Aqueu mòde de nutricion es un complement d'un sistèma nutritiu pus classic qu'es generalament saprofit.
Lei mecanismes de reproduccion dei bolets presentan una diversitat fòrça importanta ambé de sistèmas asexuats e sexuats. Sa classificacion es d'alhors largament basada sus sei particularitats.
La reproduccion asexuada presenta tres tipes tipes de mecanismes principaus. Lo premier consistís en l'individualizacion d'una ifa, es a dire d'un filament dau bolet. Lo segond es fondat sus la formacion de conidies que son de menas de broturas naturalas similaras ais espòras. Enfin, lo tresen mejan major es basat sus la dispersion d'espòras dotats d'un ò de plusors flagèls.
Coma per leis autreis espècias sexuadas, la reproduccion sexuada necessita la fusion de doas cellulas especializadas. Aquò entraïna la formacion d'organs de pichona talha que son dichs ascs e basidis. Lo premier sembla a un sac contenent uech ascospòras e lo segond a un sòcle ambé quatre bisidiospòres. Cada espòra particulara pòu donar naissença a un micèli novèu. Se tròban dins un jaç fin, dich imèni, de l'organ de fructificacion dau bolet : lei lamellas ò lei tubes dau capèu, la superficia e leis alveòlas dei maurilhas, l'interior dei copas deis aurelhas de Judàs, l'exterior dei clavàrias...
Se certaneis espòras an de mejan de desplaçament coma de flagèls, la màger part de la dispersion es assegurada per de paramètres exteriors coma lo desplaçament d'insèctes venguts manjar una partida dau bolet, la preséncia de vent, de rajadas d'aiga... Un còp arribat dins un terren favorable, una espòra va donar naissença a una ifa que va se desvolopar per formar un micèli.
I a encara ges de classificacion dei bolets que siegue objècte de consensus entre lei micològs. De mai, lei bolets son encara un rèine pauc estudiat dau vivent. D'efèct, en 2015, 100 000 espècias èran estadas identificadas sus un totau estimat entre 5 e 10 milions. Pasmens, de tendàncias existisson per destriar :
L'utilizacion alimentària dei bolets sembla fòrça anciana qu'es atestada durant l'Antiquitat. En 2017, i avián 1 100 espècias comestiblas identificadas. Son d'aliments que sa valor nutritiva es febla (22 calorias per 100 g) amb una proporcion fòrça importanta d'aiga (aperaquí 92%) e de fibras. Son pereu una fònt de proteïnas, de vitamina B e d'oligoelements. Pasmens, en causa de la capacitat dei bolets de concentrar leis oligoelements dins sei teissuts, pòdon tanben de còps concentrar de compausats mineraus toxics.
La cultura de bolets regarda encara pauc d'espècias. La màger part dau mercat es dominat per Agaricus bisporus e per lei bolets asiaics coma Lentinula edodes. Pasmens, d'autreis espècias son cultivadas coma Pleurotus ostreatus, Agrocybe aegerita ò Auricularia auricula-judae. De recèrcas son en cors per desvolopar de culturas industrialas ò semi-industrialas de bolets de valor auta coma Tuber melanosporum ò Boletus edulis.
L'usatge medicau dei bolets es fòrça ancian e data probablament de la Preïstòria. A l'ora d'ara, aperaquí 700 espècias fan partida dei farmacopèas tradicionalas qu'existisson dins lo mond. D'efèct, mai d'un bolet contèn de moleculas complèxas que pòdon aver d'aplicacions variadas. Per exemple, la penicillina es un antibiotic poderós eissits de bolets dau genre Penicillium que foguèt fòrça utilizat dins lo corrent de la segonda mitat dau sègle XX.
Leis intoxicacions entraïnadas per lei bolets son quasi unicament causadas per de bolets superiors contenent de toxinas. L'importància dei trèbols es variabla mai certanei bolets pòdon entraïnar d'intoxicacions mortalas. Varia de trèbols digestius simples a la mòrt. Aquò despend de la natura dei toxinas e de sa concentracion. Entre leis espècias pus perilhosas en Occitània, se fau nòtar lei tres amanitas mortalas (Amanita phalloides, Amanita verna e Amanita virosa), plusors espècias de cortinaris (Cortinarius orellanus, Cortinarius henrici...) ò encara la familha dei lepiotas pichonas (Lepiota helveola, Lepiota brunneoincarnata...).
En fòra dei bolets mortaus, existís d'espècias capablas d'engendrar de sindròmes ambé de trèbols violents dau sistèma digestiu ò dau sistèma nerviós. Per exemple, es lo cas d’amanita muscarina qu'es l'arquetipe dau bolet toxic. Enfin, lei bolets comestibles pòdon pereu entraïnar d'intoxicacions quand son venguts tròp vièlhs per la consumacion.
Dins lo cas d'una ingestion de bolets verinós, l'intoxicacion pòu èsser immediata ò necessitar un periòde d'incubacion variabla (generalament de quauqueis oras a quauquei jorns) segon lo tipe de bolet. Lei diferents sindròmes son classats segon la toxina responsabla e lei consequéncias sus l'organisme. Per defugir una intoxicacion, es necessari d'aprene d'identificar corrèctament lei bolets, especialament leis espècias perilhosas, e de jamai manjar un bolet que son identificacion es mau segura.
Lei bolets pòdon tanben entraïnar de malautiás ambé seis espòras. D'efèct, coma son de particulas volatilas, son dispersadas per lo vent. Pòdon èsser a l'origina d'allergias e de patologias pus grèvas. Per exemple, leis espòras dei bolets dau tipe Aspergillus pòdon entraïnar l'aspergillòsi qu'es una infeccion grèva que tòca lei paumons. Dins un registre mens grèu, de bolets microscopic pòdon parasitar lo pèu ò lei mucosas.
Lo rèine dei Mycota ò Fungi constituís un taxon gropant totei leis organismes eucariòtas que son generalament dichs bolets (var. campairòls, camparòus, campanhòus / champanhòus ò coamèls). Aqueu rèine fòrma un ensems fòrça diversificat que va d'organismes Cellula|unicellular ai bolets « superiors » compausats d'un pè e d'un capèu.
Lòngtemps classats entre lei vegetaus, lei bolets ne foguèron separats en 1969 en causa de l'abséncia de fotosintèsi. La micologia es la sciéncia que leis estudia e lei depinta. En 2017, i aviá aperaquí 100 000 espècias qu'èran identificadas. Pasmens, aqueu nombre èra fòrça febla en comparason dei 5 a 10 milions d'espècias que son existéncia es sospichada. Ansin, lei bolets son encara fòrça mau coneguts e de recèrcas son en cors per definir una classificacion clara au sen dau rèine.
Nanacatl (Fungi).
Nanacatl (Fungi).
cuauhnanacatl micohuāni nanacatl tēīhuintīni nanacatl teōnanacatl tlazōlnanacatl tzontecomananacatl xelhuāznanacatl zacananacatlD' Pilz oder Schwümm (latynisch:Fungi) bilde näbe dr Dierer, Pflanze un Protischte e eiges Riich. Als Eukaryote bsitze Pilzzelle mindischtens ei echte Zellchern (Nukleus) un e Cytoskelett. D'Vermehrig und d'Usbreitig erfolgt gschlechtlich un ugschlechtlich dur Spore oder vegetativ dur Usbreitig (eventuell mit Fragmentierig) vu dr Myzelie bzw. Mykorrhize, wo in verschidene Fäll sehr langläbig sin. Pilz sin im Gegesatz zue Pflanze heterotroph un ernähre sich meischtens dur s'Usschide vu Enzyme in die umiddelbar Umgäbig, wo Nährstoff dedur ufgschlosse un in d'Zelle ufgnu werre chenne.
Me het sä lang zue dr Pflanze grechnet, hüt aber gelte Pilz ufgrund vu genetische un physiologische Eigeschaften als wesentlich nächer mit dr Dierer verwandt. Pilz chemme wie d'Bakchhäfe als Eizeller oder wie ebe de Steipilz als Mehzeller vor. Vu de Pflanze underscheide sich d'Pilz dur ihri heterotrophi Läbenswiis, wo ohni s'Pigment Chlorophyll uschunnt, un dur s'Vorchu vu Chitin in de Zellwand. Vu de Dierer underscheide si sich under anderem drdur, dass Pilzzälle wie d Zälle vo Pflanze Vakuole und Zellwänd häi.
D Gruppe, wo früeher als „Nideri Pilz“ bezeichnet worre isch, also Schliimpilz, pilzähnlichi Protiste wie d'Eipilze (Oomycota) oder Hypochytriomycota, werre hüt nimmi zue dr Pilz (Fungi) zellt.
D'Lehri vu de Pilz isch d'Mykologi. S'Wort „Pilz“ stammt ussem Althochdytsche buliz un isch wohrschinlich vum latinische boletus abgleitet. Dodrus het sich iber bülez un schließlich bülz die modern Form vum Wort entwicklet. In Südostdytschland wird anstell vu Pilz au s'Wort Schwammerl verwendet. Au in dr meischte alemannische Dialekt heisst s Schwamm oder Schwumm.
S'Größespektrum vu de Pilz reicht vu mikroskopisch chleine Arte bis zue de liicht erchennbare Großpilz. S'Myzel vun ere Hallimaschart (Armillaria ostoyae, in Amerika Honey Mushroom gnennt) us em Malheur National Forest (USA) isch mit ere Usdähnig vu 900 Hektar un eme gschätzte Alder vu 2400 Johr eins vu de äldeste un wohrschins s'größt Läbewese vu de Erd.
Pilz existiere in zwo underschidliche Forme: als Hyphegflecht oder als Eizeller (Häfe oder au Sprosspilz gnennt). Häfe sin eizelligi Stadie, wo sich hauptsächlich asexuell dur Bildig vu Blastokonidiospore oder dur Sprossig vermehre.
D'Hyphe bilde im Substrat ä mikroskopischs Gflecht, wo Myzel gnennt wird. Säll nimmt Nährstoff us de Umgäbig uf. D'Hyphe bestehn us einzelne Hyphezelle, wo dur Septe vun änander trennt sin. D'Septe (Trennwänd) enthalde Pore, wo ä Ustusch vu Cytoplasma gwährleischte. De Pilz lit in sinere vegetative Phase entweder als Myzelium oder als Sprosszelle vor; er läbt im Substrat wie em Bode, Holz oder Pflanzegweb. Die verschidene Fruchtchörper vu de Großpilz sin s usserlich uffälligscht Erchennigsmerkmol; ob huet-, cheule-, chnolle- oder chrusteförmig, bestehn si us verflochtene Hyphe, wo ä „Schin-Gweb“ (Plektenchym) bilde. Viilzelligi Hypheaggregatione werre au Thalli gnennt. D'Fruchtchörper stelle aber numme ä chleine Deil vum Gsamtorganismus Pilz dar, un diene de Vermehrig dur Bildig vu Spore, wo us ere Meiose hervorgange sin. D'Spore werre bi viile Pilz in bsundere Fruchtschichte vu de Fruchtchörper bildet (Hymenie). Bi Huetpilz befindet sich d'Fruchtschicht under em Huet; si cha us Leischte, Lamelle oder Röhre bestoh. Bi viile Schluchpilz befindet sich s'Hymenium chnapp under de Oberflächi vum Fruchtchörper in chleine Chammere (Perithekie), wo wie Pustle ussähn.
In de Zellwänd vu de Hyphe chumme als Baustoff Chitin, Hemizellulose, Lipid, Protein un anderi Stoff vor. D'Hyphe chenne sich au starch abwandle un spezialisiere; so bilde pflanzeparasitischi Pilz oft Haustorie us. Sälli stülpe sich in pflanzlichi Zelle, um dert Nährstoff ufznä. E baar Pilze, wu im Boode lääbe un carnivor sin, d. h. sich vu Fleisch ernähre, sin sogar in de Lag, mit ihre Hyphe Schlingfalle fer chleini Fadewürmer (Nematode) uszbilde. Bim Durchchrieche werre d'Nematode dodedur feschtghebt, dass sich de Hyphedurmesser vu de Schlingehyphe schnell vergrößeret un sich somit d'Schlingeöffnig schnell verchleineret. Ä anderi Abwandlig vu vegetative Hyphe sind d'Substrat- oder Lufthyphe. Mehreri Bündel vu Hyphe lege sich parallel anänander un bilde makroskopisch sichtbari Hyphestränge (Synnemata), wu je nooch Milieu- oder Umweltänderig entweder Yberdurigsorgane (Sklerotie, Chlamydospore) oder ugschlechtlich erzügti Spore drus chenne entstoh (Konidiospore).
Die vermuetlich ursprünglichscht Form vu de Pilze, d'Häfelipilz (Chytridiomycota) bilde keini Hyphe, sundern ä udifferenzeerte Thallus us. Bi viile Häfelipilz-Arte chumme während ihrem Läbenszyklus begaißleti Stadie vor, was uf ä gmainsame Ursprung vu Dierer un Pilz hidütet.
Bi Pilz cha d'Fortpflanzig gschlechtlich dur Generationswexel un au ugschlechtlich dur Abschnüre vu vegetative Deil erfolge.
Dur ä Reduktionsdeilig (Meiose) erzüge d'Pilz sexuelli Spore (Meiospore). S'Meiosporangium, s'Organ fer d'Erzügig vu de Spore, isch zum Deil sehr typisch usbildet un dient als Grundlag fer d'Underscheidig vu de Pilz. Bi de Schluuch- un Basidiepilze sin's die Asci bzw. Basidie. Nooch de Chimig vu de us de Meiose hervorgangene Meiospore isch's Pilzgflecht, wo dodrus entstoht, (Primärmycel) ä znächscht meischt haploids Monokaryon, enthaldet also pro Zelle bloß ei Zellchern. Wenn sich zwei underschidlichi Myzelie, wu vum Chrüzigstyp passe, begegne, no bilde si ä Chrüzigsbruck us. Iber sälli werre die genetisch underschidliche Zellcherne ustuscht. Säller Vorgang heißt Plasmogami. Ä Hyphe mit underschidliche Zellchernarte nennt mer Heterokaryon. Wil bi Schluuch- un Basidiepilz numme maximal zwe genetisch underschidlichi Zellcherne je Thallus möglich sin, werre sälli beide Abdeilige vu de Pilz au gern zue de Dikaryomycota zämmegfasst. Ihri Thalli sin nooch de Plasmogami dikaryotisch. Es git aber au Abwichige vu sällem Schema. So werre au scho diploidi – dur Chernfusion vereinigti – Zellcherne in Hallimasch-Myzelie gfunde. Säller Zuestand existiert sunscht numme in de Phase vu de gschlechtliche Sporegenese in de Meiosporangie.
D'Zahl vu de produzierte Spore hängt vu de Art ab. De Riisebovischt (Langermannia gigantea), wo so groß wie ä Riisechürbis werre cha, haldet mit 5 bis 15 Billione Spore de bisherig Rekord. Ä durschnittliche Steipilz produziert immerhi noch einigi Milliarde Spore.
Bi de Pilz isch die ugschlechtlich, vegetativ oder asexuell Vermehrig hüfig. Es git sogar sehr viili Pilz, wo d'Fähigkeit fer ä sexuelli Reproduktion vollständig verlore hän. Sälli Gruppe nennt mer Fungi imperfecti oder Deuteromycota. Dodrunter befinde sich Schimmelpilz un etlichi Arte, wu Pflanze schädige. Die ugschlechtlich erzügte Spore nennt mer Mitospore oder Konidiespore (Konidiospore). Sie entstehn meischtens dur Usstülpige am End vu de Hyphe (akropetale Konidiospore).
Pilz bilde näbe Pflanze un Dierer s'dritte Riich vu de viilzellige Eukaryote. Ihri ökologisch Bedütig isch sehr groß.
Alli Pilz sin fer ihr Stoffwexel uf die vu andere Läbewese bildete organische Stoff agwiise (Heterotrophi). Si bilde die wichtigscht Gruppe vu de am Abbau vu organischer Materie (dote Läbewese, Exkrement, Detritus) bedeiligte Läbewese un gelte dodemit näbe de Bakterie als wichtigschti Destruente. So sin s fast usschließlich Pilz, wo Lignin, komplexi Verbindige in verholzte Zellwände vu Pflanze, chenne ufspalte un verwerte. Au im Abbau vu Cellulose, Hemicellulose un Keratin sin si die wichtigste Verwerter.
Mer nimmt a, dass eppe 80 Prozent vu allene Pflanze dur d'Aweseheit vu Pilz im Bode in ihrem Waxtum gförderet werre. Oft sin d'Wurzle vu de Pflanze vume Mantel us Pilzfäde (Pilzhyphe), eme Myzelmantel, umgä. Sälli Art vu de Symbiose zwische Pilz un Pflanze wird als Mykorrhiza (Pilzwurzle) bezeichnet. Bi der Mykorrhiza sin d'Baumwurzle vu de Hyphe vum Pilz eng umschlunge. S findet Stoffustusch statt: De Baum produziert Chohlehydrat un git säll an de Pilz ab, säller ernährt sich devu. De Baum kriegt vum Pilz Wasser un Mineralstoffe. Dodedur drieit de Baum besser, wil ihm zuesätzlichs Wasser guet duet. Baum un Pilz ziege also beidi Nutze us ihrer Symbiose, es handlet sich um ä Mutualismus. Si isch 1885 erschtmols vu Albert Bernhard Frank an Waldbaim beobachtet worre. Au viili Orchidee läbe mit Pilz in Symbiose un sin fer d'Chimig vu ihre Some under natürliche Bedingige obligat uf ihri Symbiosepartner agwiise.
Viili Pilzarte nutze nit nur dots, sundern au läbigs Material un werre dodedur bi wirtschaftlich wichtige Nutzpflanze zue Pflanzeschädling. Als sonigi chenne si schweri Pflanzechrankete hervorruefe. Wichtigi Bispil sin die wit verbreitete Pilzchrankete vu de Chestene oder de Ulme. Pilzlichi Chrankete vu de Pflanze chenne ohni Vorbügig oder Gegemaßnahme zue Totalusfäll un Misserne füehre. Zue de Pflanzeschädling ghöre au viili Arte vu de Baumpilz.
Wirtschaftlich wichtigi Pilzchrankete sin Welschchornbülebrand, Steibrand bi Weise, Butz bi Rogge, Herdepfelfüli (Phytophtora infestans), Welchichranket (Verticillium) bi viile Kulturpflanze, Epflschorf (Venturia), Biregitterroscht (Gymnosporangium sabinae), Obstbaumchräbs (Nectria galligena) un Echter Mähldau (Erisyphaceae). Denäbe existiere noch circa 10.000 witteri pilzlichi Pflanzechrankete.
Mensche nutze Pilz in viilerlai Hisicht, z. B. als Spiisepilz oder als Biofermenter fer d'Herstellig vu Alkohol, Zitronesüri oder Vitamin C. Au in de menschliche Kultur un Technik spile Pilz ä wichtigi Rolle.
Pilz sin aber au Chranketserreger un chenne bim Mensch zahlriichi Pilzchrankete hervorruefe.
Viili Pilzarte sind bekannti un beliebti Nahrigsmiddel. Dezue ghöre nit kultivierbari Arte, wie Steipilz un Pfifferling, aber au Kulturarte un -sorte wie Champignon, Shiitake, Trüffel un Austernpilz. Bim Sammle vu Wildpilz isch gröschti Sorgfalt botte, um nit us Versäh dur Giftpilz ä Pilzvergiftig z riskiere. Als wichtigschti Vorussetzig fer s Sammle vu Pilz gelte grundlegendi Chenntnis vu Spiise- un Giftpilz. Pilz müen vor em Verzehr guet dünstet oder brote werre, wil vili Arte giftigi Hämolysin oder hitzelabili Gift enthalde, wo dur s Erhitze zerstört were.
Die meischte Spiisepilz ghöre zue de Basidiepilz. Relativ wänigi Spiisepilz-Arte, dodrunder die Morchle un d Trüffel, stamme us de Abdeilig vu de Schluuchpilze (Ascomycota).
Vu de eizellige Pilz sin d'Wii-, Beer- oder Bakchhäfe die bekannteste Nutzpilz.
Bi de Wiiherstellig spilt de Mycelpilz Botrytis cinerea ä wichtigi Rolle. Er erzügt bi herbschtlich chüehlfüchtem Wetter bi de Beere ä Edelfüle, wo bewirkt, dass d'Beerehüt perforeert wird. D Zuckerkonzentration in de Beere stiigt, wil Wasser ustritt.
Viili Arte spile au bim Riifiprozess vu Milchprodukt, bsundrsch vu Sürmilchprodukt un Chäs, ä wichtigi Roll.
Pilz werre au als Heilpilz verwendet. Z China sin zahlriichi Großpilz scho sit Johrhunderte Bestanddeil vu de traditionelle chinesische Medizin. De Shiitake (Lentinula edodes) het scho in de Ming-Dynasti (1368-1644) als Läbenselixier gulte, wo Verchältige heile, d'Durbluetig arege un d'Usdur het solle fördere. De Glänzig Lackporling (Ganoderma lucidum) isch als „Ling-Zhi“ oder „Reishi“ bekannt; er soll ä bsunders wirksams Tonikum si. De Pom-Pom-Pilz oder Igelstachelbart (Hericium erinaceus) wird bi Chrankete vum Mage empfohle. De europäisch Apothekerschwamm oder Lärchebaumschwamm (Laricifomes officinalis) isch als Heilmiddel gsuecht un hoch gschätzt. Si wirksame Bestanddeil isch Agaricinsüri; si wirkt starch abfüehrend un isch fer de usserordentlich bitter Gschmack verantwortlich.
Zauberpilz oder Ruschpilz sin Synonym fer Pilz, wo halluzinogeni Substanze enthalde. Es git exotischi Arte wie de Kubanisch Trüschling oder de Mexikanisch Ruschpilz (Psilocybe mexicana) aber au iheimischi Arte, vor allem us de Gattig vu de Chahlchöpf (Psilocybe). Ihri Wirkig isch maist ähnlich dere vum LSD. De Genuss vu Zauberpilz cha im Chrankehus ende, wenn entweder falschi Arte gsammlet worre sin, oder d'Wirkig vu de Pilz underschätzt worre isch. D'Verwendig vu Ruschpilz het früeher un au hüt no bi verschidenschte Völcher ä rituell-religiösi Bedütig.
Sit Afang vum 20. Johrhundert nutzt mer Pilz au fer schuelmedizinischi Zweck. Medikament wie s Antibiotikum Penicillin werre us Pilz gwunne.
Uf dr andere Sitte grife Pilze au Mensche a un ruefe bi ihne Pilzchrankete hervor. Hütt- un Nagelpilz sin wohl die bekannteste Pilzchrankete vum Mensch.
Witteri Bispile
Als Gegemiddel werre Antimykotika igsetzt. Säll sin Medikamente, wo bi lokalem Pilzbefall vu de Hütt oder vu Schliimhütt oder systemische Pilzinfektione agwendet werre.
De als Zunderschwamm, Fomes fomentarius, wu als Baumschädling vor allem in Bueche un Birkche waxt, ä Wissfülipilz, isch früeher zum Afiire verwendet worre: D'Inner Fruchtchörper, wu us de Baumstämm konsolartig ruswaxt, isch gchocht, drichnet, weichgchlopft, mit Kaliumnitrat-Lösig tränkt un nomol drichnet worre. De Zunder, wu so gwunne wore isch, cha dur Funke entzündet werre.
Dur bloßes Choche, Drichne un Weichchlopfe cha us em Fruchtkörper-Innere au ei im Filz ähnlichs Material gwunne werre, wo fer d'Herstellig vu verschidener Brüchsgegeständ (Chappe, Dasche un dergliiche) verwendet werre cha.
Ufsäh errege die uschinbare Zapferüebling in de Fachwelt, wil in ihne Strobilurine entdeckt worre sin, wu ihri synthetische Abchömmling dervu innerhalb vu wänige Johr ä Märtadail vu eppe 20 Prozent vum Weltmärt an Fungizid eroberet hän. Es isch devu uszgo, dass ihri Bedütig uf em Fungizidmärt noch witter zuenämme wird.
Die nächschte Verwandte vu de Pilze sin d'Dierer (Animalia). Dodebii muess säller Begriff witt usglegt werre un au die einzellige Mesomycetozoa umfasse, wu menkmol zue de Protischte gstellt werre. Eb au die eizellige Microsporidie (Microsporidia, au Microspora gnennt) zue de Pilz z'zelle sin, isch zur Zitt noch umstritte. S'gmeinsam Taxon vu Pilz un Dierer wird als Opisthokonta bezeichnet:
Opisthokonta |--Dierer (Animalia) | |--Mesomycetozoa | |--Viilzelligi Dierer (Metazoa) | |--N. N. |?-Microsporidie (Microsporidia) |--Pilz (Fungi)
Als gmeinsame Vorfahr vu Dierer un Pilze cha e Eizeller mit Geißle (Flagellat) agnu werre, wo biologisch demnooch de hütige Häfelipilze un au de Chragegaißledierli (Choanoflagellata) ähnlich gsi isch.
Vermuetlich existiere Pilz scho sit 900 bis 1200 Millione Johr. Ä Fund us 850 Millione Johr aldem Schiefergstei z Kanada wird menkmol als Pilzfossil dütet. Agäblichi, älderi Fund us China un Australie mit eme Alder vu 1,5 Milliarde Johr müen aber erscht noch als Pilz bstätigt werre.
Die erschte unumstrittene Pilzfund stamme us de erdgschichtliche Epoche vum Ordovicium un chenne villicht de Arbuskuläre Mykorrhizapilz zuegordnet werre. De erfolgriich Landgang vu de Pflanze wär ohni „Pilzsymbiose“ vermuetlich nit möglich gsi.
Mer chennt hüt öppe 100.000 Arte vu Pilz. Manchi Fachlüt nämme a, dass es iber 1.000.000 Arten gä chönnt. Die früeher au „Echti Pilz“ oder „Höcheri Pilz“ (Eumycota) gnennte Läbensforme werre in die folgende fümf Abdeilige underdeilt:
Technischi Fortschritt in de molekulare Genetik un d'Anwendig vu computerunderstützte Analysemethodene hän s ermöglicht, detaillierteri un au sicheri Ussage iber die systematische Beziegige vu de obe ufgführte Pilztaxa zuänander z'mache. Manchi Verwandtschafte, wo vorher ufgrund vu morphologische, anatomische un physiologische Underschid oder Gmeinsamkeite vermuetet worre sin, sin dur sälli Technike bestätigt worre.
D'Häfelipilz hän sich demnooch sehr früeh vu de andere Pilz abgspalte un viili ursprünglichi Merkmol wie begeißleti Spore bewahrt. D'Jochpilz stelle higege sehr wohrschinlich kei einhaitlichi Verwandtschaftsgruppe, sundern ä polyphyletischi Gruppe vu verschidene Abstammigslinie dar. D'Gattig Amoebidium, wo bisher zu ihne zellt worre isch, ghört demnooch nit ämol zue de Pilz. Au die Arbuskuläre Mykorrhizapilz, wo ursprünglich zue de Jochpilz gstellt worre sin, werre hüt als eigeständigi Verwandtschaftsgruppe agsäh, wo hüt meischtens in de Rang vu ere eigene Abdeilig erhobe wird. Sie wird no als evolutionäri Schweschtergruppe vume Taxon us Schluuch- un Basidiepilz agsäh, wo mer als Dikaryomycota bezeichnet.
Viili Pilzarte hän ihri Fähigkeit fer gschlechtlichi Vermehrig verlore. Diejenige Arte, wo vorläufig nit eidütig einere vu de obe gnennte Gruppe zuegordnet werre chenne, werre provisorisch zue de Fungi imperfecti (Deuteromycota) gstellt; säll stellt aber numme ä provisorischs un chünschtlichs Formtaxon dar.
De griechisch Doktor Pedanios Dioskurides het scho im erste Johrhundert nooch Christus in sinem Lehrbuech devu gschriibe, dass es zwo Arte vu „Schwämm“ gäb:
De Dioskurides het vermuetet, dass d'Giftigkeit vume Pilz mit sinem Wuxort zämmenhängt. Pilze, wo näbe verrostete Nägel oder Iise oder „fulem Duech“, näbe Schlangehöhlene oder näbe Baim, wo giftigs Obst trait hän, gwachse sin, seie „alli mitänander giftig“. Er het domols scho die schwer Verdaulichkeit vu Spiisepilz gchennt, und het devu gschribe, dass bi zue ybermäßiger Chost d'Pilz de Mensch „würge un versticke“ däte. De Adamus Lonicerus het im 16. Johrhundert in sinem Chrüterbuech iber d'Pilz gschriibe, dass „D'Natur vu alle Schwämm sei, z bedränge“. Si seie „chalter, phlegmatischer, füchter un rucher Natur“. Bis in d'Neizitt ni isch s'Erschine vu Pilz mit „Miasme“ erchlärt worre; d'Pilz entstüende ufgrund vu schlechte Usdünstige vu de Erde, oder andere fulige Substrat. Au hän domols vili noch an d'Urzügig (Generatio spontanea) glaubt, wil mer grad au bi de Pilz keini Some het säh chenne. De Adamus Lonicerus het au dodezue gschribe, dass bestimmti Pilz, „Schwämm vu de Götterchinder“ seie, wil si ohni ä Some waxe däte, un doher däte si au vu de Poete gr. Gygenais, lat- terra nati, Chinder vu de Erd, gnennt werre.
Phänomen wie de Hexering oder s'nächtlich grüen Lüchte vum Myzel vum Hallimasch hän mit zue dem langi Zitt ender sinischtre Bild vu de Pilz in de Öffetlichkeit bitrait.
D' Pilz oder Schwümm (latynisch:Fungi) bilde näbe dr Dierer, Pflanze un Protischte e eiges Riich. Als Eukaryote bsitze Pilzzelle mindischtens ei echte Zellchern (Nukleus) un e Cytoskelett. D'Vermehrig und d'Usbreitig erfolgt gschlechtlich un ugschlechtlich dur Spore oder vegetativ dur Usbreitig (eventuell mit Fragmentierig) vu dr Myzelie bzw. Mykorrhize, wo in verschidene Fäll sehr langläbig sin. Pilz sin im Gegesatz zue Pflanze heterotroph un ernähre sich meischtens dur s'Usschide vu Enzyme in die umiddelbar Umgäbig, wo Nährstoff dedur ufgschlosse un in d'Zelle ufgnu werre chenne.
Me het sä lang zue dr Pflanze grechnet, hüt aber gelte Pilz ufgrund vu genetische un physiologische Eigeschaften als wesentlich nächer mit dr Dierer verwandt. Pilz chemme wie d'Bakchhäfe als Eizeller oder wie ebe de Steipilz als Mehzeller vor. Vu de Pflanze underscheide sich d'Pilz dur ihri heterotrophi Läbenswiis, wo ohni s'Pigment Chlorophyll uschunnt, un dur s'Vorchu vu Chitin in de Zellwand. Vu de Dierer underscheide si sich under anderem drdur, dass Pilzzälle wie d Zälle vo Pflanze Vakuole und Zellwänd häi.
D Gruppe, wo früeher als „Nideri Pilz“ bezeichnet worre isch, also Schliimpilz, pilzähnlichi Protiste wie d'Eipilze (Oomycota) oder Hypochytriomycota, werre hüt nimmi zue dr Pilz (Fungi) zellt.
D'Lehri vu de Pilz isch d'Mykologi. S'Wort „Pilz“ stammt ussem Althochdytsche buliz un isch wohrschinlich vum latinische boletus abgleitet. Dodrus het sich iber bülez un schließlich bülz die modern Form vum Wort entwicklet. In Südostdytschland wird anstell vu Pilz au s'Wort Schwammerl verwendet. Au in dr meischte alemannische Dialekt heisst s Schwamm oder Schwumm.
D'Pilzer (lat. fungi) bilden an der biologescher Klassifikatioun, nieft dem Planzeräich, de Protisten an dem Déiereräich, eent vun de véier Räicher vun den Eukaryoten, de Liewewiese mat echtem Zellkär.
Zu de Pilzer ziele souwuel Eenzeller wéi d'Bakhief, wéi och Villzeller wéi d'Stännerpilzer, virun Allem déi iessbar si beim Mënsch beléift, an déi meeschtens onbeléift Schammelpilzer.
Pilzer multiplizéieren a verbreeden sech geschlechtlech an ongeschlechtlech duerch Sporen a vegetativ duerch Ausbreedung (eventuell mat Fragmentéieren) vun hire munnechmol immens laangliewege Myzelien oder Mykorrhizen. De gréissten Deel vun der Biomass vun de Pilzer ass am Buedem ze fannen.
De Gréisstespektrum vun de Pilzer reecht vu mikroskopesch klengen Aarte bis zu den liicht erkennbare Grousspilzer. D'Myzel vun enger Hallimaschaart (Armillaria ostoyae[1]) aus dem Malheur National Forest (USA) ass mat enger Ausdehnung vun 8,8 km² an engem geschaten Alter vun 2.400 Joer eent vun den eelsten an dat gréisst Liewewiesen op der Äerd.
D'Wuert „Pilz“ staamt vum Alhéichdäitsche buliz, wat warscheinlech vum laténgesche bōlētus (griichesch βωλίτης = Champignon) ofgeleet gouf. Déi botanesche Bezeechnung fungi léisst sech op dat griichescht σφόγγοι (Plural) zréckféieren, a bezeechent ursprénglech Schwämm. Well Pilzer sech och mat Waasser vollsuckele wéi Schwämm, gouf de Begrëff am Laf vu senger Geschicht op si iwwerdroen.
D'Léier vun de Pilzer heescht Mykologie, ofgeleet vum griicheschen ὁ μύκης [mýkēs].
Zu Lëtzebuerg huet d'Studium vun de Pilzer eng laang Traditioun, déi hautdesdaags vum Groupe de recherche mycologique vun der Société des naturalistes luxembourgeois oprecht erhale gëtt. Haaptaktivitéite[2] sinn Exkursiounen, Bestëmmungsowenter a Publikatiounen.[3]
Déiereräich - Planzeräich - Protisten - Pilzeräich
Commons: Fungi – Biller, Videoen oder AudiodateienD'Pilzer (lat. fungi) bilden an der biologescher Klassifikatioun, nieft dem Planzeräich, de Protisten an dem Déiereräich, eent vun de véier Räicher vun den Eukaryoten, de Liewewiese mat echtem Zellkär.
Zu de Pilzer ziele souwuel Eenzeller wéi d'Bakhief, wéi och Villzeller wéi d'Stännerpilzer, virun Allem déi iessbar si beim Mënsch beléift, an déi meeschtens onbeléift Schammelpilzer.
Pilzer multiplizéieren a verbreeden sech geschlechtlech an ongeschlechtlech duerch Sporen a vegetativ duerch Ausbreedung (eventuell mat Fragmentéieren) vun hire munnechmol immens laangliewege Myzelien oder Mykorrhizen. De gréissten Deel vun der Biomass vun de Pilzer ass am Buedem ze fannen.
De Gréisstespektrum vun de Pilzer reecht vu mikroskopesch klengen Aarte bis zu den liicht erkennbare Grousspilzer. D'Myzel vun enger Hallimaschaart (Armillaria ostoyae) aus dem Malheur National Forest (USA) ass mat enger Ausdehnung vun 8,8 km² an engem geschaten Alter vun 2.400 Joer eent vun den eelsten an dat gréisst Liewewiesen op der Äerd.
D'Wuert „Pilz“ staamt vum Alhéichdäitsche buliz, wat warscheinlech vum laténgesche bōlētus (griichesch βωλίτης = Champignon) ofgeleet gouf. Déi botanesche Bezeechnung fungi léisst sech op dat griichescht σφόγγοι (Plural) zréckféieren, a bezeechent ursprénglech Schwämm. Well Pilzer sech och mat Waasser vollsuckele wéi Schwämm, gouf de Begrëff am Laf vu senger Geschicht op si iwwerdroen.
D'Léier vun de Pilzer heescht Mykologie, ofgeleet vum griicheschen ὁ μύκης [mýkēs].
Do Poagenstoule (Fungi) sunt n Riek fon do Eukaryoten. Jo sunt nai früünd mäd do Dierte, wuuden oaber fröier apgruund fon hieren Phänotyp tou do Plonten tälld, mäd do jo n bitje minner früünd sunt. Die Begriep Poagenstoul wäd uk gans speziell foar ju Oard Amanita muscaria, uk: Fljoogenpilts, bruukt, foar do Fungi algemeen heerd me oafter uk dät Woud Piltse, dät wäil uut dät düütske kumt.
Do Poagenstoule (Fungi) sunt n Riek fon do Eukaryoten. Jo sunt nai früünd mäd do Dierte, wuuden oaber fröier apgruund fon hieren Phänotyp tou do Plonten tälld, mäd do jo n bitje minner früünd sunt. Die Begriep Poagenstoul wäd uk gans speziell foar ju Oard Amanita muscaria, uk: Fljoogenpilts, bruukt, foar do Fungi algemeen heerd me oafter uk dät Woud Piltse, dät wäil uut dät düütske kumt.
Schwammal oda Schwammerl is da boarische Nam fia Puiz (dt.: Pilz(e)). Gmoant is domid owa in da Regl nua da Fruchtkeapa vo grosse Puiz und ned da gonze Puiz im biologischn Sinn.
In Eiropa gibt's Stucka fimf- bis zehadausend vaschiedne Artn vo Schwammal. Vui san winzig kloa owa trotzdem wichtig, wia de Hepfa fia's Bia und'n Doag oda as Penicillin gega Kranggheitn - oda gsundheitsgfährli wia da Hausschwamm oda da Schimme (Grabwe).
Brocka und essn tuad ma nua bstimmte grouße Schwammal. De wean in zwoa Haptgruppn eihteit: De Ständaschwammal und de Schlauchschwammal.
Zum Ausanandakenna vo de Schwammal gibt's an Hauffa Merkmoi, de ned nua biologisch-wissnschoftle interressant san, sondan aa fia an jedn Sammla a grouße Bedeitung hom.
A guads Dutznd davo is so gifte, dass ma davo varrecka ko. Des gscheade dabei is, dass de so gnennte "Schwammalvagiftung" oa, zwoa Schtund nachdems'd as gessn hosd scho auftredn ko, oba aa eascht am naksten Dog oda manchmoi sogor aa eascht zwoa Wochan spoda. Des hängt vo da jeweilign Art ob, desd dawischt host.
Bei mehrane Dutzend Artn fangst da a leichte Vagiftung ei. Des hoasd, dia werd schlecht, du hosd a saubas Schädlwä und/oda an Durchfoi.
Aussadem gibt's aa no a boar Artn, de, wia scho omat gschrim, wennsd as issd, a rauschartige Wiakung ham. Je nochdem wiavui dass'd da gem hosd, fuist di nacha so ebba wia mit an sauban (Schnaps-) Rausch (ohne de Gleichgewichtssschwiarigkeitn) oda oba du siagst lauta Sachan, de wos gor ned wirkle gibt (kosd Dusl hom und es is subba, wennsd Bech hosd fiachst di oba brudall; a boar Leit song, dass eana da Deifi hegstpersenli erschiena is). De Drimmal sand laut Beteibungsmittlgsetz (BtMG) in Deitschland vabotn, des hoasd, wen di de Polizei damid dawischd, kos bassian, dass'd an Dreeg im Schachtal host (oiso an sauban Ärger am Hois).
De mehran Schwammal in Midddleiropa sand essbor oda ned gifte (oba ungenießbor).
Büss/Büssn (Obaestareich), Pülß(ling) (Heanpuiz, Obaestareich), Pülß (Owapfoalz), Pöistal (kloana Puiz, Niedabayern).
Schwammal, de wo in Middleiropa am bekanntastn san.
Find'n duad ma den Schwammerl moastns an bestimmte Plätz im Woid, gern in Laab- oda Mischwejda. Da Stoapuiz oda Stoaschwammal/Dobernigl is a richtiga Schwammerl, des hoast, er hod sein Nama vo seine Huatuntaseitn, de wia a richtiga Schwamm ausschaut. Wohrscheindli is da Stoapuiz sogar dea Schwammal der wo vo seim Schwamm da ganzn Sippschaft an Nama gem hod. In manche Gegndn vo Baiern moant ma mit Schwammerl ausschliaßlich an Stoapuiz.
Wiara ausschaugt: De Kappn sejwa is hejbraun, manchmoi ganz hej (Summastoapuiz). De Untaseitn hod an weissn Schwamm. De Porn sand ganz fein und stabui. Wann ma draufdruckt, soiddn sa se ned vafeabn. Da Stui vum Stoaschwammerl is aso wia ma r an Obelix kennt: untam Huat dinn und zum Fuaß hi wead'a oiwai dicka. De Mustarung vo dem Stui is ois wia a feins Netz aus lauta Sechseck. (Des is manchmoi olladings aso fein dass ma s ned do oafach siacht) Da Stoapuiz is vo olle Schwammal, de wo ma in Bayern findn ko, gschmocklich da ollabeste! Sejbst a ganz a gloans Stickl ko aa no ara Schwammerlsuppn aus ned so guate Sortn an guadn Gschmack gebm. Vawechsln ko man leida mitm Bitterling oda Goinrehrlling (Tylopilus felleus). Dea Hundling schaugt genau aso aus wia da Stoapuiz, hod olladings a weng a rosa Feabung untam Huat (ned oiwei). Der is zum Glick ned aa so giftig, drum ko ma, ehvoar man brocka mechd, a kloans Stiggl obabrecha und brobian (bittschee, auf gor koan Foi mit am Schwammerl mocha, der wo Lamelln oda an rouden Schwamm untam Huat hod! Des ko ganz bäs ausgeh!). Is a bitta (do glangt a winzigs Stiggl zum oschlecka), dann lasstsn steh wiara is!
De Champignon (aa: Schampinjo), wachsn am liaban auf frisch godelde Wiesn. Kenna duads noamalaweis a jeda, voa oim weisdas des gonze Joar iba im Supamarkt kaffa konst. Vom Gschmo hea konnst de aus da Dosn odam Glas olladings vagessn im Vagleich zu de frischn vo da Wiesen. De ganz oidn Graxn soiadst wie bei fost olle Schwammerl ned nemma, weis einfach nur schlecht schmeckan. Da Huad vom Schampinjo is weiß, und auf da Untaseitn hamms so Lamelln, de ma oba eascht bei de bissl ejdan sigt, weil d Kappn no aufgeh muaß. De Lamelln hand bei de frischn lachsfarbn-rosabraun, bei de zwoa Dog oidn braun und bei de zu oidn schwoaz. Vawechseln kostas mit de saugfährlichn Knollenblätterpilze, grod bei de junga mid de greana Knoinbladdlpuiz oda mid'm Fruahjohrsknoinbladdlpuiz. Wennsd oba gnau hischaust fejt da in da Regl nix.
Dea Schwamma guit ois Leckabissn. Findn duas'd eam in de typisch nieder- und oberboarischen Wejda, aa in da Fichtenmonokultur. Wenn da Woidbaua sein Forst no gor ned ausgliacht hod, is a bissl problematisch, wei ganz dumpa mengas de Parasoi normal ned. Vom Vorkommen hea sand's in de letztn Joar ned wenga woan, es is hoid a wia bei andere Schwammal, dass es as oana Joar zum Saufuadern gibts, as anderne findsd nur a boar und des nexte fast gor koa.
Da Parasoi is oana vo de gresstn hoamischn Schwammerl und ma kon eam fast ned vawechsln. Er hod an graubraun gscheckatn Schtui mid an weißn fransign Ringal und an grau-weissn Huad, dea unregelmäßig beige- braun gscheckat- gfleckad is. Wenn da Huad no ned aufganga is, schaud a aus wiar a Oa auf an Stecka.
Essn kost eam wia gsogt mid Mej, Semmebresln und Oa paniat in da Pfann oda a nuar aso mit Soiz und Thymian oda Bädasui aussabrodn. Fiar a Schwammerlsuppn oda -sooss is'a fast z schod, oba wens'd sunst haufaweise anda no host, konst eam scho aa guad heanema, freile kimmt nacha da Gschmo nimma so aussa. Es gibt zum Glick bloß oa Sortn vo de Parasoi de (leicht) giftig is. De konst alloa scho an da Gräss dakenna, de san nämle bloß a boar Zantimeter grouß im Gengsatz zu de essborn.
In Niedabayern und Obabayern is as Oaschwammal in de letztn Joar recht sejtn worn. Im Allgai schaugt's no andas aus. As echte Rääl schaut vo da Farb her aus ois wia a resche Semme, vialleicht a wengal dunkla. Bei de kloana konst no ned so recht deitli untascheidn wo da Huat und wo da Stui is, wei da Huat no noch om gwejbt is. Erscht ab a na gwissn Gräss stuipt se da Huat um und schaugt aus ois wia a Trichta. De Lamejn san genauso gejb wia da ganze Schwammerl und gengan vom Huatrand obi an Stui entlang, bis inanand ibagänga. Ausgwoxn werd a ebba bis 5 Zantimäta in da Hähng.
Narrische Schwammal oda Zaubaschwammal san Schwammal, dene eana Gift oan ned direkt umbringt sondan oan a weng damisch im Hirn macht, oda auf de ma an rechtn Rausch griagt.
In oanige Schwammal san chemische Substanzn drin, de wo zu de Rauschgift, in da Hauptsach Haluzinogene, zejt wern, drum san de scho vo de Menschn ganz fria zua Bewusstseinseaweidarung (z. B. vo de Schamanen und Druidn), zum Schmerzstuin oda zum oafachn Aussteign aus da Realität gnomma woan. Indiana hom vaschiedane Zaubaschwammal (engl.: magic mushrooms) ois rituelle Drogn vawendt. Oa Sortn vo de narrischn Schwammal san zum Beispui de hoamischn Fliagnschwammal bzw. Fliagnpuiz (Amanita muscaria).
De Frog: "Host narrische Schwammal gfressn?" is moast a rhetorische Frog in am humorvoin Zammahang, um zum Ausdruck z bringa, dass da andare an Schmarrn vazejt hod.
Schwammal oda Schwammerl is da boarische Nam fia Puiz (dt.: Pilz(e)). Gmoant is domid owa in da Regl nua da Fruchtkeapa vo grosse Puiz und ned da gonze Puiz im biologischn Sinn.
In Eiropa gibt's Stucka fimf- bis zehadausend vaschiedne Artn vo Schwammal. Vui san winzig kloa owa trotzdem wichtig, wia de Hepfa fia's Bia und'n Doag oda as Penicillin gega Kranggheitn - oda gsundheitsgfährli wia da Hausschwamm oda da Schimme (Grabwe).
Brocka und essn tuad ma nua bstimmte grouße Schwammal. De wean in zwoa Haptgruppn eihteit: De Ständaschwammal und de Schlauchschwammal.
Zum Ausanandakenna vo de Schwammal gibt's an Hauffa Merkmoi, de ned nua biologisch-wissnschoftle interressant san, sondan aa fia an jedn Sammla a grouße Bedeitung hom.
A guads Dutznd davo is so gifte, dass ma davo varrecka ko. Des gscheade dabei is, dass de so gnennte "Schwammalvagiftung" oa, zwoa Schtund nachdems'd as gessn hosd scho auftredn ko, oba aa eascht am naksten Dog oda manchmoi sogor aa eascht zwoa Wochan spoda. Des hängt vo da jeweilign Art ob, desd dawischt host.
Bei mehrane Dutzend Artn fangst da a leichte Vagiftung ei. Des hoasd, dia werd schlecht, du hosd a saubas Schädlwä und/oda an Durchfoi.
Aussadem gibt's aa no a boar Artn, de, wia scho omat gschrim, wennsd as issd, a rauschartige Wiakung ham. Je nochdem wiavui dass'd da gem hosd, fuist di nacha so ebba wia mit an sauban (Schnaps-) Rausch (ohne de Gleichgewichtssschwiarigkeitn) oda oba du siagst lauta Sachan, de wos gor ned wirkle gibt (kosd Dusl hom und es is subba, wennsd Bech hosd fiachst di oba brudall; a boar Leit song, dass eana da Deifi hegstpersenli erschiena is). De Drimmal sand laut Beteibungsmittlgsetz (BtMG) in Deitschland vabotn, des hoasd, wen di de Polizei damid dawischd, kos bassian, dass'd an Dreeg im Schachtal host (oiso an sauban Ärger am Hois).
De mehran Schwammal in Midddleiropa sand essbor oda ned gifte (oba ungenießbor).
De skimmels, soms ek swammen neamd (Latynske namme: Fungi of Eumycota), foarmje yn 'e taksonomyske yndieling fan libbene organismen in ryk, dat yn 'e mande mei de riken fan 'e planten (Plantae), bisten (Animalia), protisten (Protista) en guon lytsere groepen organismen it domein of bopperyk fan 'e eukaryoaten (Eukaryota) foarmet. (De eukaryoaten steane dan wer op ien hichte mei de baktearjes (Bacteria) en de oerbaktearjes (Archaea).) De wittenskiplike stúdzje nei skimmels wurdt mykology neamd; lju dy't har dêroan wije, de mykologen, kinne ferlike wurde mei botanisy en soölogen, dy't har op 'e stúdzje fan planten, resp. bisten talizze.
Ta de skimmels hearre net allinne de bekende mikro-organismen dy't op âlde bôle, oerryp fruit en fochtige muorren groeie, mar ek de iensellige gêsten (dy't derfoar soargje dat daai riist en fruchtesop feroaret yn alkoholhâldende drank) en de rjusellige poddestuollen, dy't behoarlik grut wurde kinne. Skimmels plantsje har sawol geslachtlik as ûngeslachtlik fuort. In protte skimmels meitsje saneamde mykotoksinen oan, stoffen dy't giftich foar minsken en bisten binne. Guon fan dy stoffen binne deadlik, wylst oaren (yn beheinde doases) psychotropyske effekten hawwe (lykas yn paddo's). Neffens moderne rûzings soene der oardel oant fiif miljoen skimmelsoarten wêze, mar dêrfan is noch mar 5% yn kaart brocht. Foarhinne waarden skimmels yndield nei har morfology, d.w.s. nei oerienkomsten yn foarm. No't genetyske ûndersyksmetoaden tapast wurde, docht soms lykwols bliken dat de besibskip tusken skimmelsoarten ûnderling hiel oars yninoar sit as dat men earder tocht.
Skimmels ûnderskiede har û.m. planten trochdat se sellen hawwe mei in selwand dy't út in sytoskelet bestiet (d.w.s., dy't de hurde stof sjitine befettet), wylst de selwanden fan planten foarme wurde troch selluloaze. Feitliks binne skimmels, neffens moderne ynsichten dy't fuortkomme út genetysk ûndersyk, eins neier besibbe mei bisten as mei planten. Twa lytse groepen dy't kwa namme en oansjen wol by de skimmels lykje te hearren, de slymswammen (Mycetozoa) en de wetterskimmels (Oomycota), falle lykwols ûnder oare groepen. De slymswammen wurde nammentlik ta de amoebes (Amoebozoa) rekkene, wylst de wetterskimmels yndield binne by de gromalveolaten (Chromalveolata). Yn 'e hjoeddeiske taksonomy wurde dy beide groepen as lytse eukaryoatyske rykjes op harsels beskôge.
Hoewol't skimmels oeral op 'e wrâld foarkomme en minsken der eltse dei mei te krijen hawwe, falt dat net op om't de measte skimmels mikroskopysk lyts fan foarm binne. Boppedat groeie se faak ûnder de grûn of as symbionten op (beskutte) dielen planten, wêrby't se net opfalle. Yn 'e regel wurde se pas opmurken as se in fruchtlichem begjinne te ûntwikkeljen, itsij as "gewoane" skimmels, itsij as poddestuollen. Skimmels ferfolje in essinsjele rol yn it ôfbrekken fan organysk materiaal en binne sadwaande tige wichtich foar de sirkulaasje fan fiedingsstoffen yn 'e natoer. Fierders wurde se al sûnt minskewitten brûkt foar it fergêstjen fan daaiprodukten en alkohoalyske dranken, en sûnt de 1940-er jierren wurde se ek ynset foar de produksje fan antybiotika, lykas penisiline. Koartby is men dêrnjonken begûn om ferskate (soms mykotoksyske) enzimen, dy't oanmakke wurde troch skimmels, te brûken foar yndustriële doelen en foar it meitsjen fan skjinmakmiddels en biologyske pestisiden. Oan 'e oare kant taaste skimmels faak gebouwen en oare materialen fan minsklike makkelei oan en kin it ferlies fan ien of mear rispingen troch skimmelsykten as de ryspest jammerdearlike gefolgen hawwe foar minsklike itensfoarrieden en regionale ekonomyen.
De skimmels, soms ek swammen neamd (Latynske namme: Fungi of Eumycota), foarmje yn 'e taksonomyske yndieling fan libbene organismen in ryk, dat yn 'e mande mei de riken fan 'e planten (Plantae), bisten (Animalia), protisten (Protista) en guon lytsere groepen organismen it domein of bopperyk fan 'e eukaryoaten (Eukaryota) foarmet. (De eukaryoaten steane dan wer op ien hichte mei de baktearjes (Bacteria) en de oerbaktearjes (Archaea).) De wittenskiplike stúdzje nei skimmels wurdt mykology neamd; lju dy't har dêroan wije, de mykologen, kinne ferlike wurde mei botanisy en soölogen, dy't har op 'e stúdzje fan planten, resp. bisten talizze.
Soppar er en storur lívveru bólkur, sum hoyrur til biota, sum er tættari í ætt við djór enn plantur. Torført er at staðfesta, um teir eru plantur ella djór. Soppar vaksa væl í myrkja, slavna skógarbotninum. Luftin er tung av leyvi, ið liggur og rotnar. Soppasløgini eru fleiri enn 100 000. Í soppafylkinum eru til dømis bjølgasoppar, hýggjsoppar og hattasoppar. Soppar eru leyvgróplantur, felagsheitið á øllum einføldum plantum. Flestu soppar eru rotplantur, sum súgva rotin evni úr jørðini og eru soleiðis í lívskringinum í náttúruni. Summir soppar liva sum snultarar á dýrum og plantum. Nógv soppasløg vaksa í slavnum skógum og fruktagóðari jørð, serliga um heystið. Summir soppar eru etandi, aðrir eru sera eitrandi. Vit nevna nógvar soppar hundaland; hetta eru hattasopparnir. Ovasti parturin er hatturin, miðparturin er leggurin, og í moldini er leyvið, ið sýgur føðsluevni upp. Millum rukkurnar uppi undir hattinum eru grókornini, sum lætt spjaðast við vindi og spíra árið eftir. Nógvir soppar elva sjúkur hjá fólki, dýrum og plantum. Men nógvir soppar verða brúktir til brygging og baking. Gersoppar fáa t.d. breyð at ganga.
Mong soppasløg eru etandi og verða nevnd átusoppar. Summir soppar ikki bara smakka væl, men eru heilsugóður matur. Champignon verður dyrkaður í slavnum, myrkum húsum í mógvi og rossatøðum. Soppasavnarar leita hvørt ár eftir villum átusoppum. Men fólk, ið taka soppar úti, eiga at vera varin og duga á at skyna, tí nógvir átusoppum. Hvørt ár doyggja fólk av soppaeitran. Tann friði, reyði flugusoppurin er eitrandi. Hvíti flugusoppurin er so eitrandi, bara tú smakkar á hann, kanst tú doyggja. Tí er umráðandi ikki at taka hann. Hann líkist nógv champignon.
Í Føroyum vita vit um meiri enn 600 ymisk soppasløg, nærum helvtin av teimum eru hattsoppar, t.e. soppar við hatti og leggi. Hattsopparnir í Føroyum kunnu skiftast sundur í tríggjar nærum eins stórar bólkar alt eftir, hvar ið teir vaksa.
Soppar er en storur lívveru bólkur, sum hoyrur til biota, sum er tættari í ætt við djór enn plantur. Torført er at staðfesta, um teir eru plantur ella djór. Soppar vaksa væl í myrkja, slavna skógarbotninum. Luftin er tung av leyvi, ið liggur og rotnar. Soppasløgini eru fleiri enn 100 000. Í soppafylkinum eru til dømis bjølgasoppar, hýggjsoppar og hattasoppar. Soppar eru leyvgróplantur, felagsheitið á øllum einføldum plantum. Flestu soppar eru rotplantur, sum súgva rotin evni úr jørðini og eru soleiðis í lívskringinum í náttúruni. Summir soppar liva sum snultarar á dýrum og plantum. Nógv soppasløg vaksa í slavnum skógum og fruktagóðari jørð, serliga um heystið. Summir soppar eru etandi, aðrir eru sera eitrandi. Vit nevna nógvar soppar hundaland; hetta eru hattasopparnir. Ovasti parturin er hatturin, miðparturin er leggurin, og í moldini er leyvið, ið sýgur føðsluevni upp. Millum rukkurnar uppi undir hattinum eru grókornini, sum lætt spjaðast við vindi og spíra árið eftir. Nógvir soppar elva sjúkur hjá fólki, dýrum og plantum. Men nógvir soppar verða brúktir til brygging og baking. Gersoppar fáa t.d. breyð at ganga.
Mong soppasløg eru etandi og verða nevnd átusoppar. Summir soppar ikki bara smakka væl, men eru heilsugóður matur. Champignon verður dyrkaður í slavnum, myrkum húsum í mógvi og rossatøðum. Soppasavnarar leita hvørt ár eftir villum átusoppum. Men fólk, ið taka soppar úti, eiga at vera varin og duga á at skyna, tí nógvir átusoppum. Hvørt ár doyggja fólk av soppaeitran. Tann friði, reyði flugusoppurin er eitrandi. Hvíti flugusoppurin er so eitrandi, bara tú smakkar á hann, kanst tú doyggja. Tí er umráðandi ikki at taka hann. Hann líkist nógv champignon.
Suung téh hartina awak buahan (fruiting body) (struktur nu ngahasilkeun spora) luhur taneuh golongan fungus, nu cirina boga watang jeung 'payung'. Mun ambahanana dilegaan, suung ogé nujul ka sakabéh fungus nu ngahasilkeun awak buahan nu sarupa kitu, nu diwangun ku jaringan (disebut mycelium) filamén atawa hyphae.
Suung téh hartina awak buahan (fruiting body) (struktur nu ngahasilkeun spora) luhur taneuh golongan fungus, nu cirina boga watang jeung 'payung'. Mun ambahanana dilegaan, suung ogé nujul ka sakabéh fungus nu ngahasilkeun awak buahan nu sarupa kitu, nu diwangun ku jaringan (disebut mycelium) filamén atawa hyphae.
Tekst üüb Öömrang Swaampen (lat. Fungi) san en rik (regnum) faan a biologii an hiar tu a eukariooten. Miast seenk wi am hünjmotsen, diar hiar oober uk noch en hiale rä ööder slacher tu a swaampen.
Ascomycota, Basidiomycota, Blastocladiomycota, Chytridiomycota, Cryptomycota, Entomophthoromycota, Glomeromycota, Microsporidia, Monoblepharidomycota, Neocallimastigomycota
Hünjmotsen (Agaricomycetes)
(Ascomycetes, skemel)_40X.png){kind=small}
(Sordariomycetes)
(Zygomycetes, skemel)Swaampen (lat. Fungi) san en rik (regnum) faan a biologii an hiar tu a eukariooten. Miast seenk wi am hünjmotsen, diar hiar oober uk noch en hiale rä ööder slacher tu a swaampen.
Swämme (lat. Fungi) sünd Leevwesen, de to de Eukaryoten tohören doot. In ehre Zellen gifft dat Mitochondern un en Zellskelett. In de klassische bioloogsche Systematik staht se as en egen Riek blangen de Deerter (Metazoa) un de Planten (Plantae). Fröher sünd se in de wetenschoppliche Biologie as Planten ankeken wurrn. Mank de Swämme gifft dat Mehrzellers, as Schimmels un Stännerswämme man ok Eenzellers, as de Gesten.
Ehre Fruchtliever heet Poggenstöhle. Swämme vermehrt sik geslechtlich un ungeslechtlich dör Sporen, man ok vegetativ dör dat Wassen vun de Swammfadens in de Myzelien, oder wenn se mit de Wuddeln vun annere Planten (in en Symbiose) tohopen gaht.
Man weet hüdigendags vun bi 100.000 Aarden, man dat warrt annahmen, datt dat ok 1.000.000 Aarden geven kann. 2011 is taxeert wurrn, dat kunn ok bi 5 Mio. Aarden vun Swämme geven. Sliemschimmels (Myxomycota) weert hüdigendags nich mehr as Swämme ankeken.
De Wetenschop vun de Swämme heet Mykologie.
Ko e talingelinga ʻi he saienisi ʻo e moʻui ko e taha pē ʻo e puleʻanga tuʻi ʻo e ngaahi meʻamoʻui ʻe 4 ʻoku fakatefito ki he ngaahi lokiʻimoʻui ʻoku lahi. ʻOku faingataʻa ʻo fakamatala totonu ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi talingelinga. ʻOku lahi honau lokiʻimoʻui, kā ʻikai ha monumanu pea mo ʻikai ha ʻakau. Ngaahi fakatātā:
Ko e fanga meʻamoʻui kehe (taʻelokiʻimoʻui): siemu, vailasi, mo e hā fua
Ko e ngaahi talingelinga ʻi Tongá ni ko e limuʻuta mo e fakamaluʻatēvolo. 
English translation available: GO
Ko e talingelinga ʻi he saienisi ʻo e moʻui ko e taha pē ʻo e puleʻanga tuʻi ʻo e ngaahi meʻamoʻui ʻe 4 ʻoku fakatefito ki he ngaahi lokiʻimoʻui ʻoku lahi. ʻOku faingataʻa ʻo fakamatala totonu ʻa e ʻuhinga ʻo e ngaahi talingelinga. ʻOku lahi honau lokiʻimoʻui, kā ʻikai ha monumanu pea mo ʻikai ha ʻakau. Ngaahi fakatātā:
anga monumanu: kai, kā fakatoka ʻenau meʻakai ʻi tuʻa ʻo e sino anga ʻakau: fakafānau mo e ngaahi tengaefuefu; holisi ʻo honau lokiʻimoʻui ʻoku fefeka, kā ʻoku fai he chitine, ʻikai he cellulose anga kehe: ʻikai ha sino maʻopoʻopo, kā tupu ʻi he ngaahi filo (mycelium).On tchampion c' est ene vicante sacwè ki n' est ni plante, ni biesse ni microbe, mins metowe inte les troes.
Li mot "tchampion" est èn emacralé mot e walon. Çou k' nos lomans mwints côps tchampion, c' est çou ki rshonne a èn åbusson. Mins gn a eto des tchampions microscopikes.
Les djins ki studièt les tchampions did tot près et les fé cnoxhe ås ôtes a môde sincieuse, on les lome micolodjisses. Li syince ki studeye les tchampions, c' est l' micolodjeye.
Tchampions Classifiaedje syintifike Dominne: Eukaryota Ringne: Fungi EcoxhmintsChytridiomycota
Zygomycota
Ascomycota
Basidiomycota
Les "tchampions-åbussons" ont on pî et ene tiesse. Mins ci pî et ç' tiesse la, ci n' est k' ene sôre di frut, po dire pus djusse on spôrofôre foû mzeure. On spôrofôre, c' est l' boket ki poite les spôres po l' plante si poleur mopliyî.
Li restant do tchampion, k' on lome li miceliom, i dmeure dizo tere et insi, on nel voet nén.
Mins il egzistêye bén des ôtes tchampions come les rouyes u emîsseures, les yesses u leyes, les tchamosseures, les tchamosseures del pea et co des ôtes tchampions ås maladeyes divintrinnes des djins u des biesses (come Candida albicans, u Aspergillus fumigatus).
L' assoçnaedje d' on champion microscopike et d' on mossirea va dner on liken.
Les tchampions ont stî lontins rindjîs dins les plantes, pask' i gn a bråmint des rshonnances. Asteure, on les roistêye dins l' ringne des eucariotes.
Come les plantes, les tchampions ni polèt nén bodjî. Mins, årvier di bråmint des plantes, les tchampions n' ont pont d' clorofile.
Come les pus ptitès biesses, les tchampions ont on nawea avou des cromozômes. Mins årvier des biesses, les tchampions n' bodjèt nén.
Come les microbes, les tchampions sont bråmint fwait di celules les minmes ene ki l' ôte, eyet s' polnut mopliyî e s' pårtixhant e deus. Mins årvier des microbes, les tchampions si polèt eto mopliyî secsuwêymint, dj' ô bén fé des celules ki n' ont kel mitan des cromozômes des ôtès celules.
Les ponts e cmon inte tos les tchampions, sont mostrés vaici padzo.
Dins l' ringne des tchampions (e sincieus latén fungi), on-z a roisté tos les ôrganisses ki rimplixhnut les condicions vaici après:
Asteure on roistêye les tchampions e cwate divizions (ou ebrantchmints):
Li tchampion est on thallophyte, ça vout dire k' i n' a ni foye, ni stipe, ni raecene. Si sistinme vedjetatif, ou thalle, c' est fok des longuès celules ki s' polèt prezinter di deus manires:
Gn a bråmint des tchampions k' ont dipus d' ene celule, mins gn a kékès foû-rîle, come les leveures ki n' ont k' ene celule.
Tant k' ås ifes, ele si metèt eshonne po fé les longuès fiyaesses do miceliom.
Po si rprodure secsuwêymint, les tchampions vont diswalper des celules lomêyes spôres. Å moumint d' l' acoplaedje, bråmint des tchampions k' on loméve dinltins «dizeutrins» ou «del hôte sôre» (mins ci classifiaedje la est abandné ådjourdu) fwaiynut brotchî foû d' tere ene tcherpinte lomêye spôrofôre (on dit ossu carpofôre), ki poite l' imeniom. Ci sporofôre la, c' est çou k' on lome on tchampion u èn åbusson u on boloe dins l' cåzaedje di tos les djoûs.
Les tchampions «dizotrins» ou «del basse sôre» polèt ossu produre des spôrofôres, mins cesses-ciles dimorèt microscopikes.
Pal voye di leu clorofile, toplin des plantes vont poleur agritchter li gaz carbonike di l' air pal fotossinteze. On dit k' i sont ototrofes. Ci n' est nén l' cas des tchampions (ça fwait k' on les lome eterotrofes), ki dvèt tirer leu plan come i plèt po-z aveur li carbone k' il ont dandjî po viker. Po çoula, i s' sognèt dins leu cotoû, tot hapant les matires organikes di troes diferinnès façons:
Li biyo-soce fwait pa des côps soude des novelès vicantès sacwès, come les likens.
Mga Uhong (Fungi) maoy ginharian sa mga organismo. Ang ginharian nga Fungi pagsakop 50,000 kaliwatan sa uhong, ligbos, ug agup-op.
Urupe (karaiñe'ẽ: hongos) oñehenói opa umi ñana'i joguaha osẽva yvyra pirukue itujupa va'ekue rehe térã umi yvy vai ape ári. Jajuhu opáichagua ha opa sa'y. Ko'ag̃aite peve umi iñarandúva ndaikatúi he'i mba'épa ko'ã urupe rembiapo. Oĩ tetã ikatukuaá hápe ojeporu urupekuéra tembi'úpe.(champiñones portobelo)
Zamburugʻlar (Fungi yoki Mycetes) — eukariot organizmlar dunyosi (bulimi). 3. tayyor organik modsalar hisobiga yashaydi, yaʼni geterotrof organizm hisoblanadi. Odatda oʻsimliklarda, tuprokda, suvda, hayvonlarda yoki ularning qoldiqlarida hayet kechiradi. Oziklanish usuliga qarab parazit va saprofit Z.ga boʻlinadi. Z.ning odamlar va hayvonlar uchun zararli va foydali yuz mingdan ortiq turi uchraydi. 3. haqidagi fan mikologiya deb ataladi. Tuzilishi. Kupchilik Z.ning (baʼzi hujayra ichki parazitlaridan tashqari) vegetativ tanasi mitseliy kurinishida, yaʼni oziklanish substrati sirtiga yoki ichiga taralib, uchidan oʻsadigan ingichka ipcha — gifalardan iborat. Koʻpayishi. 3. vegetativ vareproduktiv (jinssiz va jinsiy) koʻpayadi. Vegetativ koʻpayish mitseliy ipchalarining boʻlinishi yoki sklerotsiyalar bilan amalga oshadi. Bu boʻlakchalar har xil yoʻl bilan tarqalib, qulay sharoitga tushganda yangi mitseliysi hosil boʻladi. Jinssiz koʻpayish mitseliyning maxsus shoxchalarida xreil boʻladigan sporalar orqali roʻy beradi. Sporalar hosil boʻlishiga qarab endogen va ekzogen buladi. Endogen sporalar odatda gifa (sporangiy yoki zoosporangiy)ning sharsimon uchlarida kup miqdorda rivojlanadi. Ekzogen sporalar (konidiyalar) mitseliyning maxsus shoxlarida yakka, guruh bulib, kupincha zanjirsimon rivojlanadi. Jinsiy koʻpayish ikkita har xil jinsiy hujayraning qoʻshilishidan hosil boʻladigan zigotalar orqali roʻy beradi. 3. hamma joyda keng tarqalgan. Aksari Z.ning tabiatda umri kiska. Ularning mitseliysi bir necha sutkada rivojlanib, spora hosil qilgach, oʻsishdan toʻxtab, nobud boʻladi. Mitseliysi koʻp yil yashaydigan 3. ham bor. Jumladan, patogen va parazit 3. mitseliysi bir necha yillab yashaydi. Shuningdek, sklerotsiylari va turlituman sporalari bilan uzoq vaqggacha saqlanadigan 3. ham boʻladi. Koʻp sporalar quruq holatda hayotchanligini oʻn yillab saklashi mumkin. Muhim fiziologik xususiyatlari. 3. rivojlanishi uchun kislorod zarur boʻlib, aerob organizm hisoblanadi. Lekin ayrim 3., mas, achitqi 3. iga ozgina kislorod ham yetarli. Koʻp 3. turli xil (spirtli, limonli) achitish xususiyatiga ega. 3. 20—25° da yaxshi oʻsadi, baʼzilari 2—4° da ham oʻsaveradi. Z.ning oʻsishi uchun yorugʻlik zarur emas, lekin quyosh nuri ularning oʻsishi va spora hosil qilishiga salbiy taʼsir etadi. Tabiat va inson hayotidagi ahamiyati. Tuproqda yashaydigan 3. oʻsimlik qoldiqlari (jumladan qiyin parchalanadigan sellyuloza va lignin)ni yemiradi va minerallashtiradi. Yogʻochlarni, asosan, poʻkak 3. yemiradi. Koʻpchilik 3. oʻsimliklarda turli kasalliklarni qoʻzgʻatadi. Odamlardagi qator kasalliklar: kal, qirma temiratki va boshqalarni 3. qoʻzgʻatadi. Foydali 3. ham koʻp. Penicullium va Aspergillus turkumiga mansub Z.dan vitaminlar, antibiotiklar, limon kislota va steroid preparatlar olishda foydalaniladi. Achitqi 3. vino, non, pivo tayyorlashda ishlatiladi. Z.dan koʻnchilik, toʻqimachilikda va sanoatning b. tarmoqlarida qoʻllaniladigan turli xil fermentlar olinadi. Dunyoning koʻpgina mamlakatlarida 3. ovqatga ishlatiladi; isteʼmol qilinadigan Z.ning turi 100 dan ortadi. Bulardan kuplari qimmatli boʻlib, tarkibida oqsil moddalari, vitaminlar va fermentlar bor. 3., asosan, konservalab (quritib, tuzlab, ziralab) isteʼmol qilinadi. 3. tasnifi: I sinf — tuban zamburugʻlar yoki fikomitsetlar (Phycomycetes); II sinf — xaltali zamburugʻlar yoki aksotsimetlar (Ascomycetes); III sinf — bazidiomitsetlar (Basidiomycetes); IV sinf — takomillashmagan zamburugʻlar (Deuteromycetes yoki Fungi imperfecti). 3. oʻsimlik, hayvon va odamlarda kasallik qoʻzgʻatish xususiyatiga ega, oziqovqat mahsulotlarini buzadi. Gʻoʻzada vilt va chirish kasalliklarini paydo qiladi (yana q. Zamburugʻli kasalliklar). Baʼzi 3. hasharotlar sonini hamda kasallik tugʻdiruvchi (patogen) 3. rivojini susaytirishda ijobiy ahamiyatga ega. Vertitsillyoz soʻlishni qoʻzgʻatuvchi 3. kushandasi (3. — antagonist)ga Trichoderma Iignoram Hars., Aspergilius sp., Penicillim sp. va b. kiradi.
3. tuprokda bakteriyalar, aktinomitsetlar va mikroorganizmlar bilan birgalikda organik moddalarni parchalab, sanitarlik vazifasini bajaradi va tabiatda moddalar aylanishida ishtirok etadi. Shu bilan birga tuprokda usimlik kasalliklarini qoʻzgʻatuvchi 3. toʻplanib ham qoladi. Monokultura natijasida oʻsimliklarning maʼlum turlarigagina ixtisoslashgan 3. yigʻiladi. Aspergilius, Penicillium, Mucor, Trichothecium, Rhizopus va b. turkumga mansub baʼzi tur 3. urugʻlik materialning mogʻorlashiga sabab boʻlib, ularning unuvchanligini pasaytiradi. Koʻpgina mogʻor 3. xom ashyoni saklash davrida paxta tolasi sifatini buzadi. Baʼzi turlari isteʼmol qilinadi (jumladan, qoʻziqorin). Z.ning fermentativ, antibiotik, toksik va parazit lik xususiyatlaridan veterinariyada hamda oʻsimliklarni zararkunanda va kasalliklardan himoya qilishda, shuningdek, yengil sanoatda, oziqovqat va farmatsevtika sanoatida foydalaniladi.[1]
Zamburugʻlar (Fungi yoki Mycetes) — eukariot organizmlar dunyosi (bulimi). 3. tayyor organik modsalar hisobiga yashaydi, yaʼni geterotrof organizm hisoblanadi. Odatda oʻsimliklarda, tuprokda, suvda, hayvonlarda yoki ularning qoldiqlarida hayet kechiradi. Oziklanish usuliga qarab parazit va saprofit Z.ga boʻlinadi. Z.ning odamlar va hayvonlar uchun zararli va foydali yuz mingdan ortiq turi uchraydi. 3. haqidagi fan mikologiya deb ataladi. Tuzilishi. Kupchilik Z.ning (baʼzi hujayra ichki parazitlaridan tashqari) vegetativ tanasi mitseliy kurinishida, yaʼni oziklanish substrati sirtiga yoki ichiga taralib, uchidan oʻsadigan ingichka ipcha — gifalardan iborat. Koʻpayishi. 3. vegetativ vareproduktiv (jinssiz va jinsiy) koʻpayadi. Vegetativ koʻpayish mitseliy ipchalarining boʻlinishi yoki sklerotsiyalar bilan amalga oshadi. Bu boʻlakchalar har xil yoʻl bilan tarqalib, qulay sharoitga tushganda yangi mitseliysi hosil boʻladi. Jinssiz koʻpayish mitseliyning maxsus shoxchalarida xreil boʻladigan sporalar orqali roʻy beradi. Sporalar hosil boʻlishiga qarab endogen va ekzogen buladi. Endogen sporalar odatda gifa (sporangiy yoki zoosporangiy)ning sharsimon uchlarida kup miqdorda rivojlanadi. Ekzogen sporalar (konidiyalar) mitseliyning maxsus shoxlarida yakka, guruh bulib, kupincha zanjirsimon rivojlanadi. Jinsiy koʻpayish ikkita har xil jinsiy hujayraning qoʻshilishidan hosil boʻladigan zigotalar orqali roʻy beradi. 3. hamma joyda keng tarqalgan. Aksari Z.ning tabiatda umri kiska. Ularning mitseliysi bir necha sutkada rivojlanib, spora hosil qilgach, oʻsishdan toʻxtab, nobud boʻladi. Mitseliysi koʻp yil yashaydigan 3. ham bor. Jumladan, patogen va parazit 3. mitseliysi bir necha yillab yashaydi. Shuningdek, sklerotsiylari va turlituman sporalari bilan uzoq vaqggacha saqlanadigan 3. ham boʻladi. Koʻp sporalar quruq holatda hayotchanligini oʻn yillab saklashi mumkin. Muhim fiziologik xususiyatlari. 3. rivojlanishi uchun kislorod zarur boʻlib, aerob organizm hisoblanadi. Lekin ayrim 3., mas, achitqi 3. iga ozgina kislorod ham yetarli. Koʻp 3. turli xil (spirtli, limonli) achitish xususiyatiga ega. 3. 20—25° da yaxshi oʻsadi, baʼzilari 2—4° da ham oʻsaveradi. Z.ning oʻsishi uchun yorugʻlik zarur emas, lekin quyosh nuri ularning oʻsishi va spora hosil qilishiga salbiy taʼsir etadi. Tabiat va inson hayotidagi ahamiyati. Tuproqda yashaydigan 3. oʻsimlik qoldiqlari (jumladan qiyin parchalanadigan sellyuloza va lignin)ni yemiradi va minerallashtiradi. Yogʻochlarni, asosan, poʻkak 3. yemiradi. Koʻpchilik 3. oʻsimliklarda turli kasalliklarni qoʻzgʻatadi. Odamlardagi qator kasalliklar: kal, qirma temiratki va boshqalarni 3. qoʻzgʻatadi. Foydali 3. ham koʻp. Penicullium va Aspergillus turkumiga mansub Z.dan vitaminlar, antibiotiklar, limon kislota va steroid preparatlar olishda foydalaniladi. Achitqi 3. vino, non, pivo tayyorlashda ishlatiladi. Z.dan koʻnchilik, toʻqimachilikda va sanoatning b. tarmoqlarida qoʻllaniladigan turli xil fermentlar olinadi. Dunyoning koʻpgina mamlakatlarida 3. ovqatga ishlatiladi; isteʼmol qilinadigan Z.ning turi 100 dan ortadi. Bulardan kuplari qimmatli boʻlib, tarkibida oqsil moddalari, vitaminlar va fermentlar bor. 3., asosan, konservalab (quritib, tuzlab, ziralab) isteʼmol qilinadi. 3. tasnifi: I sinf — tuban zamburugʻlar yoki fikomitsetlar (Phycomycetes); II sinf — xaltali zamburugʻlar yoki aksotsimetlar (Ascomycetes); III sinf — bazidiomitsetlar (Basidiomycetes); IV sinf — takomillashmagan zamburugʻlar (Deuteromycetes yoki Fungi imperfecti). 3. oʻsimlik, hayvon va odamlarda kasallik qoʻzgʻatish xususiyatiga ega, oziqovqat mahsulotlarini buzadi. Gʻoʻzada vilt va chirish kasalliklarini paydo qiladi (yana q. Zamburugʻli kasalliklar). Baʼzi 3. hasharotlar sonini hamda kasallik tugʻdiruvchi (patogen) 3. rivojini susaytirishda ijobiy ahamiyatga ega. Vertitsillyoz soʻlishni qoʻzgʻatuvchi 3. kushandasi (3. — antagonist)ga Trichoderma Iignoram Hars., Aspergilius sp., Penicillim sp. va b. kiradi.
3. tuprokda bakteriyalar, aktinomitsetlar va mikroorganizmlar bilan birgalikda organik moddalarni parchalab, sanitarlik vazifasini bajaradi va tabiatda moddalar aylanishida ishtirok etadi. Shu bilan birga tuprokda usimlik kasalliklarini qoʻzgʻatuvchi 3. toʻplanib ham qoladi. Monokultura natijasida oʻsimliklarning maʼlum turlarigagina ixtisoslashgan 3. yigʻiladi. Aspergilius, Penicillium, Mucor, Trichothecium, Rhizopus va b. turkumga mansub baʼzi tur 3. urugʻlik materialning mogʻorlashiga sabab boʻlib, ularning unuvchanligini pasaytiradi. Koʻpgina mogʻor 3. xom ashyoni saklash davrida paxta tolasi sifatini buzadi. Baʼzi turlari isteʼmol qilinadi (jumladan, qoʻziqorin). Z.ning fermentativ, antibiotik, toksik va parazit lik xususiyatlaridan veterinariyada hamda oʻsimliklarni zararkunanda va kasalliklardan himoya qilishda, shuningdek, yengil sanoatda, oziqovqat va farmatsevtika sanoatida foydalaniladi.
Οι μύκητες αποτελούν ένα από τα πέντε βασίλεια των έμβιων όντων, το οποίο περιλαμβάνει μονοκύτταρους ή πολυκύτταρους ευκαρυωτικούς οργανισμούς. Οι μύκητες εμφανίζουν τεράστια ποικιλία και υπάρχουν παντού. Οι περισσότεροι ανευρίσκονται στο έδαφος και τα φυτά και διατρέφονται από οργανικά συστατικά ζώντων ή νεκρών οργανισμών γι' αυτό και θεωρούνται το "βιολογικό εργαστήριο αποδόμησης των οργανικών ουσιών".
Τα διάφορα είδη μυκήτων ποικίλλουν από τους χρήσιμους για τον άνθρωπο ζυμομύκητες έως τους παθογόνους μικρομύκητες έως και τα γνωστά εδώδιμα μανιτάρια. Πάντως, από τα 50.000 - 250.000 είδη μυκήτων που έχουν περιγραφεί, λιγότερα από 300 έχουν συσχετισθεί με νόσο στον άνθρωπο.
Ο μύκητας Penicillium notatum παράγει μια ουσία, την πενικιλλίνη, το πρώτο αντιβιοτικό που ανακαλύφθηκε. Το ανακάλυψε ο Άγγλος γιατρός Αλεξάντερ Φλέμινγκ, ο οποίος, ενώ έκανε πειράματα με βακτήρια, πρόσεξε ότι σε μια καλλιέργεια τα βακτήρια δεν αναπτύχθηκαν σε ένα μέρος όπου αναπτύχθηκε μια "μούχλα". Η παρατήρηση αυτή του κίνησε το ενδιαφέρον. Ερεύνησε με μεγάλη προσοχή τον μύκητα αυτό. Τα σπόριά του ήταν τοποθετημένα με τέτοιο τρόπο, ώστε έδιναν την εντύπωση πινέλου και έτσι ο μύκητας ονομάστηκε Penicillium.
Οι μύκητες αρχικά υπάγονταν στο βασίλειο των Φυτών. Αναδείχθηκαν ως ξεχωριστό βασίλειο το 1969 από τον Whittaker[1]. Οι μύκητες διακρίνονται βασικά σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τους ζυμομύκητες και τους υφομύκητες. Οι ζυμομύκητες είναι σφαιρικοί ή ελλειψοειδείς σχηματισμοί που αναπαράγονται δια εκβλαστήσεων σε ειδικά θρεπτικά υλικά. Αντίθετα, οι υφομύκητες ή νηματοειδείς μύκητες, αποτελούνται από κυλινδρικούς σχηματισμούς, τις υφές, που μεγαλώνουν με διακλαδώσεις και επιμηκύνσεις σχηματίζοντας χνουδωτές αποικίες. Μια άλλη κατηγορία μυκήτων, οι καλούμενοι δίμορφοι μύκητες, αναπτύσσονται στον ξενιστή ως ζυμομύκητες, ενώ σε θερμοκρασία περιβάλλοντος λαμβάνουν τη μορφή υφομυκήτων.
Οι μύκητες αποτελούν ένα από τα πέντε βασίλεια των έμβιων όντων, το οποίο περιλαμβάνει μονοκύτταρους ή πολυκύτταρους ευκαρυωτικούς οργανισμούς. Οι μύκητες εμφανίζουν τεράστια ποικιλία και υπάρχουν παντού. Οι περισσότεροι ανευρίσκονται στο έδαφος και τα φυτά και διατρέφονται από οργανικά συστατικά ζώντων ή νεκρών οργανισμών γι' αυτό και θεωρούνται το "βιολογικό εργαστήριο αποδόμησης των οργανικών ουσιών".
Бәшмәктәр (лат. Fungi йәки Mycota) — йәнле тәбиғәт батшалыҡтарының береһе. Егерменсе быуат урталарына тиклем бәшмәктәрҙе хлорофилһыҙ үҫемлектәргә индереп, ботаника курсында өйрәнәләр ине. Бәшмәктәр үҫемлектәрҙең айырым бүлеге булып һаналды.
Был төркөм организмдар үҙҙәрендә үҫемлетәргә лә, хайуандарға ла хас билдәләрҙе берләштерә. Әммә уларҙың үҙҙәренә генә хас билдәләр ҙә бар. Шуға, хәҙерге систематика буйынса бәшмәктәр айырым Батшалыҡҡа бүленгән. Бәшмәктәрҙе өйрәнеүсе фән микология тип атала.
Шулай итеп, эукариоттар (ядролылар) өс батшалыҡҡа бүленәләр:Бәшмәктәр, Үҫемлектәр, Хайуандар.
Бәшмәк күҙәнәктәрендә ядролар бар. Целлюлозанан торған үҫемлектәрҙең күҙәнәктәренең стенкаһынан айырмалы рәүештә, уларҙың күҙәнәк стеналары (диуар) хитиндан тора. Был һәм башҡа айырмалар бәшмәктәрҙе, Eumycota (ысын бәшмәктәр) йәки Eumycetes тип аталған берҙәм зат төркөмөнән барлыҡҡа килеүен күрһәтә. Уларҙың дөйөм ата-бабалары һәм дөйөм монофилетлы төркөмдәре бар.
Уларҙың төп йәшәү рәүеше сапрофитлы: бәшмәк үҙе тирәләй ятҡан үле органик матдәне аҙыҡ урынына ҡуллана һәм шулай итеп уларҙы тарҡата.[1]
1. Гетеротрофтар, йәғни әҙер органик матдәләр менән туҡланалар.
2. Күҙәнәк стенкаһы (диуары) хитиндан төҙөлгән.
3. Запас матдәһе — гликоген.
4.Бүлеп сығарыу матдәһе (метаболизм продукты) — һыҡрыҡса(мочевина)
Үҫемлектәр менән уртаҡ билдәләре:
1.Субстратҡа беркетелгәндәр, йәғни әүҙем хәрәкәт итмәйҙәр (бер күҙәнәклеләрҙән башҡалары).
2. Туҡланыу ысулы — осмос, йәғни туҡлыҡлы матдәләрҙе тәненең өҫкө йөҙө аша һуралар.
3. Туҡтауһыҙ үҫәләр, йәғни үҫеү осоро сикләнмәгән.
4. Күҙәнәктәренең тышсаһының тышҡы ҡатлауы — ҡаты стенка (диуар).
Бәшмәктәрҙең үҙҙәренә генә хас билдәләре:
1. Вегетатив тәне булып бәшмәклек (мицелий) хеҙмәт итә.
2.Бәшмәклек (мицелий) гифтарҙан, йәғни оҙон епсәләр фиғылындағы күҙәнәктәр тупланмаһынан төҙөлгән.
3. Споралар ярҙамында, мицелий өлөштәренән йәки енси юл менән үрсейҙәр.
Бөтә бәшмәктәр ҙә гетеротрофтар, йәғни әҙер органик матдәләргә мохтаждар.
Әҙер органик матдәләрҙе ҡайҙан алыуҙарына ҡарап, бәшмәктәр төрлө төркөмдәргә бүленәләр:
1. Сапротрофтар — үле органик матдәләр менән туҡланыусылар. Аҙыҡты эшкәртеүҙең тәүге этабы тышҡы мөхиттә бара. Күҙәнәк тышсаһы аша бүленеп сыҡҡан ферменттар субстратты тарҡата. Эреү хәленә килгән тарҡалыу продукттарын тәненең өҫкө йөҙә менән һурып алалар.
2.Паразиттар — тере организмдар тәнендәге матдәләр менән туҡланыусылар(ауырыу тыуҙырыусы патоген бәшмәктәр)
3.Симбионттар — башҡа организмдар менән тығыҙ бәйләнешкә инеп, үҙ-ара файҙалы итеп йәшәү ысулы (мәҫ.микориза)
Бәшмәктәр енси һәм енси булмаған юл менән үрсейҙәр.
1.Вегетатив ысул. Яңы организмдар бәшмәклек (мицелий) өлөштәренән үҫешә.
2. Митоз ярҙамында барлыҡҡа килгән спораларҙан (спорангийҙарҙа хасил булалар) үҫешеү.
3.Бөрөләнеү ысулы менән үрсеү (сүпрә бәшмәктәре).
Мейоз ярҙамында барлыҡҡа килгән спораларҙан (гаметангийҙарҙа хасил булған гаметалар ҡушылыу юлы менән хасил булалар) үҫешеү.
Симбиоз бергә йәшәү ысулын аңлата. Ҡайһы бер бәшмәктәр ылымыҡтар менән бергә мүк формаһында килә. Бындай берҙәмлектә, бәшмәк туҡымалары эсендә ылымыҡ күҙәнәктәре йәшәй. Тамамлаусы һөҙөмтә булып яңы, юшҡынға оҡшаш, таштарға һәм башҡа тышҡы йөҙҙәргә йәбешкән тереклек формаһы була. Бөтә бәшмәктәрҙең 20 % тирәһе мүкләнгән (лихенинланған) була.
Башҡа әһәмиәтле симбиоз төрө — микориза. Был осраҡта үҫемлек тамыры эсендә бәшмәк йәшәй; күп ағастар тамырҙарында микориза бар. Был механизм икеһенә лә файҙа килтерә.
Бәшмәктәрҙең ҡайһы берҙәре ауыл хужалығы культураларында төрлө ауырыуҙар барлыҡҡа килтереп кенә ҡалмай, кешеләрҙә лә ҡаты сир тыуҙырыуы мөмкин. Бәшмәктәрҙең бик ағыулылары ла бар, шуға ла уларҙың үҙегеҙ белмәгәндәрен ашау ғына түгел, бөтөнләй йыймағыҙ.
Ашарға яраҡлы бәшмәктәр кешеләр аҙыҡ сифатында киң ҡуллана. Сырҙарҙың ҡайһы бер билдәле төрҙәренә бәшмәк ҡушып әҙерләгән ашамлыҡ үҙенсәлекле була: бәшмәк сырға ҡабатланмаҫ тәм һәм текстура бирә.
Ҡайһы бер бәшмәктәр психотроп (психик) матдәләр эшләп сығарырға һәләтле. Бер нисә төрө, айырыуса, тәнле псилоцибин бәшмәктәре (тылсымлы тәнле бәшмәктәр кеүек әйтелеш аҫтында билдәле), уларҙы галлюциноген үҙенсәлектәре өсөн ҡулланалар. Хәҙерге ваҡытта ҡайһы бер бәшмәктәрҙе антибиотик сығанағы (мәҫәлән, пенициллин) сифатында файҙаланалар, сөнки был үҫемлектәрҙең күбеһе антибиотиктарҙы бактерияларға ҡаршы тәбиғи һаҡланыу сараһы итеп эшләп сығара.
Бәшмәктәр (лат. Fungi йәки Mycota) — йәнле тәбиғәт батшалыҡтарының береһе. Егерменсе быуат урталарына тиклем бәшмәктәрҙе хлорофилһыҙ үҫемлектәргә индереп, ботаника курсында өйрәнәләр ине. Бәшмәктәр үҫемлектәрҙең айырым бүлеге булып һаналды.
Был төркөм организмдар үҙҙәрендә үҫемлетәргә лә, хайуандарға ла хас билдәләрҙе берләштерә. Әммә уларҙың үҙҙәренә генә хас билдәләр ҙә бар. Шуға, хәҙерге систематика буйынса бәшмәктәр айырым Батшалыҡҡа бүленгән. Бәшмәктәрҙе өйрәнеүсе фән микология тип атала.
Шулай итеп, эукариоттар (ядролылар) өс батшалыҡҡа бүленәләр:Бәшмәктәр, Үҫемлектәр, Хайуандар.
Бәшмәк күҙәнәктәрендә ядролар бар. Целлюлозанан торған үҫемлектәрҙең күҙәнәктәренең стенкаһынан айырмалы рәүештә, уларҙың күҙәнәк стеналары (диуар) хитиндан тора. Был һәм башҡа айырмалар бәшмәктәрҙе, Eumycota (ысын бәшмәктәр) йәки Eumycetes тип аталған берҙәм зат төркөмөнән барлыҡҡа килеүен күрһәтә. Уларҙың дөйөм ата-бабалары һәм дөйөм монофилетлы төркөмдәре бар.
Уларҙың төп йәшәү рәүеше сапрофитлы: бәшмәк үҙе тирәләй ятҡан үле органик матдәне аҙыҡ урынына ҡуллана һәм шулай итеп уларҙы тарҡата.
Габа — еукариотски организам што ја дигестира храната екстерно и ги апсорбира хранливите молекули во нејзините клетки. Габите се многу значајни економски: квасецот е одговорен за ферментацијата на пивото и лебот и фармите со печурки се голема индустрија во некои земји. Габите се основни разградувачи на мртвите растенија и живата материја во многу екосистеми, и вообичаено можат да се видат во стар леб како мувла. Но, комплексната биологија на габите се проширува многу повеќе од ова вообичаено знаење за нив.
Габите се неподвижно прицврстени за земјата и без хлорофил. Тие се сувоземни форми, иако нивниот развој бара влага. Само најпримитивните од нив живеат во вода. Најголема група претставуваат почвените габи. Други се паразити на животните или растенијата. Трети се наоѓаат на органски отпадоци, производи, стакло, дрвесина. Воопшто нема материја, над која не би можеле да се развијат габи при присуство на топлина и влага. Телото им е изградено од нишки (хифи). Севкупноста од хифи се определува како мицелиум. Кај пониските организми мицелиумот е едноклеточен. Кај едни форми клетките имаат сферична форма, со едно клеточно јадро (квасни габи), а кај други мицелиумот има типичен вид - клетката е силно разгранета и повеќејадрена (мувла). Кај вишите габи мицелиумот е повеќеклеточен и клетките се двојадрени.
Пигментираната клеточна обвивка е изградена од хитинска материја или (кај некои попримитивни видови) од целулоза и пектин. Во клетките на габите нема хлоропласти. Во клетките како резервна материја не се натрупува скроб како кај растенијата, туку гликоген и масти карактеристични за животните.
Габите се размножуваат бесполово, со спори, кои носени од ветерот можат да се пренесат на големи растојанија. Тие можат да се размножуваат бесполово со кинење на делови од хифите и со пупење. Има габи кои се размножуваат полово.
Има повеќе видови на габи и тоа:
Вистинските габи се класифицирани во неколку класи: Нижи габи - Phycomycetes, Столпчести габи - Basidiomycetes, Торбести габи - Ascomycetes, Лишаи - Lichenes.
Габа — еукариотски организам што ја дигестира храната екстерно и ги апсорбира хранливите молекули во нејзините клетки. Габите се многу значајни економски: квасецот е одговорен за ферментацијата на пивото и лебот и фармите со печурки се голема индустрија во некои земји. Габите се основни разградувачи на мртвите растенија и живата материја во многу екосистеми, и вообичаено можат да се видат во стар леб како мувла. Но, комплексната биологија на габите се проширува многу повеќе од ова вообичаено знаење за нив.
Грыбы́ (па-лацінску: Fungi або па-лацінску: Mycota) — царства жывой прыроды, якое аб’ядноўвае эўкарыятычныя арганізмы, што спалучаюць у сабе некаторыя прыкметы як расьлін, так і жывёл. Характэрнай рысай, якая дае падставы зьмяшчаць грыбы ў асобнае царства ад расьлінаў, бактэрыяў і некаторых пратыстаў, зьяўляецца хітын у іхных вузавых сьценках. Падобныя да жывёлаў, грыбы зьяўляюцца гетэратрофамі; сілкуюцца, паглынаючы раствораныя малекулы, як правіла, вылучаючы стрававальныя фэрмэнты, то бок асматрофна. Грыбы ня маюць фотасынтэзу. Большасьць зь іх здольныя размножвацца з дапамогай спораў, хоць некаторыя страцілі гэтую ўласьцівасьць і множацца вэгетацыйна. Адзіным сродкам рухомасьці ёсьць рост, не ўлічваючы споры, якія перамяшчаюцца ветрам праз паветра ці па вадзе. Грыбы ёсьць асноўнымі разбуральнікамі ў экалягічных сыстэмах. Дысцыпліна біялёгіі, якая прысьвечаная вывучэньню грыбоў, вядомая як мікалёгія. У мінулым мікалёгія разглядалася як галіна батанікі, хоць у наш час грыбы генэтычна больш цесна зьвязаны з жывёламі, чым з расьлінамі.
Багатыя на разнастайнасьць, большасьць грыбоў непрыкметныя праз свае невялікія памеры і загадкавы ладу жыцьця ў глебе або мёртвых рэчывах. Да грыбоў ставяцца сымбіёзавыя расьліны, жывёлы, а таксама паразыты. Грыбы выконваюць істотную ролю ў раскладаньні арганічных рэчываў і выконваюць фундамэнтальную ролю ў абмене рэчываў у навакольным асяродзьдзі. Яны здаўна выкарыстоўваліся чалавекам як непасрэдная крыніца харчаваньня, а таксама як рошчына для прыгатаваньня хлебу і дзеля працэсу закісаньня розных харчовых прадуктаў, такіх як віно, піва і соевы соўс. З 1940-х гадоў грыбы выкарыстоўваюцца для вытворчасьці антыбіётыкаў, а зь нядаўніх часоў розныя фэрмэнты, якія вылучаюцца грыбамі, выкарыстоўваюцца ў прамысловасьці і ў мыйных сродках. Грыбы таксама выкарыстоўваюцца ў якасьці біялягічных пэстыцыдаў дзеля барацьбы з пустазельлямі, хваробамі расьлінаў і вусякамі-шкоднікамі. Многія віды генэруюць біялягічна актыўныя злучэньні, якія называюцца мікатаксінамі, як то, алкалоіды і полікетыды, якія таксічныя для жывёлаў, у тым ліку і для чалавека. Плодавыя целы грыбоў некаторых відаў могуць утрымліваць псыхатрапныя злучэньні і ўжываюцца рэкрэацыйна альбо ў традыцыйных духоўных абрадах. Грыбы здольныя разбураць вырабленыя матэрыялы і будынкі, і стаць значнымі ўзбуджальнікамі для людзей і іншых жывёлаў. Страты ўраджаю, выкліканыя грыбковымі захворваньнямі або псаваньнем прадуктаў харчаваньня, могуць мець вялікі ўплыў на харчаваньне чалавека і мясцовую эканоміку.
Большасьць з грыбоў на працягу ўсяго жыцьця або на пэўных стадыях разьвіцьця маюць міцэліяльную будову, а некаторыя, як то дрожджы, зьяўляюцца аднавузавымі. На сёньня вядома прыкладна 70 тысячаў відаў грыбоў[1], аднак іхная чаканая разнастайнасьць, паводле ацэнак розных аўтараў, складае ад 300 тысячаў да 1,5 млн відаў[2]. З часоў працаў Карла Лінэя, Крыстыяна Гэндрыка Пэрсана і Эліяса Магнуса Фрыса, грыбы былі клясыфікаваны ў адпаведнасьці зь іхняй марфалёгіяй або фізыялёгіяй. Прагрэс у малекулярнай генэтыцы адкрыў шлях да ўключэньня аналізу ДНК у сыстэматыку, які часам аспрэчваў гістарычны таксанамічны падзел, заснаваны на марфалёгіі і іншых рысах. Філягенэтычныя дасьледаваньні, апублікаваныя за апошняе дзесяцігодзьдзе, дапамаглі перагледзець клясыфікацыю ўнутры царства.
— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
Грыбы́ (па-лацінску: Fungi або па-лацінску: Mycota) — царства жывой прыроды, якое аб’ядноўвае эўкарыятычныя арганізмы, што спалучаюць у сабе некаторыя прыкметы як расьлін, так і жывёл. Характэрнай рысай, якая дае падставы зьмяшчаць грыбы ў асобнае царства ад расьлінаў, бактэрыяў і некаторых пратыстаў, зьяўляецца хітын у іхных вузавых сьценках. Падобныя да жывёлаў, грыбы зьяўляюцца гетэратрофамі; сілкуюцца, паглынаючы раствораныя малекулы, як правіла, вылучаючы стрававальныя фэрмэнты, то бок асматрофна. Грыбы ня маюць фотасынтэзу. Большасьць зь іх здольныя размножвацца з дапамогай спораў, хоць некаторыя страцілі гэтую ўласьцівасьць і множацца вэгетацыйна. Адзіным сродкам рухомасьці ёсьць рост, не ўлічваючы споры, якія перамяшчаюцца ветрам праз паветра ці па вадзе. Грыбы ёсьць асноўнымі разбуральнікамі ў экалягічных сыстэмах. Дысцыпліна біялёгіі, якая прысьвечаная вывучэньню грыбоў, вядомая як мікалёгія. У мінулым мікалёгія разглядалася як галіна батанікі, хоць у наш час грыбы генэтычна больш цесна зьвязаны з жывёламі, чым з расьлінамі.
Багатыя на разнастайнасьць, большасьць грыбоў непрыкметныя праз свае невялікія памеры і загадкавы ладу жыцьця ў глебе або мёртвых рэчывах. Да грыбоў ставяцца сымбіёзавыя расьліны, жывёлы, а таксама паразыты. Грыбы выконваюць істотную ролю ў раскладаньні арганічных рэчываў і выконваюць фундамэнтальную ролю ў абмене рэчываў у навакольным асяродзьдзі. Яны здаўна выкарыстоўваліся чалавекам як непасрэдная крыніца харчаваньня, а таксама як рошчына для прыгатаваньня хлебу і дзеля працэсу закісаньня розных харчовых прадуктаў, такіх як віно, піва і соевы соўс. З 1940-х гадоў грыбы выкарыстоўваюцца для вытворчасьці антыбіётыкаў, а зь нядаўніх часоў розныя фэрмэнты, якія вылучаюцца грыбамі, выкарыстоўваюцца ў прамысловасьці і ў мыйных сродках. Грыбы таксама выкарыстоўваюцца ў якасьці біялягічных пэстыцыдаў дзеля барацьбы з пустазельлямі, хваробамі расьлінаў і вусякамі-шкоднікамі. Многія віды генэруюць біялягічна актыўныя злучэньні, якія называюцца мікатаксінамі, як то, алкалоіды і полікетыды, якія таксічныя для жывёлаў, у тым ліку і для чалавека. Плодавыя целы грыбоў некаторых відаў могуць утрымліваць псыхатрапныя злучэньні і ўжываюцца рэкрэацыйна альбо ў традыцыйных духоўных абрадах. Грыбы здольныя разбураць вырабленыя матэрыялы і будынкі, і стаць значнымі ўзбуджальнікамі для людзей і іншых жывёлаў. Страты ўраджаю, выкліканыя грыбковымі захворваньнямі або псаваньнем прадуктаў харчаваньня, могуць мець вялікі ўплыў на харчаваньне чалавека і мясцовую эканоміку.
Большасьць з грыбоў на працягу ўсяго жыцьця або на пэўных стадыях разьвіцьця маюць міцэліяльную будову, а некаторыя, як то дрожджы, зьяўляюцца аднавузавымі. На сёньня вядома прыкладна 70 тысячаў відаў грыбоў, аднак іхная чаканая разнастайнасьць, паводле ацэнак розных аўтараў, складае ад 300 тысячаў да 1,5 млн відаў. З часоў працаў Карла Лінэя, Крыстыяна Гэндрыка Пэрсана і Эліяса Магнуса Фрыса, грыбы былі клясыфікаваны ў адпаведнасьці зь іхняй марфалёгіяй або фізыялёгіяй. Прагрэс у малекулярнай генэтыцы адкрыў шлях да ўключэньня аналізу ДНК у сыстэматыку, які часам аспрэчваў гістарычны таксанамічны падзел, заснаваны на марфалёгіі і іншых рысах. Філягенэтычныя дасьледаваньні, апублікаваныя за апошняе дзесяцігодзьдзе, дапамаглі перагледзець клясыфікацыю ўнутры царства.
Гөмбәләр (лат. Fungi яки Mycota) — үсемлекләрнең һәм хайваннарның кайбер сыйфатларын берләштергән эукариот организмнардан торган мөстәкыйль патшалык.
Гөмбәләр патшалыгын микология өйрәнә. Элек гөмбәләрне үсемлекләргә керткәнгә микология хәзер дә биологиянең бүлеге дип санала.
Гөмбәләр гаять күптөрлелек белән аерылып торалар. Бөтен экологик системаларда да гөмбәләр аерылгысыз элементлар. Җир шарында төрле тикшерүләр буенча 100 меңнән 250 меңгә якын, ә кайбер санаулар буенча 1,5 миллионнан артык гөмбәләр төре бар.
Гөмбәләр — гетеротрофлар, ягъни аларның фотосинтез процессын тәэмин итүче пигменты — хлорофилы юк.
Гөмбәләрнең кайбер сыйфатлары хайваннар белән уртак: мәсәлән,
Ә кайбер башка сыйфатлары белән исә алар үсемлекләргә якын: мәсәлән, аларның туклану ысулы (азыкны йотып түгел, ә суырып тукланалар), чикләнмәгән үсүе һәм хәрәкәтләнмәве.
Гөмбәләрнең вегетатив өлешенең төзелешендә аларның үзенчәлекле билгесе күренә. Бу — тармакланган нечкә җепләрдән — гифлардан торган гөмбәлек, яки мицелий.
Галимнәр уйлавынча, гөмбәләр килеп чыгышлары белән төрле организмнарның җыелма төркемен тәшкил итә. Алар башлыча, мөгаен, төссез камчылы иң түбән төзелешлеләрдән килеп чыккандыр. Гөмбә спораларының иң борынгы табылдыгына 170—190 млн ел.
Гөмбәләр төзелешләре белән күптөрле, һәм алар төрле тирәлектә киң таралганнар. Зурлыклары белән дә нык аерылалар: микроскопта гына күренә торганнарыннан алып (бер күзәнәкле формасы — чүпрә) диаметры ярты метр һәм аннан да артыгракка җиткәннәре (мәсәлән, ашарга яраклы ак гөмбә, каен гөмбәсе.
Гөмбәлек, яки мицелийның өслеге гаять зур, аның аша туклыклы матдәләр сеңә. Гөмбәлекнең туфрактагы өлеше җир асты гөмбәлеге дип йөртелә. Җир өстендәге өлеше — без аны гадәттә «гөмбә» дип атыйбыз — шулай ук тифлардан тора, ләкин алар бик тыгыз үрелгән була. Бу — гөмбәнең үрчү өлеше. Биредә үрчү органнары формалаша.
Күпчелек гөмбәләрдә мицелий бүлгәләр белән аерым күзәнәкләргә бүленгән. Бүлгеләрдә вак тишекләр була, алар аша янәшә күзәнәкләрнең цитоплазмалары бәйләнештә тора. Гифлар, бәйләмнәргә җыелып, кайчак берничә метрга җиткән тәҗләр барлыкка китерә. Мондый тәҗләр үткәрү функциясен үти. Күп очракта тифларның тыгыз үрелмәләре калыная. Аларның туклыклы матдәләргә бай күзәнәкләре, гөмбәлекнең төп өлеше үлгәндә дә, гөмбәгә уңайсыз шартларны уздырып җибәрергә мөмкинлек бирә. Уңайлы шартлар туу белән, алардан кабат мицелий үсә.
Гөмбә күзәнәгенең, кагыйдә буларак, ачык беленеп торган күзәнәк стенкасы бар, цитоплазмасында шактый санда рибосомалар һәм митохондрияләр урнашкан, Гольджи аппараты начар үскән. Вакуольләрдә еш кына аксым бөртекләрен күрергә мөмкин. Күп санлы тупланмалар катлаулы углевод — гликоген һәм май тамчылары рәвешендә була. Нәселдәнлек, яки генетик аппарат күзәнәк төшендә туплана, аларның саны бердән алып берничә дистәгә җитә.
Кайбер гөмбәләрнең, мәсәлән чүпрәнең, тәне бөреләнү юлы белән үсеп чыккан бер күзәнәктән гыйбарәт. Әгәр шулай бөре булып үскән бала күзәнәкләр бер-берсеннән аерылмаса, псевдомицелий, яки ялган мицелий барлыкка килә.
Аерым күзәнәкләрнең кушылуы нәтиҗәсендә, кайбер күп күзәнәкле гөмбәләрнең мицелие үзенең күзәнәкчел төзелешен югалта һәм, бүлгәләрсез калып, күп төшле ясалгыга әверелә.
Гөмбәләр башлыча җенессез юл белән— я вегетатив юл белән, ягъни мицелий кисәкләреннән, я споралардан үрчиләр. Споралар җир өстенә үсеп чыккан — спорангийлы тифларда үскән махсус спорангийларда ясала.
Агач тамырлары белән кайбер гөмбәләрнең гөмбәлеге арасында тыгыз бәйләнеш урнаша. Гөмбә өчен дә, үсемлек өчен дә файдалы мондый бәйләнеш симбиоз дип атала. Гөмбәлек җепләре тамырны урап ала һәм хәтта, микориза (грекча «микос» —гөмбә һәм «риза» — тамыр) барлыкка китереп, аның эченә үтә. Гөмбәлек, туфрактан суны һәм анда эрегән минераль матдәләрне суырып, агач тамырына үткәрә. Шулай итеп, гөмбәлек агач тамырындагы төкләр хезмәтен үти. Үсемлек тамырыннан гөмбәлек, үз чиратында, туклану һәм үзенең үрчү өлешен үстерү өчен кирәкле органик матдәләрне ала.
Кеше тормышында гөмбәләрнең файдасы да, зарары да бар. Азык-төлек промышленностенда чүпрәнең әһәмияте зур. Ул әчеткеч буларак кулланыла. Күп кенә гөмбәләр биологик актив матдәләр, ферментлар, органик кислоталар барлыкка китерәләр. Аларны микробиология промышленностенда лимон кислотасы, глюкон һәм башка кислоталар, шулай ук ферментлар һәм витаминнар җитештерү өчен файдаланалар. Байтак төрләреннән, мәсәлән арыш анасы, чага гөмбәләреннән, дару препаратлары табалар.
Гөмбә ашамлык буларак киң кулланыла. Безнең илнең урман-кырларында ашарга яраклы гөмбәләрнең 150 дән артык төре очрый, ләкин шуларның бары берничә дистә төре генә киң кулланыла.
Кешедә авырулар, мәсәлән, аяк табанында һәм бармак араларында, тырнакта гөмбә авыруын китереп чыгаручы гөмбәчекләр билгеле; кайбер гөмбәчекләр, күп кенә йорт хайваннары авыруларына сәбәпче булып, терлекчелеккә зыян китерә, шундый авыруларның берсе — гөмбәчекләр китереп чыгара торган тире авыруы — тимрәү.
Күпчелек микологлар гөмбәләр патшалыгына өч бүлекне кертәләр:
Чын гөмбәләр, Оомицетлар һәм Лишайниклар, әмма еш кына лишайникларны терек табигатьнең мөстәкыйль патшалыгы итеп карыйлар.
Күпчелек хитридийлар мицелийсыз. Болар — башлыча бер күзәнәкле һәм микроскопик формалар, һәм аларның тәне, хуҗа организм күзәнәкләренең цитоплазмасында яшәүче башка күп кенә күзәнәк эче паразитларыныкы кебек, ялангач (мембранасыз) цитоплазматик массадан гыйбарәт. Алар, гадәттә, сулы тирәлек белән тыгыз бәйләнгән. Боларның күпчелеге суүсемнәрдә, югары төзелешле су үсемлекләрендә, башка су гөмбәләрендә, шулай ук умырткасыз хайваннарда паразитлык итә. Кайбер төрләре югары төзелешле коры җир үсемлекләренең тамырларында, башлыча дымлы туфракта паразит булып яши. Хитридийларның бик азы гына үсемлек калдыкларында һәм хайван үләксәләрендә очрый.
Зигомицетлар классының барлык вәкилләре диярлек коры җирдә яши. Алар арасында органик калдыкларны таркатучылар да, югары төзелешле гөмбәләр, бөҗәкләр, башка хайваннар һәм кешедә паразитлык итүче төрләре дә бар. Мукор, яки ак күгәрек гөмбәләре киң таралган. Ак күгәрек гөмбәләре тирестә үсемлек калдыклары исәбенә туклана; кайберләре кешедә, хайваннар һәм үсемлекләрдә паразит булып яши. Азык продуктларында: икмәк, кайнатма, яшелчәдә ак яки соры куныкны (күгәрекне) нәкъ менә мукор гөмбәләре барлыкка китерә.
Аскомицетлар — иң зур (30 меңгә якын төр) классларның берсе. Бу исем аларга йомык структуралар — споралы сумкалар барлыкка китерүе өчен бирелгән. Аскомицетларга, атап әйткәндә, бөреләнү юлы белән үсеп чыккан аерым күзәнәкләрдән торган чүпрә, эре үрчү өлеше булган күп күзәнәкле гөмбәләр, мәсәлән, җөйле гөмбә һәм җыерчалы гөмбә керә.
Аскомицетлар барлык табигый зоналарда һәм регионнарда таралган. Туклану ысулы буенча алар — гетеротрофлар, туфракта, урман түшәмәсендә үсемлек калдыклары белән туклана. Бериш аскомицетлар хайван үләксәсеннән калган җирлектә үсә, икенчеләре целлюлозага бай үсемлек калдыкларын нәорганик молекулаларга кадәр таркатуда катнаша.
Күп кенә аскомицетлар йогышлы авыруларны дәвалау өчен медицинада кулланыла торган антибиотиклар, ферментлар, органик кислоталар барлыкка китерә. Һәм алар промышленность ысулы белән дару табу өчен файдаланыла.
Арыш анасы ыругыннан булган төрләр аеруча зур практик әһәмияткә ия. Кыяклыларның арыш анасы белән зарарланган башакларында тифларның тыгыз үрелмәсен — карасу-шәмәхә төстәге мөгезчек сыман склероцийларны күрергә мөмкин. Склероцийлар туфракта кышлый, алар җиргә иген уңышын җыеп алганда культуралы яки басу читләрендә үскән кыргый үсемлекләрдән коелып кала. Язын склероцийлар тифларның тыгыз үрелмәсен чыгара, аларның кырыйларында үрчү өлеше үсә. Биредә споралар ясала һәм чәчәк ату чорында ашлыкны зарарлый.
Арыш анасы күзәнәкләрендә агулы матдәләр була, алар онга эләккән очракта, кеше агуланырга мөмкин.
Базидиомицетлар — 30 меңгә якын төрне берләштергән югары төзелешле гөмбәләр классы. Бу класска күп күзәнәкле мицелие һәм споралар өчен махсус органы — үсенте рәвешендәге базидияләре булган гөмбәләр керә.
Базидиомицетларның иң билгеле вәкилләре — эшләпәле гөмбәләр. Аларның үрчү өлешләре формасы һәм зурлыгы белән күптөрле, алар берьеллык һәм күпьеллык булырга мөмкин. Берьеллык йомшак үрчү өлеше, гадәттә, үсеш циклын бер сезонда төгәлләгән күпчелек эшләпәле гөмбәләрдә була. Алар берничә сәгатьтән алып 10—14 тәүлеккә кадәр яши. Һәрбер эшләпәле гөмбә вегетатив, тукландыручы өлеш булган җир асты гөмбәлегеннән һәм үрчү өлешеннән, ягъни җир өсте гөмбәлегеннән тора. Күпчелек ашарга яраклы гөмбәләрдә үрчү өлеше төптән һәм бер-берсенә тыгыз орынып урнашкан җепләрдән торган эшләпәдән гыйбарәт. Төптәге җепләр барысы да бертөрле, ә эшләпәдә алар ике катлау барлыкка китерә: төрле пигментларга буялган тиречел өске катлау һәм споралы базидияләре булган аскы катлау. Көпшәле гөмбәләрнең — майлы гөмбә, каен гөмбәсе, усак гөмбәсе — эшләпәләренең аскы катлавы — көпшәләр, ә пластинкалыларның — ал гөмбә, җирән гөмбәнең — юка җәймәләр барлыкка китерә. Җир асты гөмбәлеге туфракта яткан тармакланган җепләрдән гыйбарәт, алар бер рәт булып тезелгән озын күзәнәкләрдән тора. Нәкъ менә шушы җепләрдән үрчү өлеше үсә, шуңа күрә гөмбә җыйганда аны гөмбәлеген зарарламыйча сак кисәргә кирәк.
Агачның кәүсәсендә яки тамырында, агач төпләрендә үсә торган агач гөмбәләренең үрчү өлешләре күпьеллык агаччыл була.
Гөмбәләрнең төрләргә иң бай классы — дейтеромицетлар 35 меңгә якын төрне үз эченә ала. Аларның тәне гадәттә күп төшле күзәнәкләрдән торган, нык үсеп тармакланган мицелийдан гыйбарәт. Садә гөмбәләр җенессез юл белән генә үрчиләр. Дейтеромицетлар Җир шарының барлык почмакларында киң таралган. Аларның күбесе туфракта яши. Бу гөмбәләр күпләп төрле үсемлек субстратларында очрый, органик калдыкларны таркатуда һәм туфрак ясалу процессында катнаша. Бу классның күп төрләре югары төзелешле үсемлекләрдә паразитлык итә, авыл хуҗалыгы культураларында җитди авыруларга сәбәп була һәм шуның белән халык хуҗалыгына икътисади яктан зур зарар китерә.
Кайбер дейтеромицетлар хайваннарда (ат, йорт кош-кортлары) һәм кешедә авырулар китереп чыгара. Бу гөмбәләр арасында төрле ферментлар, органик кислоталар һәм антибиотиклар (пенициллин, гризеофульвин һ. б.) җитештерүдә кулланыла торган биологик актив матдәләрне синтезлаучы күп санлы төрләре билгеле.
Оомицетлар — төзелеше белән кайбер чын гөмбәләргә охшаш бер күзәнәкле һәм күп күзәнәкле организмнар. Алар суда, үсемлек калдыкларында һәм хайван үләксәсендә яши. Кайберләре туфракта тереклек итә. Күп кенә оомицетлар — югары төзелешле коры җир үсемлекләре паразиты.
70 кә якын төрне берләштерүче фитофтора ыругы гөмбәләре, культуралы үсемлекләрне зарарлап, зур зыян китерәләр. Бу төрләрнең мицелие яхшы үскән. Бәрәңге гөмбәсе — бәрәңге сабагы һәм бүлбесенең иң куркынычлы паразиты.
Гөмбәләр (лат. Fungi яки Mycota) — үсемлекләрнең һәм хайваннарның кайбер сыйфатларын берләштергән эукариот организмнардан торган мөстәкыйль патшалык.
Гөмбәләр патшалыгын микология өйрәнә. Элек гөмбәләрне үсемлекләргә керткәнгә микология хәзер дә биологиянең бүлеге дип санала.
Гөмбәләр гаять күптөрлелек белән аерылып торалар. Бөтен экологик системаларда да гөмбәләр аерылгысыз элементлар. Җир шарында төрле тикшерүләр буенча 100 меңнән 250 меңгә якын, ә кайбер санаулар буенча 1,5 миллионнан артык гөмбәләр төре бар.
Гөмбәләр — гетеротрофлар, ягъни аларның фотосинтез процессын тәэмин итүче пигменты — хлорофилы юк.
Гөмбәләрнең кайбер сыйфатлары хайваннар белән уртак: мәсәлән,
матдәләр алмашы продуктлары арасында мочевина булу; күзәнәк тышчасында (буынтыгаяклыларның тән япмасындагы кебек) күмерсулар — хитин; запас продукт (үсемлекләрдәге кебек крахмал түгел) гликоген булу.Ә кайбер башка сыйфатлары белән исә алар үсемлекләргә якын: мәсәлән, аларның туклану ысулы (азыкны йотып түгел, ә суырып тукланалар), чикләнмәгән үсүе һәм хәрәкәтләнмәве.
Гөмбәләрнең вегетатив өлешенең төзелешендә аларның үзенчәлекле билгесе күренә. Бу — тармакланган нечкә җепләрдән — гифлардан торган гөмбәлек, яки мицелий.
Галимнәр уйлавынча, гөмбәләр килеп чыгышлары белән төрле организмнарның җыелма төркемен тәшкил итә. Алар башлыча, мөгаен, төссез камчылы иң түбән төзелешлеләрдән килеп чыккандыр. Гөмбә спораларының иң борынгы табылдыгына 170—190 млн ел.
Гөмбәләр төзелешләре белән күптөрле, һәм алар төрле тирәлектә киң таралганнар. Зурлыклары белән дә нык аерылалар: микроскопта гына күренә торганнарыннан алып (бер күзәнәкле формасы — чүпрә) диаметры ярты метр һәм аннан да артыгракка җиткәннәре (мәсәлән, ашарга яраклы ак гөмбә, каен гөмбәсе.
Гөмбәлек, яки мицелийның өслеге гаять зур, аның аша туклыклы матдәләр сеңә. Гөмбәлекнең туфрактагы өлеше җир асты гөмбәлеге дип йөртелә. Җир өстендәге өлеше — без аны гадәттә «гөмбә» дип атыйбыз — шулай ук тифлардан тора, ләкин алар бик тыгыз үрелгән була. Бу — гөмбәнең үрчү өлеше. Биредә үрчү органнары формалаша.
Күпчелек гөмбәләрдә мицелий бүлгәләр белән аерым күзәнәкләргә бүленгән. Бүлгеләрдә вак тишекләр була, алар аша янәшә күзәнәкләрнең цитоплазмалары бәйләнештә тора. Гифлар, бәйләмнәргә җыелып, кайчак берничә метрга җиткән тәҗләр барлыкка китерә. Мондый тәҗләр үткәрү функциясен үти. Күп очракта тифларның тыгыз үрелмәләре калыная. Аларның туклыклы матдәләргә бай күзәнәкләре, гөмбәлекнең төп өлеше үлгәндә дә, гөмбәгә уңайсыз шартларны уздырып җибәрергә мөмкинлек бирә. Уңайлы шартлар туу белән, алардан кабат мицелий үсә.
Гөмбә күзәнәгенең, кагыйдә буларак, ачык беленеп торган күзәнәк стенкасы бар, цитоплазмасында шактый санда рибосомалар һәм митохондрияләр урнашкан, Гольджи аппараты начар үскән. Вакуольләрдә еш кына аксым бөртекләрен күрергә мөмкин. Күп санлы тупланмалар катлаулы углевод — гликоген һәм май тамчылары рәвешендә була. Нәселдәнлек, яки генетик аппарат күзәнәк төшендә туплана, аларның саны бердән алып берничә дистәгә җитә.
Кайбер гөмбәләрнең, мәсәлән чүпрәнең, тәне бөреләнү юлы белән үсеп чыккан бер күзәнәктән гыйбарәт. Әгәр шулай бөре булып үскән бала күзәнәкләр бер-берсеннән аерылмаса, псевдомицелий, яки ялган мицелий барлыкка килә.
Аерым күзәнәкләрнең кушылуы нәтиҗәсендә, кайбер күп күзәнәкле гөмбәләрнең мицелие үзенең күзәнәкчел төзелешен югалта һәм, бүлгәләрсез калып, күп төшле ясалгыга әверелә.
Гөмбәләр башлыча җенессез юл белән— я вегетатив юл белән, ягъни мицелий кисәкләреннән, я споралардан үрчиләр. Споралар җир өстенә үсеп чыккан — спорангийлы тифларда үскән махсус спорангийларда ясала.
Агач тамырлары белән кайбер гөмбәләрнең гөмбәлеге арасында тыгыз бәйләнеш урнаша. Гөмбә өчен дә, үсемлек өчен дә файдалы мондый бәйләнеш симбиоз дип атала. Гөмбәлек җепләре тамырны урап ала һәм хәтта, микориза (грекча «микос» —гөмбә һәм «риза» — тамыр) барлыкка китереп, аның эченә үтә. Гөмбәлек, туфрактан суны һәм анда эрегән минераль матдәләрне суырып, агач тамырына үткәрә. Шулай итеп, гөмбәлек агач тамырындагы төкләр хезмәтен үти. Үсемлек тамырыннан гөмбәлек, үз чиратында, туклану һәм үзенең үрчү өлешен үстерү өчен кирәкле органик матдәләрне ала.
Кеше тормышында гөмбәләрнең файдасы да, зарары да бар. Азык-төлек промышленностенда чүпрәнең әһәмияте зур. Ул әчеткеч буларак кулланыла. Күп кенә гөмбәләр биологик актив матдәләр, ферментлар, органик кислоталар барлыкка китерәләр. Аларны микробиология промышленностенда лимон кислотасы, глюкон һәм башка кислоталар, шулай ук ферментлар һәм витаминнар җитештерү өчен файдаланалар. Байтак төрләреннән, мәсәлән арыш анасы, чага гөмбәләреннән, дару препаратлары табалар.
Гөмбә ашамлык буларак киң кулланыла. Безнең илнең урман-кырларында ашарга яраклы гөмбәләрнең 150 дән артык төре очрый, ләкин шуларның бары берничә дистә төре генә киң кулланыла.
Кешедә авырулар, мәсәлән, аяк табанында һәм бармак араларында, тырнакта гөмбә авыруын китереп чыгаручы гөмбәчекләр билгеле; кайбер гөмбәчекләр, күп кенә йорт хайваннары авыруларына сәбәпче булып, терлекчелеккә зыян китерә, шундый авыруларның берсе — гөмбәчекләр китереп чыгара торган тире авыруы — тимрәү.
Күпчелек микологлар гөмбәләр патшалыгына өч бүлекне кертәләр:
Чын гөмбәләр, Оомицетлар һәм Лишайниклар, әмма еш кына лишайникларны терек табигатьнең мөстәкыйль патшалыгы итеп карыйлар.
ЖIаленускалаш (эрс: Грибы́, лат: Fungi е Mycota) — дийна Iалама доалаче я. Цо вIашагIтох баьцовгIай а дийнатий а цхьайола белгалонаш чулоацаш йола эукариотий организмаш.
ЖIаленускалаш тохкаш долча Iилмах микологи оал. Из ботаникай раздел санна лоархIаш да, хIана аьлча хьалхагIа жIаленускалаш баьцовгIай доалаче лоархIаш хиннад.
ЖIаленускалаш (эрс: Грибы́, лат: Fungi е Mycota) — дийна Iалама доалаче я. Цо вIашагIтох баьцовгIай а дийнатий а цхьайола белгалонаш чулоацаш йола эукариотий организмаш.
ЖIаленускалаш тохкаш долча Iилмах микологи оал. Из ботаникай раздел санна лоархIаш да, хIана аьлча хьалхагIа жIаленускалаш баьцовгIай доалаче лоархIаш хиннад.
Кăмпа (Fungi е Mycota) — эукариотлă организмсене пĕрлештерекен, ӳсентăрансемпе чĕрчунсем хушшинче тăракан чĕрĕ çутçанталăкăн патшалăхĕ.
Кăмпа пур биологи шайĕче те — шывра, типĕ çĕр çинче тата сывлăшра – тĕл пулать. Вăл биосферăра паллă вырăн йышăнать, пур органикăллă материалсене те аркатать, çавăнпа чылай кăмпа хуçалăха пысăк сăтăр тăвать. Нумай кăмпа ӳсентăрансемпе чĕрчунсен (çыншăн та) паразичĕ шутланать, хăрушă чирсем сарать. Кăмпан тĕрлĕ тĕсĕсемпе хуçалăхра тата медицинăра усă кураççĕ.
Пур кăмпа гетеротрофлă организм пулать. Минерал япалисене кăмпа йĕри-таврари хутлăхран «туянать», çапах та органика япалине кăмпа хатĕррине çеç илет. Мĕнле çимĕç япали кăмпана кирлĕ, çавăнта унăн тĕсĕ тымар ярать. Кăмпа çимĕçĕн пысăк пĕрчисене çăтаймасть, шĕвек япаласене çеç хăйĕн кĕлетки çийĕ витĕр ĕмсе илме пултарать, çакăн чух мицели пысăк лаптăклă пулни питĕ пайталлă пулса тухать.
Кăмпа малтан таврари çимĕçлĕ хутлăха ферментсем уйăрса кăларать, вĕсем полимерсене ĕмсе илме юрăхлă мономерсене çити салатать., в цитоплазму. Хăш кăмпасем çимĕçе йӳçтерекен ферментсен пур тĕсĕсем — белоксене аркатакан протеазсем; çăва аркатакан липазсем; полисахаридсене аркатакан карбогидразы, çапла ĕнтĕ кăмпасем куллен пурнăçра кăмпасем кирек епле субстрат çинче çитĕнме пултарать. Урăх кăмпасем хăйсене кирлĕ ферментсене хатĕрлесе кăлараççĕ те килĕшӳллĕ япаласемлĕ субстрата йышăнаççĕ.
Кăмпа (Fungi е Mycota) — эукариотлă организмсене пĕрлештерекен, ӳсентăрансемпе чĕрчунсем хушшинче тăракан чĕрĕ çутçанталăкăн патшалăхĕ.
Кăмпа пур биологи шайĕче те — шывра, типĕ çĕр çинче тата сывлăшра – тĕл пулать. Вăл биосферăра паллă вырăн йышăнать, пур органикăллă материалсене те аркатать, çавăнпа чылай кăмпа хуçалăха пысăк сăтăр тăвать. Нумай кăмпа ӳсентăрансемпе чĕрчунсен (çыншăн та) паразичĕ шутланать, хăрушă чирсем сарать. Кăмпан тĕрлĕ тĕсĕсемпе хуçалăхра тата медицинăра усă кураççĕ.
Козу карындар (лат. Fungi, Mycota же Мусеtalia) — тирүү организмдердин чоң тобу; жөнөкөй түзүлүштүү, хлорофиллсиз, тез өсүүчү, фотосинтези жок, даяр органикалык заттарга муктаж, осмотрофтуу гетеротроф организмдер.
Көпчүлүк Козу карындардын вегетация денеси мицелий түрүндө ичке, узунунан өсүп бутактануучу жипчелерден (гифтерден) же бүчүрлөө жолу менен көбөйүүчү тоголок, жумуру клеткалардан (ачыткы козу карын), эң жөнөкөйлөрүнүкү кабыксыз протоплазмадан турат. Козу карындар бир клеткалуу (жөнөкөй) жана көп клеткалуу (татаал) болуп бөлүнөт. Клеткасы целлюлоза, хитинден турган калың кабык менен капталган. Козу карындарда вегетация денесинен (мицелийден) башка тукумдук дене пайда болот да, андан споралар калыптанат. Көбүнчө жыныссыз жол менен көбөйөт. Жыныс жолу менен көбөйүүсү споралар аркылуу жүрөт. Споралар бир же көп клеткадан туруп, түрдүү формада жана түстө болот. Азык субстратына жараша мителер, сапрофиттер жана симбионтторго бөлүнөт. Мителери (грибоктор) адам, айбанат жана өсүмдүктөрдүн оорусун козгойт. Сапрофиттер өлгөн ткандын органикалык заттары менен азыктанат. Симбионттор гүлдүү өсүмдүктөрдүн тамыры мн микоризаны, балырлар менен бирге жашап, эңилчектерди пайда кылат. Табиятта көпчүлүк козу карындар узакка жашай албайт. Мицелийи бир нече суткада өөрчүп, спораны пайда кылат да, өзүнүн өсүшүн токтотот. Көп жылдык мицелийлүү Козу карындар да бар. Көбүнүн споралары кургакта ондогон жылдар тиричиликке жөндөмдүүлүгүн сактайт. Козу карындар царствосу 3 бөлүмдөн турат. Кадимки Козу карындардын 4 классы (фикомицеттер, аскомицеттер, базидиомицеттер жана жетилген козу карындар), 100 миңден ашык түрү бар. Кыргызстанда Козу карындардын 2100дөн ашык түрү белгилүү, андан ичкери тамак-аш катары колдонулуучу 98 түрү аныкталган. Козу карындардын көбү өсүмдүк илдетин, айрымдары адам ооруларын (таз, трихофития, кандидомикоз жана башкалар) пайда кылат. Айрымдарынан витамин, антибиотик, лимон кислотасы жана башкалар алынат. Ачыткы козу карындар нан, пиво ачытууда керектелет. Уу бөлүп чыгаруучулары да бар. Айрым түрү жыгач курулуштарын бузат, сактаган мөмөлөрдү, техникалык өсүмдүктөрдү чиритет.
Пангт (лат. Fungi эли Mycota) — те биологиянь царствосьэрямонь пертпельксенть, кона пурнавты эукариотической организматнень, конататнень эйсэ ули кода кстыень, истя ракшатнень пелькснень.
Пангтнэ аштить эрьва кодамо биологическоень пелькстнэсэ — ведьсэ, модасо ды коштсо. Пангтнэ налксить эрявикс тев биосферасо, явовтыть эрьвакодат органикат, секс пангтнэ улить вардонь зыянонь теиця, конат кандыть пек покш зыян.
Ламовикс пангтнэ улить кстыень ды ракшань (ломаненьгак) паразитекс, конат кандыть ды тердить зыянонь ормалгадомат. Кона-кона пангтнэнь эйстэ ломаньтне саить лезе кудоютконь ды шумбрачинь целекс-смустекс.
Тэллэйдэр (лат. Fungi эбэтэр Mycetalia) диэн эукариот организмнар хоруоллуктара.
Барыта 100 тыһыынча кэриҥэ көрүҥ киирэр, сорох дааннайдарынан балтараа мөлүйүөнтэн тахса көрүҥ.
Тэллэйдэр органиканнан аһылыктаналлар, ол аата үүнээйилэр уонна харамайдар сэймэктэринэн эбэтэр ардыгар тыыннаах сааныктарынан (килиэккэлэринэн). Тэллэй этэ-сиинэ сип-синньигэс гиф диэн ааттанар саптартан турар. Грибница (тэллэй сир аннынан тарҕанар силиһэ) эмиэ гифтартан турар. Гифтар туох баар иэннэринэн иҥэмтэлээх эттиктэри иҥэринэллэр. Аһыыр ньымаларынан тэллэйдэр харамайдартан да, үүнээйилэртэн да атыннар.
Тэллэйдэр хоруоллуктара икки хоруоллук үөдүҥүттэн турар: Слизевиктар (Миксомицеталар) уонна Дьиҥнээх тэллэйдэр. Дьиҥнээх тэллэйдэр Алын уонна Үрдүкү тэллэйдэргэ арахсаллар.
Арассыыйа микологтара үксүлэрэ тутуһар[1] классификациялара маннык.
Хоруоллук аҕыс салааҕа арахсар:
ढुसी (भुवा, झुस वा ढुँडी, अङ्ग्रेजी : Fungi) पशु र वन्स्पति वर्गमा नपर्ने, चीसो लागेर चीजबीज सड्दा उम्रने वा ढुस्स फुलेको देखिने सेतो खालको जीव हो । ढुसी फन्जाइ जगत्मा पर्छ, जसमा पीठो जस्तो देखिने पीठो ढुसी, च्याउ, बोटबिरुवामा पर्ने ढुसी, यिष्टलगायत एक लाख भन्दा बढी प्रजाति पर्छन् । अहिलेसम्म थाहा लागे अनुसार लगभग १०० प्रकारका फन्जाइले मात्र मानिस र जनावरलाई बिरामी बनाउँछन् ।
ढुसीको जीवनचक्र सूक्ष्म बीजाणुबाट सुरु हुन्छ। यी बीजाणु हावामा तैरिंदै एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा पुग्छन् र खानेकुरा, तापक्रम, आद्रता जस्ता कुरा अनुकूल छ भने तुरुन्त अङ्कुराउँछन्, आगोजस्तो देखिने यी टुसालाई च्याउबरेसा -हाइफा) भनिन्छ। धेरै च्याउबरेसा मिलेर मसिनो भुवाजस्तो देखिने च्याउबजाल (हाइफेलियम) बन्छ। यही च्याउबजाल नै नाङ्गो आँखाले पनि देख्न सकिने ढुसी हो। पाउरोटीमा पर्ने ढुसीलाई रिजोपस स्टोलोनिफर भनिन्छ। पाउरोटीमा देखिने स-साना काला धब्बा वास्तवमा ढुसीका बीजाणु थैली -स्पोरान्जिया) हुन्। अनौठो त एउटा मात्र धब्बामा ५० हजार भन्दा बढी बीजाणु रहेका हुन्छन्। अनि केही दिनभित्रै एउटा बीजाणुले करोडौं नयाँ बीजाणु उत्पादन गर्न सक्षम हुन्छन्। जंगलको काठ/मुढामा सजिलै ढुसी पलाएझैं वातावरण अनुकूल भएका किताव, जुत्ता, भित्ता जहाँसुकै खुसी पलाईहाल्छ।
वैज्ञानिक अलेक्जेन्डर फ्लेमिङले सन् १९२८मा हरियो ढुसीमा कीटाणुनाशक शक्ति हुँदोरहेछ भन्ने कुरा पत्ता लगाए पछि 'पेन्सिलियम नोटाटम' नाउँ दिइएको यो ढुसी मानिस र जनावरका लागि वरदान सावित भयो। किनकि यो अनुसन्धानको परिणाम स्वरूप पेन्सिलिनको जन्म भयो जसलाई वर्तमान युगमा सबैभन्दा धेरै जीवन बचाउन सफल औषधि भन्ने नाम दिइएको छ। यस खोजको लागि फ्लेमिङ र तिनका सहकर्मी होवार्ड फ्लोरे र अर्नस्ट चेनलाई सन् १९४५मा चिकित्साशास्त्रका लागि नोवेल पुरस्कार प्रदान गरियो। त्यस बेलादेखि आजसम्म, ढुसीको उपयोग गरेर अरु पनि थुप्रै औषधि तयार पारिएका छन्। जस्तै, रगत जम्ने, माइग्रेन र पार्किन्सन्स रोगका औषधि।
विशेषगरी हामीले खाने विभिन्न थरिका चीजको आ-आफ्नै खालको स्वाद हुनुमा 'पेन्सिलियम' नामक ढुसीका विभिन्न प्रजातिको हात छ । कुनै खास प्रजातिको अङ्गुरमा ठिक्क मात्रामा ढुसी पलाएपछि टिपेर त्यसबाट मीठो वाइन बनाइन्छ। 'बोट्राटिस सिनेरा' नामको ढुसीले अङ्गुरमा गुलियोपनको मात्रा बढाइदिन्छ र वाइनलाई स्वादिलो बनाउँछ। छिप्पाएर राखिएको वाइनलाई स्वादको पराकाष्ठमा पुर्याउने काम पनि 'क्लाडोस्पोरियम सिल्लार' ढुसीले गर्छ। भात पकाएर १५/२० दिन छिप्पाएर राखेर बनाइने जाँड -छ्याङ्ग) पनि एक प्रकारको ढुसीको कारण बन्छ।
केही वैगुणी ढुसीले लामो इतिहास बोकेका छन्। ईशापूर्व छैटौं शताब्दीमा अश्शुरीले आफ्ना शत्रुको इनारको पानीलाई विषालु बनाउन 'क्लाभिसेप्स पुर्पुरेआ' नामक ढुसी प्रयोग गर्थे। यसलाई प्राचीन जैविक हतियार भन्दा पनि फरक पर्दैन। सन् ५०० देखि १,५०० सम्मको अवधिमा गहुँको एक प्रजातिमा ढुसीले गर्दा थुप्रै मानिसलाई छारे रोग, शरीर भतभती पोल्ने, शरीरको मासु कुहिने र मानसिक शक्ति गुमाउने रोगले सताएको थियो।
क्यान्सर गराउने सबैभन्दा खतरनाक तत्त्व एफ्लाटाक्सिन हो तर यसको जननी पनि ढुसी नै हो एक अध्ययनअनुसार एसियाली मुलुकमा एफ्लाटाक्सिनको कारण बर्सेनि ५० हजारको मृत्यु हुने गर्दछ। दम जस्ता फोक्सोसम्बन्धी रोग हुने, एजर्जी भएका, रसायन प्रति तुरुन्तै प्रतिक्रिया देखाइहाल्ने, रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कम भएका अनि एकैचोटि धेरै ढुसीको सम्पर्कमा आउने कृषकलाई भने यसले नराम्रो असर गर्न सक्छ। बालक र बूढाबूढीलाई पनि ढुसीले सजिलै असर गर्न सक्छ। अमेरिकाको क्यालिफोर्नियास्थित स्वास्थ्य सेवा विभागका अनुसार ढुसीले गर्दा छाति घ्यार घ्यार हुने, सास फेर्न गाह्रो देखिने, नाक बन्द हुने र पिनासले सताउने, आँखा पोल्ने, सुख्खा खोकी लाग्ने, नाक र घाँटी पोल्ने, छालामा डाबर देखिने वा चिलाउने आदी लक्षण देखिन सक्ने बताएका छन्।
ढुसी (भुवा, झुस वा ढुँडी, अङ्ग्रेजी : Fungi) पशु र वन्स्पति वर्गमा नपर्ने, चीसो लागेर चीजबीज सड्दा उम्रने वा ढुस्स फुलेको देखिने सेतो खालको जीव हो । ढुसी फन्जाइ जगत्मा पर्छ, जसमा पीठो जस्तो देखिने पीठो ढुसी, च्याउ, बोटबिरुवामा पर्ने ढुसी, यिष्टलगायत एक लाख भन्दा बढी प्रजाति पर्छन् । अहिलेसम्म थाहा लागे अनुसार लगभग १०० प्रकारका फन्जाइले मात्र मानिस र जनावरलाई बिरामी बनाउँछन् ।
फफूंद या कवक एक प्रकार के जीव हैं जो अपना भोजन सड़े गले म्रृत कार्बनिक पदार्थों से प्राप्त करते हैं। ये संसार के प्रारंभ से ही जगत में उपस्थित हैं। इनका सबसे बड़ा लाभ इनका संसार में अपमार्जक के रूप में कार्य करना है। इनके द्वारा जगत में से कचरा हटा दिया जाता है।[1]
कवक (फंगस, Fungus) जीवों का एक विशाल समुदाय है जिसे साधारणतया वनस्पतियों में वर्गीकृत किया जाता है। इस वर्ग के सदस्य पर्णहरिम (chlorophyll) रहित होते हैं और इनमें प्रजनन बीजाणुओं (spore) द्वारा होता है। ये सभी सूकाय (thalloid) वनस्पतियाँ हैं, अर्थात् इनके शरीर के ऊतकों (tissues) में कोई भेदकरण नहीं होता; दूसरे शब्दों में, इनमें जड़, तना और पत्तियाँ नहीं होतीं तथा इनमें अधिक प्रगतिशील पौधों की भाँति संवहनीयतंत्र (vascular system) नहीं होता। पहले इस प्रकार के सभी जीव एक ही वर्ग कवक के अंतर्गत परिगाणित होते थे, परंतु अब वनस्पति विज्ञानविदों ने कवक वर्ग के अतिरिक्त दो अन्य वर्गों की स्थापना की है जिनमें क्रमानुसार जीवाणु (bacteria) और श्लेष्मोर्णिका (slime mold) हैं। जीवाणु एककोशीय होते हैं जिनमें प्रारूपिक नाभिक (typical nucleus) नहीं होता तथा श्लेष्मोर्णिक की बनावट और पोषाहार (, nutrition) जंतुओं की भाँति होता है। कवक अध्ययन के विज्ञान को कवक विज्ञान (mycology) कहते हैं।
कुछ लोगों का मत है कि कवक की उत्पत्ति शैवाल (algae) में पर्णहरिम की हानि होने से हुई है। यदि वास्तव में ऐसा हुआ है तो कवक को पादप सृष्टि (Plant kingdom) में रखना उचित ही है। दूसरे लोगों का विश्वास है कि इनकी उत्पत्ति रंगहीन कशाभ (flagellata) या प्रजीवा (protozoa) से हुई है जो सदा से ही पर्णहरिम रहित थे। इस विचारधारा के अनुसार इन्हें वानस्पतिक सृष्टि में न रखकर एक पृथक सृष्टि में वर्गीकृत किया जाना चाहिए।
वास्तविक कवक के अंतर्गत कुछ ऐसी परिचित वस्तुएँ आती हैं, जैसे गुँधे हुए आटे (dough) से पावरोटी बनाने में सहायक एककोशीय खमीर (yeast), बासी रोटियों पर रूई की भाँति उगा फफूँद, चर्म को मलिन करनेवाले दाद के कीटाणु, फसल के नाशकारी रतुआ तथा कंडुवा (rust and smut) और खाने योग्य एव विषैली कुकुरमुत्ते या खुंभियाँ ] को मलिन करनेवाले दाद के कीटाणु, फसल के नाशकारी रतुआ तथा कंडुवा (rust and smut) और खाने योग्य एव विषैली कुकुरमुत्ते या खुंभियाँ
कवक की जातियों की संख्या लगभग 80 से 90 हजार तक है। संभवत: कवक सबसे अधिक व्यापक हैं। जलीय कवक में एकलाया (Achlaya), सैप्रोलेग्निया (Saprolegnia), मिट्टी में पाए जानेवाले म्यूकर (Mucor), पेनिसिलियम (Penicillium), एस्परजिलस (Aspergillus), फ़्यूज़ेरियम (Fusarium) आदि; लकड़ी पर पाए जानेवाले मेरूलियस लैक्रिमैंस (Merulius lachrymans); गोबर पर उगनेवाले पाइलोबोलस (Pilobolus) तथा सॉरडेरिया (Sordaria); वसा में उगनेवाले यूरोटियम (Eurotium) और पेनिसिलियम की जातियाँ हैं। ये वायु तथा अन्य जीवों के शरीर के भीतर या उनके ऊपर भी पाए जाते हैं। वास्तव में विश्व के उन सभी स्थानों में कवक की उत्पत्ति हो सकती है जहाँ कहीं भी इन्हें कार्बनिक यौगिक की प्राप्ति हो सके। कुछ कवक तो लाइकेन (lichen) की संरचना में भाग लेते हैं जो कड़ी चट्टानों पर, सूखे स्थान में तथा पर्याप्त ऊँचे ताप में उगते हैं, जहाँ साधारणतया कोई भी अन्य जीव नहीं रह सकता।
कवक की अधिकाधिक वृद्धि विशेष रूप से आर्द्र परिस्थितियों में, अँधेरे में या मंदप्रकाश में होती है। इसीलिए छत्रक अधिक संख्या में आर्द्र और उष्ण तापवाले जंगलों में उगते हैं।
कुछ एककोशिकीय जातियों, उदाहरणार्थ खमीर, के अतिरिक्त अन्य सभी जातियों का शरीर कोशिकामय होता है, जो सूक्ष्मदर्शीय ((माइक्रोस्कोपिक)) रेशों से निर्मित होता है और जिससे प्रत्येक दिशा में शाखाएँ निकलकर जीवाधार (substratum) के ऊपर या भीतर फैली रहती हैं। प्रत्येक रेशे को कवकतंतु (hypha) कहा जाता है और इन कवकतंतुओं के समूह को कवकजाल (mycelium) कहते हैं। प्रत्येक कवकतंतु एक पतली, पारदर्शी नलीय दीवार का बना होता है जिसमें जीवद्रव्य का एक स्तर होता है या जो जीवद्रव्य से पूर्णतया भरा होता है। ये शाखी या अशाखी रहते हैं और इनकी मोटाई 0.5 माइक्रान से लेकर 100 माइक्रान तक होती है (1 माइक्रान = एक मिलीमीटर का हजारवाँ भाग)।
जीवद्रव्य या तो अटूट पूरे कवकतंतु में फैला रहता है जिसमें नाभिक (nucleus) बिना किसी निश्चित व्यवस्था के बिखरे रहते हैं, अन्यथा कवकतंतु दीवारों का पट (septum) द्वारा विभाजित रहते हैं जिससे संरचना बहुकोशिकीय होती है। पहली अवस्था को बहुनाभिक (coenocytic) तथा दूसरी को पटयुक्त (septate) अवस्था कहते हैं। प्रत्येक कोशिका में एक, दो या अधिक नाभिक हो सकते हैं।
अधिकांश कवक के तंतु रंगहीन होते हैं, किंतु कुछ में ये विभिन्न रंगों से रँगे होते हैं।
साधारण कवक का शरीर ढीले कवकतंतुओं से निर्मित होता है किंतु कुछ उच्च कवकों के जीवनवृत्त की कुछ अवस्थाओं में उनसे कवकजाल घने होकर सघन ऊतक बनाते हैं जिसे संजीवितक (plectenchyma) और कूटजीवितक (preudoparenchyma)।
दीर्घितक ढीला ऊतक होता है, जिसमें प्रत्येक कवकतंतु अपना अपनत्व बनाए रखता है। कूटजीवितक में सूत्र काफी घने होते हैं तथा वे अपना ऐकात्म्य खो बैठते हैं और काटने पर उच्चवर्गीय पौधों के जीवितक कोशों (Parenchyma cells) के समान दिखाई पड़ते हैं। इन ऊतकों से विभिन्न प्रकार के वानस्पतिक और प्रजनन विन्यास (reproductive structure) का निर्माण होता है।
कवक की बनावट चाहे कितनी ही जटिल क्यों न हो, पर वे सभी कवकतंतुओं द्वारा ही निर्मित होते हैं। ये तंतु इतने सघन होते हैं कि वे ऊतक के रूप में प्रतीत होते हैं, किंतु कवकों में कभी भी वास्तविक ऊतक नहीं होता।
कुछ जातियों को छोड़कर कवकों की कोशिकाभित्तियों की रासायनिक व्याकृतियाँ (chemical composition) विभिन्न जातियों में भिन्न-भिन्न होती हैं। कुछ जातियों की कोशिकाभित्तियों में सेलुलोस या एक विशेष प्रकार का कवक सेल्यूलोस पाया जाता है तथा अन्य जातियों में काइटिन (chitin) कोशिकाभित्ति के निर्माण के लिए मुख्य रूप से उत्तरदायी होता हैं। कई कवकों में कैलोस (callose) तथा अन्य कार्बनिक पदार्थ भी कोशिकाभित्ति में पाए गए हैं।
कवकतंतु में नाभिक के अतिरिक्त कोशिकाद्रव्य (cytoplasm) तैलविंदु तथा अन्य पदार्थ उपस्थित रहते हैं, उदाहरणार्थ कैल्सियम ऑक्सलेट, (calcium oxalate) के रवे, प्रोटीन कण इत्यादि। प्रत्येक जाति में प्रोटोप्लास्ट (protoplast) हरिमकणक (chloroplast) रहित होता है। यद्यपि कोशिकाओं में स्टार्च का अभाव होता है, तथापि एक दूसरा जटिल पौलिसैकेराइड ग्लाईकोजन (polysaccharide glycogen) पाया जाता है।
पर्णहरिम की अनुपस्थिति के कारण कवक कार्बन डाइ-ऑक्साइड और जल द्वारा कार्बोहाइड्रेट निर्मित करने में असमर्थ होते हैं। अत: अपने भोज्य पदार्थो की प्राप्ति के लिए अन्य वनस्पतियों, जंतुओं तथा उनके मृत शरीर पर ही आश्रित रहते हैं। इनकी जीवनविधि और संरचना इसी पर आश्रित हैं। यद्यपि कवक कार्बन डाइ-ऑक्साइड से शर्करा निर्मित करने में पूर्णतया असमर्थ होते हैं तथापि ये साधारण विलेय शर्करा से जटिल कार्बोहाइड्रेट का संश्लेषण कर लेते हैं, जिससे इनकी कोशिकाभित्ति (cell wall) का निर्माण होता है। यदि इन्हें साधारण कार्बोहाइड्रेट और नाइट्रोजन यौगिक (nitrogenous compound) दिए जाएँ तो कवक इनसे प्रोटीन और अंतत: (protoplasm) निर्मित कर लेते हैं।
मृतोपजीवी (saprophyte) के रूप में कवक या तो कार्बनिक पदार्थों, उत्सर्जित पदार्थ (waste product) या मृत ऊतकों को विश्लेषित करके भोजन प्राप्त करते हैं। परजीवी (parasite) के रूप में कवक जीवित कोशों पर आश्रित रहते हैं। सहजीवी (symbiont) के रूप में ये अपना संबंध किसी अन्य जीव से स्थापित कर लेते हैं, जिसके फलस्वरूप इस मैत्री का लाभ दोनों को ही मिल जाता है। इन दिनों प्रकार की भोजनरीतियों के मध्य में कुछ कवक आते हैं जो परिस्थिति के अनुसार अपनी भोजनप्रणाली बदलते रहते हैं।
विभिन्न कवकों के लिए विभिन्न खाद्य सामग्री की आवश्यकता होती है। कुछ कवक सर्वभोजी होते हैं तथा किसी भी कार्बनिक पदार्थ से अपना भोजन प्राप्त कर सकते हैं, जैसे ऐस्परजिलस (Aspergillus) और पेनिसिलियम। अन्य कवक अपने भोजन में विशेष दुस्तोष्य होते हैं। कुछ सदा पराश्रयी के पोषण के लिए जीवित प्रोटोप्लाज़्म की ही नहीं वरन् किसी विशेष जाति के आधार की भी आवश्यकता होती हैं।
मृतोपजीवी (saprophyte) कवक के कवकतंतु आधार के निकट संस्पर्श में आकर अपना भोजन अपने रेशों की दीवार से विसरण (diffusion) द्वारा प्राप्त करते हैं।
पराश्रयी (parasite) कवक जंतुओं और वनस्पतियों की कोशिकाओं से पोषित होते हैं और इस प्रकार ये अपने पोषक को हानि पहुँचाने हैं, जिसके कारण वनस्पतियों एवं जंतुओं में व्याधियाँ उत्पन्न होती हैं। कवकजाल प्राय: पोषकों के धरातल पर अथवा पोषकों के भीतरी स्थानों में अंत: कोशिका (intercellular) या पोषकों के कोशों को छेदकर (intracellular) उगते हैं कवकतंतु के अग्रभाग से एक प्रकार के एंज़ाइम (enzyme) का स्राव होता है जिससे इन्हें कोशकाभित्ति के बेधन तथा विघटन में सहायता प्राप्त होती है। अंत: कोशिकतंतु एक विशेष प्रकर की शाखाओं को पोषक कोशिकाओं में भेजते हैं जिन्हें आशोषांग (haustoria) कहते हैं। ये आशोषांग अति सूक्ष्म छिद्रों द्वारा कोशिकाभित्ति (cell wall) में प्रवेश करते हैं। ये विशेषित अवशोषक अंग (absorbing organs) होते हैं, जो विभिन्न जातियों में विभिन्न प्रकार के होते हैं। जंतुओं में पाए जानेवाले पराश्रयी कवकों में अवशोषकांग नहीं पाए गए हैं।
सदा पराश्रयी (obligate parasite) अपना भोजन कोशिकाओं के जीवित जीवद्रव्य से ही प्राप्त करते हैं, किंतु वैकल्पिक पराश्रयी (facultative parasite) अधिकतर पराश्रयी जीवन व्यतीत करते हैं परंतु कभी-कभी मृतोपजीवी रूप से भी अपना भोजन प्राप्त करते हैं।
दक्षिणी अफ्रीका में कुछ चींटियाँ तथा दीमकें कवकों का केवल आहार ही नहीं करतीं वरन् उनको उगाती भी हैं। ये जीव विशेष प्रकार के कार्बनिक पदार्थो को इकट्ठा कर अपने घोसलों में बिछाते हैं जिनपर कवक अच्छी तरह उग सकें। कुछ दशाओं में ये कवकों का रोपण करते हैं। विद्वानों का ऐसा विचार है कि एक जाति की चींटी अपना विशेष कवक उत्पन्न करती हैं।
.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|accessdate= में तिथि प्राचल का मान जाँचें (मदद) फफूंद या कवक एक प्रकार के जीव हैं जो अपना भोजन सड़े गले म्रृत कार्बनिक पदार्थों से प्राप्त करते हैं। ये संसार के प्रारंभ से ही जगत में उपस्थित हैं। इनका सबसे बड़ा लाभ इनका संसार में अपमार्जक के रूप में कार्य करना है। इनके द्वारा जगत में से कचरा हटा दिया जाता है।
कवक (फंगस, Fungus) जीवों का एक विशाल समुदाय है जिसे साधारणतया वनस्पतियों में वर्गीकृत किया जाता है। इस वर्ग के सदस्य पर्णहरिम (chlorophyll) रहित होते हैं और इनमें प्रजनन बीजाणुओं (spore) द्वारा होता है। ये सभी सूकाय (thalloid) वनस्पतियाँ हैं, अर्थात् इनके शरीर के ऊतकों (tissues) में कोई भेदकरण नहीं होता; दूसरे शब्दों में, इनमें जड़, तना और पत्तियाँ नहीं होतीं तथा इनमें अधिक प्रगतिशील पौधों की भाँति संवहनीयतंत्र (vascular system) नहीं होता। पहले इस प्रकार के सभी जीव एक ही वर्ग कवक के अंतर्गत परिगाणित होते थे, परंतु अब वनस्पति विज्ञानविदों ने कवक वर्ग के अतिरिक्त दो अन्य वर्गों की स्थापना की है जिनमें क्रमानुसार जीवाणु (bacteria) और श्लेष्मोर्णिका (slime mold) हैं। जीवाणु एककोशीय होते हैं जिनमें प्रारूपिक नाभिक (typical nucleus) नहीं होता तथा श्लेष्मोर्णिक की बनावट और पोषाहार (, nutrition) जंतुओं की भाँति होता है। कवक अध्ययन के विज्ञान को कवक विज्ञान (mycology) कहते हैं।
कुछ लोगों का मत है कि कवक की उत्पत्ति शैवाल (algae) में पर्णहरिम की हानि होने से हुई है। यदि वास्तव में ऐसा हुआ है तो कवक को पादप सृष्टि (Plant kingdom) में रखना उचित ही है। दूसरे लोगों का विश्वास है कि इनकी उत्पत्ति रंगहीन कशाभ (flagellata) या प्रजीवा (protozoa) से हुई है जो सदा से ही पर्णहरिम रहित थे। इस विचारधारा के अनुसार इन्हें वानस्पतिक सृष्टि में न रखकर एक पृथक सृष्टि में वर्गीकृत किया जाना चाहिए।
वास्तविक कवक के अंतर्गत कुछ ऐसी परिचित वस्तुएँ आती हैं, जैसे गुँधे हुए आटे (dough) से पावरोटी बनाने में सहायक एककोशीय खमीर (yeast), बासी रोटियों पर रूई की भाँति उगा फफूँद, चर्म को मलिन करनेवाले दाद के कीटाणु, फसल के नाशकारी रतुआ तथा कंडुवा (rust and smut) और खाने योग्य एव विषैली कुकुरमुत्ते या खुंभियाँ ] को मलिन करनेवाले दाद के कीटाणु, फसल के नाशकारी रतुआ तथा कंडुवा (rust and smut) और खाने योग्य एव विषैली कुकुरमुत्ते या खुंभियाँ
बुरशीचे म्हणजे युकेरियोटिक सजीवांच्या गटाचा एक सदस्य आहे. ज्यामध्ये यीस्टस आणि मोल्डस तसेच अधिकपरिचित मशरूम सारख्या सूक्ष्मजीवांचा समावेश आहे. या जीवांचे राज्य, बुरशी म्हणून वर्गीकरण केले जाते.जे वनस्पती आणि प्राण्यांच्या इतर युकेरियोटिक जीवनापेक्षा वेगळे आहे.
बुरशी अन्नासाठी दुसर्यांवर अवलंबून असणारी मृतोपजीवी सजीव आहे.
एक बुरशी म्हणजे युकेरियोटिक सजीवांच्या मोठ्या गटाचा कोणताही सदस्य असतो ज्यामध्ये यीस्ट आणि मोल्ड्स सारख्या सूक्ष्मजीव समाविष्ट असतात, तसेच अधिक परिचित मशरूम असतात. बुरशीचे राज्य म्हणून वर्गीकृत केले गेले आहे जे वनस्पती आणि प्राणी यांच्यापासून वेगळे आहे. बुरशीच्या अभ्यासासाठी समर्पित जीवशास्त्राची अनुशासन मायकोलॉजी म्हणून ओळखली जाते, जी अनेकदा वनस्पतिशास्त्राची शाखा म्हणून ओळखली जाते, जरी अनुवंशिक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की बुरशी वनस्पतींशी प्राण्यांशी अधिक संबंधित आहेत.
पूर्वी,मायकोलॉजी ही वनस्पतिशास्त्राची एक शाखा मानली जात होती, परंतु आता हे ज्ञात आहे की बुरशी हे आनुवंशिकदृष्ट्या वनस्पतींशी प्राण्यांशी अधिक संबंधित आहे. निरीक्षणानंतर लक्षात आले की, हा जीव नाश पावणार्य जीवांवरच जगतो आणि त्यात वनस्पतीं प्रमाणे त्यात हरितद्रव्य नाही.म्हणून बुरशी हा गट वर्गीकरण शास्त्राला पडलेले एक कोडे आहे. बुरशीच्या सुमारे एक लाख जाती ज्ञात आहेत. बुरशीच्या अभ्यासाला कवकविज्ञान (मायकॉलॉजी) असे म्हणतात.
जगभरात विपुल प्रमाणात, बुरशीच्या बहुतेक संरचनां लहान आकारांमुळे आणि मातीमध्ये किंवा मृत पदार्थांवरील गुप्त गूढ जीवनशैलीमुळे विसंगत आहेत.बुरशीमध्ये वनस्पती, प्राणी किंवा इतर बुरशीचे चिन्ह आणि परजीवी समाविष्ट आहेत.बुरशी एकतर मशरूम किंवा मोल्ड हे फळ म्हणून देतात हे लक्षात येते.सेंद्रिय पदार्थाच्या विघटनात बुरशी मूलभूत भूमिका बजावते.तसेच बुरशीच्या पौष्टिकचक्र आणि वातावरणातील बदलत्या भूमिका आहेत.
ते मशरूम आणि कंदच्या स्वरूपात मानवी अन्नाचा थेट स्त्रोत म्हणून दीर्घकाळापासून वापरला जात आहे; भाकरीवर खमीर घालण्याचे काम करणारा म्हणून;आणि विविध खाद्य उत्पादन अंबावण्यासाठी, जसे की वाईन, बियर आणि सोया सॉस यामध्ये वापरला जातो.१९४० पासून, बुरशी प्रतिजैविकांच्या निर्मितीसाठी वापरली जात आहे.अलीकडेच, बुरशीद्वारे निर्मित होणाऱ्या विविध एंजाइम औद्योगिक आणि डिटर्जंट्समध्ये वापरले जातात आहे.बर्याच प्रजाती मायकोटॉक्सिन नावाच्या बायोएक्टिव्ह संयुगे तयार करतात. जसे की अल्कलॉइड्स आणि पॉलीकेटीड्स, जी मनुष्यासह प्राण्यांसाठी विषारी आहेत. काही प्रजातींच्या फलदायक रचनांमध्ये सायकोट्रॉपिक संयुगे असतात आणि ते मनोरंजन किंवा पारंपारिक आध्यात्मिक समारंभात सेवन केले जाते.बुरशी उत्पादित साहित्य आणि इमारती तोडू शकते,आणि मानव आणि इतर प्राण्यांचे महत्त्वपूर्ण रोगजनक बनतात. बुरशीजन्य रोग किंवा अन्न बिघडल्यामुळे पिकांच्या तोट्याचा मानवी अन्न पुरवठा आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थांवर मोठा परिणाम होऊ शकतो.
वनस्पती, जीवाणू आणि काही प्रतिरोधकांपासून वेगळ्या राज्यात बुरशी घालणारे एक वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांच्या पेशीच्या भिंतींमध्ये चिटिन आहे.प्राण्यांप्रमाणेच, बुरशी हे देखील परपोषी जीवाश्म आहेत. ते विरघळलेल्या रेणूंचे शोषण करून, विशेषत: त्यांच्या वातावरणात पाचक द्रव्य शोषून त्यांचे अन्न घेतात.बुरशी प्रकाशसंश्लेषण करू शकत नाही.
बुरशीचा आढळ आणि विस्तार जवळजवळ सर्वत्र दिसून येतो. वाळवंट, बर्फाच्छादित प्रदेश, तसेच खोल समुद्र अशा प्रतिकूल परिस्थितीतही बुरशीची वाढ होते.
बुरशीचा उपयोग मानवाला पुरातन काळापासून ज्ञात आहे. दारू बनवण्याची क्रिया पूर्णतः बुरशीच्या आंबण्यावर (Fermentation) अवलंबून असते. ब्रेड वा बेकरीचे पदार्थ बनवण्यासाठी यीस्ट वापरले जाते तो एक बुरशीचाच प्रकार आहे. औषधे बनवण्यासाठी बुरशीचा वापर होतो. अळंबी प्रकारातील बुरशी खाण्यासाठी वापरली जाते. ही बुरशी चवीला रुचकर असते. निसर्गातील क्लिष्ट घटकांचं विघटन करून जमिनीला पोषक द्रव्ये परत मिळवण्यास बुरशीची मोठी मदत आहे. अन्नसाखळीचे चक्र बुरशीमुळेच पूर्ण होते.निसर्गाच्या अन्नसाखळीत बुरशी सफाईकामगार म्हणून काम करते. टाकाऊ घटकांचे विघटन करण्याबरोबरच नैसर्गिक बीजारोपण प्रक्रियेत तिचा मोलाचा वाटा असतो. जंगलात, गवताळ प्रदेशात वनस्पती वाचण्यास बुरशीचा आधार असतो. वनस्पतींच्या बिया मातीमध्ये पडल्यानंतर हवेतील आर्द्रतेतून त्यांच्यावर बुरशीचे कवच तयार होते. बियांना आवश्यक असलेले प्रोटीन्सही बुरशीच देते. पावसाळ्यात या बिया रुजतात आणि रोपे येतात. मानवी आरोग्याच्या दृष्टीनेही बुरशी ही संजीवनी आहे. सर्दी, तापापासून ते कर्करोग, एड्स अशा गंभीर आजारांवर नियंत्रण ठेवण्याचे गुणधर्म या घटकामध्ये आहेत.
भारतातील आदिवासींना अनेक बुरशींचे गुणधर्म पूर्वजांकडून आलेल्या ज्ञानामुळे माहिती आहेत. हवामान बदलामुळे येणारा ताप, सर्दीखोकला, कावीळ, पित्त अशा आजारांबरोबरच जखमी बरी करण्यासाठी, भाजलेले वण घालविण्यासाठी ते विविध प्रकारच्या बुरशींचा वापर करतात. लोणावळ्यात पावसाळ्यादरम्यान छोट्या बाजारपेठांमध्ये आदिवासी अळिंब ही बुरशी विक्रीसाठी ठेवतात. ही बुरशी चविष्ट असते. त्यामध्ये मुबलक प्रथिने असतात.गानोदेर्मा हि एक औशधि बुरशी आहे .या बुरशी पासून अनेक प्रकारची औशधे बाजारात उपलब्ध आहेत.किटकांवर वाढणारी कॉर्द्य्सिप्स हि बुरशी शक्तीसाठी भारी किमतीने विकली जाते.
अनेक औषधी गुणधर्म असलेल्या बुरशी आपल्या पश्चिम घाटामध्ये आढळतात. बुरशांचे हे वैद्यकीय गुणधर्म आतापर्यंत आदिवासींच्या समाजाकडे परंपरागत चालत आले. पण, हळूहळू हे ज्ञान लुप्त होते आहे. अनेक बुरशींची वैशिष्ट्ये अलीकडच्या पिढीला माहिती नाहीत. कित्येक बुरशींपर्यंत अद्याप आदिवासी देखील पोहोचलेले नाहीत.
इ. स. १९२९ मध्ये ॲलेक्झांडर फ्लेमिंग यांना असे आढळले की, संवर्धन माध्यमात (सूक्ष्मजीवांची वाढ व्हावी यासाठी तयार केलेल्या पोषक पदार्थांच्या मिश्रणात) होत असलेली स्टॅफिलोकॉकस जंतूंची वाढ अकस्मात एका बुरशीच्या संसर्गाने खुंटली. ही बुरशी पेनिसिलियम वंशाची आहे आणि तिचे संवर्धन केले असता मिळणारा द्रव आणि त्यातील पदार्थ यांच्या अंगी जंतुप्रतिकारक गुण आहे. हे समजल्यावर त्यांनी त्या पदार्थांला ‘पेनिसिलीन’ हे नाव दिले. ही बुरशी पेनिसिलयम नोटॅटम आहे हे चार्ल्स टॉम यांनी दाखविले. पेनिसिलीन अस्थिर असल्यामुळे ते शुद्ध रूपात वेगळे काढणे आणि त्याच्या गुणधर्मांचा अभ्यास करणे त्या वेळी शक्य झाले नाही.
बुरशीचे संवर्धन करून पेनिसिलीन वेगळे करण्यासंबंधीचे प्राथमिक प्रयोग पी. डब्ल्यू. क्लटरबक, आर. लोएल आणि एच. रेसट्रिक यांनी १९३२ च्या सुमारास केले. त्यानंतर १९३८-४० या कालखंडात एच्. डब्ल्यू. फ्लोरी, ई. चेन आणि त्यांचे सहकारी यांनी ऑक्सफर्ड येथे संशोधन करून पेनिसिलिनाचे एक घनरूप लवण मिळविले. हे पूर्णपणे शुद्ध नव्हते, तरी मानव व इतर प्राणी यांवर त्याचा काय परिणाम होतो ह्याचा अभ्यास करता आला आणि त्यावरून असे दिसून आले की, ते जतुंप्रतिकारक म्हणून वापरण्यायोग्य आहे.
पेनिसिलिनांची निर्मिती करून त्यांच्या उपयोगासंबंधी सांगोपांग माहिती मिळविण्याचे महत्त्वाचे कार्य ब्रिटन व अमेरिका यांच्या सहकार्याने दुसर्या महायुद्धाच्या काळी पार पडले आणि या आद्य प्रतिजैवीकांचाचा प्रसार झाला. इतकेच नव्हे, तर त्यामुळे जे ज्ञान प्राप्त झाले त्याच्या साहाय्याने दुसरे अनेक प्रतिजैव पदार्थ प्रचारात आले.
ही पुस्तके आंतरजालावरून उतरवून घेऊन मोफत वाचता येतात.
बुरशीचे म्हणजे युकेरियोटिक सजीवांच्या गटाचा एक सदस्य आहे. ज्यामध्ये यीस्टस आणि मोल्डस तसेच अधिकपरिचित मशरूम सारख्या सूक्ष्मजीवांचा समावेश आहे. या जीवांचे राज्य, बुरशी म्हणून वर्गीकरण केले जाते.जे वनस्पती आणि प्राण्यांच्या इतर युकेरियोटिक जीवनापेक्षा वेगळे आहे.
बुरशी अन्नासाठी दुसर्यांवर अवलंबून असणारी मृतोपजीवी सजीव आहे.
एक बुरशी म्हणजे युकेरियोटिक सजीवांच्या मोठ्या गटाचा कोणताही सदस्य असतो ज्यामध्ये यीस्ट आणि मोल्ड्स सारख्या सूक्ष्मजीव समाविष्ट असतात, तसेच अधिक परिचित मशरूम असतात. बुरशीचे राज्य म्हणून वर्गीकृत केले गेले आहे जे वनस्पती आणि प्राणी यांच्यापासून वेगळे आहे. बुरशीच्या अभ्यासासाठी समर्पित जीवशास्त्राची अनुशासन मायकोलॉजी म्हणून ओळखली जाते, जी अनेकदा वनस्पतिशास्त्राची शाखा म्हणून ओळखली जाते, जरी अनुवंशिक अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की बुरशी वनस्पतींशी प्राण्यांशी अधिक संबंधित आहेत.
पूर्वी,मायकोलॉजी ही वनस्पतिशास्त्राची एक शाखा मानली जात होती, परंतु आता हे ज्ञात आहे की बुरशी हे आनुवंशिकदृष्ट्या वनस्पतींशी प्राण्यांशी अधिक संबंधित आहे. निरीक्षणानंतर लक्षात आले की, हा जीव नाश पावणार्य जीवांवरच जगतो आणि त्यात वनस्पतीं प्रमाणे त्यात हरितद्रव्य नाही.म्हणून बुरशी हा गट वर्गीकरण शास्त्राला पडलेले एक कोडे आहे. बुरशीच्या सुमारे एक लाख जाती ज्ञात आहेत. बुरशीच्या अभ्यासाला कवकविज्ञान (मायकॉलॉजी) असे म्हणतात.
जगभरात विपुल प्रमाणात, बुरशीच्या बहुतेक संरचनां लहान आकारांमुळे आणि मातीमध्ये किंवा मृत पदार्थांवरील गुप्त गूढ जीवनशैलीमुळे विसंगत आहेत.बुरशीमध्ये वनस्पती, प्राणी किंवा इतर बुरशीचे चिन्ह आणि परजीवी समाविष्ट आहेत.बुरशी एकतर मशरूम किंवा मोल्ड हे फळ म्हणून देतात हे लक्षात येते.सेंद्रिय पदार्थाच्या विघटनात बुरशी मूलभूत भूमिका बजावते.तसेच बुरशीच्या पौष्टिकचक्र आणि वातावरणातील बदलत्या भूमिका आहेत.
ते मशरूम आणि कंदच्या स्वरूपात मानवी अन्नाचा थेट स्त्रोत म्हणून दीर्घकाळापासून वापरला जात आहे; भाकरीवर खमीर घालण्याचे काम करणारा म्हणून;आणि विविध खाद्य उत्पादन अंबावण्यासाठी, जसे की वाईन, बियर आणि सोया सॉस यामध्ये वापरला जातो.१९४० पासून, बुरशी प्रतिजैविकांच्या निर्मितीसाठी वापरली जात आहे.अलीकडेच, बुरशीद्वारे निर्मित होणाऱ्या विविध एंजाइम औद्योगिक आणि डिटर्जंट्समध्ये वापरले जातात आहे.बर्याच प्रजाती मायकोटॉक्सिन नावाच्या बायोएक्टिव्ह संयुगे तयार करतात. जसे की अल्कलॉइड्स आणि पॉलीकेटीड्स, जी मनुष्यासह प्राण्यांसाठी विषारी आहेत. काही प्रजातींच्या फलदायक रचनांमध्ये सायकोट्रॉपिक संयुगे असतात आणि ते मनोरंजन किंवा पारंपारिक आध्यात्मिक समारंभात सेवन केले जाते.बुरशी उत्पादित साहित्य आणि इमारती तोडू शकते,आणि मानव आणि इतर प्राण्यांचे महत्त्वपूर्ण रोगजनक बनतात. बुरशीजन्य रोग किंवा अन्न बिघडल्यामुळे पिकांच्या तोट्याचा मानवी अन्न पुरवठा आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थांवर मोठा परिणाम होऊ शकतो.
वनस्पती, जीवाणू आणि काही प्रतिरोधकांपासून वेगळ्या राज्यात बुरशी घालणारे एक वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांच्या पेशीच्या भिंतींमध्ये चिटिन आहे.प्राण्यांप्रमाणेच, बुरशी हे देखील परपोषी जीवाश्म आहेत. ते विरघळलेल्या रेणूंचे शोषण करून, विशेषत: त्यांच्या वातावरणात पाचक द्रव्य शोषून त्यांचे अन्न घेतात.बुरशी प्रकाशसंश्लेषण करू शकत नाही.
ভেঁকুৰ (ইংৰাজী: Fungus) ক বহুবচনত fungi বোলে৷ 'fungi' শব্দটো লেটিন শব্দ,ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল "বেংছতা"(mushroom)৷ বিজ্ঞানৰ যি শাখাত ভেঁকুৰ সম্বন্ধে চৰ্চা আৰু গৱেষণা কৰা হয় তাক মাইক'ল'জি (mycology) বোলে৷ এই শাখাৰ বিশেষজ্ঞজনক মাইক'ল'জিষ্ট (mycologist) বোলে৷ মাইক'ল'জিৰ প্ৰতিষ্ঠাপক হ'ল -ইটালিৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানী পিয়েৰ এণ্টনিঅ' মাইকেলি(১৭২৯ চনত)৷ ভেঁকুৰ হ'ল উদ্ভিদজগতৰ অন্তৰ্গত ক্লৰ'ফিলবিহীন আৰু প্ৰকৃত কোষকেন্দ্ৰযুক্ত সৰল প্ৰকৃতিৰ জীৱ৷ ভেঁকুৰৰ দেহটো উচ্চশ্ৰেণীৰ উদ্ভিদৰ দৰে কাণ্ড,পাত আৰু মূলত বিভক্ত নহয়৷ ইহঁতৰ দেহটোক সমকায় (thallus) বোলে৷ [2]৷
ভেঁকুৰ পৃথিৱীৰ সকলো ঠাইতে সকলো পৰিবেশত পোৱা যায়,অৰ্থাৎ ভেঁকুৰ সৰ্বব্যাপী (ubiquitous)৷ জল,স্থল,বায়ু আৰু পোহৰৰ উপস্থিতি বা অনুপস্থিতিত ভেঁকুৰে বসবাস কৰিব পাৰে৷ ই যেনেকৈ নিম্ন উষ্ণতা (০°C তকৈ কম) ত বাচি থাকিব পাৰে,ঠিক তেনেকৈ মৰুভূমিৰ গৰম পৰিবেশতো জন্মা দেখা যায়৷ বেছিভাগ ভেঁকুৰে গেলা-পচা ফল,তৰকাৰী,ৰুটী,শুকান কাঠ,গলিত আৰু মৃত জীৱ-জন্তু আদিত জন্মে৷ কিছুমান জাম-জেলী,জোতা,পোছাক আদিত গজা দেখা যায়৷ আনকি কিছুমান ভেঁকুৰে মানুহ তথা ঘৰচীয়া জীৱ-জন্তুৰ ছাল,নোম,নখ,চকু আদিত বসবাস কৰে৷[2]
ভেঁকুৰৰ দেহত ক্ল'ৰ ফিল নথকা বাবে ইহঁতে নিজৰ খাদ্য নিজে প্ৰস্তুত কৰিব নোৱাৰে,অৰ্থাৎ ইহঁত পৰপুষ্ট (heterotrophic)৷ ভেঁকুৰ সাধাৰণতে পৰজীৱী বা মৃতজীৱী হয়৷ কিছুমানে আকৌ আন উদ্ভিদৰ সৈতে সহজীৱী (symbiont) ৰূপে বাস কৰে৷ পৰজীৱী ভেঁকুৰে জীৱীত পোষকদেহৰ পৰা খাদ্য আহৰণ কৰে৷ এইবিলাক ভেঁকুৰ দুই প্ৰকাৰৰ-
ভেঁকুৰৰ দেহটো এককোষী (যেনে-ইষ্ট ) বা বহুকোষী (যেনে-মিউকৰ) সূত্ৰাকাৰ হয়৷ এই বহুকোষী ভেঁকুৰবিলাকৰ দেহটো কিছুমান সূত্ৰৰ দ্বাৰা গঠিত৷ দেহ গঠনকাৰী সূত্ৰবিলাকৰ প্ৰতিডালক অনুসূত্ৰ বা হাইফা (hypha,বহুবচনত hyphae) বোলে৷ অনুসূত্ৰবোৰ শাখা-প্ৰশাখাযুক্ত আৰু পৰস্পৰ মিহলি হৈ থাকে৷ পৰস্পৰ মিহলি হৈ থকা অনুসূত্ৰৰ সমষ্টিটোক সূত্ৰপুঞ্জ (mycelium) বোলে৷ অনুসূত্ৰবোৰ অণুবীক্ষণ যন্ত্ৰত লক্ষ্য কৰিলে নলাকাৰ দেখায়৷ এই নলাকাৰ অনুসূত্ৰৰ মাজে মাজে কিছুমান প্ৰস্থবেৰ দেখা যায়৷ প্ৰস্থবেৰ থকা এই অনুসূত্ৰবোৰক প্ৰস্থবেৰবিশিষ্ট অনুসূত্ৰ (septate hyphae) বোলে৷ আনহাতে,কিছুমান ভেঁকুৰত নলাকাৰ অনুসূত্ৰবোৰত কোনো প্ৰস্থবেৰ নাথাকে,এনেধৰণৰ অনুসূত্ৰবোৰক প্ৰস্থবেৰহীন অনুসূত্ৰ (aseptate hyphae) বোলে৷ প্ৰস্থবেৰহীন অনুসূত্ৰবোৰক আকৌ চিন'চাইট (coenocyte) বোলে৷ প্ৰস্থবেৰবিশিষ্ট অনুসূত্ৰৰ প্ৰস্থবেৰখন ৰন্ধ্ৰযুক্ত বা ৰন্ধ্ৰহীন হ'ব পাৰে৷ যিবিলাক অনুসূত্ৰৰ প্ৰস্থবেৰখন ৰন্ধ্ৰযুক্ত,সেইবিলাক অনুসূত্ৰৰ কোষৰ কোষকেন্দ্ৰ,চাইট'লাজম আৰু অন্যান্য পদাৰ্থ এটা কোষৰ পৰা আনটো কোষলৈ ৰন্ধ্ৰৰ মাজেৰে স্থানান্তৰ হয়৷[2]
ভেঁকুৰ (ইংৰাজী: Fungus) ক বহুবচনত fungi বোলে৷ 'fungi' শব্দটো লেটিন শব্দ,ইয়াৰ অৰ্থ হ'ল "বেংছতা"(mushroom)৷ বিজ্ঞানৰ যি শাখাত ভেঁকুৰ সম্বন্ধে চৰ্চা আৰু গৱেষণা কৰা হয় তাক মাইক'ল'জি (mycology) বোলে৷ এই শাখাৰ বিশেষজ্ঞজনক মাইক'ল'জিষ্ট (mycologist) বোলে৷ মাইক'ল'জিৰ প্ৰতিষ্ঠাপক হ'ল -ইটালিৰ উদ্ভিদ বিজ্ঞানী পিয়েৰ এণ্টনিঅ' মাইকেলি(১৭২৯ চনত)৷ ভেঁকুৰ হ'ল উদ্ভিদজগতৰ অন্তৰ্গত ক্লৰ'ফিলবিহীন আৰু প্ৰকৃত কোষকেন্দ্ৰযুক্ত সৰল প্ৰকৃতিৰ জীৱ৷ ভেঁকুৰৰ দেহটো উচ্চশ্ৰেণীৰ উদ্ভিদৰ দৰে কাণ্ড,পাত আৰু মূলত বিভক্ত নহয়৷ ইহঁতৰ দেহটোক সমকায় (thallus) বোলে৷ ৷
ਉੱਲੀ ਸੁਕੇਂਦਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੂਹ ਵਿਚਲੇ ਉਹ ਜੀਅ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ਮੀਰ ਅਤੇ ਮੋਲਡ ਵਰਗੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵ ਅਤੇ ਖੁੰਭਾਂ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜੈਵਿਕ ਵਰਗੀਕਰਨ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉੱਲੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Fungi) ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਬੂਟਿਆਂ, ਜਾਨਵਰਾਂ, ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਆਦਿਕ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹਨ। ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਫ਼ਰਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉੱਲੀ ਦੇ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਕੰਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਈਟਿਨ ਨਾਮਕ ਪਦਾਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਪੌਦਿਆਂ ਆਦਿ ਦੇ ਕੋਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਲੂਲੋਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦੀ ਘੋਖ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉੱਲੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਵਧੇਰੇ ਨੇੜ ਦਾ ਹੈ।
மிகப் பெரிய மெய்க்கருவுயிரி உயிரினக் குழுக்களில் பூஞ்சைகளும் (Fungii) (இலங்கை வழக்கு:, பூஞ்சணம், பூசணம், பங்கசு) ஒன்று. தற்போதைய பாகுபாட்டியலின் அடிப்படையில், பூஞ்சைகள் ஒரு தனி இராச்சியமாக வகைப்படுத்தப்படுகின்றன. வளமற்ற மண்ணும், தாவர, விலங்கு கழிவுகளும் இவற்றின் தாக்கத்தால் மாற்றமடைந்து, நிலத்துடன் சேர்வதால் நிலவளம் அதிகரிக்கிறது. தொடக்கத்தில் தாவர இராச்சியத்தைச் சேர்ந்ததாகக் கருதப்பட்ட பூஞ்சைகள், பின்னர் தாவரங்கள், விலங்குகள் போலத் தனிப்பெரும் உயிர் இராச்சியமாக வகைப்படுத்தப்பட்டன. பூமியில் எல்லா வகை சுற்றுச்சூழல்களிலும் பூஞ்சைகள் காணப்படுகின்றன. இவை இருண்ட, ஈரப்பசை நிரம்பிய இடங்களிலும் கனிம ஊட்டப்பொருட்கள் நிறைந்த வளர்தளங்களிலும் வளர்கின்றன. பல முக்கியமான ஒட்டுண்ணி வாழ்வை மேற்கொள்ளும் உயிரினங்கள், மற்றும் சிதை மாற்றம் செய்யும் உயிரினங்கள் பூஞ்சை இராச்சியத்தில் உள்ளன. பூஞ்சைகள் பச்சையம் அற்ற மெய்க்கருவுயிரி (யூக்காரியோட்டிக்) உயிரினங்கள். இவை தாவரங்களைப் போலச் சுவருடைய உயிரணுக்களை உடையனவாகக் காணப்பட்டாலும், இவற்றில் பச்சையம் இல்லை. இப்பூஞ்சைகளினால் ஏற்படும் வேதிவினை மாற்றங்கள், சுற்றுப்புறத்தில் மிகப்பெரிய மாற்றங்களை ஏற்படுத்துகிறது. பூஞ்சைகளைப் பற்றிய அறிவியல் பிரிவு பூஞ்சையியல் (mycology) எனப்படுகிறது.
பூஞ்சைகள் பொதுவாகக் கண்ணுக்குப் புலப்படாமல் இருக்கும். எனினும் காளான்களாக இவை விருத்தியடையும் போது கண்ணுக்குத் தென்படுகின்றன. ஏனைய நுண்ணியிர்கள் போலவே இவற்றிலும் மனிதர்களுக்குப் பயனுடையவை, பயனற்றவை, தீமையானவை என உள்ளன. கன்டிடயாசிஸ் போன்ற நோய்களுக்கு இவை காரணமாகின்றன; உணவைப் பழுதடையச் செய்கின்றன. எனினும் பெனிசிலின் போன்ற முக்கியமான நுண்ணியிர்க்கொல்லிகளை உற்பத்தி செய்யப் பயன்படுகின்றன. பூஞ்சைகள் பல தாவரங்களுடனும், வேறு உற்பத்தியாக்கிகளுடனும் ஒன்றியவாழிகளாக வாழ்கின்றன. இலைக்கன் (அல்கா-பூஞ்சை அல்லது சயனோபக்டீரியா-பூஞ்சை கூட்டணி) இதற்கு மிக முக்கியமான உதாரணமாகும். மரங்களின் வேர்களில் கனியுப்பு அகத்துறிஞ்சலுக்கு இவை ஒன்றியவாழிகளாகச் செயற்பட்டு உதவுகின்றன.
பூஞ்சைகள் உயிரியல் வகைப்பாட்டில் தனி இராச்சியமாகக் கருதப்படுகின்றன. முற்காலத்தில் தாவரங்களுடன் வகைப்படுத்தப்பட்டிருந்தாலும் தற்போது பூஞ்சைகளின் தனித்துவமான இயல்புகள் கண்டறியப்பட்டுள்ளதால் இவை தனி இராச்சியமான Fungiiக்குள் வகைப்படுத்தப்பட்டுள்ளன.
அனேகமான பூஞ்சைகள் பூஞ்சண இழைகளாக (hyphae) வளர்கின்றன. பூஞ்சண இழைகள் 2–10 µm விட்டமும் சில சென்டிமீட்டர்கள் நீளமுடையனவாகவும் வளர்கின்றன. பல பூஞ்சண இழைகள் ஒன்று சேர்ந்து பூஞ்சண வலையை (mycelium) ஆக்குகின்றன. பூஞ்சைகள் பூஞ்சண இழையை நீட்சியடையச் செய்வதன் மூலம் வளர்ச்சியடைகின்றன. வளர்ச்சி இழையுருப்பிரிவு மூலம் நிகழ்கின்றது. கருப்பிரிவு நிகழ்ந்து புதிய கருக்கள் உருவாக்கப்பட்டாலும், அக்கருக்களுக்கிடையிலான பிரிசுவர் (septum) முழுமையாக அவற்றைப் பிரிக்காததால் பூஞ்சைகள் அடிப்படையில் பொதுமைக் குழியக் கட்டமைப்பைக் காட்டுகின்றன. அதாவது (இனப்பெருக்கக் கட்டமைப்புக்களைத் தவிர) ஒரு பூஞ்சணத்தில் உடல் முழுவதும் ஒரே தொடர்ச்சியான குழியவுருவால் நிரப்பப்பட்டுள்ளது. இதனால் இனப்பெருக்கக் கட்டமைப்புக்களைத் தவிர வேறு வகையான இழைய வியத்தம் பூஞ்சைகளில் தென்படுவதில்லை. புதிய பூஞ்சண இழைகள் பழைய பூஞ்சண இழைகள் கிளை விடுவதன் மூலம் உருவாகின்றன. அனேகமான பூஞ்சைகள் பல்கல (உணமையில் பல்கரு) அங்கத்தவர்களென்றாலும், மதுவம் என்னும் கூட்டப் பூஞ்சைகள் தனிக்கல பூஞ்சணங்களாக உள்ளன. சில பூஞ்சணங்கள் தமது அகத்துறிஞ்சல் முறைப் போசணையை நிறைவேற்றுவதற்காக பருகிகள் (haustoria) என்னும் கட்டமைப்புக்களைக் கொண்டுள்ளன. இவற்றின் பூஞ்சண இழையினுள் பல சிறு புன்வெற்றிடங்கள் உள்ளன. இப்புன்வெற்றிடங்கள் தாவர புன்வெற்றிடம் புரியும் தொழிலையே புரிகின்றன. இதனைத் தவிர சாதாரண மெய்க்கருவுயிரி (யூக்கரியோட்டா) கலத்திலுள்ள அனைத்துப் புன்னங்கங்களும் பூஞ்சண இழைகளில் உள்ளன. இவை பொதுவாக காற்றுவாழிகள் (மதுவம் போன்றவற்றைத் தவிர்த்து) என்பதால் இவற்றில் இழைமணிகள் பல காணப்படும். பேசிடியோமைக்கோட்டா அங்கத்தவர்களின் இனப்பெருக்கக் கட்டமைப்புக்கள் நன்றாக வளர்ச்சியடைந்து வெற்றுக் கண்களுக்குப் புலப்படும் காளான் பூஞ்சணத்தை ஆக்குகின்றன. சில கைற்றிட் பூஞ்சைகளைத் தவிர ஏனைய பூஞ்சண இனங்களில் சவுக்குமுளை காணப்படுவதில்லை.
பூஞ்சணங்களின் உடற்கட்டமைப்பு அவற்றின் போசணை முறைக்கமைய இசைவாக்கமடைந்துள்ளது. இவை இழையுருவான கட்டமைப்பைக் கொண்டுள்ளதால் இவற்றின் மேற்பரப்பு கனவளவு விகிதம் மிகவும் உயர்வாகும்; இதனால் பூஞ்சைகள் மிக அதிகமான அகத்துறிஞ்சல் வினைத்திறனைக் கொண்டுள்ளன. அனேகமானவை அழுகல்வளரிகளாகவும், பிரிகையாக்கிகளாகவும், சில ஒட்டுண்ணிகளாகவும், சில ஒன்றிய வாழிகளாகவும் உள்ளன. அனைத்துப் பூஞ்சணங்களும் அவற்றின் உணவின் மீதே வளர்வனவாக உள்ளன. தாம் வளரும் வளர்ச்சியூடகம்/ உணவு மீது நீர்ப்பகுப்பு நொதியங்களைச் சுரக்கின்றன. இந்நொதியங்கள் அவ்வுணவு மீது தொழிற்பட்டு அவ்வுணவு நீர்ப்பகுப்படைந்து குளுக்கோசு, அமினோ அமிலம் போன்ற எளிய உறிஞ்சப்படக்கூடிய வடிவத்துக்கு மாறுவதை ஊக்குவிக்கும். இவ்வெளிய சேதனப் பதார்த்தங்களை உள்ளெடுத்து பூஞ்சணம் வளர்ச்சியடைகின்றது. பூஞ்சணங்களின் நொதியங்கள் பல்சக்கரைட்டுக்கள், புரதம், இலிப்பிட்டு என அனைத்து வகை உயிரியல் மூலக்கூறுகளிலும் செயற்படக் கூடியது. பாக்டீரியாக்களைத் தாக்கியழிக்கப் பயன்படும் நுண்ணுயிர்க் கொல்லிகளால் இவற்றை அழிக்க முடியாது. பூஞ்சணங்கள் உயர் வளர்ச்சி வீதமுடையவை. இதனாலேயே இரவோடிரவாக ஒரே நாளில் காளான் வளர்ந்திருப்பதை அவதானிக்கலாம். பூஞ்சணங்கள் தாம் உள்ளெடுக்கும் உணவின் ஒரு பாகத்தைத் தம் வளர்ச்சி, இனப்பெருக்கத்துக்குப் பயன்படுத்தி மீதியை கிளைக்கோஜன் மற்றும் எண்ணெய்ச் சிறுதுளிகளாகச் சேமிக்கின்றன.
பூஞ்சணங்கள் இலிங்க முறை மற்றும் இலிங்கமில் முறையில் இனம்பெருகுகின்றன. அனேகமானவை இரு முறைகளையும் மேற்கொண்டாலும் சில இனங்கள் இலிங்க முறை இனப்பெருக்கத்தை மேற்கொள்வதில்லை.
பதிய வித்திகள் (conidia) மூலம் பிரதானமாக இலிங்கமில் இனப்பெருக்கம் நிகழ்கிறது. இதனைத் தவிர துண்டுபடல் இழையுருவான பூஞ்சணங்களில் நிகழும். அதாவது புற விசைகலால் பூஞ்சண வலை சேதமுறும் போது, ஒவ்வொரு துண்டமும் புதிய பூஞ்சணமாக வளர்ச்சியடையும் ஆற்றலுடையது. மதுவம் போன்ற தனிக்கல பூஞ்சணங்களில் அரும்புதல் (budding) மூலம் இலிங்கமில் இனப்பெருக்கம் நிகழும். தனியே இலிங்கமில் இனப்பெருக்கத்தை மாத்திரம் காட்டும் பூஞ்சணங்கள் டியூட்டெரோமைக்கோட்டா (Deuteromycota) எனும் பூஞ்சணக் கூட்டமாக வகைப்படுத்தப்படுகின்றன.
அனேகமான பூஞ்சணங்கள் ஒடுக்கற்பிரிவுடன் கூடிய இலிங்க முறை இனப்பெருக்கத்தை மேற்கொள்கின்றன. பூஞ்சணங்களின் வாழ்க்கை வட்டத்தில் பொதுவாக ஒரு மடிய (n), இருகருக்கூட்ட அவத்தை(n+n), இருமடிய நிலைகள்(2n) உள்ளன. வெவ்வேறு பூஞ்சைக் கூட்டங்களில் வெவ்வேறு நிலை ஆதிக்கம் செலுத்துவதாக உள்ளது. கைற்றிட் பூஞ்சணத்தில் இருகருக்கூட்ட அவத்தை காணப்படுவதில்லை. காளான் இருகருக்கூட்ட அவத்தை உடைய இனப்பெருக்கக் கட்டமைப்பாக உள்ளது. இவை நுகவித்தி (Zygospore), கோணி வித்தி (ascospore), சிற்றடி வித்தி (basidospore), இயங்கு வித்தி (zoospore) என பல்வேறு இலிங்க முறை இனப்பெருக்கக் கட்டமைப்புக்களைக் காட்டுகின்றன. உதாரணமாக ஒரு காளானின் குடையின் அடிப்பாகத்தில் நுணுக்குக்காட்டியினூடாக பல சிற்றடிகளையும், சிற்றடி வித்திகளையும் அவதானிக்கலாம். (இரு கருக்கூட்ட அவத்தை என்பது கருக்கட்டலின் போது உடனடியாக கருக்கட்டலில் ஈடுபடும் புணரிக் கருக்கள் (ஒருமடியம்-n) ஒன்றிணையாமல் ஒரு கலத்தினுள்ளேயே இரண்டும் சேர்ந்திருக்கும் (n+n) நிலை) இலிங்க முறை இனப்பெருக்கத்தின் போது முதலில் நேர் மற்றும் எதிர் குல பூஞ்சண இழைகளின் இணைதல் (conjugation) நிகழும். இவற்றின் இணைதலைத் தொடர்ந்து உடனடியாகக் கருக்கட்டல் நிகழ்வதில்லை. முதலில் குழிவுருப் புணர்ச்சி இடம்பெற்று இரு கருக்கூட்ட அவத்தை ஆரம்பமாகும். அதன் முடிவிலேயே கருப்புணர்ச்சி இடம்பெறும்.
பூஞ்சணங்கள் அவை ஆக்கும் இலிங்க இனப்பெருக்கக் கட்டமைப்புக்க்களின் அடிப்படையிலேயே வகைப்படுத்தப்படுகின்றன. பின்வருவன பிரதான பூஞ்சண கணங்களாகும்:
உ-ம்: Allomyces
உ-ம்:Saccharomyces, Kluyveromyces, Pichia, Candida
உ-ம்: Ustilago maydis, Malassezia, Cryptococcus neoformans
பூஞ்சைகள் புவியிலுள்ள அனைத்து வகையான சூழல்த்தொகுதிகளிலும் காணப்படுகின்றன. பக்டீரியாக்களும் பூஞ்சைகளுமே உயிரியல்த் தொகுதிகளில் முக்கியமான பிரிகையாக்கிகளாகும். எனவே இவை மீண்டும் சூழலுக்குக் கனியுப்புக்கள் சென்றடைவதை உறுதிப்படுத்துகின்றன. எனவே பூஞ்சைகள் அழிக்கப்பட்டால் புவியில் சூழலின் நிலைப்புத் தன்மை சீர்குலைந்து விடும்.
பூஞ்சைகள் ஆர்க்கியாவைத் தவிர்ந்த மற்றைய அனைத்து இராச்சியங்களைச் சேர்ந்த உயிரினங்களுடனும் ஒன்றியவாழிகளாகச் செயற்படுவதாக அறியப்பட்டுள்ளது. இவ்வாறான நிலமையில் இரு உயிரினங்களும் பயனடையும் வகையில் அவற்றுக்கிடையில் இடைத்தொடர்புகள் காணப்படும்.
தாவரங்களின் வேர்களில் சில வகைப் பூஞ்சைகள் (நோய்த்தொற்று ஏற்படுத்துபவையைத் தவிர்த்து) வளர்ந்து வேர்ப் பூஞ்சணம் (மைகொரிஸா-Mycorrhiza) எனும் கட்டமைப்பை ஏற்படுத்துகின்றன. இவை பொதுவாக பெரும் மரங்களில் காணப்படும். மைகொரிஸா நீர் மற்றும் கனியுப்பு அகத்துறிஞ்சலின் வினைத்திறனை அதிகரிக்கின்றது. இதனால் மைகொரிஸா கட்டமைப்புடைய தாவரம் நன்மையடைகின்றது. பூஞ்சைகள் தாமுள்ள தாவர வேரிலிருந்து தமக்குத் தேவையான உணவைப் பெற்றுக்கொள்கின்றன. வேர் மயிர்கள் குறைவான தாவரங்களில் மைகொரிஸா மூலமே அனேகமான நீர் மற்றும் கனியுப்புத் தேவைகள் நிறைவு செய்யப்படுகின்றன. முக்கியமாக பொஸ்பேட்டு அகத்துறிஞ்சலுக்கு இக்கட்டமைப்புகள் உதவுவதாக அறியப்பட்டுள்ளது. அறியப்பட்டுள்ள தாவரங்களில் கிட்டத்தட்ட 90% ஆனவை மைகொரிஸா மூலம் பூஞ்சைகளுடன் ஒன்றிய வாழிகளாகச் செயற்படுகின்றன. இத்தொடர்புக்கான ஆதாரங்கள் கடந்த 400 மில்லியன் வருடங்களாக உள்ளன.
சில பூஞ்சைகள் தாவரங்களின் இலைகள் மற்றும் தண்டினுள் ஒன்றியவாழிகளாக வாழ்கின்றன. இப்பூஞ்சைகள் சுரக்கும் நச்சுப்பதார்த்தங்கள் தாவரவுண்ணிகளிடமிருந்து இப்பூஞ்சைகள் வாழும் தாவரத்துக்குப் பாதுகாப்பளிக்கின்றன. பூஞ்சைகள் தாவரங்களிடமிருந்து உணவு மற்றும் உறையுள்ளைப் பெறுகின்றன. இத்தொடர்பை சில வகை புற்களில் அவதானிக்கலாம்.
பூஞ்சையானது அல்கா அல்லது சயனோபக்டீரியாவுடன் ஏற்படுத்திக் கொள்ளும் ஒன்றியவாழிக் கூட்டணியே லைக்கன் எனப்படும். லைக்கன்கள் ஏனைய உயிரினங்கள் வாழ முடியாத பாறைகளிலும் வாழும் ஆற்றலுள்ளன. இது இவ்வொன்றியவாழிக் கூட்டணியாலேயே சாத்தியமானது. பூஞ்சை அல்காக்கு/சயனோபக்டீரியாக்கு பாதுகாப்பு, நீர் மற்றும் கனியுப்புத் தக்கவைப்பை வழங்குவதுடன் அல்கா/சயனோபக்டீரியா உணவை உற்பத்தி செய்து பூஞ்சைக்குரிய பங்கை வழங்குகின்றது. லைக்கன்கள் புவியில் மண் தோன்றுவதில் முக்கிய பங்களிப்பு செய்துள்ளன. 17500 தொடக்கம் 20000 வரையான பூஞ்சையினங்கள் (20% பூஞ்சைகள்) லைக்கன்களைத் தோற்றுவிக்கின்றன.
பொருளாதார ரீதியிலும் மருத்துவ ரீதியிலும் இவை பல பயன்பாடுகளைக் கொண்டுள்ளன. காளான்களும், பெனிசிலியமும், மதுவமும் எமக்கு நன்றாகப் பழக்கப்பட்ட பூஞ்சைகளாகும். பெனிசிலியம் மருந்து தயாரிப்பிலும், மதுவம் மற்றும் காளான் உணவுற்பத்தியிலும் பயன்படுகின்றன.
பெனிசிலின் போன்ற நுண்ணியிர்க்கொல்லிகளின் தயாரிப்பில் பூஞ்சைகள் பயன்படுத்தப்படுகின்றன. இயற்கையாக பெனிசிலியம் பூஞ்சையிலிருந்து பெறப்படும் பெனிசிலின் சிறிதளவான பக்டீரியாக்களையே எதிர்க்கும் ஆற்றல் கொண்டது. எனவே இயற்கையாகப் பெறப்படும் பெனிசிலினை மாற்றத்துக்குட்படுத்தி பலம் கூடிய பெனிசிலின் வகைகள் உற்பத்தி செய்யப்படுகின்றன. Penicillium griseofulvum எனும் பூஞ்சை இனத்திலிருந்து கிரீசியோஃபல்வின் எனும் நுண்ணியிர்க்கொல்லி உற்பத்தி செய்யப்படுகின்றது. கொலஸ்திரோல் சுரப்பை நிரோதிக்கும் மருந்துகளை உற்பத்தி செய்யவும் பூஞ்சைகள் பயன்படுகின்றன.
தனிக்கல பூஞ்சை வகையான மதுவம் பாண் தயாரிப்பிலும், மதுபானத் தயாரிப்பிலும் பயன்படுத்தப்படுகின்றது. Saccharomyces எனும் மதுவத்தின் நொதித்தல் தொழிற்பாட்டின் மூலம் மதுபானங்கள் தயாரிக்கப்படுகின்றன.
ஆரஞ்சு புல்லுருவி பூஞ்சை
ரொட்டிப்பூஞ்சை
பெரிதாக்கப்பட்ட ரொட்டிப்பூஞ்சை]]
தமிழக மரக்காளான்
மஞ்சள் பூஞ்சை
மிகப் பெரிய மெய்க்கருவுயிரி உயிரினக் குழுக்களில் பூஞ்சைகளும் (Fungii) (இலங்கை வழக்கு:, பூஞ்சணம், பூசணம், பங்கசு) ஒன்று. தற்போதைய பாகுபாட்டியலின் அடிப்படையில், பூஞ்சைகள் ஒரு தனி இராச்சியமாக வகைப்படுத்தப்படுகின்றன. வளமற்ற மண்ணும், தாவர, விலங்கு கழிவுகளும் இவற்றின் தாக்கத்தால் மாற்றமடைந்து, நிலத்துடன் சேர்வதால் நிலவளம் அதிகரிக்கிறது. தொடக்கத்தில் தாவர இராச்சியத்தைச் சேர்ந்ததாகக் கருதப்பட்ட பூஞ்சைகள், பின்னர் தாவரங்கள், விலங்குகள் போலத் தனிப்பெரும் உயிர் இராச்சியமாக வகைப்படுத்தப்பட்டன. பூமியில் எல்லா வகை சுற்றுச்சூழல்களிலும் பூஞ்சைகள் காணப்படுகின்றன. இவை இருண்ட, ஈரப்பசை நிரம்பிய இடங்களிலும் கனிம ஊட்டப்பொருட்கள் நிறைந்த வளர்தளங்களிலும் வளர்கின்றன. பல முக்கியமான ஒட்டுண்ணி வாழ்வை மேற்கொள்ளும் உயிரினங்கள், மற்றும் சிதை மாற்றம் செய்யும் உயிரினங்கள் பூஞ்சை இராச்சியத்தில் உள்ளன. பூஞ்சைகள் பச்சையம் அற்ற மெய்க்கருவுயிரி (யூக்காரியோட்டிக்) உயிரினங்கள். இவை தாவரங்களைப் போலச் சுவருடைய உயிரணுக்களை உடையனவாகக் காணப்பட்டாலும், இவற்றில் பச்சையம் இல்லை. இப்பூஞ்சைகளினால் ஏற்படும் வேதிவினை மாற்றங்கள், சுற்றுப்புறத்தில் மிகப்பெரிய மாற்றங்களை ஏற்படுத்துகிறது. பூஞ்சைகளைப் பற்றிய அறிவியல் பிரிவு பூஞ்சையியல் (mycology) எனப்படுகிறது.
பூஞ்சைகள் பொதுவாகக் கண்ணுக்குப் புலப்படாமல் இருக்கும். எனினும் காளான்களாக இவை விருத்தியடையும் போது கண்ணுக்குத் தென்படுகின்றன. ஏனைய நுண்ணியிர்கள் போலவே இவற்றிலும் மனிதர்களுக்குப் பயனுடையவை, பயனற்றவை, தீமையானவை என உள்ளன. கன்டிடயாசிஸ் போன்ற நோய்களுக்கு இவை காரணமாகின்றன; உணவைப் பழுதடையச் செய்கின்றன. எனினும் பெனிசிலின் போன்ற முக்கியமான நுண்ணியிர்க்கொல்லிகளை உற்பத்தி செய்யப் பயன்படுகின்றன. பூஞ்சைகள் பல தாவரங்களுடனும், வேறு உற்பத்தியாக்கிகளுடனும் ஒன்றியவாழிகளாக வாழ்கின்றன. இலைக்கன் (அல்கா-பூஞ்சை அல்லது சயனோபக்டீரியா-பூஞ்சை கூட்டணி) இதற்கு மிக முக்கியமான உதாரணமாகும். மரங்களின் வேர்களில் கனியுப்பு அகத்துறிஞ்சலுக்கு இவை ஒன்றியவாழிகளாகச் செயற்பட்டு உதவுகின்றன.
శిలీంధ్రాలు (ఆంగ్లం: Fungus) ఒక రకమైన సూక్ష్మక్రిములు. ఇవి మట్టిలో విరివిగా ఉంటాయి. వీటిలో 70,000 రకాలు గుర్తించబడ్డాయి. ఇవి ప్రపంచవ్యాప్తంగా మొక్కలలో, జంతువులలో, మానవులలో వివిధరకాలైన వ్యాధులు కలుగజేస్తాయి. కొన్ని ప్రాణాంతకముగా మారే అవకాశం ఉంది. శిలీంధ్రాల గురించి తెలియజేసే విజ్ఞానాన్ని మైకాలజీ అంటారు.
శిలీంధ్రాలు విశ్వవ్యాప్తంగా ఉన్నాయి. ఇవి గాలిలో, నీటిలో, నేలపై, నేలలోను, సజీవ నిర్జీవ దేహలలో ఉంటాయి. అత్యధిక జాతులు కుళ్ళుచున్న సేంద్రీయ పదార్థాలపై పూతికాహారులు (Saprophytes) జీవిస్తున్నాయి. నీటిలో నివసించే శిలీంధ్రాలు ఆదిమమైనవి. వీటికన్నా పరిణతి చెందినవి మృత్తికావాసం చేసేవి. వీటికన్నా పరిణతి చెందినవి పరాన్నజీవులు.
కొన్ని జంతువుల, వృక్షాల దేహాలలో పరాన్నజీవులు (Parasites) గా వివిధ వ్యాధులను కలుగజేస్తున్నాయి.
కొన్ని శిలీంధ్ర ప్రజాతులు వృక్షాల వేరు వ్యవస్థలలో శిలీంధ్ర మూలాలు (Mycorrhiza) గా ఏర్పడి సహజీవనం చేస్తూ, నీరు, లవణ పోషణకు ఉపకరిస్తాయి. చాలా వృక్ష జాతులు (90% పైగా) వాని మనుగడకు ఈ విధంగా శిలీంధ్రాలపై ఆధారపడిఉంటాయి.[2][3][4] ఈ విధమైన సహజీవనం మానవులకు చాలా ప్రాచీన కాలం అనగా ఇంచుమించు 400 మిలియను సంవత్సరాల నుండి తెలుసును.[5] ఇవి మొక్కలు నత్రజని, ఫాస్ఫేటు లను భూమి నుండి పీల్చుకోవడాన్ని అధికం చేస్తాయి.[6] కొన్ని శిలీంధ్రాలు ఒక మొక్క నుంచి మరొక మొక్కకు పిండి పదార్ధాలు మొదలైన ఆహార పదార్ధాలను తరలిస్తాయి.[7]
కొన్ని శిలీంధ్రాలు మానవులలో ముఖ్యంగా రోగనిరోధకశక్తి లోపించిన వారిలో ప్రాణాంతకమైన వ్యాధుల్ని కలుగజేస్తాయి. ఏస్పర్జిలస్, కాండిడా, క్రిప్టోకాకస్, [8][9] హిస్టోప్లాస్మా, [10] and న్యూమోసిస్టిస్ మొదలైనవి.[11] కొన్ని వ్యాధికారక శిలీంధ్రాలు తామర వంటి చర్మ వ్యాధుల్ని కలుగజేస్తాయి.
|website= (help) |website= (help) ಶಿಲೀಂಧ್ರ ವು ಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಜೀವಿಗಳ ಒಂದು ದೊಡ್ದ ಗುಂಪಿನ ಒಂದು ಸದಸ್ಯ ಜೀವಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಯೀಸ್ಟ್ಗಳು (ಕಿಣ್ವ ಬೂಸ್ಟ್ಗಳು) ಮತ್ತು ಮೊಲ್ಡ್ಗಳಂತಹ ಸೂಕ್ಷಾಣುಜೀವಿಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಅಣಬೆಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಜೀವಿಗಳು ಕಿಂಗ್ಡಮ್, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಇವು ಸಸ್ಯಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರೀಯಾಗಳಿಂದ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಕೋಶಗಳು ಸೆಲ್ಯುಲೋಸ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಸ್ಯಗಳ ಕೋಶದ ಗೋಡೆಗಳಂತಲ್ಲದೇ, ಕೈಟಿನ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕೋಶ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಭಿನ್ನತೆಯಾಗಿದೆ. ಈ, ಮತ್ತು ಇತರ ಭಿನ್ನತೆಗಳು ತೋರಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ, ಫಂಗಿಯು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪೂರ್ವಿಕನನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ (ಒಂದು ಮೊನೊಪೊಲಿಟಿಕ್ ಗುಂಪು ) ಯುಮೈಕೋಟಾ (ನಿಜವಾದ ಫಂಗಿ ) ಅಥವಾ ಯುಮೈಸೆಟ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಂಬಂಧಿತ ಜೀವಿಗಳ ಒಂದು ಏಕೈಕ ಗುಂಪಿನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಗುಂಪು ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸದೃಶವಾದ ಲೋಳೆ ಮೊಲ್ಡ್ಗಳು (ಮೈಕ್ಸೋಮೈಸೆಟ್ಸ್) ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಮೊಲ್ಡ್ಗಳಿಂದ (ಊಮೈಸೆಟ್ಸ್) ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಿಡಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಶಾಖೆಯು ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರ (ಮೈಕೊಲೊಜಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅದು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಂದು ಶಾಖೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಸಸ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.
ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಹೇರಳವಾಗಿರುವ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಹಸ್ಯವಾದ ಜೀವನಶೈಲಿಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ನಿರ್ಜೀವ ವಸ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ, ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ, ಅಥವಾ ಇತರ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಸಂಯುಕ್ತಜೀವಿಗಳಂತೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳು ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳಾಗಿ ಅಥವಾ ಮೊಲ್ಡ್ಗಳಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ವಿಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕಗಳ ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳು ದೀರ್ಘ ಕಾಲದಿಂದ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳಂತೆ ಮತ್ತು ಗೆಡ್ಡೆ ಅಣಬೆಗಳಂತೆ ಆಹಾರದ ಒಂದು ನೇರವಾದ ಮೂಲವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಬ್ರೆಡ್ಗೆ ಒಂದು ಲೀವನಿಂಗ್ ಅಂಶದಂತೆ, ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಕಿಣ್ವನಕಾರಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ವೈನ್, ಬಿಯರ್, ಮತ್ತು ಸೋಯಾ ಸಾಸ್ಗಳಂತಹ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಕಿಣ್ವನಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ೧೯೪೦ ರ ದಶಕದ ನಂತರದಿಂದ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಆಂಟಿಬಯೋಟಿಕ್ಗಳ (ಪ್ರತಿಜೀವಕ) ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು, ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನಲ್ಲಿ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಹಲವಾರು ಕಿಣ್ವಗಳು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಡಿಟರ್ಜೆಂಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅಲುಬುಗಳು ಮತ್ತು ಉಪದ್ರವಕಾರಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಲ್ಲಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳೂ ಕೂಡ ಜೈವಿಕ ಘಟಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಹಲವಾರು ಜಾತಿಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಕ್ಷಾರಾಭಗಳು (ಅಲ್ಕಾಲೊಯ್ಡ್) ಮತ್ತು ಪಾಲಿಕೆಟೈಡ್ಗಳಂತಹ ಶಿಲೀಂಧ್ರನಂಜು (ಮೈಕೊಟೊಕ್ಸಿನ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಜೈವಿಕಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಮಾನವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ವಿಷಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಜಾತಿಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮನಃಪರಿಣಾಮಿ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲಾಸಕಾರಕವಾಗಿ ಸೇವಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಮುರಿಯುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಮಾನವರ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ರೋಗಕಾರಕಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ರೋಗಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಬೆಳೆಗಳ ನಾಶ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ರೈಸ್ ಬ್ಲಾಸ್ಟ್ ರೋಗ) ಅಥವಾ ಆಹಾರ ಕೆಡುವಿಕೆಗಳು ಮಾನವರ ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದನಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.
ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಇದು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ, ಜೀವನ ಚಕ್ರದ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಏಕೈಕ-ಕೋಶೀಯ ಜಲಜೀವಿ ಚಿಟ್ರಿಡ್ಗಳಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳವರೆಗಿನ ಮಾರ್ಫಿಲೊಜಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವಿಷಗಳ ವಿಭಿನ್ನತೆಯ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ನಿಜವಾದ ಜೈವಿಕವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕದು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರವು ೧.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫% ಜಾತಿಗಳು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ೧೮ ನೆಯ ಮತ್ತು ೧೯ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ನಂತರದಿಂದ ಕಾರ್ಲ್ ಲಿನ್ನೌಸ್, ಕಿಸ್ಚಿಯನ್ ಹೆಂಡ್ರಿಕ್ ಪೆರ್ಸೂನ್, ಮತ್ತು ಎಲಿಯಾಸ್ ಮಗ್ನುಸ್ ಫ್ರೈಸ್ರ ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅವರ ಮೊರ್ಫಿಲಿಜಿ (ಅಂದರೆ, ಬೀಜಕಗಳ ಬಣ್ಣಗಳು ಅಥವಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕೀಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಂತಹ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು) ಅಥವಾ ಶರೀರವಿಜ್ಞಾನಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಅಣುಗಳ ಆನುವಂಶಿಕತೆಯಲ್ಲಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಡಿಎನ್ಎ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೆರೆಯಿತು, ಅದು ಕೆಲವು ವೆಳೆ ರೂಪವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇತರ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗುಂಪುಮಾಡುವಿಕೆಗೆ ಸವಾಲನ್ನು ಎಸೆಯಿತು. ನಂತರದ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಾತಿವಿಕಸನೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವಿಂಗಡನೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿತು, ಅದು ಒಂದು ಉಪಕಿಂಗ್ಡಮ್, ಏಳು ಫೈಲ, ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಉಪಫೈಲಾ ಆಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.
ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಶಬ್ದ ಫಂಗಸ್ ಇದು ನೇರವಾಗಿ ಲ್ಯಾಟಿನ್ನ ಫಂಗಸ್ (ಮಶ್ರೂಮ್) ಶಬ್ದದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಈ ಶಬ್ದಗಳು ಹೊರೇಸ್ ಮತ್ತು ಪ್ಲಿನಿಯ ಬರಹಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಬರುತ್ತದೆ..[೩] ಇದು ಬದಲಾಗಿ ಗ್ರೀಕ್ ಶಬ್ದ ಶ್ಪೊಂಗೋಸ್ ("ಸ್ಪೊಂಜ್") ಶಬ್ದದಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಅದು ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕೀಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳ ಮತ್ತು ಮೊಲ್ಡ್ಗಳ ರೂಪವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ; ಇದರ ಮೂಲವು ಜರ್ಮನ್ ಶ್ಚ್ವಾಮ್ ("ಸ್ಪೊಂಜ್"), ಶ್ಚಿಮ್ಮೆಲ್ ("ಮೊಲ್ಡ್"), ಮತ್ತು ಫ್ರೆಂಚ್ ಚಾಂಪಿಗ್ನೊನ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಷ್ ಚಂಪಿನೊನ್ (ಇವೆರಡೂ "ಮಶ್ರೂಮ್" ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ) ಮುಂತಾದ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.[೪] ಗ್ರೀಕ್ನ ಮೈಕ್ಸ್ (ಮಶ್ರೂಮ್) ಮತ್ತು ಲೊಗೊಸ್ (ಸಂವಾದ) ಶಬ್ದಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರ ಎಂಬ ಶಬ್ದದ ಬಳಕೆಯು ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅಧ್ಯಯನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ,[೫] ಇದು ೧೮೩೬ ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ವಾಸ್ತವಿಕತಜ್ಞ ಮೈಲ್ಸ್ ಜೋಸೆಫ್ ಬೆರ್ಕ್ಲೇಯ್ನ ದ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ಫ್ಲೋರಾ ಆಫ್ ಸರ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಎಡ್ವರ್ಡ್ ಸ್ಮಿತ್, ವೊಲ್ಯೂಮ್ ೫ ದ ಜೊತೆಗೆ ಆವಿಷ್ಕಾರಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೪]
ಜಾತಿವಿಕಸನೀಯ ವಿಶ್ಲೆಷಣೆಗೆ ಅಣುಗಳ ವಿಧಾನಗಳ ಪರಿಚಯಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ, ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಜೀವನಶೈಲಿಯಲ್ಲಿನ ಹೋಲಿಕೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಸಸ್ಯದ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದ್ದರು: ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳು ಎರಡೂ ಕೂಡ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಅಚಲಗಳಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ರೂಪವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ವಿಕಾಸದ ನಿವಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಸಸ್ಯಗಳಂತೆ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಜವುಗು ನೆಲದಂತಹ ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಲುವ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಕಾಯಗಳಿಂದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೊಂದಬಹುದು. ಯಾವುದರಿಂದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಒಂದು ಬಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹಿಂದೆ ಉದ್ಭವಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗುತ್ತದೆಯೋ ಆ ಸಸ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಈ ಎರಡರಿಂದಲೂ ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.[೬][೭] ಕೆಲವು ರೂಪವಿಜ್ಞಾನಿಕ, ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ, ಮತ್ತು ಆನುವಂಶಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಇತರ ಜೀವಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಇತರವುಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಗೆ ಏಕಮಾತ್ರವಾಗಿವೆ, ಅವುಗಳು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಇತರ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ಗಳಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿಸುತ್ತವೆ:
ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಅಪೂರ್ವ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು:
ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಹಲವಾರು ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಸೈಲೆಮ್ ಮತ್ತು ಫ್ಲೋಯೆಮ್ಗಳಂತಹ ನೀರು ಮತ್ತು ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ದೀರ್ಘ-ಅಂತರದ ಸಾಗಣೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಈ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲವಾಗಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ರಿಜೋಮೊರ್ಫ್ಗಳಿಂದ ಅರ್ಮಿಲ್ಲಾರಿಯಾ ದಂತಹ[೨೩] ಕೆಲವು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಹೋಲುವಂತಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳ ಬೇರುಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮನಾದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಸಸ್ಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ ಇನ್ನೊಂದು ಗುಣಲಕ್ಷಣವು ಸಸ್ಯಗಳ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಜೈವಿಕವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳು ಮೆವಾಲೋನಿಕ್ ಆಮ್ಲ ಮತ್ತು ಪೈರೋಫಾಸ್ಪೇಟ್ಗಳನ್ನು ರಾಸಾಯನಿಕವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಬ್ಲಾಕ್ಗಳಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೨೪] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಸಸ್ಯಗಳು ತಮ್ಮ ಕ್ಲೋರೋಪ್ಲಾಸ್ಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಎಲೆಗಳ ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ, ಒಂದು ವಿನ್ಯಾಸಾತ್ಮಕ ಶಿಲೀಂಧ್ರವು ಇದನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.[೨೫] ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಸಸ್ಯಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಡುವ ಚಯಾಪಚಯಗಳಿಗೆ ವಿನ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಸಮನಾಗಿರುವ ಅಥವಾ ಸದೃಸವಾಗಿರುವ ಹಲವಾರು ದ್ವಿತೀಯಕ ಚಯಾಪಚಯಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ.[೨೪] ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಸ್ಯಗಳ ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಕಿಣ್ವಗಳು ಕ್ರಮಾಗತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಈ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿಮಾಡುತ್ತವೆ, ಅದು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.[೨೪][೨೬]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಒಂದು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತದ ವಿಂಗಡನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಮತ್ತು ಒಂದು ವ್ಯಾಪಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ, ವ್ಯತಿರಿಕ್ತತೆಯ ವಾತಾವರಣಗಳಾದ ಮರುಭೂಮಿಗಳು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲವಣ ಸಾಂದ್ರತೆಗಳನ್ನು[೨೭] ಹೊಂದಿರುವ ಅಥವಾ ಆಯಾನೀಕರಣ ವಿಕಿರಣದ ಜೊತೆಗೆ,[೨೮] ಹಾಗೆಯೇ ಆಳವಾದ ಸಮುದ್ರ ಸಂಚಯಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ.[೨೯] ಕೆಲವು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಆಕಾಶ ಯಾನದಲ್ಲಿ ಎದುರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ತೀವ್ರವಾದ ಯುವಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವ ವಿಕಿರಣದಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುತ್ತವೆ.[೩೦] ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಭೂಮಂಡಲದ ವಾತಾವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಹಲವಾರು ಇತರ ಜಾತಿಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಚಿಟ್ರಿಡ್ ಫಂಗಸ್ ಬಾಟ್ರಾಕೊಕೈಟ್ರಿಯಮ್ ಡೆಂಡ್ರಾಬಾಟಿಡಿಸ್ ಇವು ಭಾಗಶಃ ಅಥವಾ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಜಲೀಯ ಆವಾಸಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ, ಒಂದು ಪರಾವಲಂಬಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರವು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತದ ಉಭಯಚರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿನ ಅವನತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಈ ಜೀವಿಯು ತನ್ನ ಜೀವನ ಚಕ್ರದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಒಂದು ಚಲನಶೀಲ ಚಲಜೀವಕಣ (ಶಿಲೀಂಧ್ರ, ಪಾಚಿ)ಯಾಗಿ ಕಳೆಯುತ್ತದೆ, ಇದು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಮುನ್ನುಗ್ಗುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಉಭಯಚರದ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.[೩೧] ಜಲೀಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಇತರ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಸಮುದ್ರದ ಜಲೋಷ್ಣೀಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೩೨]
ಸುಮಾರು ೧೦೦,೦೦೦ ಜಾತಿಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರಿಂದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ,[೩೩] ಆದರೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ನ ಜಾಗತಿಕ ಜೈವಿಕವೈವಿಧ್ಯತೆಯು ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ.[೩೪] ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ವಾತಾವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಗಳ ಜಾತಿಯ ಸಂಖ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜಾತಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗಳ ಅನುಪಾತದ ಅವಲೋಕನಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ಗಳು ೧.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.[೩೫] ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ, ಜಾತಿಗಳು ಹಲವಾರು ವಿಧದ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ವಿಷಯಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಬೀಜಕಗಳ ಗಾತ್ರ ಮತ್ತು ರೂಪಗಳು ಅಥವಾ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಂತಹ ರೂಪವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ವಿಂಗಡನೆಯು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.[೩೬] ಜಾತಿಗಳು ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಚಯಾಪಚಯ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದಂತಹ ಅಥವಾ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮುಂತಾದ ಅವುಗಳ ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಮತ್ತು ಶರೀರವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೂಲಕವೂ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಜೀವವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಜಾತಿಗಳ ವಿಷಯವು ಸಂಯೋಗ ಹೊಂದುವುದಕ್ಕಿನ ಅವುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ವಿಂಗಡನೆ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಡಿಎನ್ಎ ಸಿಕ್ವೆನ್ಸಿಂಗ್ (ಕ್ರಮಾಗತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ) ಮತ್ತು ಜಾತಿವಿಕಸನೀಯ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳಂತಹ ಅಣುಗಳ ಸಾಧನಗಳ ಅನ್ವಯಿಕೆಯು ವಿಘಟನೆಯನ್ನು ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣ ಗುಂಪುಗಳ ಒಳಗೆ ಆನುವಂಶಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಅಂದಾಜುಗಳಿಗೆ ಶಕ್ತಿಯುಕ್ತತೆಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸಿದೆ.[೩೭]
ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಹೈಫೆಗಳಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ, ಅವು ವ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಸಿಲಿಂಡರಾಕಾರದ, ದಾರದ-ತರಹದ ವಿನ್ಯಾಸ ೨–೧೦ µm ಮತ್ತು ಉದ್ದದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಸೆಂಟಿಮೀಟರುಗಳವರೆಗೆ ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಹೈಫೆಗಳು ತಮ್ಮ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ; ಹೊಸ ಹೈಫೆಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಹೈಫಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಾಂಚಿಂಗ್ (ಟಿಸಿಲೊಡೆಯುವುದು) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ತುದಿಗಳ ಹೊರಬರುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಸಾಂದರ್ಭಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಹೈಫೆಯ ತುದಿಗಳು ಎರಡು ಸಮಾನಂತರವಾಗಿ-ಬೆಳೆಯುವ ಹೈಫೆಗೆ ಬೆಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ (ಕವಲೊಡೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ).[೩೮] ತುದಿಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ಟಿಸಿಲೊಡೆಯುವಿಕೆ/ಕವಲೊಡೆಯುವಿಕೆಗಳ ಸಂಯೋಜನವು ಹೈಫೆಯ ಒಂದು ಅಂತರ್ಸಂಬಂಧಿತ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲ ಮೈಸೆಲಿಯಮ್ (ಕವಕಜಾಲ)ದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.[೧೯] ಹೈಫೆಗಳು ವಿಭಜಿಸಿರುವಂತವಾಗಿರಬಹುದು ಅಥವಾ ಕೊನೊಸೈಟಿಕ್ ಆಗಿರಬಹುದು: ವಿಭಜಕ ಹೈಫೆಗಳು ಅಡ್ಡ ಗೋಡೆಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ (ಆಂತರಿಕ ಕೋಶ ಗೋಡೆಗಳು, ಕೋಶೀಯ ವಿಭಜಕ, ಇವುಗಳು ಹೈಫಾಕ್ಕೆ ಅದರ ಆಕಾರವನ್ನು ನೀಡುತ್ತ ಕೋಶ ಗೋಡೆಯ ಬಲಭಾಗದ ಕೋನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ), ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವಿಭಾಗವು ಒಂದು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ; ಕೊನೊಸೈಟಿಕ್ ಹೈಫೆಗಳು ವಿಭಾಗೀಕೃತಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿರುವುದಿಲ್ಲ.[೩೯] ವಿಭಜಕಗಳು ಸೈಟೋಪ್ಲಾಸ್ಮ್, ಅಂಗಕಗಳು, ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವೇಳೆ ಸಾಗಣೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಗಳನ್ನು ಅನುಮತಿಸುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ; ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆಯೆಂದರೆ ಫೈಲಮ್ ಬೆಸಿಡಿಯೊಮೈಕೊಟಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಡೊಲಿಪೋರ್ ನಡುತಡಿಕೆ.[೪೦] ಕೊಯಿನೊಸೈಟಿಕ್ ಹೈಫೆಗಳು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಬಹುವಿಧದ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯೇಟ್ ಸುಪರ್ಸೆಲ್ಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ.[೪೧]
ಹಲವಾರು ಜಾತಿಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜೀವಿಸುತ್ತಿರುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಹೈಫಲ್ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿವೆ; ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ - ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಫೈಲಾಗಳ ಸಸ್ಯ-ಪರಾವಲಂಬಿ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಹೊಸ್ಟೋರಿಯಾ, ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಮೂಲ (ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಬೇರು) ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಅರ್ಬ್ಯೂಸ್ಕ್ಯೂಲ್ಸ್, ಅವು ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಮೂಹ ಕೋಶದೊಳಕ್ಕೆ ಪ್ರವೆಶವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ.[೪೨] ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಒಂದು ಏಕೈಕ ನಂತರದ ಕಶಾಂಗದ ಮೂಲಕ ವಿಶಾಲವಾಗಿ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಡುವ ಸಂಬಂಧಿತ ಜೀವಿಗಳ ಬೆಳವಣಿಗಾತ್ಮಕ ಗುಂಪು ಒಪಿಸ್ತೋಕೊಂಟ್ಗಳು-ಎ ಆಗಿರುತ್ತವೆ - ಚಿಟ್ರಿಡ್ಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಫೈಲಾಗಳು ತಮ್ಮ ತರುವಾಯದ ಕಶಾಂಗಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿವೆ.[೪೩] ಶಿಲಿಂಧ್ರಗಳು ಗ್ಲುಕನ್ಗಳ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, β-೧,೩-ಗ್ಲುಕನ್) ಜೊತೆಗೆ ಒಂದು ಕೋಶ ಗೋಡೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಘಟಕಗಳು, ಬಯೋಪಾಲಿಮರ್ ಕೈಟಿನ್ ಅನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಯುಕಾರ್ಯೋಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಅಸಾಧಾರಣವಾಗಿವೆ.[೪೪]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಮೈಸಿಲಿಯಾವು ಬರಿಯ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಗೋಚರವಾಗಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಲವಾರು ಮೇಲ್ಮೈಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಅಧಃಸ್ತರಗಳಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ತೇವವಿರುವ ಗೋಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹಾಳಾದ ಆಹಾರ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮೋಲ್ಡ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದ ಪೆಟ್ರಿ ಡಿಶ್ಗಳಲ್ಲಿ ಘನರೂಪದ ಸಮುದ್ರಪಾಚಿಯ ಮೀಡಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಬೆಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಮೈಸಿಲಿಯಾಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕೊಲೊನಿಗಳು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ಕೊಲೊನಿಗಳು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಆಕಾರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತವೆ (ಬೀಜಕಗಳು ಅಥವಾ ವರ್ಣದ್ರವ್ಯಗಳ ಕ್ರಿಯೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ) ಅವು ಜಾತಿಗಳ ಅಥವಾ ಗುಂಪುಗಳ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೪೫] ಕೆಲವು ಸ್ವತಂತ್ರ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಕೊಲೊನಿಗಳು ಅರ್ಮಿಲ್ಲಾರಿಯಾ ಒಸ್ಟೋಯೀ ಯ ಒಂದು ಕ್ಲೋನಲ್ (ಅಬೀಜ ಸಂತಾನ) ಕೊಲೊನಿಯ ದೃಷ್ಟಾಂತದಲ್ಲಿ ಅಸಾಧಾರಣವಾದ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ವಯಸ್ಸನ್ನು ಮುಟ್ಟುತ್ತವೆ, ಅವು ಸುಮಾರು ೯,೦೦೦ ವರ್ಷಗಳ ವಯಸ್ಸಿನ ಅಂದಾಜಿನ ಜೊತೆಗೆ ೯೦೦ ಹೆಕ್ಟೇರ್ಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ವ್ಯಾಪಿಸುತ್ತವೆ.[೪೬]
ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಮರುಸಂತಾನದಲ್ಲಿ ಬಹು ಮುಖ್ಯವಾದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟೀಕೃತ ವಿನ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ - ಅಪೋಥೆಸಿಯುಮ್ - ಇದು ಒಂದು ಕಪ್-ಆಕಾರದ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಕಾಯವಾಗಿದೆ, ಅದು ಬೀಜಕವನ್ನು-ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂದಿರುವ ಒಂದು ಅಂಗಾಂಶದ ಪದರ ಹೈಮೇನಿಯಮ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.[೪೭] ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸಿಟ್ಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಆಸ್ಕೋಮೈಸಿಟ್ಗಳ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಕಾಯಗಳು ಕೆಲವು ವೇಳೆ ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳು ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.
ಹೈಫೆಯಾಗಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಘನರೂಪದ ಮೇಲ್ಮೈಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಮೇಲ್ಮೈಗಳ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಜಲೀಯ ವತಾವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಏಕೈಕ ಕೋಶಗಳಾಗಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಹೊರತೆಗೆಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಬೆಳವಣಿಗೆ ವಿಧಗಳು ಗಾತ್ರದ ಅನುಪಾತಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಮೆಲ್ಮೈ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.[೪೮] ಹೈಫಗಳು, ಸಮರ್ಥ ಮೇಲ್ಮೈಗಳು, ಒಳನುಗ್ಗುವ ದ್ರವ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಜೀವಕೋಶಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.[೪೯] ಅವುಗಳು ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಬೇಧಕ ಯಂತ್ರಗಳಂತಹ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ವಿನಿಯೋಗಿಸಬಲ್ಲವು; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಪೆಥೋಜೆನ್ ಮೆಗ್ನಪೋರ್ಥ್ ಗ್ರೈಸಿಯ ಬಗೆಯ ರಚಿಸುವಿಕೆಯು ಅಪ್ಪ್ರೆಸ್ಸೊರಿಯಮ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಹೀಗೆ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅದು ನಿಧಾನ ರಂಧ್ರ ಸ್ಥಾಪಿತ ಜೀವಕೋಶಗಳಿಗೆ ಹೊರತೆಗೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.[೫೦] ಅಪ್ರೆಸ್ಸೋರಿಯಮ್ನಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂದ ಒತ್ತಡವು, ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಂಡ ಬಾಹ್ಯ ತ್ವಚೆಯ ವಿರುದ್ಧ ನೇರವಾಗಿ 8 megapascals (1,200 psi)ಅತಿಕ್ರಮಿಸಬಲ್ಲವು.[೫೦] ತಂತುಗಳ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ನೆಮಟೋಡಸ್ ನ ಮೇಲ್ಮೈಗಳನ್ನು ಬೇಧಿಸಲು ಪಿಸಿಲೋಮೈಸಸ್ ಲಿಲಸಿನಸ್ ಸಮಾನ ಹೋಲಿಕೆಯ ರೂಪವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತದೆ.[೫೧]
ಅಪ್ಪ್ರಸ್ಸೋರಿಯಮ್ನಿಂದ ವಿನಿಯೋಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಒತ್ತಡವು ಶರೀರ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿತಗೊಂಡಿರುವ ಅದು ಗ್ಲಿಸರೋಲ್ ನಂತಹ ಓಸ್ಮೊಲೈಟ್ಸ ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವುದರಿಂದ ಅಂತರ್ಜೀವಕೋಶಗಳ ಟರ್ಗರನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.[೫೨] ಮಾರ್ಪಾಲಜಿಯ ಹೊಂದಿಕಗಳಂತೆ ಇವುಗಳು ಸಮಗ್ರವಾದ ಸಣ್ಣ ಕಣಗಳಂತಹ ಪೊಲಿಸಚ್ಚರೈಡ್ಗಳು, ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶಗಳು, ಕೊಬ್ಬುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಜೈವಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳು ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಸಂಗ್ರಹಕ್ಕೆ ರಹಸ್ಯ ವಾತಾವರಣದೊಳಗೆ ಜಲ ವಿಚ್ಛೇದನ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಕಿಣ್ವಗಳಿಂದ ಪೂರೈಸಲ್ಪಟ್ಟು, ಅತಿ ಚಿಕ್ಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಕಣಗಳೊಂದಿಗೆ ಅವುಗಳು ನಂತರ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಶದಂತೆ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.[೫೩][೫೪][೫೫] ನಾರು ಫಂಗಿಯ ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣಗಳು ಧ್ರುವದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ಒಂದೇ ದಿಕ್ಕಿನೊಳಗೆ ಚಾಚುವುದರಿಂದ- ಹೈಫಗಳ ತುದಿಯ (ಅಪೆಕ್ಸ್) ಮೇಲಿನ ದೀರ್ಘೀಕರಣದಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.[೫೬] ಫಂಗಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಬದಲಿ ಮೂಲಗಳು ಅಧಿಕ ಚಾಚುವಿಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವಂತಹ (ಅಂದರೆ, ಹೈಫಗಳ ತುದಿಯ ಕೆಳಗಿರುವ ಭಾಗಗಳು ಉದ್ದದಲ್ಲಿ ಚಾಚುವುದರಿಂದ) ಕೆಲವು ಎಂಡೋಫಿಟಿಕ್ ಫಂಗಿಗಳ[೫೭] ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅಣಬೆಗಳ ತೊಟ್ಟು ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾಗಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಹಳವಾಗಿ ಚಾಚುವುದರಿಂದ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ.[೫೮] ಫಂಗಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದೈಹಿಕ ಮತ್ತು ಮರುಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಜೀವಕೋಶಗಳ ಬಹುಕೋಶೀಯ ರೂಪಗಳು ರಚಿತವಾಗಿರುವಂತೆ- ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ [೫೯] ಆ ಲಕ್ಷಣವು ಹೊರತೆಗೆಯಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ- ಲೈಂಗಿಕ ಸ್ಪೋರ್ಸ್ಗಳ ಪ್ರಸಾರಕ್ಕೆ ಹಣ್ಣಿನ ಮುಖ್ಯ ಭಾಗಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ದ್ರವ್ಯ ಕೊಲೊನೈಜೇಶನ್ಗಳಿಗೆ ಶರೀರ ಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಅಂತರ್ಜೀವಕೋಶಗಳ ಸಂವಹನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[೬೦]
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ, ಫಂಗಿಗಳು ಚಯಾಪಚಯಗಳಿಗೆ ಇತರ ಜೀವಿಗಳಿಂದ ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸಿದ ಕಾರ್ಬನ್ ಮೇಲೆ ಏಕಮಾತ್ರ ನಂಬಿಕೆಯ ಜೀವಿಗಳು, ಹೆಟರೊಟ್ರೊಫ್ಸ್ಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಫಂಗಿಯ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಚಯಾಪಚಯ ಕೌಶಲ್ಯತೆಯು, ನೈಟ್ರೇಟ್, ಅಮೋನಿಯಾ, ಎಸಿಟೇಟ್, ಅಥವಾ ಎಥನೋಲ್ ಗಳಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಂತೆ, ಅಂಗಾಂಗಗಳ ಮೇಲ್ಮೈಯ ಹೋಲಿಕೆ ಇಲ್ಲದ ಸಾಲುಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಲು ಅವುಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.[೬೧][೬೨] ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಇದು ವರ್ಣದ್ರವ್ಯಗಳ ಕಡುಗಂದು ಅಥವಾ ಕಪ್ಪು ವರ್ಣದ್ರವ್ಯವು ಗಮ್ಮಾ ವಿಕಿರಣಗಳಂತೆ, ಅಯಾನೀಕಾರಕ ವಿಕಿರಣಗಳಿಂದ ಶಕ್ತಿ ಸಾರತತ್ವವನ್ನು ಹೀರುವಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವಹಿಸಬಹುದೆಂದು ತೋರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ; ಹೇಗಾದರೂ, ಈ ರೇಡಿಯೋಟ್ರೋಫಿಕ್ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೂಲವು ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲಿನ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳಿಗೆ ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಬಯೋಫಿಸಿಕಲ್ ಮತ್ತು ಬಯೋಕೆಮಿಕಲ್ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿಲ್ಲ.[೨೮] ಕಾಣಬಲ್ಲ ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲಕ CO೨ ಸ್ಥಿರೀಕರಣಕ್ಕೆ ಈ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಮಾನರೂಪತೆ ತಾಳುವುದೆಂದು, ಆದರೆ ಅಯಾನೀಕಾರಕ ವಿಕಿರಣಗಳ ಉಪಯೊಗಿಸುವಿಕೆಯ ಬದಲಾಗಿ ಶಕ್ತಿಯ ಮೂಲದಂತೆ ಎಂದು ಲೇಖಕರು ಊಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೬೩]
ಶಿಲೀಂದ್ರಗಳ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯು ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಇದು ಜೀವನಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಈ ಜೀವಿಗಳ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ನ ಒಳಗೆ ತಳಿಗಳ ವಿಕಾಸವನ್ನು ಪ್ರತಿಫಲಿಸುತ್ತದೆ.[೬೪] ಎಲ್ಲಾ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಮೂರನೆಯ ಭಾಗದಷ್ಟು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ವಿಧಗಳ ಮೂಲಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯು ಒಂದು ಜಾತಿಯ ಜೀವಿಗಳ ಜೀವನ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸರಿಯಾಗಿ-ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಿದ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಟೆಲಿಯೋಮೊರ್ಫ್ ಮತ್ತು ಅನಾಮೊರ್ಫ್ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.[೬೫] ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹಂತದ ವಾತಾವರಣದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಲೈಂಗಿಕ ಅಥವಾ ಅಲೈಂಗಿಕ ಸಂತಾನೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಬೀಜಕಗಳನ್ನು ಅಥವಾ ಬೀಜಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಪ್ರೊಪಾಗ್ಯುಲ್ಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ವ್ಯಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ.
ಸಸ್ಯೀಯ ಬೀಜಕಗಳ ಮೂಲಕ (ಕೊನಿಡಿಯಾ) ಅಥವಾ ಕವಕ ಜಾಲದ ವಿಭಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಅಲೈಂಗಿಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ; ಇದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ನೆಲೆಗೆ ಅಳವಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅಬೀಜ ಸಂತಾನದ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸರಣವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.[೬೬] "ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಇಂಪರ್ಫೆಕ್ಟಿ" (ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಅಥವಾ ಲೈಂಗಿಕ ಹಂತದ ಕೊರತೆಯಿರುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು) ಅಥವಾ ಡ್ಯುಟೆರೋಮೈಕೋಟಾ ಇದು ಆಚರಣೀಯ ಲೈಂಗಿಕ ಚಕ್ರದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.[೬೭]
ಅರೆವಿದಳನದ ಜೊತೆಗಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯು ಎಲ್ಲಾ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಫೈಲಾಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ (ಗ್ಲೊಮೆರೊಮೈಕೋಟಾವು ಇದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅಪವಾದವಾಗಿದೆ).[೬೮] ಇದು ಪ್ರಾಣಿಗಳಲ್ಲಿನ ಅಥವಾ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ಲೈಂಗಿಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯಿಂದ ಹಲವಾರು ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿದೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಗುಂಪುಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಕೂಡ ಭಿನ್ನತೆಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಲೈಂಗಿಕ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಗಳಲ್ಲಿನ ರೂಪವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಭಿನ್ನತೆಗಳ ಮೂಲಕ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ವಿಂಗಡನೆ ಮಾಡಲು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೬೯][೭೦] ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಗಳ ನಡುವಣ ಸಂಯೋಗದ ಪ್ರಯೋಗಗಳು ಜೈವಿಕ ಜಾತಿ ವಿಷಯದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಬಹುದು.[೭೦] ಪ್ರಮುಖವಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಗುಂಪು ಮಾಡುವಿಕೆಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಲೈಂಗಿಕ ರಚನೆಗಳು ಮತ್ತು ಬೀಜಕಗಳ ರೂಪವಿಜ್ಞಾನದ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬೀಜಕಗಳನ್ನು-ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ರಚನೆಗಳು, ಆಸ್ಕಿ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯಾಗಳು ಅನುಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಸ್ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಜಾತಿಗಳು ವಿರುದ್ಧವಾದ ಸಂಯೋಗ ಜಾತಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮಾತ್ರ ಸಂಯೋಗಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತವೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಇತರ ಜಾತಿಗಳು ಯಾವುದೇ ಇತರ ಜಾತಿ ಅಥವಾ ತನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೇ ಸಂಯೋಗ ಹೊಂದಬಹುದು ಮತ್ತು ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮೊದಲಿನ ಸಂಯೋಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಜಾತಿಗಳು ಹೆಟರೋಥಲ್ಲಿಕ್, ಮತ್ತು ಎರಡನೆಯದು ಹೊಮೋಥೆಲ್ಲಿಕ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೭೧]
ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ಜೀವನ ಚಕ್ರದಲ್ಲಿ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ (ಅಗುಣಿತ) ಮತ್ತು ಡಿಪ್ಲಾಯ್ಡ್ (ಜೋಡಿ ವರ್ಣತಂತುವಿನ) ಈ ಎರಡು ಹಂತಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ, ಸಮರ್ಥವಾದ ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಒಂದು ಅಂತರ್ಸಂಬಂಧಿತ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಹೈಫೆಗಳನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಂಯೋಗ ಹೊಂದುತ್ತವೆ; ಅನಸ್ಟೊಮೊಸಿಸ್ (ಅಡ್ಡಸೇರುವಿಕೆ) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಲೈಂಗಿಕ ಚಕ್ರದ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವಿಕೆಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಸ್ಗಳು ಒಂದು ಡೈಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಹಂತವನ್ನು ಹಾದುಹೋಗುತ್ತವೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪೋಷಕರಿಂದ ಆನುವಂಶಿಕವಾಗಿ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯು ಕೋಶಗಳ ಸಂಯೋಗದ ಮರುಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಗ ಹೊಂದಲ್ಪಡುವುದಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಹೈಫಲ್ ಕೋಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಇರಲ್ಪಡುತ್ತವೆ (ಹೆಟೆರೋಕಾರ್ಯೋಸಿಸ್ ಅನ್ನು ನೋಡಿ).[೭೨]
ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳಲ್ಲಿ, ಮೇಲ್ಮೈಯ (ಬೀಜಕವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಅಂಗಾಂಶದ ಮೇಲ್ಮೈ) ಡೈಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಹೈಫೆಯು ಒಂದು ಗುಣಲಕ್ಷಣದಿಂದ ಹೈಫಲ್ ನಡುತಡಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ಚಾಚ ಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಕೋಶ ವಿಭಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಚಾಚಿಕೆಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವು ಹೊಸದಾಗಿ ವಿಭಜನೆಗೊಂಡ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಗಳನ್ನು ತುದಿಯ ಮತ್ತು ತಳದ ಹೈಫಲ್ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಂತರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಸ್ಕಸ್ (ಆಸ್ಕಿ ಶಬ್ದದ ಬಹುವಚನ) ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯೋಗ್ಯಾಮಿ (ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸಂಯೋಜನ) ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಕಿಗಳು ಒಂದು ಆಸ್ಕೋಕಾರ್ಪ್ ಅಥವಾ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಕಾಯದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜನಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ಆಸ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯೋಗ್ಯಾಮಿಯು ಅರೆವಿದಳನ ಮತ್ತು ಆಸ್ಕೋಸ್ಪೋರ್ನ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಮರುಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸರಣದ ನಂತರ, ಆಸ್ಕೋಸ್ಪೋರ್ಗಳು ಕುಡಿಯೊಡೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಒಂದು ಹೊಸ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಕವಕಜಾಲವು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗುತ್ತದೆ.[೭೩]
ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಲೈಂಗಿಕ ಪುನರುತ್ಪಾದನೆಯು ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳ ಲೈಂಗಿಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿದೆ. ಸಮರ್ಥವಾದ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಹೈಫೆಯು ಒಂದು ಡೈಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಕವಕಜಾಲವನ್ನು ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಯೋಜನಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಡೈಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಹಂತವು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿದೆ, ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಸಸ್ಯೀಯವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಕವಕಜಾಲಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಕ್ಲಾಂಪ್ ಕನೆಕ್ಷನ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಂಗರಚನಾ ವಿನ್ಯಾಸವು ಪ್ರತಿ ಹೈಫಲ್ ಚಾಚಿಕೆಯ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳಲ್ಲಿನ ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸದೃಶವಾಗಿರುವ ಮೇಲ್ಮೈಗಳ ಜೊತೆಯಂತೆ, ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಲಾಂಪ್ ಕನೆಕ್ಷನ್ ಇದು ಕೋಶ ವಿಭಜನೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಡೈಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಹಂತವನ್ನು ಪ್ರತಿ ಹೈಫಲ್ ವಿಭಾಗದಲ್ಲಿ ತಳೀಯವಾಗಿ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುವ ಎರಡು ನ್ಯೂಕ್ಲಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನಿಯಂತ್ರಿತ ವರ್ಗಾವಣೆಗೆಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗುತ್ತದೆ.[೭೪] ಒಂದು ಬೇಸಿಡಿಯೋಕಾರ್ಪ್ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಡಿಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕ್ಲಬ್-ತರಹದ ರಚನೆಗಳು ಕಾರ್ಯೋಗ್ಯಾಮಿ ಮತ್ತು ಅರೆವಿದಳನದ ನಂತರ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಬೇಸಿಡಿಯೋಸ್ಪೋರ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ.[೭೫] ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಬೇಸಿಡಿಯೋಕಾರ್ಪ್ಗಳೆಂದರೆ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳು, ಆದರೆ ಅವುಗಳು ಕೂಡ ಇತರ ವಿಧಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ (ಮೊರ್ಫೊಲೊಜಿ (ರೂಪವಿಜ್ಞಾನ) ವಿಭಾಗವನ್ನು ನೋಡಿ).
ಗ್ಲೊಮೆರೋಮೈಸೀಟ್ಗಳಲ್ಲಿ (ಮೊದಲಿಗೆ ಜಿಗೋಮೈಸೀಟ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದ್ದವು), ಎರಡು ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಹೈಫೆಗಳು ಒಂದು ಗ್ಯಾಮೆಟಾಂಜಿಯಮ್ (ಗಮೀಟುಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಅಂಗ) ಎಂಬ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಕೋಶ ರಚನೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು ಒಂದು ಫಲವತ್ತಾದ ಗ್ಯಾಮೀಟ್ ಅನ್ನು-ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಅಂಗವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗ್ಯಾಮೆಟಾಂಜಿಯಮ್ ಇದು ಒಂದು ಜಿಗೋಸ್ಪೋರ್ನಲ್ಲಿ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತದೆ, ಜಿಗೋಸ್ಪೋರ್ ಇದು ಗ್ಯಾಮೀಟ್ಗಳ ಸಂಯೋಜನದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮಣವಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ದಪ್ಪನೆಯ-ಗೋಡೆಯ ಬೀಜಕವಾಗಿದೆ. ಜಿಗೋಸ್ಪೋರ್ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಅದು ಅರೆವಿದಳನದ ಕ್ರಿಯೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಹೈಫೆಯನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಡುತ್ತದೆ, ಅದು ನಂತರದಲ್ಲಿ ಅಲೈಂಗಿಕ ಸ್ಪೊರಾಂಜಿಯೋಸ್ಪೋರ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸ್ಪೊರಾಂಜಿಯೋಸ್ಪೋರ್ಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಪ್ರಸರಣಗೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಹೊಸದಾದ ತಳೀಯವಾಗಿ ಸದೃಶವಾದ ಹ್ಯಾಪ್ಲಾಯ್ಡ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಕವಕಜಾಲದಲ್ಲಿ ಮೊಳಕೆಯೊಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.[೭೬]
ಅಲೈಂಗಿಕ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ಎರಡೂ ಬೀಜಕಗಳು ಅಥವಾ ಸ್ಪೊರಾಂಜಿಯೋಸ್ಪೋರ್ಗಳು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ತಮ್ಮ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಶಕ್ತಿಯುತವಾದ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಮೂಲಕ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿ ಪ್ರಸರಣಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ವಿಸರ್ಜನವು ಮರುಉತ್ಪಾದನಾ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಿಂದ ಬೀಜಕಗಳ ಹೊರಹೋಗುವಿಕೆಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ ಹಾಗೆಯೇ ಗಾಳಿಯ ಮೂಲಕ ದೀರ್ಘ ದೂರದವರೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ಜೀವವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಯಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಬೀಜಕ ಮೇಲ್ಮೈ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು (ಹೈಡ್ರೋಫೋಬಿನ್ಗಳಂತಹ) ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಬೀಜಕ ವಿಸರ್ಜನಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.[೭೭] ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲವು ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬೀಜಕವನ್ನು-ಹೊಂದಿರುವ ಕೋಶಗಳ ವಿನ್ಯಾಸವು ಕೋಶದ ಗಾತ್ರದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರುವ ದ್ರವ್ಯಗಳಾಗಿ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಸ್ರವಿಕೆಗಳ ಸಮತೋಲನವು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಬೀಜಕಗಳ ಸಿಡಿಯುವ ವಿಸರ್ಜನೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ.[೭೮] ಬ್ಯಾಲ್ಲಿಸ್ಟೋಸ್ಪೋರ್ ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಏಕೈಕ ಬೀಜಕಗಳ ಬಲವಂತವಾದ ವಿಸರ್ಜನೆಯು ನೀರಿನ ಸಣ್ಣ ಬಿಂದುಗಳ (ಬುಲ್ಲರ್ನ ಬಿಂದು) ನಿರ್ಮಾಣವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅದು ಬೀಜಕಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬರಲ್ಪಟ್ಟಾಗ ೧೦,೦೦೦ g ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ವೇಗವರ್ಧನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ತನ್ನ ಚಿಮ್ಮುವಿಕೆಯ ವಿಸರ್ಜನೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ;[೭೯] ಅದರ ಅಂತಿಮ ಫಲಿತಾಂಶವೇನೆಂದರೆ ಬೀಜಕವು ೦.೦೧–೦.೦೨ cm ನಲ್ಲಿ ವಿಸರ್ಜನಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಗಾಳಿಯ ಕೆಳಗೆ ಗಿಲ್ಗಳಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮರಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬೀಳುವುದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾಗಿರುವಷ್ಟು ಅಂತರವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.[೮೦] ಪಫ್ಬಾಲ್ಗಳಂತಹ ಇತರ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಬೀಜಕಗಳ ಬಿಡುಗಡೆಗೆ ಒಂದು ಪರ್ಯಾಯವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಬಾಹಿಕ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಬಲಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಪಕ್ಷಿಗಳ ಗೂಡಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಕಪ್-ಆಕಾರದ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಕಾಯಗಳಿಂದ ಬೀಜಕಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಬೀಳುತ್ತಿರುವ ನೀರಿನ ಬಿಂದುವಿನ ಬಲವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೮೧] ಮತ್ತೊಂದು ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಯು ಸ್ಟಿಂಕೊರ್ನ್ಸ್ ಎಂಬ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳು ಉಲ್ಲಾಸಮಯ ಬಣ್ಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಬೀಜಕಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಕೀಟಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುವ ಕೊಳೆತ ವಾಸನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪಾಗಿವೆ.[೮೨]
ಅರೆವಿದಳನದ ಜೊತೆಗಿನ ನಿಯಮಿತವಾದ ಲೈಂಗಿಕ ಮರುಉತ್ಪಾದನೆಯ ಹೊರತಾಗಿ, ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಪೆನಿಸಿಲ್ಲಿಯಮ್ ಮತ್ತು ಆಸ್ಪರ್ಜಿಲ್ಲಸ್ ಜಾತಿಯಲ್ಲಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಶಿಲಿಂಧ್ರಗಳ ಕೋಶಗಳ ಹೈಫೆ ಮತ್ತು ಪ್ಲಾಸ್ಮೋಗ್ಯಾಮಿಗಳ ನಡುವಣ ಅನಸ್ಟೋಮೊಸಿಸ್ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಪ್ಯಾರಾಸೆಕ್ಷುವಲ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳ ಮೂಲಕ ಆನುವಂಶಿಕ ದ್ರವ್ಯಗಳನ್ನು ಪರಸ್ಪರ ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.[೮೩] ಪ್ಯಾರಾಸೆಕ್ಷುವಲ್ ಘಟನೆಗಳ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿತ ಮಹತ್ವವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಇತರ ಲೈಂಗಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗಿಂತ ಕೆಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರಬಹುದು. ಇದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜಾತಿಗಳ ಜೀವಿಗಳ ಹೈಬ್ರಿಡೈಸೇಷನ್ನಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು[೮೪] ಮತ್ತು ಇತರ ಜಾತಿಗಳ ನಡುವೆ ಹೈಬ್ರಿಡೈಸೇಷನ್ಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರಬಹುದು, ಅದು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವಿಕಾಸದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಘಟನೆಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿದೆ.[೮೫]
ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಮುಂಚಿನ ಜೀವ್ಯವಶೇಷದ ಮಾಹಿತಿಯು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ್ದಾಗಿದೆ. ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳ ನಡುವಿನ ಕೆಳ-ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕತೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಸಂಗತಿಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಅವು ಮೃದುವಾದ, ಮಾಂಸದಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾಗಿ ವಿಘಟನೆ ಹೊಂದಬಲ್ಲ ಅಂಗಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕೀಯ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಅವು ಆದ್ದರಿಂದ ಸುಲಭವಾಗಿ ಗೋಚರವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಶಿಲಿಂಧ್ರಗಳ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳು ಇತರ ಮೈಕ್ರೋಬ್ಗಳಿಂದ (ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿ) ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಷ್ಟಕರವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜೊತೆ ಸಂಯೋಜನ ಹೊಂದಿದಾಗ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೮೬] ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಪರ್ಮಿನರಲೈಸ್ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಸಸ್ಯ ಅಥವಾ ಪ್ರಾಣಿ ಸಮೂಹದಿಂದ ಪುನಃಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬರಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಈ ಮಾದರಿಗಳು ದಟ್ಟ-ವಿಭಾಗ ತಯಾರಿಗಳನ್ನು ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕ ಅಥವಾ ಸಂವಹನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋನ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕದ ಜೊತೆಗೆ ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೮೭] ಸಂಕೋಚನ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳು ಸುತ್ತುವರಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ವಿಕಾಸಗಳನ್ನು ಆಮ್ಲದ ಜೊತೆಗೆ ವಿಘಟಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅಭ್ಯಸಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಬೆಳಕನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅಥವಾ ಸ್ಕ್ಯಾನಿಂಗ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರೋನ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಮೇಲ್ಮೈಯ ವಿವರಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೮೮]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೊದಲಿನ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳು ಜೀವ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಕಾಲದವುಗಳಾಗಿವೆ, ಸುಮಾರು ೧,೪೩೦ million years ago (Ma); ಈ ಬಹುಕೋಶೀಯ ಜಲತಳ ಜೀವಿಗಳು ಸೆಪ್ಟಾದ ಜೊತೆಗೆ ಕಶಾಂಗ ವಿನ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಮತ್ತು ಬೇರೆ ಶಾಖೆಯೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.[೮೯] ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಧ್ಯಯನಗಳು (೨೦೦೯) ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಜೀವಿಗಳ ಪ್ರಚಲಿತತೆಯು ಸುಮಾರು ೭೬೦–೧೦೬೦ Ma ದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದಿತು ಎಂಬುದಾಗಿ ಸನಿಹವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿತವಾದ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ವಿಕಾಸದ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೋಲಿಕೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಂಡುಹಿಡಿದವು.[೯೦] ಪೇಲಿಯೋಜೊಯಿಕ್ ಕಾಲದ (೫೪೨–೨೫೧ Ma) ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜಲೀಯ ಜೀವಿಗಳಾಗಿವೆ ಎಂಬಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಕಶಾಂಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬೀಜಕಗಳಲ್ಲಿನ ಕೈಟ್ರಿಡ್ಗಳಿಗೆ ಸದೃಶವಾಗಿರುತ್ತವೆ.[೯೧] ಒಂದು ಜಲೀಯ ಜೀವಿಯಿಂದ ಒಂದು ಭೂಮಂಡಲದ ಜೀವನ ಶೈಲಿಯ ವಿಕಾಸವಾದದ ಅಳವಡಿಕೆಯು ಪೋಷಕಂಶಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಪರಾವಲಂಬಿಕೆ, ಸಪ್ರೋಬಿಸಮ್, ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲ ಮತ್ತು ಲೈಕೆನೈಸೇಷನ್ಗಳಂತಹ ವಿಘಟನಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳ ವೈವಿಧ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿಸಿತು.[೯೨] ಇತ್ತೀಚಿನ (೨೦೦೯) ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹೇಳುವುದೇನೆಂದರೆ ಆಸ್ಕೋಮೈಕೋಟಾದ ಪೂರ್ವಿಕ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯು ಸಪ್ರೋಬಿಸಮ್ ಆಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಲೈಕೆನೈಸೇಷನ್ ಘಟನೆಗಳು ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಸಂಭವಿಸಿವೆ.[೯೩]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಕ್ಯಾಂಬ್ರಿಯನ್ (೫೪೨–೪೮೮.೩ Ma) ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸಸ್ಯಗಳು ಜೀವತಳೆಯುವುದಕ್ಕೂ ಮುಂಚೆ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು.[೯೪] ವಿಸ್ಕೋನ್ಸಿನ್ನ (೪೬೦ Ma) ಆರ್ಡೋವಿಷಿಯನ್ ಕಾಲದಿಂದ ಸಂಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳಾದ ಹೈಫೆಗಳು ಮತ್ತು ಬೀಜಕಗಳು ಆಧುನಿಕ-ದಿನದ ಗ್ಲೊಮೆರೆಲ್ಗಳನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಸಂಪತ್ತುಗಳು ನಾಳೀಯ-ಅಲ್ಲದ ಪಾಚಿಯಂತಹ-ಗಿಡಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಒಳಗೊಂಡಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿತ್ತು.[೯೫] ಪ್ರೊಟೊಟ್ಯಾಕ್ಸಿಟ್ಗಳು, ಬಹುಶಃ ಒಂದು ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಅಥವಾ ಕಲ್ಲುಹೂವು ಆಗಿದ್ದ ಇದು ಸೈಲೂರಿಯನ್ ಅವಧಿಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅತ್ಯಂತ ಉದ್ದದ ಜೀವಿಗಳಾಗಿದ್ದವು. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳು ಡಿವೋನಿಯನ್ ಅವಧಿಯ ಪ್ರಾರಂಭದವರೆಗೆ (೪೧೬–೩೫೯.೨ Ma) ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಿವಾದವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳು ರಿನಿ ಚೆರ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿದ್ದವು, ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಜಿಗೋಮೈಕೋಟಾ ಮತ್ತು ಕೈಟ್ರಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಹೇರಳವಾಗಿದ್ದವು.[೯೪][೯೬][೯೭] ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಸರಿಸುಮಾರಾಗಿ ೪೦೦ Ma, ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟಾ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ಭಿನ್ನವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು,[೯೮] ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಆಧುನಿಕ ಜಾತಿಗಳು ಕಾರ್ಬಿನೋಫೆರಸ್ನ (ಪೆನ್ನಿಸಿಲ್ವೇನಿಯನ್, ೩೧೮.೧–೨೯೯ Ma) ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದವು.[೯೯]
ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳ-ತರಹದ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳು ದಕ್ಷಿಣ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಡೌಶಾಂಟೋ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೬೩೫–೫೫೧ Ma ದಿನಾಂಕದ ಹಿಂದೆ ಕಂಡುಬಂದವು.[೧೦೦] ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳು ಮೊದಲಿನ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಒಂದು ಘಟಕವಾಗಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ ಭೂಮಂಡಲದ ಜೀವ್ಯವಶೇಷದ ಅಂದಾಜು ಮಾದಲಾದ ವರ್ಷವು ೪೦೦ Ma ಆಗಿತ್ತು;[೧೦೧] ಈ ದಿನಾಂಕವು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ರಿನಿ ಚೆರ್ಟ್ನಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಪಾಲಿಯೋಪೈರೆನೊಮೈಸೀಟ್ಸ್ ಜಾತಿಯ ಒಂದು ಸ್ಪೊರೊಕಾರ್ಪ್ ಜೀವ್ಯವಶೇಷದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿತ್ತು.[೧೦೨] ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯದಾದ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕೀಯ ಲಕ್ಷಣದ ಜೊತೆಗಿನ ಆಧುನಿಕ-ದಿನಕ್ಕೆ ಸದೃಸವಾಗಿರುವ ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಗಳ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳೆಂದರೆ ಪಾಲಯಿನ್ಸಿಸ್ಟ್ರಸ್ , ಪೆನ್ಸಿಲ್ವೇನಿಯನ್ದಿಂದ ಒಂದು ಜರೀಗಿಡದ ಜೊತೆಗೆ ಪರ್ಮಿಲರೈಸ್ ಆಗಿ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.[೧೦೩] ಜೀವ್ಯವಶೇಷದಲ್ಲಿನ ವಿರಳವಾದ ದಾಖಲೆಗಳೆಂದರೆ ಹೊಮೊಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಸ್ಗಳು (ಒಂದು ಟ್ಯಾಕ್ಸನ್ ಇದು ಅಗಾರಿಕೋಮೈಸೀಟ್ಸ್ನ ಮಶ್ರೂಮ್-ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಜಾತಿಗಳಿಗೆ ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿದೆ). ಎರಡು ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳಾಗಿ-ಸಂರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮಾದರಿಗಳು ತೋರ್ಪಡಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ ಮೊದಲಿಗೆ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಮಶ್ರೂಮ್-ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು (ಅಪ್ರಚಲಿತ ಜಾತಿಗಳಾದ ಆರ್ಕಿಯೋಮರಸ್ಮಿಯಸ್ ಲೆಗ್ಲೆಟ್ಟಿ ) ಕ್ರಿಟೀಷಿಯಸ್ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ೯೦ Ma ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದವು.[೧೦೪][೧೦೫]
ಪರ್ಮಿಯನ್-ಟ್ರಯಾಸಿಕ್ ಎಕ್ಸ್ಟಿಂಕ್ಷನ್ ಘಟನೆಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ (೨೫೧.೪ Ma), ಒಂದು ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಶಲಾಕೆಯು (ಇದು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ನೀರಿನ ಸಂಚಯದಲ್ಲಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಬೀಜಕಗಳ ಒಂದು ಅಪಾರವಾದ ವಿಪುಲತೆಯಲ್ಲಿ ಇವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗಿದೆ) ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಸೂಚಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಬಲವಾದ ಜೀವಿ ವಿಧಗಳಾಗಿದ್ದವು, ಅವು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೊರಕುತ್ತಿದ್ದ ಜೀವ್ಯವಶೇಷಗಳ ದಾಖಲೆಗಳ ಸರಿಸುಮಾರು ೧೦೦% ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.[೧೦೬] ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಲ್ಗಲ್ ಜಾತಿಗಳ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ಬೀಜಕಗಳಿಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಶಿಲಿಂಧ್ರಗಳ ಬೀಜಕಗಳ ಅನುಪಾತವು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವುದಕ್ಕೆ ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ,[೧೦೭] ಶಲಾಕೆಗಳು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಕಂಡುಬರುವುದಿಲ್ಲ,[೧೦೮][೧೦೯] ಮತ್ತು ಇತರ ಹಲವಾರು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಪರ್ಮಿಯನ್-ಟ್ರಯಸಿಕ್ ಮಿತಿಯೊಳಗಡೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ.[೧೧೦]
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಸಸ್ಯಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ಅವುಗಳು ಒಪಿಸ್ಟೋಕೊಂಟ್ನ ಮೊನೊಫೈಲೆಟಿಕ್ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೧೧೧] ಅಣುಗಳ ಜಾತಿವಿಕಾಸವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡ ಒಂದು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಶಿಲಿಂಧ್ರಗಳ ಒಂದು ಮೊನೊಫೈಲೆಟಿಕ್ ಮೂಲವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತವೆ.[೩೭] ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಡಿಎನ್ಎ ಹೋಲಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವರ್ಗೀಕರಣವು ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವಿಕೆಯ ಒಂದು ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತದ ಈ ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಹಳೆಯದಾದ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವೇಳೆ ರೂಪವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾದ ಕಡಿಮೆ ಭೇದಾತ್ಮಕ ವಿಧಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸಂಯೋಗಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಜೈವಿಕ ಜಾತಿಗಳ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾದ ವಿಂಗಡನೆಗಳು ಅನೂರ್ಜಿತಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೧೧೨]
ಹೆಚ್ಚಿನ ವರ್ಗೀಕರಣದ ಮಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯಾದ ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗಳು ಮೇಲೆ ಹೋದಂತೆಲ್ಲಾ ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಪುನರಾವರ್ತಿತವಾದ ಹೆಸರು ಬದಲಾವಣೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿವೆ. ಸಂಶೋಧಕರುಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಏಕೀಕೃತ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಿರವಾದ ನಾಮಕರಣ ಪೃವೃತ್ತಿಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಿರೀಕರಿಸುವ ಮತ್ತು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವ ಪೃವೃತ್ತಿಗಳು ಪ್ರಚಲಿತಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿವೆ.[೩೭][೧೧೩] ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜಾತಿಗಳೂ ಕೂಡ ಅವುಗಳ ಜೀವನ ಚಕ್ರ ಮತ್ತು ಪುನರುತ್ಪಾದನೆಯ ವಿಧಾನ (ಲೈಂಗಿಕ ಅಥವಾ ಅಲೈಂಗಿಕ) ಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬಹುವಿಧದ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು. ಇಂಡೆಕ್ಸ್ ಫಂಗೋರಮ್ ಮತ್ತು ಐಟಿಐಎಸ್ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜಾತಿಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತದ ಹೆಸರುಗಳ ಯಾದಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಪಡಿಸುತ್ತವೆ (ಹಳೆಯ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳ ಉಲ್ಲೆಖವನ್ನೂ ಕೂಡ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುತ್ತವೆ).
ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ೨೦೦೭ ರ ವಿಂಗಡನೆಯು ಹಲವಾರು ಡಜನ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಇತರ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಜೀವಿವರ್ಗೀಕರಣಶಾಸ್ತ್ರಗಳ ಮೇಲಿನ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ-ಪ್ರಮಾಣದ ಸಂಘಟಿತ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ.[೩೭] ಇದು ಏಳು ಫೈಲಾಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು - ಆಸ್ಕೋಮೈಕೊಟಾ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ- ಇವುಗಳು ಉಪಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಡೈಕಾರ್ಯಾವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಒಂದು ವಿಭಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಕೆಳಗಿನ ಕ್ಲ್ಯಾಡೋಗ್ರಾಮ್ (ಜಾತಿವಿಕಾಸದ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸುವ ಒಂದು ಮರದ ಚಿತ್ರ) ಪ್ರಮುಖ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಟಾಕ್ಸಾ ಮತ್ತು ಒಪಿಸ್ಟೋಕೊಂಟ್ ಮತ್ತು ಯುನಿಕೊಂಟ್ ಜೀವಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅವುಗಳ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಮರದ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ವಿಭಾಗಗಳ (ಶಾಖೆಗಳ) ಉದ್ದವು ಬೆಳವಣಿಗಾತ್ಮಕ ಅಂತರಗಳಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣಾನುಗುಣವಾಗಿಲ್ಲ.
ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಫೈಲಾಗಳು (ಕೆಲವು ವೇಳೆ ವಿಭಾಗಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ) ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಅವುಗಳ ಲೈಂಗಿಕ ಪುನರುತ್ಪಾದನೆಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ, ಏಳು ಫೈಲಾಗಳು ಇವೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ: ಮೈಕ್ರೋಸ್ಪೋರಿಡಿಯಾ, ಕೈಟ್ರಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ, ಬ್ಲಾಸ್ಟೋಕ್ಲಾಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ, ನಿಯೋಕಾಲ್ಲಿಮಸ್ಟಿಗೋಮೈಕೋಟಾ, ಗ್ಲೋಮೆರೋಮೈಕೋಟಾ, ಆಸ್ಕೋಮೈಕೋಟಾ, ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ.[೩೭]
ಮೈಕ್ರೋಸ್ಪೋರಿಡಿಯಾ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಮತ್ತು ಪ್ರೋಟಿಸ್ಟ್ (ಏಕಕೋಶ ಜೀವಿ) ಏಕಕೋಶೀಯ ಪರಾವಲಂಬಿಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಲದವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಎಂಡೋಬಯೋಟಿಕ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದ (ಇತರ ಜಾತಿಗಳ ಅಂಗಾಂಶದೊಳಗಡೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುವ ಜೀವಿ) ವಿಕಾಸಗೊಳ್ಲಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಜಾತಿವಿಕಾಸದ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ.[೯೧][೧೧೪] ಮೈಕ್ರೋಸ್ಪೊರಿಡಿಯಾಗಳು ನಿಜವಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಸಹೋದರಿ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿವೆ, ಅಂದರೆ, ಅವುಗಳು ಪರಸ್ಪರರ ವಿಕಾಸದ ಸಂಬಂಧಿಗಳಾಗಿವೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ೨೦೦೬ ರ ಒಂದು ಅಧ್ಯಯನವು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿತು.[೧೧೫] ಈ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಅವರ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವಿಂಗಡನೆಯ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹಿಬ್ಬೆಟ್ ಮತ್ತು ಕೊಲೀಗ್ಸ್ ಸೂಚಿಸಿದರು, ಮತ್ತು ಆದಾಗ್ಯೂ ಮೈಕ್ರೋಸ್ಪೊರಿಡಿಯಾಗಳು ಫೈಲಮ್ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಿದರೂ ಕೂಡ, ಈ ಗುಂಪಿನೊಳಗೆ ವಿಕಾಸಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿತು.[೩೭]
ಕೈಟ್ರಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ಕೈಟ್ರಿಡ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ವಿಭಾಗಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಕೈಟ್ರಿಡ್ಗಳು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರನ್ನು ತಮ್ಮನ್ನು ಪ್ರೋಟಿಸ್ಟ್ (ಏಕಕೋಶ ಜೀವಿ)ಗಳು ಎಂದು ವಿಂಗಡನೆ ಮಾಡುವಂತೆ ಮಾಡುವ ಏಕೈಕ ಕಶಾಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಜಲೀಯ ಹಂತಗಳ (ಪದರಗಳ) ಮೂಲಕ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಚಲನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುವ ಚಲಜೀವಕಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ರೈಬೋಸೋಮ್ಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಆರ್ಎನ್ಎ ಅನುಕ್ರಮಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಅಣುಗಳ ಜಾತಿವಿಕಾಸವಾದಗಳು ಸೂಚಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ, ಕೈಟ್ರಿಡ್ಗಳು ಇತರ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಫೈಲಾಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂಲಭೂತ ಗುಂಪುಗಳಾಗಿವೆ, ಇವುಗಳು ಪ್ಯಾರಾಫಿಲಿ ಅಥವಾ ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಪಾಲಿಫಿಲಿಗಳ ಸೂಚ್ಯ ಸಾಕ್ಷ್ಯಗಳ ಜೊತೆಗಿನ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.[೯೧]
ಬ್ಲಾಸ್ಟೋಕ್ಲಾಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ಮೊದಲಿಗೆ ಕೈಟ್ರೀಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ ಗುಂಪಿನ ಒಂದು ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದ ಒಂದು ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಇತ್ತೀಚಿನ ಅಣುಗಳ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಅಲ್ಟ್ರಾವಿನ್ಯಾಸೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು, ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬ್ಲಾಸ್ಟೋಕ್ಲಾಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ ಅನ್ನು ಜೈಗೋಮೈಕೋಟಾ, ಗ್ಲೋಮೆರೋಮೈಕೋಟ, ಮತ್ತು ಡೈಕಾರ್ಯಾ (ಆಸ್ಕೋಮೈಕೋಟ ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾ) ಇವುಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಸಹೋದರಿ ಏಕಮೂಲ ವರ್ಗವಾಗಿ ಭಾವಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಬ್ಲಾಸ್ಟೋಕ್ಲಾಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ವಿಘಟನೆಯಾಗಬಲ್ಲ ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಸಪ್ರೋಟ್ರೋಫ್ಗಳಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ಅವು ಎಲ್ಲಾ ಯುಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಗುಂಪುಗಳ ಪರಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಯುಗ್ಮಜೀಯ ಅರೆವಿದಳನವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಅವುಗಳ ಸನಿಹದ ಸಂಬಂಧಿತಗಳಾದ ಕೈಟ್ರಿಡ್ಗಳಂತೆ ಅಲ್ಲದೇ, ಬ್ಲಾಸ್ಟೋಕ್ಲಾಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ಸ್ಪೋರಿಕ್ ಅರೆವಿದಳನಕ್ಕೆ ಮೊರೆಹೋಗುತ್ತವೆ.[೯೧]
ನಿಯೋಕಾಲ್ಲಿಮಸ್ಟಿಗೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ಮೊದಲಿಗೆ ಫೈಲಮ್ ಕೈಟ್ರಿಡೊಮೈಕೋಟಾದ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ಈ ಸಣ್ಣ ಫೈಲಮ್ನ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಆನರೋಬಿಕ್ ಜೀವಿಗಳಾಗಿವೆ, ಇವುಗಳು ದೊಡ್ಡದಾದ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿ ಸಸ್ತನಿಗಳ ಪಚನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಸಂಭಾವ್ಯವಾಗಿ ಇತರ ಭೂಮಂಡಲದ ಮತ್ತು ಜಲೀಯ ವಾತಾವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳು ಮೈಟೋಕಾಂಡ್ರಿಯಾದ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಆದರೆ ಮೈಟೋಕಾಂಡ್ರಿಯಲ್ ಮೂಲಗಳ ಹೈಡ್ರೋಜೆನೋಸೋಮ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಸಂಬಂಧಿತ ಕೈಟ್ರಿಡ್ಗಳಂತೆ, ನಿಯೋಕಾಲ್ಲಿಮಸ್ಟಿಗೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಯ ಯುನೈಫ್ಲಾಜೆಲೇಟ್ ಅಥವಾ ಪಾಲಿಫ್ಲಾಜೆಲೇಟ್ಗಳ ಚಲಜೀವಕಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ.[೩೭]
ಗ್ಲೋಮೆರೋಮೈಕೋಟಾ ಗುಂಪಿನ ಸದಸ್ಯರುಗಳು ಅರ್ಬ್ಯುಸ್ಕುಲರ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದನೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಇದು ಒಂದು ವಿಧದ ಸಂಯುಕ್ತಜೀವನವಾಗಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಹೈಫೆಯು ಸಸ್ಯದ ಬೇರಿನ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಅತಿಕ್ರಮಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಎರಡೂ ಜಾತಿಗಳು ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿದ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಪೂರೈಕೆಯಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಗ್ಲೋಮೆರೋಮೈಕೋಟಾ ಜಾತಿಗಳು ಅಲೈಂಗಿಕವಾಗಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ.[೬೮] ಗ್ಲೋಮೆರೋಮೈಕೋಟಾ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳ ನಡುವಣ ಸಹಜೀವನದ ಸಂಘಟನೆಯು ಸುಮಾರು ೪೦೦ ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಹಿಂದಿನದಾಗಿದೆ.[೧೧೬] ಜಿಗೋಮೈಕೋಟಾದ ಮೊದಲ ಭಾಗ (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ’ಸಕ್ಕರೆ’ ಮತ್ತು ’ಪಿನ್’ ಮೊಲ್ಡ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ), ಗ್ಲೊಮೆರೋಮೈಕೋಟಾಗಳು ೨೦೦೧ ರಲ್ಲಿ ಫೈಲಮ್ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದಲ್ಪಟ್ಟವು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಹಳೆಯದಾದ ಫಲಮ್ ಜಿಗೊಮೈಕೋಟಾಕ್ಕೆ ಬದಲಾಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.[೧೧೭] ಜಿಗೋಮೈಕೋಟಾ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಗ್ಲೊಮೆರೊಮೈಕೋಟಾ ಗುಂಪಿಗೆ ಪುನಃ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಅಥವಾ ಉಪಫೈಲಾ ಇನ್ಸರ್ಟೇಟ್ ಸೆಡಿಸ್ ಮ್ಯುಕೋರೊಮೈಕೋಟಿನಾ, ಕಿಕ್ಸೆಲ್ಲೊಮೈಕೊಟಿನಾ, ಜೂಪಾಗೋಮೈಕೊಟಿನಾ, ಮತ್ತು ಎಂಟೊಮೊಪ್ಥೊರೊಮೈಕೊಟಿನಾಗಳಿಗೆ ಪುನಃ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.[೩೭] ಜಿಗೋಮೈಕೋಟಾದಲ್ಲಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಕೆಲವು ಸರಿಯಾಗಿ-ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಉದಾಹರಣೆಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ - ಕಪ್ಪು ಬ್ರೆಡ್ ಮೋಲ್ಡ್ (ರಿಜೋಪಸ್ ಸ್ಟೊಲಿನಿಫೆರ್ ), ಮತ್ತು ಪಿಲೊಬೊಲುಸ್ ಜಾತಿಗಳು -ಇವುಗಳು ಗಾಳಿಯ ಮೂಲಕ ಹಲವಾರು ಮೀಟರ್ಗಳವರೆಗೆ ಬೀಜಕಗಳನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸುತ್ತವೆ.[೧೧೮] ವೈದ್ಯಕೀಯವಾಗಿ ಪ್ರಸ್ತುತವಾದ ಜಾತಿಗಳು ಮ್ಯುಕರ್ , ರಿಜೋಮ್ಯುಕರ್ , ಮತ್ತು ರಿಜೋಪಸ್ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
ಆಸ್ಕೋಮೈಕೋಟಾ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಯಾಕ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಯುಮೈಕೋಟದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ದೊಡದಾದ ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದ ಗುಂಪನ್ನು ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.[೩೬] ಈ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಆಸ್ಕೋಸ್ಪೋರ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಅರೆವಿದಳನ ಬೀಜಕಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಆಸ್ಕಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಕೋಶದ-ತರಹದ ವಿನ್ಯಾಸದ ಜೊತೆಗೆ ಸಂಯೋಜಿತಗೊಂಡಿರಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ಫೈಲಮ್ ಮೊರೆಲ್ಗಳು (ಖಾದ್ಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು), ಕೆಲವು ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳು ಮತ್ತು ಗೆಡ್ಡೆ ಅಣಬೆಗಳು, ಏಕೈಕ-ಕೋಶೀಯ ಯೀಸ್ಟ್ಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಸ್ಯಾಕ್ಕೊರೊಮೈಸೀಸ್ , ಕ್ಲುಯ್ವೆರೋಮೈಸೀಸ್ , ಪಿಚಿಯಾ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಂಡಿಡಾ ಗಳ ಜಾತಿಗಳು), ಮತ್ತು ಸಪ್ರೋಟ್ರೊಫ್ಗಳು, ಪರಾವಲಂಬಿಗಳು, ಮತ್ತು ವಿಘಟನೆ ಹೊಂದಬಲ್ಲ ಸಂಯುಕ್ತಜೀವಿಗಳಂತೆ ಜೀವಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಲವಾರು ತಂತುಗಳುಳ್ಳ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ತಂತುಗಳುಳ್ಳ ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಮತ್ತು ಅತ್ಯಂತ ಮುಖ್ಯ ಜಾತಿಗಳು ಆಸ್ಪೆರ್ಜಿಲಸ್ , ಪೆನ್ಸಿಲ್ಲಿಯಮ್ , ಫ್ಯುಸಾರಿಯಮ್ , ಮತ್ತು ಕ್ಲಾವಿಸೆಪ್ಸ್ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಹಲವಾರು ಆಸ್ಕೊಮೈಸೀಟ್ ಜಾತಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಅಲೈಂಗಿಕ ಪುನರುತ್ಪಾದನೆಯ ಮೊರೆ ಹೋಗಿರುವುದನ್ನು ವೀಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ (ಅವು ವಿಕೃತ ರೂಪಾಂತರದ ಜಾತಿಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ), ಆದರೆ ಅಣುಗಳ ಮಾಹಿತಿಗಳ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಆಸ್ಕೋಮೈಕೋಟಾದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಸಂಬಂಧಿತವಾದ ಟೆಲಿಯೋಮೊರ್ಫ್ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದೆ.[೧೧೯] ಕೋಶದ-ತರಹದ ಆಸ್ಕಸ್ನ ಒಳಗೆ ಅರೆವಿದಳನದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಕಾರಣ, ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳು ತಳಿವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಆನುವಂಶಿಕತೆಗಳ (ಅಂದರೆ ನ್ಯುರೊಸ್ಪೊರಾ ಕ್ರಾಸಾ ) ವಿವರಣಾತ್ಮಕ ಮೂಲತತ್ವಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಿವೆ.[೧೨೦]
ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಕೋಟಾದ ಸದಸ್ಯರುಗಳು, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕ್ಲಬ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಬೇಸಿಡಿಯಾ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಕ್ಲಬ್-ತರಹದ ಕಾಂಡಗಳ ಮೇಲೆ ಬೇಸಿಡಿಯೋಸ್ಪೋರ್ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮಿಯೋಸ್ಪೋರ್ಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳು ಈ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಬೀಜಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೋಗಕಾರಕಗಳಾದ ರಸ್ಟ್ (ಬೂಸ್ಟ್) ಮತ್ತು ಕಾಡಿಗೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಕೂಡ ಈ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರುತ್ತವೆ. ಇತರ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಗಳು ಮುಸುಕಿನ ಜೋಳದ ರೋಗಕಾರಕ ಯುಸ್ಟಿಲಾಗೋ ಮೈಡಿಸ್ ,[೧೨೧] ಮಾಲಾಸ್ಸೆಜಿಯಾ ಜಾತಿಯ ಮಾನವ ರಕ್ಷಣಾ ಜಾತಿಗಳು,[೧೨೨] ಮತ್ತು ಅವಕಾಶ ಗ್ರಾಹಕ ಮಾನವ ರೋಗಕಾರಕ ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕೊಕಸ್ ನಿಯೋಫೊರ್ಮನ್ಸ್ ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೧೨೩]
ರೂಪವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಜೀವನ ಶೈಲಿಗಳಲ್ಲಿನ ಸಾದೃಶ್ಯತೆಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಲೋಳೆ ಜೀವಿಗಳು (ಮೈಕ್ಸೋಮೈಸೀಟ್ಗಳು) ಮತ್ತು ನೀರು ಜೀವಿಗಳು (ಓಮಿಸೈಟ್ಗಳು) ಮೊದಲಿಗೆ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದವು. ನಿಜವಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಂತಲ್ಲದೇ ಈ ಜೀವಿಗಳ ಕೋಶ ಗೋಡೆಗಳು ಸೆಲ್ಯುಲೋಸ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೈಟಿನ್ನ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಲೋಳೆ ಜೀವಿಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಂತೆ ಏಕಪಾರ್ಶ್ವಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಅಮೀಬೊಜೊವಾದಲ್ಲಿ ಸಂಯೋಜಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ನೀರು ಜೀವಿಗಳು ಜೋಡಿ ವರ್ಣತಂತುವಿನ ದ್ವಿಪಾರ್ಶ್ವಕಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಕ್ರೊಮಾಲ್ವೆಲೇಟ್ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ನಲ್ಲಿ ಗುಂಪುಗೂಡಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ನೀರು ಜೀವಿಗಳು ಅಥವಾ ಲೋಳೆ ಜೀವಿಗಳು ಯಾವೊಂದೂ ಕೂಡ ನಿಜವಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಗೆ ಸನಿಹವಾಗಿ ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿಲ್ಲ, ಮತ್ತು, ಆದ್ದರಿಂದ, ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಅವುಗಳನ್ನು ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಗೆ ಸೇರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಓಮಿಸೈಟ್ಗಳ ಮತ್ತು ಮೈಕ್ಸೋಮೈಸೀಟ್ಗಳ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಈಗಲೂ ಕೂಡ ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರ ಅಧ್ಯಯನ ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಾಹಿತ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೧೨೪]
ನ್ಯೂಕ್ಲಿಅರಿಡ್ಗಳು, ಪ್ರಸ್ತುತದಲ್ಲಿ ಕೊನೊಜೋವಾದಲ್ಲಿ ಗುಂಪುಗೂಡಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಇದು ಯುಮೈಸೀಟ್ ಕ್ಲೇಡ್ನ ಒಂದು ಸಹೋದರಿ ಗುಂಪಾಗಿರಬಹುದು, ಮತ್ತು ಹಾಗಾಗಿ ವಿಸ್ತೃತವಾದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ನಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡಬಹುದು.[೧೨೫]
ಆದಾಗ್ಯೂ ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಅಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಪ್ರತಿ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿಯೂ ಸಂಭವಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಭೂಮಂಡಲದ (ಮತ್ತು ಕೆಲವು ನೀರಿನ) ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾದ ವಿಭಜಕಗಳಾಗಿವೆ, ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಜೈವಿಕ ಭೂರಾಸಾಯನಿಕ ಚಕ್ರಗಳಲ್ಲಿ[೧೨೬] ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಆಹಾರ ವೆಬ್ಗಳಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಯಾತ್ಮಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಭಜಕಗಳಾಗಿ ಅವುಗಳು ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಸಪ್ರೋಟ್ರೋಫ್ಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಯುಕ್ತಜೀವಿಗಳು ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಅಜೈವಿಕ ಅಣುಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ತವೆ, ಅವು ನಂತರ ಸಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂವರ್ಧನ ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಪುನಃ-ಪ್ರವೇಶಪಡೆಯುತ್ತವೆ.[೧೨೭][೧೨೮]
ಹಲವಾರು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಆದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಅಲ್ಲದ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಸಂಯುಕ್ತಜೀವನದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.[೧೨೯][೧೩೦][೧೩೧] ಈ ಪರಸ್ಪರ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಸ್ವಭಾವದಲ್ಲಿ ಪರಸ್ಪರ ವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿವರ್ತಿಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಅಥವಾ ಸಹಜೀವಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ದೃಷ್ಟಾಂತದಲ್ಲಿ ಸಮೂಹಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟ ಉಪಯೋಗಕರವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ.[೧೩೨][೧೩೩][೧೩೪]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲ l ಸಸ್ಯಗಳ ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ನಡುವಣ ಸಂಯುಕ್ತಜೀವನವು ಹೆಚ್ಚು ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟ ಸಸ್ಯ-ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಸಹಜೀವನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ನಿರಂತರತೆಯಲ್ಲಿ ಗಣನಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ; ಎಲ್ಲಾ ಸಸ್ಯಗಳ ಜಾತಿಗಳ ೯೦% ಜಾತಿಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಅವು ತಮ್ಮ ಉಳಿವಿಗೋಸ್ಕರ ಈ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ.[೧೩೫]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲ ಸಹಜೀವನವು ಕನಿಷ್ಠಪಕ್ಷ ೪೦೦ ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ತಾರೀಖಿನಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ.[೧೧೬] ಇದು ಅನೇಕೆ ವೆಳೆ ಸಸ್ಯಗಳ ಅಜೈವಿಕ ಮಿಶ್ರಣಗಳ, ಅಂದರೆ ಈ ರೀತಿಯ ಮೂಲ ಸಸ್ಯ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಕಡಿಮೆ ಸಾಂದ್ರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಣ್ಣಿನಿಂದ ನೈಟ್ರೇಟ್ ಮತ್ತು ಫಾಸ್ಪೇಟ್ ಹೀರಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.[೧೨೭][೧೩೬] ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಸಹವರ್ತಿಗಳು ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್ಗಳ ಮತ್ತು ಇತರ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಸಸ್ಯದಿಂದ-ಸಸ್ಯಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಕೂಡ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲ ಸಮುದಾಯಗಳು "ಸಾಮಾನ್ಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲ ಸಂಪರ್ಕಜಾಲಗಳು" ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೧೩೭] ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ದೃಷ್ಟಾಂತವೆಂದರೆ ಮೈಕೋ-ಹೆಟೆರೋಟ್ರೋಫಿ, ಅಂದರೆ ಸಸ್ಯವು ತನ್ನ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಸಹವರ್ತಿಯ ಮೂಲಕ ಅದರ ಎಲ್ಲ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಸಸ್ಯವು ಶಿಲೀಂಧ್ರವನ್ನು ಪರಾವಲಂಬನವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.[೧೩೮] ಕೆಲವು ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಜಾತಿಗಳು ಬೇರುಗಳು, ಕಾಂಡಗಳು, ಮತ್ತು ಎಲೆಗಳ ಒಳಗೆ ಅಂಗಾಂಶಗಳನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಅಂತಹ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಅಂತಸ್ಸಸ್ಯಗಳು (ಎಂಡೋಫೈಟ್ಗಳು) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೧೩೯] ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲಕ್ಕೆ ಸಾದೃಶ್ಯವಾಗಿ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಅಂತಸ್ಸಸ್ಯ ಕೊಲೊನೈಸೇಷನ್ ಇದು ಎರಡೂ ಸಹಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಉಪಯೋಗಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ; ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹುಲ್ಲುಗಳ ಅಂತಸ್ಸಸ್ಯಗಳು ಸಸ್ಯಾಹಾರಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಇತರ ವಾತಾವರಣದ ಒತ್ತಡಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳ ಸಮೂಹ ವರ್ಧಿತ ಪ್ರತಿರೋಧಕತೆಯನ್ನು ಹಂಚುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಸಸ್ಯದಿಂದ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ವಸತಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೧೪೦]
ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳು (ಲೈಕನ್) ಆಲ್ಗೆ ಅಥವಾ ಸೈನೋಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ (ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ "ಫೋಟೋಬಿಯೊಂಟ್ಸ್" ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ) ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ (ಹೆಚ್ಚು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಸ್ಕೋಮೈಸೀಟ್ಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಾತಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೇಸಿಡಿಯೋಮೈಸೀಟ್ಗಳ ಕೆಲವು ಜಾತಿಗಳು) ನಡುವಣ ಸಂಯುಕ್ತಜೀವಿಗಳ ಸಂಬಂಧದ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಅದರಲ್ಲಿಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ಒಂದು ಅಂಗಾಶದಲ್ಲಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಫೋಟೋಬಿಯಂಟ್ ಕೋಶಗಳು ಸಂಯೋಜನಗೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.[೧೪೧] ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳು ಎಲ್ಲಾ ಭೂಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಪ್ರತಿ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಮಣ್ಣಿನ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ,[೧೪೨] ಮತ್ತು ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶ, ಉನ್ನತ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶ, ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಳೆ ಬೀಳುವ ಮರುಭೂಮಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ತೀವ್ರವಾದ ವಾತಾವರಣಗಳಲ್ಲಿನ ಪ್ರಬಲವಾದ ಜೀವಿಗಳ ವಿಧಗಳಾಗಿವೆ.[೧೪೩] ಅವುಗಳು ಬರಿಯ ಮಣ್ಣು, ಕಲ್ಲುಗಳು, ಮರದ ತೊಗಟೆ, ಹಲಗೆ, ಶೀತವಲಯದ ವರಟೆ ಮತ್ತು ಎಲೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಲಾಗದ ಮೇಲ್ಮೈಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಥವಾಗಿರುತ್ತವೆ.[೧೪೪] ಶಿಲೀಂಧ್ರಮೂಲಗಳಲ್ಲಿರುವಂತೆ, ಫೋಟೋಬಿಯಂಟ್ಗಳು ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಸಕ್ಕರೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಬೋಹೈಡ್ರೇಟ್ಗಳನ್ನು (ಶರ್ಕರ ಪದಾರ್ಥ) ನೀಡುತ್ತವೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಲವಣಗಳು ಮತ್ತು ನೀರನ್ನು ದೊರಕುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಎರಡೂ ಸಂಯುಕ್ತ ಜೀವಿಗಳ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ಎಷ್ಟು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಸಂಯೋಜನಗೊಳ್ಳಲ್ಪಟ್ಟಿವೆಯೆಂದರೆ ಅವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಂದೇ ಏಕೈಕ ಜೀವಿಯಂತೆ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ; ಹೆಚ್ಚಿನ ದೃಷ್ಟಾಂತಗಳಲ್ಲಿ ಫಲಿತಾಂಶವಾಗಿ ಕಂಡುಬರುವ ಜೀವಿಯು ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಅಂಶಗಳಿಂದ ಬಹಳವಾಗಿ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಲೈಕೆನೈಸೇಷನ್ (ಕಲ್ಲು ಹೂವು ಮಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ) ಇದು ಪೋಷಣೆಯ ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ; ೧೭,೫೦೦ ಮತ್ತು ೨೦,೦೦೦ ನಡುವೆ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೨೦% ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿತವಾಗಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ.[೧೪೫] ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಲ್ಲುಹೂವುಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿರುವ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ - ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ ಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಜೈವಿಕ ಇಂಗಾಲವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದು, ನಿಧಾನ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರ, ದೀರ್ಘ ಜೀವಿತಾವಧಿ, ದೀರ್ಘ-ಕಾಲದವರೆಗೆ ಇರುವ (ಋತುಕಾಲಿಕ) ಸಸ್ಯೀಯ ಪುನರುತ್ಪಾದನಾ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು, ಲವಣಗಳ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗಲ್ಪಟ್ಟ ಮೂಲಗಳಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಅದೇ ರೀತಿಯ ಆವಾಸಸ್ಥನದಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ದ್ಯುತಿಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ ಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸುವ ಜೀವಿಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ನಿರ್ಜಲೀಕರಣದ ಪ್ರತಿರೋಧತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.[೧೪೬]
ಹಲವಾರು ಕೀಟಗಳು ಕೂಡ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಅವಲಂಬನಾವಾದಿಯಾದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇರುವೆಗಳ ಹಲವಾರು ಗುಂಪುಗಳು ಏಗರಿಕೆಲಿಸ್ನ ಅನುಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆಹಾರದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮೂಲವಾಗಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ವಿಕಾಸಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಹಾಗೆಯೇ ಆಂಬ್ರೋಸಿಯಾ ಬೀಟೆಲ್ಗಳು ಮರಗಳ ತೊಗಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಹಲವಾರು ಜಾತಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಆ ಕೀಟಗಳು ಆವರಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.[೧೪೭] ಅದೇ ರೀತಿಯಾಗಿ, ಹಲವಾರು ಮರ ಕಣಜ ಜಾತಿಯ ಹೆಣ್ಣು ಹುಳುಗಳು (ಸೈರೆಕ್ಸ್ ಜಾತಿ) ವುಡ್-ರೋಟಿಂಗ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಾದ ಅಮಿಲೋಸ್ಟೆರಿಯಮ್ ಅರೆಲ್ಯಾಟಮ್ ಗಳ ಬೀಜಕಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಪೈನ್ ಮರಗಳ ಬಿಳಿಪಟ್ಟೆಗಳ ಒಳಗೆ ತಮ್ಮ ಮೊಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತವೆ; ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯು ಕಣಜಗಳ ಸಮೂಹಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಮನಾದ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತವೆ.[೧೪೮] ಆಫ್ರಿಕಾದ ಸವನ್ನಾ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಗೆದ್ದಲುಗಳು ಕೂಡ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಂಡಿಡಾ ಜಾತಿಯ ಯೀಸ್ಟ್ಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ,[೧೪೯] ಮತ್ತು ಲಾಕೆನ್ಸಿ ಯು ನ್ಯೂರಾಪ್ಟರಾಗಳು, ಬೀಟೆಲ್ಗಳು, ಮತ್ತು ಜಿರಳೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ವಿಸ್ತೃತ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕೀಟಗಳ ಅಂತರ್ಭಾಗಗಳ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ; ಆದರೆ ಈ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅವುಗಳ ಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಕರವಾಗಿವೆಯೇ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬುದು ತಿಳಿದು ಬಂದಿಲ್ಲ.[೧೫೦]
ಹಲವಾರು ಸಸ್ಯಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು (ಮಾನವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ), ಮತ್ತು ಇತರ ಶಿಲಿಂಧ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುವ ಪರಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಹಲವಾರು ಬೇಸಾಯ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಸಸ್ಯಗಳ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ರೋಗಕಾರಕಗಳು ಕೃಷಿಗೆ ಮತ್ತು ಅರಣ್ಯಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ತೀವ್ರವಾದ ಹಾನಿ ಮತ್ತು ನಷ್ಟಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ, ಇವುಗಳು ರೈಸ್ ಬ್ಲಾಸ್ಟ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಮ್ಯಾಗ್ನಪೋರ್ತ್ ಒರೈಜ್ ,[೧೫೧] ಒಫಿಸ್ತೋಮಾ ಉಲ್ಮಿ ಮತ್ತು ಒಫಿಸ್ತೋಮಾ ನೊವೊ-ಉಲ್ಮಿ ಗಳಂತಹ ಮರಗಳ ರೋಗಕಾರಕಗಳು ಡಚ್ ಎಲ್ಮ್ ರೋಗ,[೧೫೨] ಮತ್ತು ಕ್ರೈಫೋನೆಕ್ಟೀರಿಯಾ ಪ್ಯಾರಸಿಟಿಕಾ ಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ, ಇವು ಚೆಸ್ಟ್ನಟ್ ಮರದ ರೋಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ,[೧೫೩] ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳ ರೋಗಕಾರಕಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಫುಸಾರಿಯಮ್ , ಉಸ್ಟಿಲಾಗೊ , ಆಲ್ಟರ್ನಾರಿಯಾ , ಮತ್ತು ಕೊಕ್ಲಿಯೋಬೊಲಸ್ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೧೩೩] ಪೈಸಿಲೋಮೈಸಿಸ್ ಲಿಲಾಸಿನಸ್ ಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ಮಾಂಸಾಹಾರಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ನೆಮಟೋಡ್ ಜಾತಿಗಳ ಪರಭಕ್ಷಕಗಳಾಗಿವೆ, ಅವು ಬಂಧಿಸುವ ವಲಯಗಳು ಅಥವಾ ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವ ಜಾಲಗಳಂತಹ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಒಂದು ವ್ಯೂಹವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಆಹಾರವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.[೧೫೪]
ಕೆಲವು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಅಪಾಯಕಾರಿ ರೋಗಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರೋಗಗಳು ಚಿಕಿತ್ಸೆಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳದೇ ಹೋದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಮಾರಣಾಂತಿಕವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಈ ರೋಗಗಳು ಆಸ್ಪೆರ್ಜಿಲ್ಲೋಸಸ್ (ತೀವ್ರವಾದ ಉಸಿರಾಟದ ರೋಗ), ಕ್ಯಾಂಡಿಡೋಸಸ್, ಕೊಸಿಡಿಯೋಡೋಮೈಕೋಸಿಸ್, ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕೋಕೊಸಿಸ್, ಹಿಸ್ಟೋಪ್ಲಾಸ್ಮೋಸಿಸ್, ಮೈಸಿಟೊಮಾಗಳು, ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಾಕೊಕಿಡಿಯೋಡೊಮೈಕೋಸಿಸ್ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ಇಮ್ಯುನೋ-ಡೆಫಿಷಿಯನ್ಸಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈ ರೋಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಆ ರೋಗಗಳೆಂದರೆ ಆಸ್ಪೆರ್ಜಿಲಸ್ , ಕ್ಯಾಂಡಿಡಾ , ಕ್ರಿಪ್ಟೋಕೊಕಸ್ ,[೧೩೪][೧೫೫][೧೫೬] ಹಿಸ್ಟೋಪ್ಲಾಸ್ಮಾ ,[೧೫೭] ಮತ್ತು ನ್ಯುಮೋಸಿಸ್ಟಿಸ್ ಇತ್ಯಾದಿ.[೧೫೭] ಇತರ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು, ಡೆರ್ಮಾಟೋಫಿಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಕೆರಾಟಿನೋಫಿಲಿಕ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಕಣ್ಣುಗಳು, ಉಗುರುಗಳು, ಕೂದಲು, ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಚರ್ಮಕ್ಕೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಗಜಕರ್ಣ ಮತ್ತು ಅತ್ಲೆಟ್ಸ್ ಫೂಟ್ಗಳಂತಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಸೋಂಕುಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ.[೧೫೮] ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಬೀಜಕಗಳೂ ಕೂಡ ಅಲರ್ಜಿಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಕಾರಣವಾಗಿರುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಭಿನ್ನವಾದ ವರ್ಗೀಕರಣದ ಗುಂಪುಗಳ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅಲರ್ಜಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.[೧೫೯]
ಆಹಾರದ ತಯಾರಿಕೆ ಅಥವಾ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಾಗೂ ಇತರ ಬಳಕೆಗಳಿಗೆ ಮಾನವನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಬಳಕೆಯು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿದೆ. ಅಣಬೆ ವ್ಯವಸಾಯ ಹಾಗೂ ಅಣಬೆ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಹಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಉದ್ಯಮಗಳಾಗಿವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬಳಕೆಗಳ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಭಾವದ ಅಧ್ಯಯನವು ಇಥ್ನೊಮೈಕೊಲೊಜಿ ಎಂದು ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿದೆ. ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಯಿಲ್ಲದ ಅಥವಾ ಇತರ ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಅಪಾರ ಶ್ರೇಣಿಯ ನೈಜ್ಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಈ ಗುಂಪಿಗೆ ಇರುವ ಕಾರಣ, ಇದರ ಹಲವು ತಳಿಗಳನ್ನು ದೀರ್ಘ ಕಾಲದಿಂದ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಜೀವಾಣುಗಳ, ವಿಟೆಮಿನ್ಗಳ, ಹಾಗೂ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್-ವಿರೋಧಕ ಉದ್ಯಮಗಳ ಹಾಗೂ ಕೊಬ್ಬು-ಕಡಿಮೆಗೊಳಿಸುವ ಔಷಧಿಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಅತಿ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ತಳಿಗಳ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ನ ಪದ್ಧತಿಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ,[೧೬೦] ಇದು ಶಿಲೀಂಧ್ರ ತಳಿಗಳ ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹುದುಗು ತಳಿಗಳ ತಳಿ ಪರಿವರ್ತನೆ[೧೬೧] - ದೊಡ್ಡ ಹುದುಗೆಬ್ಬಿಸುವ ಪಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳನ್ನು ವೇಗದ ಗತಿಯಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧಿಸುವುದು ಸುಲಭ - ಇದರಿಂದ ಔಷಧಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ದಾರಿಗಳು ತೆರೆದಿವೆ ಹಾಗೂ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಜೀವಿಗಳಿಂದ ಮಾಡಲಾದ ಮೂಲ ಉತ್ಪಾದನೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ದಕ್ಷ.[೧೬೨]
ಔಷಧ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಕ್ರಿಯ ಔಷಧಿಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಮೂಲಗಳಾದ ಮೆಟಾಬಲಿಸಮ್ ಕ್ರಿಯೆಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಹಲವು ತಳಿಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ನಿರ್ಧಿಷ್ಟವಾಗಿ ಪ್ರತಿಜೀವಾಣುಗಳು ಪ್ರಮುಖ, ಚಿಕ್ಕ ಪೆಪ್ಟೈಡ್ಸ್ಗಳಿಂದ ಸಂಯೋಜಿತಗೊಂಡ β-ಲ್ಯಾಕ್ಟಂ ಪ್ರತಿಜೀವಾಣುಗಳ ಗುಂಪಿಗೆ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಂಬಂಧಿತ ಪೆನಿಸಿಲಿನ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಪೆನ್ಸಿಲಿನ್ G ಯಂತಹ (ಪೆನ್ಸಿಲಿಯಂ ಕ್ರೈಸೊಜಿನಂ ಯಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾದ) ನೈಸರ್ಗಿಕವಾಗಿ ದೊರಕುವ ಪೆನ್ಸಿಲಿನ್ಸ್ಗೆ ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಿರಿದಾದ ವೈವಿಧ್ಯದ ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರದ ಚಟುವಟಿಕೆ ಇದ್ದರೂ ಸಹ, ವಿಶಾಲ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಇತರ ಪೆನ್ಸಿಲಿನ್ಗಳನ್ನು ಕೂಡ ನೈಜ್ಯ ಪೆನ್ಸಿಲಿನ್ಗಳ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಸಬಹುದು. ಆಧುನಿಕ ಪೆನ್ಸಿಲಿನ್ಗಳು ಭಾಗಷಃ ಸಂಯೋಜಿತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು, ಇವುಗಳನ್ನು ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹುದುಗೆಬ್ಬಿಸುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ಪಡೆಯಬಹುದು, ಆದರೆ ಕೆಲವು ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಇಚ್ಛಿತ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.[೧೬೩] ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಇತರ ಪ್ರತಿಜೀವಾಣುಗಳು: ಸಿಕ್ಲೊಸ್ಪೊರಿನ್, ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶರೀರದ ಭಾಗವನ್ನು ಒಬ್ಬರಿಂದ ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿರಕ್ಷಿತ ನಿರೋಧಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ; ಹಾಗೂ ಫುಸಿಡಿಕ್ ಆಮ್ಲಜನಕ, ಮೆಥಿಸಿಲಿನ್ಯಿಂದ ಸೊಂಕನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ - ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಸ್ಟ್ಯಾಫೈಲೊಕೊಕಸ್ ಒರಿಯಸ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮಕ್ರಿಮಿ.[೧೬೪] ಈ ಪ್ರತಿಜೀವಕಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾದಿಂದ ಬರುವ ರೋಗಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಟುಬರ್ಕುಲೊಸಿಸ್, ಸಿಫಿಲಿಸ್, ಲೆಪ್ರೊಸಿ,ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಜೀವಕಗಳನ್ನು ಇಪ್ಪತ್ತನೇಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭಲ್ಲಿ ಬಳಸಲು ಶುರುವಾಯಿತು, ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ-ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಲ್ ಕಿಮೋಥೆರಫಿಯಲ್ಲಿ ಇಂದಿಗೂ ಪ್ರಮುಖವಾದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಶೀಲಿಂಧ್ರ ಅಥವಾ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯ ಗುಂಪುಗಳ ಪ್ರತಿಜೀವಕಗಳು ನಿಸರ್ಗದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಎರಡು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ: ಜೀವಿಗಳು ಹೆಚ್ಚಿರುವ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಇತರೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣು ಜೀವಿಗಳ ಜೊತೆಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ವಿರುದ್ಧ ರಾಸಾಯನಿಕ ರಕ್ಷಕವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ರೈಜಿಸ್ಪಿಯರ್, ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಜೀವಿಗಳ ನಡುವಿನ -ಅಥವಾ ಒಳಗಡೆಯ ಸಂಕೇತಕ್ಕೆ ಕೊರಮ್ ಸಂವೇದಕ ಅಣುವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತವೆ.[೧೬೫]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದ ಇತರೆ ಔಷಧಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಪಿನಿಸಿಲಿಯಂ ಗ್ರಿಸಿಯೊಫೌಲ್ವನ್ ನಿಂದ ಗ್ರಿಸಿಯೊಫೌಲ್ವಿನ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವಿಕೆ ಕೂಡ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಇದನ್ನು ಶೀಲಿಂಧ್ರ ಸೋಂಕಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ,[೧೬೬] ಮತ್ತು ಸ್ಯಾಟಿನ್ಸ್ (ಎಚ್ಎಂಜಿ-ಕೊಎ ರೆಡುಕ್ಟೇಸ್ ಪ್ರತಿರೋಧಕಗಳು), ಕೊಲೆಸ್ಟ್ರಾಲ್ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆ ಪ್ರತಿರೋಧಕ್ಕೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಟ್ಯಾಟಿನ್ಗಳ ಉದಾಹರಣೆಗಳು; ಪೆನಿಸಿಲಿಯಂ ಸಿಟ್ರಿನಮ್ ನಿಂದ ಮೆವಾಸ್ಟ್ಯಾಟಿನ್ ಮತ್ತು ಆಯ್ಸ್ಪೆರ್ಜಿಲ್ಲಸ್ ಟರೆಯಸ್ ನಿಂದ ಲೊವಾಸ್ಟ್ಯಾಟಿನ್ ಮತ್ತು ಒಯ್ಸ್ಟರ್ ಮಶ್ರೂಮ್.[೧೬೭]
ಬೇಕರ್ಸ್ ಯೀಸ್ಟ್ ಅಥವಾ ಸಚರೊಮೈಸಸ್ ಸೆರೆವಿಜಿಐ , ಒಂದು ಏಕ-ಕೋಶಿಯ ಶೀಲಿಂಧ್ರ, ಇದನ್ನು ಬ್ರೆಡ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಗೋಧಿ ಆಧಾರಿತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾದ ಪಿಜ್ಜಾ ಡೌ ಮತ್ತು ಕಣಕದ ಖ್ಯಾದಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೬೮] ಯೀಸ್ಟ್ ಗುಂಪಿನ ಸ್ಯಾಚರೋಮೈಸಸ್ ಗಳನ್ನು ಹುದುಗುಬರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮದ್ಯಸಾರ ಪಾನೀಯಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೬೯] ಶೋಯು (ಸೋಯಾ ಸಾಸ್) ಮತ್ತು ಜಪಾನರ ಅಕ್ಕಿ ಮದ್ಯ (ಸೇಕ್) ಹುಳಿಬರಿಸಲು ಮತ್ತು ಮಿಸೊ[೧೭೦] ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಶೋಯು ಕೋಜಿ ಬೂಸ್ಟ್ (ಆಯ್ಸ್ಪೆರ್ಜಿಲಸ್ ಆರಿಜೆಇ ) ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಪದಾರ್ಥ, ರೈಸೊಫಸ್ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಟೆಂಪೆಚ್ ತಯಾರಿಸುವಾಗ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೭೧] ಈ ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮನೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಬೆಳೆಸುವ ಜೀವಿಗಳು, ಇವುಗಳು ಯಾವುದೇ ತರಹದ ಹಾನಿಕಾರಕ ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್ಸ್ (ಕೆಳಗೆ ನೋಡಿ) ಉತ್ಪಾದಿಸದೇ ಆಹಾರವನ್ನು ಹುದುಗು ಬರಿಸುವ ಅವುಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇವು ಆಸ್ಪರ್ಗಿಲ್ಲಿಯ ಅತ್ಯಂತ ಸಮೀಪದ ವರ್ಗದಿಂದ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ವೊರ್ನ್, ಮಾಂಸಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಇದನ್ನು, ಫಸೆರಿಯಂ ವೆನೆನತಮಂ ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೭೨]
ಕೆಲವೊಂದು ಅಣಬೆಗಳನ್ನು ನಾಟಿ ಔಷಧದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚೈನಾ ಔಷಧದಲ್ಲಿ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಗಾರಿಕಸ್ ಬ್ಲಾಜೆಯ್ ,[೧೭೩][೧೭೪] ಗ್ಯಾನೊಡರ್ಮಾ ಲುಸಿಡಂ ,[೧೭೫] ಮತ್ತು ಕಾರ್ದಿಸೆಪ್ಸ್ ಸಿನೆನ್ಸಿಸ್ ಎಂಬ ಅಣಬೆಗಳನ್ನು ಔಷಧಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಿದ್ದರು.[೧೭೬] ಇಂತಹ ಕೆಲವು ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕೆಲವು ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳು ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿಮಾಡಿ ವೈರಸ್[೧೭೭][೧೭೮] ಮತ್ತು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಕೋಶಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಜೈವಿಕ ಪ್ರತಿಬಂಧಕಗಳಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಕಂಡುಹಿಡಿದಿವೆ.[೧೭೩][೧೭೯] ಪಾಲಿಸೆಚರೈಡ್-ಕೆ,ಎರ್ಗೊಟಾಮೈನ್,ಮತ್ತು ಬೀಟಾ-ಲ್ಯಾಕ್ಟಮ್ ಪ್ರತಿಜೀವಕಗಳಂತಹ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ಚಯಾಪಚಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಚಿಕಿತ್ಸಕ ಔಷಧದಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಶೀಟಾಕೆ ಅಣಬೆಯು ಲೆಂಟಿನನ್ನ ಮೂಲವಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಜಪಾನ್ ಒಳಗೊಂಡತೆ ಹಲವಾರು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ, ಚಿಕಿತ್ಸಕ ಔಷಧವಾಗಿ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಸಿವೆ.[೧೮೦][೧೮೧] ಜಪಾನ್ ಮತ್ತು ಯೂರೋಪಿನಲ್ಲಿ,ಪಾಲಿಸೆಚರೈಡ್-ಕೆ (ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ನೇಮ್ ಕ್ರೆಸ್ಟಿನ್), ಟ್ರಾಮೆಟ್ಸ್ ವೆಸಿಕಲರ್ ದಿಂದ ರಾಸಾಯನಿಕವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ,ಇದನ್ನು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ನೆರವಾಗಲು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ.
ತಿನ್ನಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಅಣಬೆಯನ್ನು ಶಿಲೀಂದ್ರಗಳಿಗೆ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಲವಾರು ವರ್ಗಗಳನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಇನ್ನುಳಿದವನ್ನು ಕಾಡು ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಗ್ಯಾರಿಕಸ್ ಬಿಸ್ಪೋರಸ್ , ಮೊಗ್ಗಿನಣಬೆ ಎಂದು ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಇನ್ನೂ ಸಣ್ಣದಿರುವಾಗಲೇ ಅಥವಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿ ಬೆಳೆದ ನಂತರ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ತಿನ್ನಲು ಬಳಸುವ ಅಣಬೆಯ ವರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾಲಡ್, ಸೂಪ್ ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ತಿನಿಸುಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಲವಾರು ಏಷಿಯನ್ ಶಿಲೀಂದ್ರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೆಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವುಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತರಕಾರಿ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯ. ಇವುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವೊಲ್ವೊಲ್ವಾಸಿರಿಯೆಲ್ಲಾ ವ್ವೊಲ್ವಾಸಿಯಾ , ಆಯ್ಸ್ಟರ್ ಅಣಬೆಗಳಾದ ಪ್ಲ್ಯೂರೊಟಸ್ ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾಟಸ್ , ಲೆಂಟಿನ್ಯೂಲಾ ಎಡೊಡ್ಸ್ ಮತ್ತು ಎನೊಕಿಟೇಕ್, ಫ್ಲಾಮ್ಯೂಲಿನಾ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಈ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.[೧೮೨]
ಇವಲ್ಲದೆ ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ಅಣಬೆ ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಕಾಡಿನ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತಿದ್ದು ಇದನ್ನು ವೈಯುಕ್ತಿಕ ಬಳಕೆಗಾಗಿ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯಿಕ ಮಾರಾಟಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಲು ಅಣಬೆ, ಮುತ್ತಿನಣಬೆ, ಚಾಂಟೆರೆಲ್ಲಾ, ಟ್ರಫಲ್ಸ್, ಕಪ್ಪು ಅಣಬೆಗಳು ಮತ್ತು ಪೊರ್ಸಿನಿ ಅಣಬೆ ಗಳು, ಬೊಲೆಟಸ್ ಎಡ್ಯೂಲಿಸ್ (ರಾಜ ಅಣಬೆಗಳು ಎಂದೂ ಕೂಡ ಪರಿಚಿತ) ಮುಂತಾದವುಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಗೆ ಮಾರಾಟವಾಗುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ವಿಶೇಷ ತಿನಿಸುಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೮೩]
ಕೆಲವು ಪ್ರಕಾರದ ಬೆಣ್ಣೆಗೆ ಚೀನಿಯರು ವಿಶೇಷವಾದ ಅಣಬೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿ ತಯಾರಿಸಿದ ಮೊಸರನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಬೆಣ್ಣೆಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಸುವಾಸನೆ ಮತ್ತು ರುಚಿ ಪ್ರಾಪ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನೀಲಿ ಬಣ್ಣದ ಬೆಣ್ಣೆಯನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಸ್ಟಿಲ್ಟೋನ್ ಅಥವಾ ರಾಕ್ಫೋರ್ಟ್ ಇದನ್ನು ಪೆನ್ಸಿಲಿಯಮ್ ರಾಕ್ಪೋರ್ಟ್ ಬಳಸಿ ಮಾಡಲಾಗಿರುತ್ತದೆ.[೧೮೪] ಬೆಣ್ಣೆ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಮೋಲ್ಡ್ಗಳು ವಿಷಕಾರಕಗಳಲ್ಲದವುಗಳಾಗಿದ್ದು ಇವುಗಳನ್ನು ಮನುಷ್ಯರು ಬಳಕೆ ಮಾಡಬಹುದಾಗಿದೆ; ಅದೇನೆ ಇದ್ದರೂ ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಅಫ್ಲಾಟಾಕ್ಸಿನ್, ರಫ್ಫೋರ್ಟೈನ್ ಸಿ, ಪ್ಯಾಟುಲಿನ್ ಅಥವಾ ಇತರೆ) ಬೆಣ್ಣೆಯನ್ನು ಶೇಖರಣೆ ಮಾಡುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅದರ ಮೇಲೆ ಬೆಳೆಯ ಬಹುದಾಗಿದೆ.[೧೮೫]
ಹಲವಾರು ಅಣಬೆ ಪಂಗಡಗಳು ಮಾನವರಿಗೆ ವಿಷಕಾರಕಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಇದು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಅಜೀರ್ಣ ಸಮಸ್ಯೆ ಅಥವಾ ಅಲರ್ಜಿ ಪರಿಣಾಮ ಹಾಗೂ ಭ್ರಾಂತು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ದೇಹದ ಅವಯವಗಳಿಗೆ ಹಾನಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದಾಗಿದೆ. ಭೀಕರ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಅಣಬೆಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ಕೊನೊಸೈಬ್ , ಗ್ಯಾಲರಿನಾ , ಲೆಪಿಯೋಟಾ ಮತ್ತು ಅಪಖ್ಯಾತಿ ಹೊಂದಿರುವ ಅಮ್ಯಾನಿಟಾ ವರ್ಗಗಳು ಸೇರುತ್ತವೆ.[೧೮೬] ಇನ್ನುಳಿದ ಕೆಲವು ಸುಂದರ ಆದರೆ ಭೀಕರ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಅಣಬೆಗಳಲ್ಲಿ ಎ.ವಿರೋಸಾ ಮತ್ತು ಸಾವಿನ ಟೊಪ್ಪಿ ಎಂದೇ ಖ್ಯಾತವಾದ ಎ.ಪ್ಯಾಲೊಡೈಸ್ ಇವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಾವು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಇತರೆ ಕೆಲವು ಅಣಬೆಯ ಪ್ರಕಾರಗಳಾಗಿವೆ.[೧೮೭] ಇದಕ್ಕೆ ತದ್ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ (ಗೈರೊಮಿಟ್ರಾ ಎಸ್ಕ್ಯುಲೆಂಟಾ ) ಇದು ಬೇಯಿಸಿದಾದ ತಿನ್ನಲು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಶಸ್ತವಾಗಿದ್ದು ಹಸಿಯಾಗಿ ತಿಂದಾಗ ತುಂಬಾ ವಿಷಕಾರಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.[೧೮೮] ಟ್ರೈಕೊಲೊಮಾ ಎಕ್ವೆಸ್ಟ್ರೆ ಇದು ದೇಹದ ಮಾಂಸ ಸ್ನಾಯುಗಳಿಗೆ ತೀವೃತರವಾದ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ತಿಳಿಯುವವರೆಗೆ ಇನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಉಪಯುಕ್ತವಾದುದು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿತ್ತು.[೧೮೯] ಫ್ಲೈ ಅಗ್ಯಾರಿಕ್ ಅಣಬೆಗಳಾದ ಅಮ್ಯಾನಿಟಾ ಮಸ್ಕಾರಿಯಾ ಇದು ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಂತಹದ್ದಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿಯ ಭ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಗುಣದಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು ಔಷಧಿ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ, ಫ್ಲೈ ಅಗ್ಯಾರಿಕ್ ಅಣಬೆಯನ್ನು ಹಲವಾರು ಜನರು ಯುರೋಪ್ ಮತ್ತು ಏಷಿಯಾದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾದ ಶಮಾನಿಕ್ ಎಂಬ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಈಶಾನ್ಯ ಸೈಬಿರಿಯಾದ ಕೊರ್ಯೊಕ್ ಜನರು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.[೧೯೦]
ಸರಿಯಾದ ತರಬೇತಿ ಹಾಗೂ ಜ್ಞಾನ ಇಲ್ಲದೆ ತಿನ್ನಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಅಣಬೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಕಷ್ಟಸಾಧ್ಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕಾಡು ಅಣಬೆಯನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಬಳಸುವುದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.[೧೯೧][೧೯೨]
ಕೃಷಿಯಲ್ಲಿ, ಪೋಷಕಾಹಾರ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳಗಳಿಗಾಗಿ ರೋಗಕಾರಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣುಜೀವಿಗಳೊಂದಿಗೆ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿದರೇ ಉಪಯೋಗವಾಗಬಹುದು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರಿಯಾ ಅಥವಾ ಇತರೆ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅಥವಾ ಈ ಪೆಥೊಜೆನ್ಸ್ಗಳ ಪರಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿದ್ದರೇ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಹೊರಗಿಡುವ ತತ್ವದ ಮೂಲಕ ಹೋರಾಡುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕೆಲವು ಗುಂಪುಗಳು ಸಸ್ಯಗಳ ರೋಗಕಾರಕಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲು ಅಥವಾ ದಮನಮಾಡಲು ಬಳಸಬಹುದು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕ್ರಿಮಿಗಳು, ಮೈಟ್ಗಳು, ಕಳೆಗಳು, ನೆಮಟೋಡ್ಗಳು ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕೆಲವು ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಬೆಳೆಗಳ ಸಸ್ಯಗಳ ರೋಗಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.[೧೯೩] ಇದು ಈ ಕೃಷಿ ಕೀಟಗಳ ಜೈವಿಕ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಈ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕವಾಗಿ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲು ತುಂಬಾ ಬಲವಾದ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನುಂಟುಮಾಡಿದೆ. ಎಂಟಮೊಪೆತೊಜೆನಿಕ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜೈವಿಕ ಕ್ರೀಮಿನಾಶಕ ಔಷಧವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು, ಇವುಗಳು ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿ ಕೀಟಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲಬಹುದು.[೧೯೪] ಜೈವಿಕ ಕೀಟನಾಶಕವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಔಷಧಗಳು ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಬೋವೆರಿಯಾ ಬ್ಯಾಸಿಯಾನಾ , ಮೆಥಾರಿಜಿಯಮ್ ಆಯ್ನಿಸೊಪ್ಲಿಯಾ , ಹಿರ್ಸುಟೆಲ್ಲಾ spp,ಪಿಸಲೊಮೈಸೀಸ್ spp, ಮತ್ತು ವೆಟ್ರಿಸಿಲಿಯಂ ಲೆಕಾನಿ [೧೯೫][೧೯೬]. ಹುಲ್ಲಿನ ಎಂಡೊಫೆಟಿಕ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ನಿಯೋಟೈಫಾಡಿಯಂ ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇರಿವೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಎನ್. ಕೊಯಿನೊಫಿಯಾಲಂ , ಅಕಶೇರುಕ ಮತ್ತು ಕಶೇರುಕ ಸಸ್ಯಹಾರಿ ವಲಯದೊಳಗೆ ಕ್ಷಾರಾಭ (ಆಲ್ಕೋಲೈಡ್ಸ್) ಉತ್ಪಾದಿಸಿ ವಿಷಕಾರಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಕ್ಷಾರಾಭಗಳು ಸಸ್ಯಹಾರಿಗಳಿಂದ ಹುಲ್ಲನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ಹಲವಾರು ಎಂಡೊಪೈಟ್ ಕ್ಷಾರಾಭಗಳು ಹುಲ್ಲು ತಿನ್ನುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಆಕಳು ಮತ್ತು ಆಡುಗಳಿಗೆ ವಿಷವಾಗಬಹುದು.[೧೯೭] ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಅಥವಾ ಹೈಬ್ರಿಡ್ ಮೇವಿನ ಹುಲ್ಲುಗಳು ನಿಯೋಟೈಪೊಡಿಯಂ ಎಂಡೊಪೈಟ್ಸ್ನಿಂದ ಸೋಂಕು ಉಂಟಾಗುವುದು,ಇದನ್ನು ಒಂದು ಹುಲ್ಲು ಬೆಳೆಸುವ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ; ಶೀಲಿಂಧ್ರ ತಳಿಗಳನ್ನು ಕೇವಲ ಕ್ಷಾರಾಭ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಮಾತ್ರ ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿ ಕೀಟಗಳ ರೋಗನಿರೋಧಕ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ.[೧೯೮]
ಕೆಲವೊಂದು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು, ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ "ಬಿಳಿ ಬೇರು" ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು, ಕೀಟನಾಶಕಗಳು, ಸಸ್ಯನಾಶಕಗಳು, ಪೆಂಟಾಕ್ಲೋರೊಫೆನಾಲ್, ಕ್ರಿಯೊಸೋಟ್, ಕೋಲ್ ಟಾರ್ಗಳನ್ನು ನಾಶ ಪಡಿಸಬಹುದು, ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಇಂಧನವನ್ನು ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಯಾಕ್ಸೈಡ್, ನೀರು, ಮತ್ತು ಮೂಲಾಂಶವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ.[೧೯೯] ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಯೂರೇನಿಯಂಆಕ್ಸೈಡ್ಗಳನ್ನು ಜೈವಿಕ ಖನೀಜಿಕರಣ ಮಾಡುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇವು ವಿಕೀರಣದಿಂದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ಪ್ರಭಾವಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿಯ ಜೈವಿಕ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತವೆ.[೨೦೦][೨೦೧][೨೦೨]
ಸಂಶೋಧಕರು ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಮಾದರಿ ಜೀವಿಗಳಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ, ಅಂದರೆ, ಪ್ರಯೋಗಾಲಯದಲ್ಲಿ ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಹೊಂದುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕ ಕೂಡುವಿಕೆಯಿಂದ ಶೀಘ್ರವಾಗಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಒಂದು ಜೀನು-ಒಂದು ಕಿಣ್ವ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಸೂತ್ರ ರಚಿಸಿ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಬ್ರೆಡ್ ಬೂಷ್ಟ್ ನ್ಯೂರೊಸ್ಪೋರಾ ಕ್ರಾಸ್ಸಾ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತದಲ್ಲಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದಾರೆ.[೨೦೩] ಇತರೆ ಪ್ರಮುಖ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಾದ ಆಯ್ಸ್ಪರ್ಜಿಲಸ್ ನಿಡುಲನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಹುದುಗುಗಳು, ಸಚರೊಮೈಸಸ್ ಸೆರೆವಿಜಿಐ ಮತ್ತು ಸ್ಕಿಜೊಸ್ಯಾಚರೊಮೈಸಸ್ ಪೋಮ್ಬಿ , ಇವುಗಳನ್ನು ಯುಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಕೋಶ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಆನುವಂಶಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಜೀವನ ಚಕ್ರದ ಚಟುವಟಿಕೆ, ವರ್ಣಗ್ರಾಹಿ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಜೀನ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಧೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇತರೆ ಶೀಲಿಂಧ್ರ ಮಾದರಿಗಳು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ, ಸಸ್ಯ ರೋಗ ಲಕ್ಷಣ ಶಾಸ್ತ್ರ, ಮತ್ತು ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಬಳಕೆಗಳಂತಹ ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಜೀವ ವೈಧ್ಯಕೀಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಕ್ಯಾಂಡಿಡಾ ಆಲ್ಬಿಕನ್ಸ್ , ಎ ಡೆಮೊರ್ಪಿಕ್, ಸಮಯಾನುವರ್ತಿಯ ಮಾನವ ರೋಗಕಾರಕಗಳು,[೨೦೪] ಮ್ಯಾಗ್ನಾಪೋರ್ಥೆ ಗ್ರಿಸೆಯಾ , ಸಸ್ಯ ರೋಗಕಾರಕ,[೨೦೫] ಮತ್ತು ಪಿಚಿಯಾ ಪಾಸ್ಟೋರಿಸ್ , ಈಸ್ಟನ್ನು ಯುಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಎಕ್ಸ್ಪ್ರೆಶನ್ಗೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.[೨೦೬]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಕೈಗಾರಿಕಾ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಸಿಟ್ರಿಕ್, ಗ್ಲುಕೊನಿಕ್, ಲ್ಯಾಕ್ಟಿಕ್, ಮತ್ತು ಮ್ಯಾಲಿಕ್ ಆಯ್ಸಿಡ್ಸ್,[೨೦೭] ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕಿಣ್ವಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಲೈಪೆಸಿಸ್ನ್ನು ಜೈವಿಕ ಮಾರ್ಜಕಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ,[೨೦೮] ಸೆಲ್ಯುಲಾಸಸ್ನ್ನು ಸೆಲ್ಯುಲೊಸಿಕ್ ಎಥೆನಾಲ್ ಮತ್ತು [೨೦೯] ಸ್ಟೋನ್ವಾಶ್ಡ್ ಜೀನ್ಸ್,[೨೧೦] ಮತ್ತು ಎಮಿಲೇಸಸ್ [೨೧೧] ಇನ್ವರ್ಟೇಸಸ್, ಪ್ರೋಟೀಸಸ್, ಮತ್ತು ಕ್ಸಿಲಾನಾಸಸ್ ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.[೨೧೨] ಸಿಲೊಸೈಬಿನ್ ಮಶ್ರೂಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ (ಇದನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಮ್ಯಾಜಿಕ್ ಮಶ್ರೂಮ್ ಎಂದು ತಿಳಿಯಲಾಗಿದೆ) ಹಲವಾರು ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಅವುಗಳ ಭ್ರಮಾಕಾರಕ ಗುಣದಿಂದಾಗಿ ಪಾರಂಪರಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಉಪಯೋಗ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಅನೇಕ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜೈವಿಕವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿರುವ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳಿಗೆ ವಿಷಕಾರಿ(ಟಾಕ್ಸಿಕ್)ಯಾಗಿದೆ, ಹೀಗಾಗಿ ಅವನ್ನು ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳು ಎನ್ನುವರು. ಮಾನವನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹಳಸಿದ ಆಹಾರದಲ್ಲಿನ ಬೂಷ್ಟು ಮತ್ತು ವಿಷಕಾರೀ ಅಣಬೆಗಳು ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳಾಗಿವೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಕುಖ್ಯಾತವಾದವೆಂದರೆ ಮಾರಕವಾದ ಕೆಲವು ಅಮನಿಟ ಅಣಬೆಯಲ್ಲಿನ ಅಮಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳು, ಮತ್ತು ಎರ್ಗಾಟ್ ಶಿಲೀಂದ್ರಗಳ ಸ್ಕ್ಲೆರೊಶಿಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಬೆರೆತ ರೈ ಅಥವಾ ಏಕದಳ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ತಿಂದ ಜನರಲ್ಲಿ ಬರುವ, ಬಹಳ ಕಾಲದವರೆಗೆ ಉಳಿಯುವ ಗಂಬೀರ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವಾದ ಎರ್ಗಾಟಿಸಮ್ನ ಎರ್ಗಾಟ್ ಆಲ್ಕಾಲಾಯ್ಡ್ಗಳು (ಸೈಂಟ್ ಆಂಥೋನೀಸ್ ಫೈರ್), ಕ್ಲಾವಿಸೆಪ್ಸ್ ಪುರ್ಪುರೆಯ .[೨೧೩] ಬೇರೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ವಿಷಕಾರಕಗಳಾದ ಅಫ್ಲಾಟಾಕ್ಸಿನ್ ಹಾಗೂ ಯಕೃತ್ಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ವಿಷ ಮತ್ತು ಆಸ್ಪೆರ್ಜಿಲ್ಲಸ್ ಜಾತಿಗಳ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಕಾರಕವಾದ ಚಯಾಪಚಯಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ವರ್ಗಗಳು ಮನುಷ್ಯರು ಸೇವಿಸುವ ಕಾಳು ಹಾಗೂ ಬೀಜಗಳ ಒಳಗೆ ಬೆಳೆಯುವ ಅಫ್ಲಾಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳು, ಒಕ್ರಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳು, ಪಟುಲಿನ್, ಮತ್ತು ಟ್ರಿಕೊಥೆಸಿನ್ಗಳು( ಉದಾಹರಣೆಗೆ: T-೨ ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್) ಮತ್ತು ಮಾನವನ ಆರೋಗ್ಯದ ಪೂರೈಕೆ ಅಥವಾ ಜಾನುವಾರುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಹತ್ತರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಫುಮೊನಿಸಿನ್ಗಳಾಗಿವೆ.[೨೧೪]
ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳು ಎರಡನೆಯ ಚಾಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಾಗಿವೆ (ನೈಸರ್ಗಿಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು), ಮತ್ತು ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಇತರ ನೈಸರ್ಗಿಕವಾದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇರುವ ಜೈವಿಕರಾಸಾಯನಿಕಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಸಂಶೋಧನೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.[೨೧೫] ಮೈಕೊಟಾಕ್ಸಿನ್ಗಳು ಶರೀರದ ಹೊಂದಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ದೈಹಿಕ ಕ್ಷಮತೆಯನ್ನೊದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಇನ್ನಿತರ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣು ಜೀವಿಗಳು ಮತ್ತು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಮತ್ತು ಕ್ಷಯವಾಗುವುದರಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುತ್ತದೆ (ಫಂಗೈವರಿ)[೨೧೬][೨೧೭]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರವು ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಂದು ವಿಭಾಗವಾಗಿದ್ದು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾದ ಅಧ್ಯಯನವಾಗಿದೆ, ಇದು ಅವುಗಳ ವಂಶವಾಹಿ ಮತ್ತು ಜೀವರಾಸಾಯನಿಕ ಗುಣಗಳು, ಟಾಕ್ಸೊನಮಿ, ಅವುಗಳ ಮಾನವನ ಔಷಧದ ಮೂಲವಾಗಿ ಬಳಕೆ, ಆಹಾರ, ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಉದ್ಧೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸುವ ಸೈಕೊಟ್ರೋಫಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು, ಅಲ್ಲದೆ ವಿಷಕಾರಿ ಅಥವಾ ಸೋಂಕುಕಾರಿಯಾದ ಹಾನಿಕಾರಕಗಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಫೈಟೊಫಾಲಜಿ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಸಸ್ಯರೋಗಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದುದಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೋಗಕಾರಕಗಳು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಾಗಿವೆ.[೨೧೮]
ಪ್ರಾಚೀನ ಇತಿಹಾಸದಿಂದಲೂ ಮಾನವ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾನೆ; ಓಟ್ಜಿ ದ ಐನ್ಮ್ಯಾನ್ , ೫,೩೦೦ ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿಡಲಾದ ನಿಯೊಲಿಥಿಕ್ ಮನುಷ್ಯನು ಆಸ್ಟ್ರಿಯಾದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬಂದ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟಿದ ರಕ್ಷಿತ ಶವವಾಗಿದೆ, ಎರಡು ಪಂಗಡದ ಪಾಲಿಪೋರ್ ಅಣಬೆಗಳನ್ನು ಜ್ವಲನ ಪದಾರ್ಥವಾದ ಫೊಮ್ಸ್ ಫೊಮೆಟಾರಿಯಸ್ ಆಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತಿತ್ತು ಅಥವಾ ಪಿಪ್ಟೊಪೊರಸ್ ಬೆಟುಲಿನುಸ್ ಔಷದೀಯ ಉದ್ಧೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತಿತ್ತು.[೨೧೯] ಮಿಲಿಯನ್ ವರ್ಷಗಳಿಂದಲೂ ಆದಿಮಾನವರು ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳೆಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದೆಯೂ ಆಹಾರದ ಮೂಲವಾಗಿ ಅಂದರೆ ಬ್ರೆಡ್ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳ ಹುದುಗುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ರೋಗಕಾರಕ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದಾಗಿ ಬೆಳೆಗಳು ನಾಶವಾದುದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಹಳೆಯ ದಾಖಲೆಗಳು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.[೨೨೦]
ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರವು ಹೊಸದಾಗಿದ್ದು ೧೬ನೇ ಶತಮಾನದ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕದ ಅಭಿವೃದ್ದಿಯಿಂದ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಯಿತು. ೧೫೮೮ರಲ್ಲಿ ಶಿಲೀಧ್ರದ ಬೀಜಕಣವನ್ನು ಮೊದಲು ಗಿಯಾಂಬಾಟಿಸ್ಟ ಡೆಲ್ಲ ಪೊರ್ಟ ಗಮನಿಸಿದನು, ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ನೊವ ಪ್ಲಾಟರಮ್ ಜೆನೆರ ದ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಯ ಕಾರ್ಯದ ಪಿಯರ್ ಆಟೊನಿಯೊ ಮಿಚೇಲಿಯ ಪ್ರಕಟಣೆಯನ್ನು ೧೭೨೯ರಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದನು.[೨೨೧] ಮಿಚೇಲಿ ಪಂಗಡಳನ್ನಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಅವುಗಳ ಸರಿಯಾದ ಸ್ಥಿತಿಗಳನ್ನು, ಅವುಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಗುಂಪಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿದನು.[೨೨೨] ಕಾರ್ಲ್ ಲಿನೆಯಸ್ ತನ್ನ ಸ್ಪೀಶಿಸ್ ಪ್ಲಾಟರಮ್ ನಲ್ಲಿ (೧೭೫೩) ಬಯೊನಾಮಿಯಲ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹೆಸರಿಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ವ್ಯಾಪಕ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದನು, ಡಚ್ನವನಾದ ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಹೆಂಡ್ರಿಕ್ ಪರ್ಸೂನ್ (೧೭೬೧–೧೮೩೬) ಅಣಬೆಗಳ ಮೊದಲ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಅಧುನಿಕ ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರದ ಸ್ಥಾಪಕನೆನ್ನುವಷ್ಟು ಖಚಿತವಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆ. ನಂತರ, ಬೀಜಕಣದ ಬಣ್ನವನ್ನು ಮತ್ತು ಅನೇಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಗುಣಗಳನ್ನು, ಪ್ರಸು ಟಾಕ್ಸೊನೊಮಿಸ್ಟ್ಗಳು ಬಳಸುವ ವಿಧಾನವನ್ನು ಬಳಸಿ ಇಲಿಯಾಸ್ ಮಾಗ್ನುಸ್ ಫ್ರೈಸ್ (೧೭೯೪–೧೮೭೮) ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವರ್ಗೀಕರಣವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಿದನು. ಇನ್ನಿತರ ಮೊದಲಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರದ ಸಂಶೋಧಕರೆಂದರೆ ೧೭ನೇ–೧೯ನೇ ಮತ್ತು ಆರಂಭದ ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದವರೆಂದರೆ ಮೈಲ್ಸ್ ಜೊಸೆಫ್ ಬಾರ್ಕ್ಲೀ, ಆಗಸ್ಟ್ ಕಾರ್ಲ್ ಜೊಸೆಫ್ ಕಾರ್ಡ, ಆಯ್೦ಟನ್ ಡಿ ಬರಿ, ಸಹೋದರರಾದ ಲೂಯಿಸ್ ರೆನಿ and ಚಾರ್ಲೆಸ್ ಟುಲಸ್ನೆ, ಆರ್ಥರ್ ಹೆಚ್. ಆರ್. ಬುಲ್ಲರ್, ಕರ್ಟಿಸ್ ಜಿ. ಲಾಯ್ಡ್, ಮತ್ತು ಪಿಯರ್ ಆಡ್ರೆಯ ಸಕಾರ್ಡೊ. ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರದ ಆಧುನೀಕರಣವು ಜೀವರಾಸಾಯನ ಶಾಸ್ತ್ರ, ತಳಿವಿಜ್ಞಾನಗಳ, ಅಣು ಜೀವಶಾಸ್ತ್ರ, ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದ ಮುಂದುವರೆದ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಡಿಎನ್ಎ ಅನುಕ್ರಮ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳು ಮತ್ತು ಪೈಲೊಜೆನೆಟಿಕ್ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ಶೀಲಿಂಧ್ರಗಳ ಸಂಬಂಧಗಳು ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಗೆ ಒಂದು ಹೊಸ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಒದಗಿಸಿ, ಶೀಲಿಂಧ್ರ ಟ್ಯಾಕ್ಸಾನೊಮಿಯಲ್ಲಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮಾರ್ಪಲಾಜಿ ಆಧಾರಿತ ವರ್ಗೀಕರಣಕ್ಕೆ ಸವಾಲೆಸೆದಿದೆ.[೨೨೩]
![(6aR,9R)-N-((2R,5S,10aS,10bS)-5-benzyl-10b-hydroxy-2-methyl-3,6-dioxooctahydro-2H-oxazolo[3,2-a] pyrrolo[2,1-c]pyrazin-2-yl)-7-methyl-4,6,6a,7,8,9-hexahydroindolo[4,3-fg] quinoline-9-carboxamide](http://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9A%E0%B2%BF%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0:Ergotamine3.png)
|access-date= requires |url= (help) |author= (help) |doi= value (help).CS1 maint: multiple names: authors list (link) |isbn= value: invalid character (help). Check date values in: |year= (help) |doi= value (help). PMID ೧೨೩೨೫೧೨೭ Check |pmid= value (help). |doi= value (help). PMID ೧೯೧೫೪೩೭೬ Check |pmid= value (help). |doi= value (help). PMC ೧೪೬೨೯೭೩ Check |pmc= value (help). PMID ೧೬೬೨೮೨೧೭ Check |pmid= value (help).CS1 maint: multiple names: authors list (link) |doi= value (help). PMID ೧೬೯೫೦೦೯೮ Check |pmid= value (help). Check date values in: |year= (help) |doi= value (help). PMID ೧೬೪೫೭೩೫೫ Check |pmid= value (help).CS1 maint: multiple names: authors list (link) |unused_data= ignored (help) |author= (help) |author= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) |doi= value (help). PMC ೧೬೧೮೮೮೬ Check |pmc= value (help). PMID ೧೭೧೪೮೩೬೪ Check |pmid= value (help). |access-date= requires |url= (help) |author= (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) ಶಿಲೀಂಧ್ರ ವು ಕಾರ್ಯೋಟಿಕ್ ಜೀವಿಗಳ ಒಂದು ದೊಡ್ದ ಗುಂಪಿನ ಒಂದು ಸದಸ್ಯ ಜೀವಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ಯೀಸ್ಟ್ಗಳು (ಕಿಣ್ವ ಬೂಸ್ಟ್ಗಳು) ಮತ್ತು ಮೊಲ್ಡ್ಗಳಂತಹ ಸೂಕ್ಷಾಣುಜೀವಿಗಳು, ಹಾಗೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಅಣಬೆಗಳನ್ನೂ ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಜೀವಿಗಳು ಕಿಂಗ್ಡಮ್, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಎಂಬುದಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಇವು ಸಸ್ಯಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಕ್ಟೀರೀಯಾಗಳಿಂದ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಕೋಶಗಳು ಸೆಲ್ಯುಲೋಸ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಸ್ಯಗಳ ಕೋಶದ ಗೋಡೆಗಳಂತಲ್ಲದೇ, ಕೈಟಿನ್ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕೋಶ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ ಎಂಬುದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಭಿನ್ನತೆಯಾಗಿದೆ. ಈ, ಮತ್ತು ಇತರ ಭಿನ್ನತೆಗಳು ತೋರಿಸುವುದೇನೆಂದರೆ, ಫಂಗಿಯು ಒಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪೂರ್ವಿಕನನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ (ಒಂದು ಮೊನೊಪೊಲಿಟಿಕ್ ಗುಂಪು ) ಯುಮೈಕೋಟಾ (ನಿಜವಾದ ಫಂಗಿ ) ಅಥವಾ ಯುಮೈಸೆಟ್ಸ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಂಬಂಧಿತ ಜೀವಿಗಳ ಒಂದು ಏಕೈಕ ಗುಂಪಿನಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಈ ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಗುಂಪು ರಚನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸದೃಶವಾದ ಲೋಳೆ ಮೊಲ್ಡ್ಗಳು (ಮೈಕ್ಸೋಮೈಸೆಟ್ಸ್) ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಮೊಲ್ಡ್ಗಳಿಂದ (ಊಮೈಸೆಟ್ಸ್) ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಿಡಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವವಿಜ್ಞಾನದ ಶಾಖೆಯು ಶಿಲೀಂಧ್ರಶಾಸ್ತ್ರ (ಮೈಕೊಲೊಜಿ) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಅದು ಅನೇಕ ವೇಳೆ ಸಸ್ಯಶಾಸ್ತ್ರದ ಒಂದು ಶಾಖೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಸಸ್ಯಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಂಬಂಧಿತವಾಗಿವೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಆನುವಂಶಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ತೋರಿಸಿವೆ.
ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಹೇರಳವಾಗಿರುವ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ತಮ್ಮ ವಿನ್ಯಾಸಗಳ ಸಣ್ಣ ಗಾತ್ರದ ಕಾರಣದಿಂದ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಹಸ್ಯವಾದ ಜೀವನಶೈಲಿಗಳ ಕಾರಣದಿಂದ ನಿರ್ಜೀವ ವಸ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ, ಮತ್ತು ಸಸ್ಯಗಳ, ಪ್ರಾಣಿಗಳ, ಅಥವಾ ಇತರ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಸಂಯುಕ್ತಜೀವಿಗಳಂತೆ ಅಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳು ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳಾಗಿ ಅಥವಾ ಮೊಲ್ಡ್ಗಳಾಗಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಬದಲಾಗುತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಜೈವಿಕ ವಸ್ತುಗಳ ವಿಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪೌಷ್ಟಿಕಗಳ ಸೈಕ್ಲಿಂಗ್ ಮತ್ತು ವಿನಿಮಯದಲ್ಲಿ ಮೂಲಭೂತವಾದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳು ದೀರ್ಘ ಕಾಲದಿಂದ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳಂತೆ ಮತ್ತು ಗೆಡ್ಡೆ ಅಣಬೆಗಳಂತೆ ಆಹಾರದ ಒಂದು ನೇರವಾದ ಮೂಲವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ, ಬ್ರೆಡ್ಗೆ ಒಂದು ಲೀವನಿಂಗ್ ಅಂಶದಂತೆ, ಮತ್ತು ಹಲವಾರು ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಕಿಣ್ವನಕಾರಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಂದರೆ ವೈನ್, ಬಿಯರ್, ಮತ್ತು ಸೋಯಾ ಸಾಸ್ಗಳಂತಹ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಕಿಣ್ವನಕಾರಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ೧೯೪೦ ರ ದಶಕದ ನಂತರದಿಂದ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಆಂಟಿಬಯೋಟಿಕ್ಗಳ (ಪ್ರತಿಜೀವಕ) ಉತ್ಪಾದನೆಯಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು, ತೀರಾ ಇತ್ತೀಚಿನಲ್ಲಿ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಹಲವಾರು ಕಿಣ್ವಗಳು ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಡಿಟರ್ಜೆಂಟ್ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಅಲುಬುಗಳು ಮತ್ತು ಉಪದ್ರವಕಾರಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಲ್ಲಿ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳೂ ಕೂಡ ಜೈವಿಕ ಘಟಕವಾಗಿ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಹಲವಾರು ಜಾತಿಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಕ್ಷಾರಾಭಗಳು (ಅಲ್ಕಾಲೊಯ್ಡ್) ಮತ್ತು ಪಾಲಿಕೆಟೈಡ್ಗಳಂತಹ ಶಿಲೀಂಧ್ರನಂಜು (ಮೈಕೊಟೊಕ್ಸಿನ್) ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಜೈವಿಕಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳು ಮಾನವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳಿಗೆ ವಿಷಕಾರಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಜಾತಿಯ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ಫ್ರುಟಿಂಗ್ ವಿನ್ಯಾಸಗಳು ಮನಃಪರಿಣಾಮಿ ಮಿಶ್ರಣಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲಾಸಕಾರಕವಾಗಿ ಸೇವಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ತಯಾರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಕಟ್ಟಡಗಳನ್ನು ಮುರಿಯುತ್ತವೆ, ಮತ್ತು ಮಾನವರ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಮಾಣದ ರೋಗಕಾರಕಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ರೋಗಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಬೆಳೆಗಳ ನಾಶ (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ರೈಸ್ ಬ್ಲಾಸ್ಟ್ ರೋಗ) ಅಥವಾ ಆಹಾರ ಕೆಡುವಿಕೆಗಳು ಮಾನವರ ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾದನಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಮೇಲೆ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.
ಶಿಲೀಂಧ್ರ ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಇದು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ, ಜೀವನ ಚಕ್ರದ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ, ಮತ್ತು ಏಕೈಕ-ಕೋಶೀಯ ಜಲಜೀವಿ ಚಿಟ್ರಿಡ್ಗಳಿಂದ ದೊಡ್ಡ ಮಶ್ರೂಮ್ಗಳವರೆಗಿನ ಮಾರ್ಫಿಲೊಜಿಗಳ ಜೊತೆಗೆ ವಿಷಗಳ ವಿಭಿನ್ನತೆಯ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ನಿಜವಾದ ಜೈವಿಕವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಚಿಕ್ಕದು ಎಂದು ತಿಳಿಯಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ ಶಿಲೀಂಧ್ರವು ೧.೫ ಮಿಲಿಯನ್ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ೫% ಜಾತಿಗಳು ವಿಧ್ಯುಕ್ತವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ೧೮ ನೆಯ ಮತ್ತು ೧೯ ನೆಯ ಶತಮಾನದ ನಂತರದಿಂದ ಕಾರ್ಲ್ ಲಿನ್ನೌಸ್, ಕಿಸ್ಚಿಯನ್ ಹೆಂಡ್ರಿಕ್ ಪೆರ್ಸೂನ್, ಮತ್ತು ಎಲಿಯಾಸ್ ಮಗ್ನುಸ್ ಫ್ರೈಸ್ರ ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಲ್ಪಟ್ಟವು, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಅವರ ಮೊರ್ಫಿಲಿಜಿ (ಅಂದರೆ, ಬೀಜಕಗಳ ಬಣ್ಣಗಳು ಅಥವಾ ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕೀಯ ಲಕ್ಷಣಗಳಂತಹ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು) ಅಥವಾ ಶರೀರವಿಜ್ಞಾನಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ. ಅಣುಗಳ ಆನುವಂಶಿಕತೆಯಲ್ಲಿನ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ಜೀವವರ್ಗೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಡಿಎನ್ಎ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ತೆರೆಯಿತು, ಅದು ಕೆಲವು ವೆಳೆ ರೂಪವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಇತರ ಒಡಂಬಡಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಗುಂಪುಮಾಡುವಿಕೆಗೆ ಸವಾಲನ್ನು ಎಸೆಯಿತು. ನಂತರದ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜಾತಿವಿಕಸನೀಯ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಕಿಂಗ್ಡಮ್ ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳ ವಿಂಗಡನೆಯನ್ನು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿತು, ಅದು ಒಂದು ಉಪಕಿಂಗ್ಡಮ್, ಏಳು ಫೈಲ, ಮತ್ತು ಹತ್ತು ಉಪಫೈಲಾ ಆಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು.
දිලීර කලින් ශාක රාජධානියට ඇතුළත්කර තිබුණද, එය තව දුරටත් ශාක ලෙස නොසැලකේ. කළල ශාක සහ ඇල්ගී මෙන් නොව දිලීර ප්රභාසංශ්ලේෂක නොවන අතර මෘතෝපජීවී එනම් අවට පරිසරයේ ඇති ද්රව්ය බිඳ දමා දේහයට උරාගැනීමෙන් ආහාර ලබාගනී.තවද පරපෝෂී හා අනොන්යාධාරක විශේෂද ඇත. ශාක වර්ගයක් නොවන නමුත් අතීතයෙදී ශාක ලෙස සලකා තිබෙන අතර එය උද්භිද විද්යාඥයින්ගේ විෂය ධාරාවට ඇතුළත් යයි සළකා ඇත. දිගුකලක සිට දිලීර පරිණාමිකව ශාකවලට වඩා සතුන්ට සමීපයැයි හඳුනාගෙන තිබිණ.නමුත් ඒවා තවමත් මූලික උද්භිද විද්යා පාඨමාලාවල ගැඹුරින්ම ආවරණය කරන අතර සත්ව විද්යා මූලික පාඨමාලාවලදී එය අනිවාර්ය් නොවේ.බොහෝ දිලීර සෑදී ඇත්තේ දිලීර සූත්රකා ලෙස හඳුන්වන අන්වීක්ෂීය ව්යුහ වලින් වන අතර ඒවා සෛලවලට බෙදී හෝ නොබෙදී හෝ පැවතුනත් සූන්යෂ්ටික න්යෂ්ටිදරයි. දිලීරවල ප්රජනක ව්යුහ වන්නේ ඵලදේහ නොහොත් වඩාත් හුරුපුරුදු ලෙස බිම්මල්ය. මොවුන් කිසිම ප්රභාසංශ්ලේෂක කණ්ඩායමකට අයත් නොවන අතර සතුන්ගේ ළඟම නෑයන්වේ. මේ නිසා දිලීරවලට ඔවුන්ගේම රජධානියක් ඇත.
.JPG){kind=link}