Multimedia w Wikimedia Commons Fiołek biały (Viola alba Besser) – gatunek roślin z rodziny fiołkowatych (Violaceae).
Występowanie
Występuje na trzech kontynentach[2]:
-
Afryka: Algieria, Maroko, Tunezja
-
Azja: Cypr, Iran, Irak, Syria, Turcja, Azerbejdżan, Gruzja, Rosja (Kaukaz Północny, Dagestan), Turkmenistan
-
Europa: Albania, Austria, Bułgaria, Czechy, Francja, Grecja, Hiszpania, Mołdawia, Polska, Rumunia, Słowacja, Szwajcaria, Szwecja, Ukraina, Węgry, Włochy, dawna Jugosławia. W Polsce występował na dwóch stanowiskach w okolicach Dukli i Nowego Sącza[3].
Morfologia
-
Liście
- Jajowate, w nasadzie głębokosercowate, karbowane, ogonkowe, owłosione. Przylistki z frędzlami, wąskolancetowate, orzęsione, szerokości 1-2 mm.
-
Kwiaty
- Białe lub biało-fioletowe, wonne. Szypułka krótsza od liści. Podkwiatek osadzony w środku lub wyżej. Działki kielicha tępe. Szyjka słupka naga, z haczykowatym noskiem na szczycie[4].
-
Owoc
- Owłosiona, kulistawa torebka na szypułce odgiętej w dół.
Biologia i ekologia
Bylina, geofit. Rośnie w lasach liściastych. Kwitnie w kwietniu i maju.
Zagrożenia
Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[5] w grupie gatunków wymarłych (kategoria zagrożenia: Ex). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię DD (stopień zagrożenia nie może być określony)[6].
Zmienność
Wyróżnia się podgatunki[7]:
-
Viola alba Besser subsp. alba – na północny zachód od Alp, od południowej Francji do Polski
-
Viola alba Besser subsp. dehnhardtii (Ten.) W.Becker – region śródziemnomorski
-
Viola alba Besser subsp. scotophylla (Jord.) Nyman – południowo-wschodnia Europa, do Włoch, Austrii i Szwajcarii
-
Viola alba Besser subsp. thessala (Boiss. & Heldr.) Hayek – Grecja
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-11-30].
-
↑ Viola alba (ang.). W: Germplasm Resources Information Network – (GRIN) [on-line]. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory. Beltsville, Maryland. [dostęp 29 marca 2008].
-
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
-
↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
-
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
-
↑ Flora Europaea – Viola (ang.). Royal Botanic Garden Edinburgh. [dostęp 2008].
