Pobrzeżka pospolita (Littorina littorea) – gatunek średniej wielkości morskiego ślimaka z rodziny Littorinidae. Występuje pospolicie w litoralu i strefie pływów w północnym Atlantyku.
Etymologia nazwy
Nazwa rodzaju pochodzi od siedliska, w którym gatunek występuje (litoralis łac. – nadbrzeżny)[3]).
Cechy morfologiczne
![src=]()
Muszla pobrzeżki pospolitej (
Littorina littorea).
![src=]()
Muszla pobrzeżki pospolitej (Granville,
Normandia).
Wielkość muszli: długość 20-53 mm. Skrętów 6-7. Krawędź wargi zewnętrznej ostra. Muszla grubościenna, kulisto-stożkowa z wyraźnym, słabo zaznaczonym szwem i niską umiarkowanie wysklepioną skrętką. Gładka zewnętrzna powierzchnia muszli z delikatnymi, spiralnymi prążkami. Linie przyrostowe słabo widoczne. Na tle oliwkowo-brązowej powierzchni przebiegają niezbyt wyraźne, ciemnobrązowe lub purpurowobrązowe pasy. W niektórych populacjach muszle ciemnobrunatne, pomarańczowe, czerwone lub szare. Bez dołka osiowego. Wewnętrzna strona muszli z brązowawymi plamami. Ubarwienie, kształt i wielkość muszli wykazuje dużą międzyosobniczą zmienność[1][4].
Występowanie
Pierwotny zasięg obejmował północno-wschodnie wybrzeża Atlantyku (od północnej Hiszpanii do Rosji). W Bałtyku tylko w zachodniej, silniej zasolonej części. Zawleczony na wschodnie wybrzeże Ameryki, znajdowany również na zachodnim, pacyficznym wybrzeżu (m. in. w Kalifornii)[1][5][6].
Biologia i ekologia
Zajmowane siedliska
![src=]()
Grupa pobrzeżek pospolitych na kamieniu podczas odpływu (Sylt,
Niemcy).
Żyją w litoralu, w strefie pływów, zajmują też jeziorka pływowe. Spotykane głównie na wybrzeżu skalistym lub kamienistym, mniej obficie na równiach pływowych, estuariach. Wytrzymują okresowe, zmniejszone zasolenie wody, pozostają aktywne również w czasie odpływu, gdy są wynurzone, o ile tylko przybój zapewnia zraszanie wodą[7][8].
Odżywianie
Roślinożercy, zdrapywacze, rozdrabniacze – żywią się trawami morskimi, glonami, peryfitonem[1]. Preferowane gatunki: Ulva lacuca i Enteromorpha intestinalis[9].
Rozmnażanie
Rozdzielnopłciowe, jajorodne. Jaja w galaretowatych kapsułach jajowych uwalniane wprost do wody, w trakcie przypływu. W pojedynczej kapsule zwykle 3-9 jaj. Rozwój złożony, z larwą swobodnie pływającą. Larwa osiedla się po ok. 6 tygodniach rozwoju[10]. Dojrzałość płciową młodociane osobniki osiągają po ok. 2-3 latach2. Długość życia – do pięciu lat 2[10][11].
Interakcje międzygatunkowe
Pobrzeżki są jednym z ważniejszych roślinożerców w strefie pływów, kontrolującym wzrost peryfitonu i glonów[12]. Pobrzeżki stanowią ważne źródło pokarmu dla organizmów z wyższych poziomów troficznych (np. drapieżnych ślimaków Polinices sp., Nassarius sp. Urosalpix cinerea), krabów i raków pustelników (Pagurus ssp.), rozgwiazd) oraz ptaków i ssaków związanych z morzem.
Ciekawostki
- pobrzeżki pospolite są ważnym źródłem pożywienia dla ludzi. W Irlandii i Wielkiej Brytanii stanowią szósty, pod względem wielkości połowów, gatunek „owoców morza”, generujący przychody na poziomie 5 mln funtów rocznie[10].
- brunatnice, które wchodzą w skład diety pobrzeżki, w siedliskach, w których są zagrożone przez żerujące ślimaki, aby je odstraszyć produkują toksyczne polifenole[13].
- jedno ze stadiów rozwoju Morza Bałtyckiego nosi nazwę Morza Litorynowego od nazwy naukowej pobrzeżki pospolitej (Littorina littorea), która w tym czasie (ok. 4-5 tys. lat temu) była tam jednym z dominujących gatunków.
Przypisy
-
↑ a b c d Wąsowski R. 2000. Przewodnik: Muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. Z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, str. 84.
-
↑ Linnaeus C. 1758. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Vermes. Testacea: 700-781. Holmiae. (Salvius) str. 782.
-
↑ Kumaniecki K. 1975. Słownik łacińsko-polski. PWN Warszawa, pp. 546.
-
↑ S. PeterS.P. Dance S. PeterS.P., Muszle, seria: Kolekcjoner, Warszawa: Wiedza i Życie, 2001, ISBN 83-7184-921-4 .
-
↑ Chapman J. W., Carlton J. T., Bellinger M. R. & Blakeslee A. M. H. 2007. Premature refutation of a human-mediated marine species introduction: the case history of the marine snail Littorina littorea in the northwestern Atlantic. Biological Invasions 9: 737-750.
-
↑ Chang A. L., Blakeslee A. M. H., Miller A. W. & Ruiz G. M. (2011). "Establishment Failure in Biological Invasions: A Case History of Littorina littorea in California, USA". PLoS ONE 6(1): e16035. doi:10.1371/journal.pone.0016035.
-
↑ Umiński, T. 1986. Zwierzęta i oceany. WSziP, Warszawa, ISBN 83-02-02680-8. str. 62-63 i 71.
-
↑ Tomanek L. & B. Helmuth. 2002. Physiological Ecology of Rocky Intertidal Organisms: A Synergy of Concepts. Integrative and Comparative Biology 42(4):771-775.
-
↑ Watson D.C. 1985. Dietary preferences of the common periwinkle, Littorina littorea (L.). J. Exp. Mar. Biol. 88(3): 193-211.
-
↑ a b c Littorina littorea w MarLIN The Marine Life Information Network; dostęp 6 kwietnia 2014
-
↑ Fish, J. D. 1972. The breeding cycle and growth of open coast and estuarine populations of Littorina littorea. Journal of the Marine Biological Association of the United Kingdom, 52: 1011-1019.
-
↑ Lubchenco J. 1983. Littornia and Fucus: Effects of Herbivores, Substratum Heterogeneity, and Plant Escapes During Succession. Ecology 64:1116–1123. http://dx.doi.org/10.2307/1937822
-
↑ Geiselman J. A. & O. J. McConnell. 1981. Polyphenols in brown algae Fucus vesiculosus and Ascophyllum nodosum: Chemical defenses against the marine herbivorous snail, Littorina littorea. Journal Of Chemical Ecology 7(6): 1115-1133.
Bibliografia
- Wąsowski R. 2000. Przewodnik: Muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. Z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, pp.336.
Linki zewnętrzne
