Chinese Swamp Cypress

Glyptostrobus pensilis – gatunek drzewa z rodziny cyprysowatych reprezentujący monotypowy rodzaj wyżłob^[5] (Glyptostrobus Endl.). Rośnie w naturze na kilku izolowanych stanowiskach w wietnamskiej prowincji Đăk Lăk oraz laotańskiej prowincji Khammouan^[4]. Pierwotny zasięg obejmował też południowe Chiny, gdzie współcześnie rośnie prawdopodobnie już tylko na stanowiskach antropogenicznych w prowincjach: Fujian, Hunan, Guangdong (jedynie w tej prowincji jest liczny^[6]), Jiangxi i Junnan oraz regionie autonomicznym Kuangsi^[4]. Gatunek uprawiany jest sporadycznie poza południowo-wschodnimi Chinami, w miejscach o łagodnym klimacie, np. w Wielkiej Brytanii^[7].

Morfologia

Pokrój

Krzew lub niewielkie drzewo osiągające od 8 do 20 m wysokości z pniem o średnicy do 120 cm^[8]. Korona jest wąskostożkowata^[9]. Kora jest szarobrązowa, spękana w nieregularne płaty. Główne konary rozpostarte poziomo od samego dołu. Gałęzie dalszych rzędów rozgałęziają się nieregularnie, jednoroczne krótkopędy o długości ok. 10 cm są odrzucane^[8][7].

Liście

Liście łuskowate, niebieskozielone. Na pędach trwałych są krótkie (do 4 mm długości) i ułożone skrętolegle, na krótkopędach są dłuższe, jasnozielone (do 13 mm) i rozłożone są dwustronnie. Jesienią, przed odrzuceniem, liście na krótkopędach czerwienieją^[9][8].

Kwiaty

Drzewo jedno- lub dwupienne. Kwiaty męskie zebrane w drobne strobile na łuskowatych szypułach o długości 3 mm, skupione w grona osiągające do 5–10 cm długości. Kwiaty żeńskie zebrane są w pojedyncze, owalne strobile na szypułach, nieco wzniesione. Osiągają do 2,5 cm długości i składają się z ok. 20 łusek. Są zielone i na brzegu postrzępione^[8][9].

Nasiona

Powstają po dwa na łuskach. Mają 1,3 cm długości. Są okryte cienką, nieco drewniejącą łupiną i posiadają drobne skrzydełko o szerokości 3 mm^[8][6].

• Pień drzewa

• Młoda szyszka

• Ulistnione pędy

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia. Zapylanie następuje w okresie od stycznia do marca, nasiona dojrzewają we wrześniu-październiku, ale pozostają na drzewie do wiosny następnego roku, kiedy to szyszki się otwierają. Siewki mają 4–5 liścieni^[6].

Gatunek światłolubny – bardzo wrażliwy na konkurencję innych gatunków. Rośnie pojedynczo lub w jednogatunkowych skupieniach nad strumieniami i rzekami, też w deltach rzek. Naturalne stanowiska znajdują się między rzędnymi 500 i 700 m n.p.m.^[4]

Zagrożenia i ochrona

Gatunek stracił swoje naturalne siedliska w Azji południowo-wschodniej z powodu rozwoju rolnictwa^[8]. Ze względu na opinię drzewa przynoszącego szczęście – okazy tego gatunku w zasadzie nie są wycinane przez ludność tubylczą^[6]. W Laosie i Wietnamie z naturalnych stanowisk znanych jest w sumie nie więcej niż 400 roślin, przy czym bardzo niewiele z nich rodzi płodne nasiona^[4]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych roślina ma status gatunku krytycznie zagrożonego (CR)^[4].

Zastosowanie

Gatunek sadzony jest w rejonach pierwotnego występowania na terenach podmokłych w nasadzeniach przeciwerozyjnych i jako ochrona przeciwwietrzna. Drewno wykorzystywane jest okazjonalnie – głównie z drzew powalonych przez wiatry. Drewno korzeni wyróżnia się dobrą pływalnością i wykorzystywane jest do wyrobu kół ratunkowych, pływaków, korków do butelek^[6].

Przypisy