Der Samtige Schichtpilz (Stereum subtomentosum) ist ein häufiger Pilz aus der Familie der Schichtpilzverwandten (Stereaceae).
Der Samtige Schichtpilz bildet Fruchtkörper, deren Hüte vollständig vom Substrat abstehen oder an diesem herablaufen. Oftmals, vor allem in ersterem Fall, sind sie dabei etwas gestielt. Sie besitzen insgesamt eine fächer-, muschel- oder halbkreisförmige Gestalt. Die Hüte erreichen eine Breite zwischen drei und zehn Zentimetern und stehen bis zu fünf Zentimeter vom Substrat ab. Sie werden 0,2 bis 0,6 Millimeter dick und besitzen eine lederige Konsistenz.
Die Oberseite ist konzentrisch gezont und feinsamtig. Sie ist schwach wellig-höckerig, im trockenen Zustand rissig und frisch gelblich, grau- bis hell rostfarben-ockerbraun. Später wird sie durch Algen grünlich gefärbt. Der Rand ist oft weiß getönt. Die Unterseite mit dem Hymenium ist gelblich bis grauocker gefärbt. Der Rand ist im frischen Zustand fast weiß. Wird er angefeuchtet oder gerieben, bekommt er chromgelbe Flecken.
Das Sporenpulver ist weiß und amyloid. Die Sporen selbst sind fast zylindrisch geformt und messen 5–7 × 2–3 Mikrometer.
Ähnlichkeit besitzt unter anderem der Striegelige Schichtpilz (Stereum hirsutum). Dieser ist allerdings etwas dickfleischiger und besitzt auf der Hutoberseite eine etwas stärkere Behaarung.
Besonders ähnlich ist der Braunsamtige Schichtpilz (St. ostrea). Er ist eher in den wärmebegünstigten Gebieten in der Südhälfte Deutschlands und in Südeuropa anzutreffen. Der Pilz ist im Mittel ein wenig größer, etwas mehr bräunlich gefärbt und seine Hutränder gilben nicht. Entscheidendes Trennmerkmal sind die vorhandenen Pseudoacanthophysen. Dabei handelt es sich um Zellen im Hymenium mit drei bis fünf kleinen Auswüchsen. Sie sind nur angefärbt, beispielsweise mit Melzers Reagenz, sicher erkennbar.[1]
Der Samtige Schichtpilz kommt in verschiedenen Arten von luft- oder bodenfeuchten Laub- und Mischwäldern, welche reich an Basen und Nährstoffen sind, vor. Dies sind vor allem schattige Waldmeister-, Haargersten- und Tannen-Buchen-Wälder sowie entsprechende Eichen-Hainbuchen- und Birken-Stieleichen-Wälder. Weiterhin ist der Pilz in Weidengebüschen, Pappelforsten sowie an Rändern von stillen und Fließgewässern zu finden. Außerhalb geschlossener Baumbestände wie in Parks und Gärten kommt er eher selten vor.
Die Fruchtkörper erscheinen gesellig und oft reihenweise an stehenden und liegenden Stämmen und Ästen oder an Stümpfen. Sie besiedeln das Substrat in der späten Initial- bis zu mittleren Optimalphase der Vermorschung. Dabei handelt es sich fast ausschließlich um Laubhölzer, vor allem von Erlen und Weiden, aber auch von Rotbuche. In äußerst seltenen Fällen wird auch Nadelholz befallen. Der Pilz ist das ganze Jahr über zu finden.
Der Samtige Schichtpilz hat in der Holarktis einen temperaten Verbreitungsschwerpunkt und ist in Nordamerika, Europa und Asien anzutreffen. In Europa reicht das Gebiet von Frankreich in Westen bis in die Slowakei im Osten sowie nordwärts bis zu den Küstenregionen von Fennoskandinavien. In Südeuropa fehlt die Art offenbar oder ist sehr selten; die Vorkommen in Osteuropa sind bisher nicht genügend untersucht. In Deutschland ist der Pilz von der Küste bis in die Alpentäler weit verbreitet.
Der Samtige Schichtpilz (Stereum subtomentosum) ist ein häufiger Pilz aus der Familie der Schichtpilzverwandten (Stereaceae).
Lehviknahkis (Stereum subtomentosum) on kandseente hulka kuuluv seeneliik.
Seent on leitud ka Eestist.[1]
Lehviknahkis (Stereum subtomentosum) on kandseente hulka kuuluv seeneliik.
Seent on leitud ka Eestist.
Stereum subtomentosum (Synonyme : Stereum insignitum), la Stérée remarquable, est une espèce de champignons de la famille des Stereaceae.
A smija motobin a Stereum insignitum, ma a l'é men colorà.
A chërs ant l'ùmid.
A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
A smija motobin a Stereum insignitum, ma a l'é men colorà.
AmbientA chërs ant l'ùmid.
Comestibilità A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
As peul nen mangesse.
Skórnik aksamitny (Stereum subtomentosum Pouzar) – gatunek grzybów, należący do rodziny skórnikowatych (Stereaceae)[1]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Stereum, Stereaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., dawniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako skórnik pilśniowaty[3].
Początkowo cienki, okrągły lub lejkowaty i przywierający do podłoża, potem z podłożem związany jest tylko bokiem lub trzonowatą nasadą, zaś część owocnika o wachlarzowatym lub łopatkowatym kształcie jest wolna i tworzy cienki, niewielki kapelusz. Zazwyczaj występuje gromadnie i wówczas kapelusze sąsiednich owocników zachodzą dachówkowato na siebie lub rosną w rzędach. Pojedynczy kapelusz osiąga szerokość 1–5 (wyjątkowo do 10 cm) i grubość 0,5–1,2 mm. Powierzchnia jest aksamitna lub filcowata i koncentrycznie strefowana, przy czym strefy często są różnobarwne. Strefy są bezwłose, w kolorze drewnobrunatnym. Górna powierzchnia ma kolor żółtawoszary, orzechowy lub ochrowy, rzadko kasztanowobrunatny. Starsze okazy zmieniają kolor na szary. U młodych owocników brzeg kapelusza jest jedwabiście włóknisty, ale nie filcowaty. Na przekroju poprzecznym pod skórką kapelusza widoczna jest żółtobrunatna linia o grubości ok. 0,1 mm[4].
Gładka, czasami tylko nieznacznie guzkowata, na brzegach często promieniście żyłkowana (szczególnie na młodych owocnikach). Kolor od bladobeżowego przez ochrowy do bladokawowego. Brzeg początkowo biały, później brudnożółty, bladoochrowy, pomarańczowy, brudnobrunatny, a nawet szary. Uszkodzone miejsca natychmiast żółkną, a później brunatnieją[4].
Strzępki w filcowatej warstwie zewnętrznej luźno splątane, o szerokości 4–5 μm, grubościenne, z przegrodami, bez sprzążek, nierozgałęzione. W korteksie strzępki są zglutynizowane. W warstwie kontekstu strzępki ułożone poziomo, gęsto splątane, dwóch rodzajów; cienkościenne o szerokości 2–2,5 μm, rozgałęzione z przegrodami i bez sprzążek, oraz grubościenne (czasami o ścianach zajmujących niemal całą ich objętość), nierozgałęzione, o szerokości 4–6 μm i bez sprzążek. Te drugie czasami posiadają ziarnistą zawartość i wrastają aż do hymenium, gdzie zakończone są pseudocystydami. Pseudocystydy mają szeerokość 5–10 μm, są lancetowate lub cylindryczne z zaokrąglonym wierzchołkiem lub robakowatym wyrostkiem, bezbarwne, lub żółtawe. Akutocystydy podobnie jak podstawki powstają z cienkościennych strzępek. Są lancetowate z wyrostkiem na szczycie, mają długość 35–40 μm, szerokość 4–510 μm. Podstawki 4-sterygmowe, maczugowate, o rozmiarach 25–40 × 4–6 μm. Zarodniki o kształcie od wąsko elipsoidalnego do cylindrycznego, często nieco wygięte, cienkościenne, amyloidalne, gładkie, o rozmiarach 5,5–7,5 × 2,2–3 μm [4].
Na półkuli północnej jest szeroko rozprzestrzeniony. Na półkuli południowej znane jest jego występowanie tylko w Republice Południowej Afryki[5]. Dawniej w Polsce był rzadki. Gumińska i Wojewoda podają, że występował tylko w pozostałościach naturalnych lasów, np. w Karpatach, w Puszczy Białowieskiej, Puszczy Augustowskiej i na Kujawach[6]. Jednak w ostatnich kilkudziesięciu latach jego liczebność w Europie wyraźnie wzrosła[7]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano kilkadziesiąt jego stanowisk[3].
Rośnie na martwym, leżącym na ziemi drewnie drzew liściastych[4]. W Polsce podano jego występowanie na drewnie olszy szarej, olszy czarnej, brzozy brodawkowatej, buka pospolitego, topoli osiki, grabów, dębów[3].
Podobny jest skórnik szorstki (Stereum hirsutum). Dobrym sposobem na odróżnienie tych gatunków jest obserwacja ich owocników po uszkodzeniu – skórnik aksamitny żółknie, s. szorstki nie zmienia barwy[6].
Skórnik aksamitny (Stereum subtomentosum Pouzar) – gatunek grzybów, należący do rodziny skórnikowatych (Stereaceae)
