dcsimg
Image of platypus
Creatures » » Animal » » Vertebrates » » Synapsids » » Cynodonts » Mammals » Monotremes » Platypus »

Duck Billed Platypus

Ornithorhynchus anatinus (Shaw 1799)

Urniturinku ( Aymara )

provided by wikipedia emerging_languages

Sutipa.

Aka sutipax urniturinku satawa, ukampirusa yaqha sutipaxa Ornithorhynchus anatinus uñt’atawa. Ukhamaraki paturu uñt’asitawa.

Aka uywaxa waranqa päpallqu patak llätunka kimsaqallquni uka marana uñjapxatayna.

 src=
Urniturinkuxa ikiskiwa

Jakiwa.

Aka Urnuturinkuxa isla de Tasmania - Australiana jakiwa. Ukhampacha uma lakankana, uma thiyana, jisk’a quta thiyana, lawa jak`anakana ukhamaraki caña saphi sarnaqi. Jan ukaxa putupxa (kimsa tunka mitrusuwa) manqharuwa luri.

jaki
Urniturinkuxa Isla de Tasmania Australiana jakiwa

Urnuturrinkuxa janchina uñachtayipa

Uka urnitirrinkuxa, pusi tunka jani ukaxa suxta tunka (cm) ukch’akiwa jilaspa. Ukatxa kimsa tunkawa (cm) wich’inqapaxa, ukatxa suxta (cm) de largo ukhamaraki phisqa cm de anchuwa chhurupaxa. Ukatxa suxta tunkawa (kg) jathirakiwa. Ukhamaraki mayrapaxa, jinchupaxa wali sumawarakiwa, ukhampirusa uma manqhena mut’asqakispawa manq’añapa.

Ukatxa kimsa tunkani maranakawa jakapxaspa.

jathirakiwa
Uka urnitirrinkuxa suxta tunkawa (kg) jathirakiwa.

Ukhamarakiwa pata janchipaxa, ch’ixi, nuwala, chuchi, saminakaniwa utji. Ukhampirusa chhurupaxa plilina kipkakiwa, kayupasti lampa kipkakiwa, wich’inkhapasti castor kipkakiwa ukamaraki janchipaxa yanapt’iwa thayana jakañataki.

Jinitikapa

Tunka cromosomas sexuales ukaniwa. Qinis ukapaxa: wallpana, reptiles ukhamaraki anfibios ukanakana kipkakiwa.

Jakawipa

Mä urquxa janiwa tamapata jark’askiti. Kunawsatï , yaqha urqu qachuru makhati ujkaxa

Uka urniturunkuxa mamifero semiacuatico uywawa. Ukampirusa putupanakaxa waña uraqinkiwa. Ukhatxa jupanakaxa uma manqhanakana tuyupxiritayna. Ukhamarusa jupanakaxa sapakiwa arumanakaxa sarnaqapxiritayna. Kunaratutixa jupanakaxa uma manqhana tuyupki ukhaxa nayrapasa jinchupasa jark’atapxiritaynawa ma membranappi, ukatxa amuyt’asipxeritaynawa jayala órganos sensoriales “electrorreceptores” chhurupankiwa, Ukatxa k’achhakiwa jupanakaxa uraqina jithinaqapxi purakapampi.

Manq’añanaka

Uka urniturinkuxa aychanaka, jani ch’akhaninaka, sillq’unaka, muluskunaka, challwanaka ukhamaraki challwana k’awnapa manq’i. Ukhamaraki, mӓ pä tunka % ujka jila jathipatsipansa manq’i. Chikürunakawa manq’a thaqi.

Qachu urniturinkuna wawaniptatapa

Qachuxa urniturrinkuxa pä tunk kimsaqallquni urunaka wallq’iwa, ukamaraki 10 urunakawa jipxasi. Ukatsti maya ukhamaraki kimsa k`awnanaka k`awnarakispa.

Wawapaxa tunka uruta mistu. Ukhamaraki, kimsa phaxsinita pusi phasinkamawa millk`impi ch`amanch`atapxi. Walja pacha saraqatarusti, wawa ornitorrinkoxa pututa mistuwayi. Ukatsti, jisk`a chhallwanaka manq’añataki katu.

Qachuxa, janchiparu millk`iniwa. Ukhamipansti, janiwa ñuñuñikiti. Wawanakaxa taykana janchipaki jallq`arapxi. Ukhamaki uka wawanakaparu ñuñuyapxi. Kimsata, pusi phaxsikama. Ukatxa, uka wawanakaxa manq`a manq`apxi.

Urniturinkuru manq’irinaka

Aka uywanakaruxa zorro, águila, lobo de tasmania, dingo, gato salvaje ukanakawa manq`antapxarakispa.

jiwayir qulla

Urqunakaxa kayunapana , espolones ukana glándulas venenosas ukawa utji.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors