Cerambyx cerdo, ye una especie de coleópteru crisomeloidéu de la familia Cerambycidae, subfamilia Cerambycinae.[1]
Ye de gran tamañu, con un rangu ampliu de llargor ente 25 y 62 mm, de color negru en cuasi la so totalidá, sacante nos estremos de los élitros, qu'amuesen un tonu vinu escuro. La tiesta presenta fuertes quexales y ye rugosa; les antenes tienen once artexos o segmentos, y nos machos devasen llargamente'l llargor de los élitros, ente que nes femes nun suelen devasar l'ápiz elitral; el brillante pronotu ta derrotu por marcaes estríes traeverses; los élitros son encharolaos, brillosos y granulientos, colos cantos esternos paralelos nel so primera terciu y daqué converxentes nel so parte final, presentando un esbozu d'escayu nel ápiz.[2] N'Europa y Norte d'África esta especie pue tracamundiase con otres seis especies distintos del xéneru Cerambyx, siendo los principales calteres diferenciadores ente elles el llargor de les antenes, la forma y grosez de los cinco primeros alfayes antenales, el tonu de los élitros, y la presencia d'un pequeñu escayu apenes marcada nel ápiz elitral.[3][4]
Cerambyx cerdo ye una especie d'amplia distribución euroasiática,[3][1][5]tando presente tamién nel Norte d'África,[2] n'islles del Mediterraneu como Córcega, Cerdeña, Sicilia, Mallorca, Elba, Malta, Creta, según n'Armenia, Azerbaixán, Cáucasu, Transcaucasia, Xeorxa, Irán, Iraq, Oriente Próximu, Turquía, Palestina, Siria, Líbanu, Xordania.[3] Ta cuasi ausente de la Península escandinava, sacante nel so estremu sur, y falta de dambes Islles Britániques. Conozse la so presencia fósil nel Reinu Xuníu pero les cites recién d'esta especie en Gran Bretaña paecen referise a exemplares tresportaos artificialmente dende la Europa continental.[6][7]Por cuenta d'esta amplia distribución xeográfica, que determina la so meyor conocencia y la so más antigua descripción por Linneo, Cerambyx cerdo ye la especie tipu del xéneru Cerambyx.
Esta especie foi incluyida nel Anexu II[8] del Conveniu de Berna de 1979 relativu al caltenimientu de la vida montesa y del mediu natural n'Europa,[9] na categoría d'especies de fauna puramente protexíes. Según la IUCN, ye una especie vulnerable.[10] Tamién la Direutiva d'Hábitats considera esta especie d'interés comuñal de tala forma que rique una proteición estricta (Anexu IV).[11] A nivel nacional, Cerambyx cerdo nun ta incluyida nel Catálogu Español d'Especies Amenaciaes pero sí en Llistáu d'Especies Monteses en Réxime de Proteición Especial.[12][13] La menor esmolición llexislativa a nivel nacional con al respeutive de la normativa internacional obedez a la so presencia más frecuente nes llatitúes mediterranees que nel centru y norte de la so área de distribución, llegando en delles ocasiones a causar dañu al arboláu, como en Mallorca.[14] Nes deheses del oeste de la Península ibérica la especie dañible nun ye Cerambyx cerdo, sinón el so conxénere Cerambyx welensii[15]
Les sos canesbes desenvuélvense en madera d'algueres y carbayos (Quercus spp.). Tien desenvolvimientu holometabólicu, como tol orde Coleoptera, pasando por fase de güevu, canesba, pupa y adultu o imagu. La vida larvaria dura 3 o 4 años nel interior de los tueros de los sos fitogüéspedes, hasta qu'atropa abondes reserves como pa tresformase nel escarabayu adultu. La pupación o metamorfosis produzse pel branu, dando llugar a un imagu entá inmaduru, que nun va remanecer al esterior hasta l'empiezu del branu siguiente, predominantemente nel mes de xunu.[16] Los adultos nun s'alimenten o pueden llamber la cazumbre que rezume de les feríes de los árboles, siendo atraíos tamién por delles frutes bien madures. Por ello la so vida d'adultu ye de namái unos pocos díes o selmanes, siendo de vezos predominantemente nocherniegos.[17]
Cerambyx cerdo, ye una especie de coleópteru crisomeloidéu de la familia Cerambycidae, subfamilia Cerambycinae.
Böyük palıd uzunbığı (lat. Cerambyx cerdo L.) - Buğumayaqlılar tipinin sərtqanadlılar dəstəsinin uzunbığlar fəsiləsinə aid olan növ.
Böcəklərin bədən uzunluğu 24-25 mm-ə çatır. Rəngi qara-qəhvəyidir.
Böcəklərin uçuşu may ayından avqust ayınadək davam edir. Əsasən meyvə, meşə və introduksiya edilmiş bəzək ağaclarına palıda, cökəyə, tuta, əriyə, qoza, at şabalıdına və şama zərər verir. Bakı və Sumqayıt şəhərlərində daha çox yayılmışdır. Yaşlı fərdlər ağacların ifraz etdiyi şirə ilə qidalanırlar. Bir neçə gün cütləşmədən sonra, iyun-iyul aylarında ağacların gövdəsi daxilinə yumurta qoymağa başlayırlar. 12-14 gündən sonra yumurtadan çıxan sürfələr gövdənin içərisində qidalanaraq öz inkişaflarını 2-3 ilə başa vururlar. Müşahidələrə əsasən ağacın gövdəsinin daxilində 18-20 sürfə olur. Sürfələrin puplaşması üçüncü ildə baş verir. Onların təbiətdə görünməsi mayın axırlarından başlayaraq sentyabr ayının əvvəllərinə qədər davam edir. İldə 3 nəsil verir. Bu uzunbığa yoğun gövdəli ağaclarda daha çox təsadüf olunur. Bəzən cavan gövdəli, nazik ağacların və kötüklərin də üzərində rast gəlinir.[1] Bir nəslin inkişafı 3 ilə kimi davam edir ki, onun iki ildən çoxunu sürfə mərhələsi təşkil edir. Sürfələrdə puplaşma prosesi adətən üçüncü ilin yayının ortalarında gedir. Sürfələr puplaşmadan qabaq yemləndikləri yerdə mağaracıq düzəldirlər. Puplardan çıxan böcəklər həmin mağaracıqda gələn ilin mayına kimi qışı keçirirlər. Yetkin böcəklərin təbiətdə uçuşu Azərbaycan şəraitində mayın birinci yarısında, kütləvi surətdə isə iyun və iyul aylarında müşahidə olunur. Böcəklərdə yumurta qoyma prosesi iyun-iyul aylarında gedir. Bu uzunbığın zədələdiyi ağacların zədələndiyi yerlərdən qara rəngdə şirə axır. Sürfələrin ağacın oduncaq hissəsində getdiyi yolun uzunluğu bəzən bir metrə kimi çatır.[2]
Geniş areallı növ olub, əsasən palıd ağacı və qismən müxtəlif meşə ağacları (fıstıq, vələs, qarağac, cökə), qoz, şabalıd və s. ağacların üzərində yaşayır. Geniş yayılmışdır. Ona orta və Cənubi Avropada və Şərqi Afrikada, Krımda, Qafqazda, Ön Asiyada, və Ukraynada təsadüf edilir. Azərbaycanda Şəki-Zaqatala, Quba-Xaçmaz, Şamaxı-Qobustan, Dağlıq Qarabağ, Naxçıvan MR və Lənkəran vilayətlərində yayılmışdır. Bir növün bir neçə yarımnövü vardır ki, onlardan keçmiş SSRİ-də ikisi yayılmışdır. Azərbaycanda yayılan böyük palıd uzunbığı respublikanın bütün rayonlarında müşahidə olunmuşdur.[3]
Böyük palıd uzunbığı (lat. Cerambyx cerdo L.) - Buğumayaqlılar tipinin sərtqanadlılar dəstəsinin uzunbığlar fəsiləsinə aid olan növ.
El banyarriquer del roure (Cerambyx cerdo),[1][2] és una espècie de coleòpter polífag de la família dels cerambícids, comú a Catalunya.
És de mida gran, de color quasi tot negre, excepte en els extrems dels èlitres, que són marronosos.
Les seves larves són xilòfagies i s'alimenten principalment de fusta diferents espècies de Quercus.[3] El seu cicle biològic pot durar diversos anys.[3]
Es troba a Algèria, Armènia, Àustria, Azerbaidjan, Bielorússia, Croàcia, la Txèquia, França, Geòrgia, Alemanya, Hongria, Iran, Itàlia, Moldàvia, Marroc, Polònia, Espanya, Suècia, Suïssa, Tunísia, Turquia, Ucraïna, i el Regne Unit.[4] Es troba per tota l'Espanya peninsular i Balears.[3]
El banyarriquer del roure (Cerambyx cerdo), és una espècie de coleòpter polífag de la família dels cerambícids, comú a Catalunya.
Tesařík obrovský (Cerambyx cerdo Linné, 1758) je druh brouka z čeledi tesaříkovití (Cerambycidae). Je rozšířen ve střední a jižní Evropě, jižním Švédsku, severní Africe, a na Kavkaze. Na východě je hranicí jeho výskytu řeka Dněpr.
Dospělý brouk je tmavě hnědý, konec krovek má červenohnědý a dosahuje délky až 56 mm. Jako u mnoha dalších druhů z čeledi Cerambycidae mají samci tesaříka obrovského dvakrát delší tykadla než samice a jsou štíhlejší.
Larvy se vyvíjejí ve dřevě živých dubů, vzácněji v jiných druzích, ve stromech starších více než 100 let, rostoucích na slunečných stanovištích. Samice kladou vajíčka do kůry, ve které se vylíhnou larvy, které v kůře první rok přezimují. V dalším období tříletého až pětiletého cyklu vývoje postupně pronikají larvy do lýka a běli, nakonec se prožírají do dřeva, ve kterém si vytvářejí chodbičky a komůrky, ve kterých se zakuklují. Larvy jsou světle žluté s rezavou hlavou a dosahují délky až 10 cm.
I když svou činností larvy brouka způsobují škody, je brouk zařazen mezi ohrožené druhy a je chráněn zákonem.
V tomto článku byly použity překlady textů z článků Cerambyx cerdo na německé Wikipedii a Kozioróg dębosz na polské Wikipedii.
Tesařík obrovský (Cerambyx cerdo Linné, 1758) je druh brouka z čeledi tesaříkovití (Cerambycidae). Je rozšířen ve střední a jižní Evropě, jižním Švédsku, severní Africe, a na Kavkaze. Na východě je hranicí jeho výskytu řeka Dněpr.
Dospělý brouk je tmavě hnědý, konec krovek má červenohnědý a dosahuje délky až 56 mm. Jako u mnoha dalších druhů z čeledi Cerambycidae mají samci tesaříka obrovského dvakrát delší tykadla než samice a jsou štíhlejší.
Larvy se vyvíjejí ve dřevě živých dubů, vzácněji v jiných druzích, ve stromech starších více než 100 let, rostoucích na slunečných stanovištích. Samice kladou vajíčka do kůry, ve které se vylíhnou larvy, které v kůře první rok přezimují. V dalším období tříletého až pětiletého cyklu vývoje postupně pronikají larvy do lýka a běli, nakonec se prožírají do dřeva, ve kterém si vytvářejí chodbičky a komůrky, ve kterých se zakuklují. Larvy jsou světle žluté s rezavou hlavou a dosahují délky až 10 cm.
I když svou činností larvy brouka způsobují škody, je brouk zařazen mezi ohrožené druhy a je chráněn zákonem.
Der Große Eichenbock (Cerambyx cerdo), auch Heldbock, Riesenbock oder Spießbock genannt, ist ein in Deutschland vom Aussterben bedrohter Käfer aus der Familie der Bockkäfer, Unterfamilie Cerambycinae. Die Art zählt zu den größten Käfern Mitteleuropas. Der Große Eichenbock ist in Mittel- und Südeuropa, auch in Südschweden, in Nordafrika und im Kaukasus beheimatet. Der Lauf des Dnepr bildet in etwa die östliche Verbreitungsgrenze. Die Art ist in Mitteleuropa sehr selten geworden und aus weiten Teilen Deutschlands verschwunden.
Der schwarzbraune Große Eichenbock wird 24 bis 53 Millimeter lang und zählt damit zu den größten Käfern Mitteleuropas. Die Fühler können beim Männchen das Doppelte der Körperlänge erreichen, die Fühler des Weibchens erreichen in etwa Körperlänge. Die Fühler sind im ersten Glied verdickt, punktiert und runzlig. Kopf, Brust, Beine und Fühler sind schwarz, die schwarzen Flügeldecken werden nach hinten heller bis braunrot. Die Flügeldeckennaht ist zu einem feinen Dorn ausgezogen. An der Unterseite des ersten und zweiten Hinterfußgliedes befindet sich eine Längsrille. Ähnlich sehen die in Südeuropa (bis Süd-Österreich und Slowakei) anzutreffenden Cerambyx welensii Küster, 1846 und C. miles Bonelli, 1812 aus.
Der Große Eichenbock bevorzugt sonnenexponierte, kränkelnde oder absterbende alte Stieleichen, seltener Traubeneichen, Buchen oder Ulmen. Vollständig tote Bäume (s. a.: Totholz) werden gemieden. Bevorzugt werden durchfeuchtete Stämme an sonnenexponierten Stellen, ursprünglich wohl in Eichen-Urwäldern der Zerfallsphase und Hartholzauen, Restvorkommen gibt es vor allem in alten Parkanlagen und Hutewäldern. Es handelt sich damit um ein Urwaldrelikt.
Die vollentwickelte Imago des Großen Eichenbocks hält sich fast ausschließlich an ihrem Geburtsbaum auf. Tagsüber versteckt sie sich unter loser Rinde, in alten Fraßgängen oder im Laub im direkten Umfeld des Baumes. In warmen Sommernächten mit Temperaturen über 18 °C, vor allem im Juni und Juli, fliegt die Imago kleinere Strecken, selten auch bis zu 4 Kilometer. Entsprechend gering ist die Verbreitungstendenz dieser sehr ortstreuen Tiere. Zwischen 20 und 22 Uhr ist ihre Hauptaktivität. Sie ernähren sich am Saftfluss verletzter Eichen und reifem Obst. Die adulten Tiere werden maximal 46 Tage (Männchen) bzw. 59 Tage (Weibchen) alt. Während seiner nächtlichen Aktivität erzeugt der Große Eichenbock stridulierende Geräusche, indem er die vorderen zwei seiner drei Brustsegmente aneinander reibt.
Je ein bis drei Eier auf einmal, insgesamt 60 bis 450, legt das Weibchen mehrmals in die knorrige Rinde alter Eichen. Nach bis zu drei Wochen schlüpfen die Larven und fressen sich zur ersten Überwinterung in das Kambium, im zweiten Jahr ins Splintholz und im dritten (bis fünften Jahr) ins Kernholz. Die neun bis zehn Zentimeter langen Larven ernähren sich von den Assimilaten, Vitaminen und Mineralstoffen im Saftfluss des Baumes. Sie verpuppen sich im Juli oder August im Hakengang. Nach vier bis sechs Wochen schlüpfen je Baum bis zu 200 Käfer von Ende September bis Oktober, die dann ein drittes Mal in der Puppenwiege überwintern. In manchen Fällen dauert die Entwicklung auch vier oder fünf Jahre.
Wann der Rückgang der Art begonnen hat, ist heute nicht mehr nachvollziehbar. In der Forstwirtschaft wurde der Große Eichenbock als Schädling beschrieben. Das war aber anscheinend nicht immer so. In C. G.Kalwers’s Käferbuch[1] (ca. 1880) wird beim Mulmbock erwähnt, dass er sehr oft schädlich wird, beim großen Eichenbock war dies nicht der Fall. Während in der 3. Auflage „Der Forstschutz“[2] von HEß 1898 der Eichenbock noch nicht bei den schädlichen Bockkäfern aufgelistet wird, ist 1927 in der 5. Auflage von „Forstschutz“[3] (HEß-BECK) der Käfer bereits aufgeführt und als Bekämpfungsmaßnahme das „Wegfangen der schwärmenden Käfer in der Abenddämmerung“ empfohlen worden. Auslöser dieser Änderung in der Betrachtungsweise muss nicht unbedingt ein verstärktes Auftreten der Käfer in Deutschland gewesen sein. Vermutlich führten zwei größere Schadereignisse zu Beginn des 20. Jahrhunderts zu den Erwähnungen in der Schädlings-Literatur. Von 1910 bis 1917 war der Große Eichenbock im ehemaligen Jugoslawien Mitverursacher eines größeren Eichensterbens, und in den 1920er-Jahren kam es in den Eichenwäldern der Waldsteppengebiete Südrusslands zu einer Kalamität, bei der auf 10.000 ha etwa jede dritte Eiche befallen war.
WECKWERTH[4] bezeichnet den Käfer noch 1954 als „größten Holzzerstörer“ in der Familie der Bockkäfer und gibt an, dass man ihn in Deutschland in allen größeren Eichenwäldern findet und besonders häufig in der Ukraine. SCHWENKE[5] berichtet 1974, dass der Käfer in den letzten Jahrzehnten viel an Bedeutung verloren habe und nur noch lokal häufig sei. In einigen Regionen stand er zu dieser Zeit bereits unter Schutz. Allerdings werde er in Süd- und Südosteuropa „nach wie vor zu den größten Forstschädlingen“ gezählt. KOVACEVIK[6] listet den Großen Eichenbock 1957 bei den wichtigsten Forstschädlingen in Jugoslawien auf. Hierbei schränkt er allerdings ein, dass der Große Eichenbock mehr „ein technischer als physiologischer Holzschädling“ sei.
Der Große Eichenbock ist heute vom Aussterben bedroht und nach der FFH-Richtlinie (Anh. II und IV) der EU streng geschützt. In Deutschland ist die Art in Thüringen ausgestorben, in Schleswig-Holstein, Mecklenburg-Vorpommern, Nordrhein-Westfalen und Bayern sind nur noch Einzelvorkommen bekannt, die zum Teil auf einzelne Bäume beschränkt sind. In Berlin sind zurzeit an vier Orten Vorkommen bekannt. Flächenhafte Vorkommen sind noch in Südhessen, Baden-Württemberg (Großraum Karlsruhe), Niedersachsen, Sachsen, Sachsen-Anhalt und Brandenburg[7] vorhanden. In Deutschland ist der Große Eichenbock als eine nationale Verantwortungsart innerhalb der Nationalen Strategie zur biologischen Vielfalt der Bundesregierung eingestuft.[8] Die IUCN führt die Art als vulnerable.[9]
Bekannte und anhaltende Rückgangsursachen sind vor allem:
Der Rückgang des Großen Eichenbocks lässt sich nur langsam bremsen, da Eichen erst in einem Alter ab 80 bis 150 Jahren für diese Käferart interessant werden. Die Ausbreitung (Wiederbesiedelung) und der genetische Austausch der Populationen ist durch die sehr kleine kritische Verbunddistanz von weniger als zwei Kilometern in der heutigen intensiv genutzten Landschaft Mitteleuropas und Westeuropas nicht mehr gegeben (vgl. a. Biotopverbund). Die verbliebenen und potenziellen Habitate des Großen Eichenbocks sind daher streng zu schützen und müssen durch eine angepasste Pflege und Bewirtschaftung erhalten werden. Dies ist eine der national vorrangig zu verfolgenden Maßnahmen nach der FFH-Richtlinie. Der Umbau der Forsten zu naturnahen Waldgesellschaften ist, trotz der langen Laufzeiten, weiter zu verfolgen. Größere zusammenhängende Laubwaldökosysteme, vor allem auf natürlichen Standorten der Stieleiche, sollten ihrer natürlichen Sukzession überlassen werden. Gegebenenfalls muss steuernd eingegriffen werden, um Neophyten wie Robinie und amerikanische Roteiche und Zerreiche, die direkte und starke Standortkonkurrenten sind, zu verdrängen. Eine extensive Forstwirtschaft, die Bevorzugung der langsamwüchsigen Stieleiche gegenüber Kiefern und ein weitgehender Verzicht auf „Baumpflege“ in Parks, Friedhöfen und Gärten könnten den weiteren Rückgang der Art bremsen.
Der Große Eichenbock (Cerambyx cerdo), auch Heldbock, Riesenbock oder Spießbock genannt, ist ein in Deutschland vom Aussterben bedrohter Käfer aus der Familie der Bockkäfer, Unterfamilie Cerambycinae. Die Art zählt zu den größten Käfern Mitteleuropas. Der Große Eichenbock ist in Mittel- und Südeuropa, auch in Südschweden, in Nordafrika und im Kaukasus beheimatet. Der Lauf des Dnepr bildet in etwa die östliche Verbreitungsgrenze. Die Art ist in Mitteleuropa sehr selten geworden und aus weiten Teilen Deutschlands verschwunden.
Lo pegalinhòu (Cerambyx cerdo), es una espècia de coleòpter polifag de la familha dels cerambícids, comun a Occitània.[1][2]
Es de granda talha, de color gaireben tota negra, a l'excepcion dels extrème dels elitres, que son marronosos.
Las siás larvas son xilofagias e s'alimentan principalament de fusta de divèrsas espècias de Quercus. Lo sieu cicle biologic pot durar mantun ans.
Se tròba en Argeria, Armenia, Àustria, Azerbaidjan, Bielorussia, Croàcia, la Chequia, França, Georgia, Alemanha, Ongria, Iran, Itàlia, Moldàvia, Marròc, Polonha, Espanha, Suècia, Soïssa, Tunisia, Turquia, Ucraïna, e lo Reialme Unit. Se tròba per tota l'Espanha peninsular e Balearas.[3]
Lo pegalinhòu (Cerambyx cerdo), es una espècia de coleòpter polifag de la familha dels cerambícids, comun a Occitània.
Cerambyx cerdo, commonly known as the great capricorn beetle or cerambyx longicorn, is a species of beetle in family Cerambycidae. It occurs in North Africa (Algeria, Morocco, and Tunisia), Europe (Austria, Belarus, Bulgaria, Croatia, the Czech Republic, France, Georgia, Germany, Hungary, Italy, Moldova, Poland, Romania, Serbia, Slovakia, Spain, Sweden, Switzerland, and Ukraine), and Asia (Armenia, Azerbaijan, Georgia, Iran, and Turkey).[1]
The beetle was previously present in the United Kingdom but went locally extinct at least hundreds of years ago. Preserved specimens have been found in the UK, having been dated to around 4000 years old.[2][3]
This beetle measures between 41 and 55 mm in body length and is among the largest of the European beetle species. It has an elongated, robust body and, like all members of the longhorn family, it has long antennae. In males, these thread-like antennae are longer than the body, but in females they are only as long as the hard wing cases (the elytra). The legs and body are black, except for the elytra which are reddish-brown towards the tips.[4]
Cerambyx cerdo, commonly known as the great capricorn beetle or cerambyx longicorn, is a species of beetle in family Cerambycidae. It occurs in North Africa (Algeria, Morocco, and Tunisia), Europe (Austria, Belarus, Bulgaria, Croatia, the Czech Republic, France, Georgia, Germany, Hungary, Italy, Moldova, Poland, Romania, Serbia, Slovakia, Spain, Sweden, Switzerland, and Ukraine), and Asia (Armenia, Azerbaijan, Georgia, Iran, and Turkey).
The beetle was previously present in the United Kingdom but went locally extinct at least hundreds of years ago. Preserved specimens have been found in the UK, having been dated to around 4000 years old.
El gran capricornio (Cerambyx cerdo), también conocido como capricornio mayor y capricornio de las encinas es una especie de coleóptero crisomeloideo de la familia Cerambycidae, subfamilia Cerambycinae.[1]
Es de gran tamaño, con un rango amplio de longitud entre 25 y 62 mm, de color negro en casi su totalidad, excepto en los extremos de los élitros, que muestran un tono vino oscuro. La cabeza presenta fuertes mandíbulas y es rugosa; las antenas tienen once artejos o segmentos, y en los machos sobrepasan ampliamente la longitud de los élitros, mientras que en las hembras no suelen sobrepasar el ápice elitral.
El brillante pronoto está surcado por marcadas estrías transversas; los élitros son acharolados, brillantes y granulosos, con los bordes externos paralelos en su primer tercio y algo convergentes en su parte final, presentando un esbozo de espina en el ápice.[2]
La denominación “capricornio de las encinas” proviene del francés, ya que en la península ibérica por lo general esta especie carece de nombre vulgar. En Europa y Norte de África esta especie se puede confundir con otras seis especies diferentes del género Cerambyx, siendo los principales caracteres diferenciadores entre ellas la longitud de las antenas, la forma y grosor de los cinco primeros artejos antenales, el tono de los élitros, y la presencia de una pequeña espina apenas marcada en el ápice elitral.[3][4]
Cerambyx cerdo es una especie de amplia distribución euroasiática,[3][1][5]estando presente también en el Norte de África,[2] en islas del Mediterráneo como Córcega, Cerdeña, Sicilia, Mallorca, Elba, Malta, Creta, así como en Armenia, Azerbaiyán, Caucaso, Transcaucasia, Georgia, Irán, Irak, Oriente Próximo, Turquía, Palestina, Siria, Líbano, Jordania.[3] Está casi ausente en la península escandinava, salvo en su extremo sur y falta en las Islas Británicas. Se conoce su presencia fósil en el Reino Unido pero las citas recientes de esta especie en Gran Bretaña parecen referirse a ejemplares transportados artificialmente desde la Europa continental.[6][7]Debido a esta amplia distribución geográfica, que determina su mejor conocimiento y su más antigua descripción por Linneo, Cerambyx cerdo es la especie tipo del género Cerambyx.
Esta especie fue incluida en el Anexo II[8] del Convenio de Berna de 1979 relativo a la conservación de la vida silvestre y del medio natural en Europa,[9] en la categoría de especies de fauna estrictamente protegidas. Según la IUCN, es una especie vulnerable.[10] También la Directiva de Hábitats considera esta especie de interés comunitario de tal forma que requiere una protección estricta (Anexo IV).[11]A nivel nacional, Cerambyx cerdo no está incluida en el Catálogo Español de Especies Amenazadas pero sí en Listado de Especies Silvestres en Régimen de Protección Especial.[12][13] La menor preocupación legislativa a nivel nacional con respecto a la normativa internacional obedece a su presencia más frecuente en las latitudes mediterráneas que en el centro y norte de su área de distribución, llegando en algunas ocasiones a causar daño al arbolado, como en Mallorca.[14]En las dehesas del oeste de la Península ibérica la especie dañina no es Cerambyx cerdo, sino su congénere Cerambyx welensii[15]
Sus larvas se desarrollan en madera de encinas y robles (Quercus spp.). Tiene desarrollo holometabólico, como todo el orden Coleoptera, pasando por fase de huevo, larva, pupa y adulto o imago. La vida larvaria dura 3 o 4 años en el interior de los troncos de sus plantas huéspedes, hasta que acumula suficientes reservas como para transformarse en el escarabajo adulto. La pupación o metamorfosis se produce en verano, dando lugar a un imago aún inmaduro, que no emerge al exterior hasta el comienzo del verano siguiente, predominantemente en el mes de junio.[16] Los adultos no se alimentan o pueden lamer la savia que rezuma de las heridas de los árboles, siendo atraídos también por algunas frutas muy maduras. Por ello su vida de adulto es de solo unos pocos días o semanas, siendo de hábitos predominantemente nocturnos.[17]
El gran capricornio (Cerambyx cerdo), también conocido como capricornio mayor y capricornio de las encinas es una especie de coleóptero crisomeloideo de la familia Cerambycidae, subfamilia Cerambycinae.
Kaprikornio handia (Cerambyx cerdo) Cerambycidae familiako koleoptero antenaduna da, Eurasia eta iparraldeko Afrikan bizi dena. 41 eta 55 mm arteko gorputz-luzera duen intsektu honek baraila handiak ditu.
Basa eta Itsas Fauna eta Landaredian Arriskuan dauden Espezieen Euskadiko Zerrendaren interes berezikoen kategorian sartu zuten.[1]
Kaprikornio handia (Cerambyx cerdo) Cerambycidae familiako koleoptero antenaduna da, Eurasia eta iparraldeko Afrikan bizi dena. 41 eta 55 mm arteko gorputz-luzera duen intsektu honek baraila handiak ditu.
Basa eta Itsas Fauna eta Landaredian Arriskuan dauden Espezieen Euskadiko Zerrendaren interes berezikoen kategorian sartu zuten.
Le Capricorne du chêne (Cerambyx cerdo), Grand capricorne ou Capricorne ouvrier est une espèce de coléoptères de la famille des Cerambycidae. Cette espèce est protégée, la larve se développe dans les vieux chênes.
Cerambyx cerdo est de couleur brun-sombre à noire avec l'extrémité des élytres brun-rouge. Vertex franchement rugueux avec des stries transversales. Les antennes dépassent l’apex des élytres de quatre articles chez le mâle et elles ne dépassent pas l’apex chez la femelle. Le pronotum est spiculé avec de fortes rides irrégulières. Les élytres sont luisants, finement granuleux, les rides et les granules s’estompent vers l’arrière.
Au stade larvaire, le Grand Capricorne est strictement xylophage : il consomme le bois d’abord juste sous l’écorce puis plus au cœur de l’arbre. L’imago en revanche consomme de la sève et plus généralement des liquides sucrés comme le jus des fruits mûrs. [3],[4]
Le Capricorne du chêne (Cerambyx cerdo), Grand capricorne ou Capricorne ouvrier est une espèce de coléoptères de la famille des Cerambycidae. Cette espèce est protégée, la larve se développe dans les vieux chênes.
Cerambyx cerdo adalah spesies kumbang tanduk panjang yang tergolong famili Cerambycidae. Spesies ini juga merupakan bagian dari genus Cerambyx, ordo Coleoptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia.
Larva kumbang ini biasanya mengebor ke dalam kayu dan dapat menyebabkan kerusakan pada batang kayu hidup atau kayu yang telah ditebang.
Cerambyx cerdo adalah spesies kumbang tanduk panjang yang tergolong famili Cerambycidae. Spesies ini juga merupakan bagian dari genus Cerambyx, ordo Coleoptera, kelas Insecta, filum Arthropoda, dan kingdom Animalia.
Larva kumbang ini biasanya mengebor ke dalam kayu dan dapat menyebabkan kerusakan pada batang kayu hidup atau kayu yang telah ditebang.
Il cerambice della quercia (Cerambyx cerdo Linnaeus, 1758) è un insetto dell'ordine dei Coleotteri e della famiglia Cerambycidae.
La lunghezza è di 5–11 cm. Il colore del corpo nero intenso, tranne l'apice delle elitre più o meno estesamente rossastro.
La superficie del corpo è ricoperta da una fine pubescenza argentea, generalmente poco visibile, tranne che nella sottospecie nordafricana e spagnola mirbeckii. Le antenne, nodose fin al 5° segmento, superano la lunghezza del corpo nel maschio e la eguagliano nelle femmine. Come in tutti i Cerambycoidea, i maschi più piccoli hanno antenne meno sviluppate, mentre queste possono raggiungere una lunghezza di 11–12 cm negli esemplari maggiori.
Il torace porta lateralmente due spine, corte ed ottuse nelle sottospecie occidentali, ma acuminate nella sottospecie orientale acuminatus.
La superficie del torace è più o meno lucida e percorsa da rughe più o meno regolari, a seconda delle sottospecie o delle popolazioni.
Le elitre, finemente granulose e più o meno pubescenti, sono acuminate all'apice nei maschi e più o meno parallele nelle femmine. I maschi della sottospecie mirbeckii hanno elitre simili alle femmine.
La larva, bianca e carnosa, non differisce da quella tipica di altri rappresentanti della sottofamiglia Cerambycinae. È tuttavia riconoscibile per le grandi dimensioni, potendo raggiungere una lunghezza massima di 10 cm, negli esemplari più maturi.
La larva si sviluppa all'interno del tronco e dei rami maggiori delle querce. Le piante vecchie e malate vengono preferite, tuttavia anche piante giovani, così come, raramente, altre latifoglie (castagni) possono venire attaccate.
Le piante secche non vengono più attaccate e, sfarfallati gli ultimi adulti, l'attacco non si ripete ad opera di questa specie.
La larva scava grosse gallerie, del diametro di alcuni centimetri ed impiega tre anni per compiere il suo completo sviluppo.
All'approssimarsi del periodo ninfale, la larva scava una grossa cella al di sotto della scorza e si trasforma in ninfa.
Il periodo ninfale si compie durante l'estate e l'adulto schiude già a settembre. Tuttavia rimane nella sua celletta fino all'estate successiva, nutrendosi del grasso accumulato dalla larva.
Sfarfalla, ai primi caldi di giugno, attraverso un foro nella scorza.
L'adulto frequenta gli alberi nei quali si è sviluppato, non allontanandosi molto da essi.
È attivo durante il giorno e percorre i tronchi e i rami in su e in giù alla ricerca della femmina.
Spesso i maschi si confrontano in lotte infraspecifiche per il possesso della femmina e alcuni esemplari possono venire mutilati delle zampe o delle antenne.
Gli adulti si alimentano con linfa o frutti maturi (albicocche, pesche), tuttavia raramente sopravvivono per più di un mese.
Questa specie è diffusa in buona parte d'Europa (Escludendo: Azzorre, Canarie, Cipro, Danimarca, Irlanda, Islanda, Liechtenstein, Scandinavia, Repubbliche baltiche e Russia).
L'areale comprende anche: Nord Africa (dove è diffusa la sottospecie C. cerdo mirbeckii (Lucas, 1842)), Caucaso, Turchia, Iran, Siria, Giordania, Libano ed Israele[1][2]
L'impoverimento dell'habitat forestale (incendi e rimozione di piante morte o malate) determina una minaccia per la sua sopravvivenza. In Italia la specie è vulnerabile secondo la classificazione IUCN. La specie è inoltre presente negli allegati 2 (Specie animali e vegetali d'interesse comunitario la cui conservazione richiede la designazione di zone speciali di conservazione) e 4 (Specie animali e vegetali di interesse comunitario che richiedono una protezione rigorosa) della Direttiva Habitat 92/43/CEE.
Il cerambice della quercia (Cerambyx cerdo Linnaeus, 1758) è un insetto dell'ordine dei Coleotteri e della famiglia Cerambycidae.
Ąžuolinis ūsuotis arba Didysis ąžuolinis ūsuotis (Cerambyx cerdo), vok. Großer Eichenbock) – ūsuočių (Cerambycidae) šeimos vabalas. Kūnas 25-55 mm ilgio, juodas arba tamsiai rudas. Vabalas turi gana ilgas antenas.
Gyvena senuose šviesiuose ąžuolynuose, kur aptinkamas prie tekančių ąžuolo sulčių. Skraido birželio – liepos mėn.
Paplitęs Vidurio ir Vakarų Europoje. Lietuvoje aptiktas Palangoje, Merkinėje ir kt.
Labai reta rūšis, įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą.
Ąžuolinis ūsuotis arba Didysis ąžuolinis ūsuotis (Cerambyx cerdo), vok. Großer Eichenbock) – ūsuočių (Cerambycidae) šeimos vabalas. Kūnas 25-55 mm ilgio, juodas arba tamsiai rudas. Vabalas turi gana ilgas antenas.
Gyvena senuose šviesiuose ąžuolynuose, kur aptinkamas prie tekančių ąžuolo sulčių. Skraido birželio – liepos mėn.
Paplitęs Vidurio ir Vakarų Europoje. Lietuvoje aptiktas Palangoje, Merkinėje ir kt.
Labai reta rūšis, įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą.
De heldenbok, ook wel heldebok of grote eikenbok (Cerambyx cerdo) is een kever uit de familie boktorren (Cerambycidae).
Het is met een lichaamslengte van meer dan vijf centimeter één van de grootste kevers van Europa, die daarnaast te herkennen is aan de lange antennes en dan vooral die van de mannetjes. De heldenbok kwam vroeger waarschijnlijk ook in België en Nederland voor maar is hier al lange tijd verdwenen. Slechts af en toe wordt een exemplaar aangetroffen maar deze zijn afkomstig van geïmporteerd hout. De larven leven van eikenhout en ontwikkelen zich in twee tot vijf jaar.
De larven knagen duimdikke gangen in het hout waarin ze leven waardoor de stabiliteit van de boom ernstig kan worden aangetast wat tot gevaarlijke situaties kan leiden. De larven leven vrijwel uitsluitend van het hout van de eik (Quercus).
De heldenbok is voornamelijk een palearctische soort die voorkomt in grote delen van zuidelijk en centraal- Europa tot in delen van Azië en het Midden-Oosten en het zuidelijkste deel van het verspreidingsgebied bevindt zich in noordelijk Afrika. In Europa komt de heldenbok voor in de landen Azerbeidzjan, Wit-Rusland, Duitsland, Frankrijk, Georgië, Hongarije, Italië, Moldavië, Oekraïne, Oostenrijk, Polen, Spanje, Tsjechië en Zwitserland.[2][3] In Portugal komt de heldenboktor niet voor.
In Azië en het Midden-Oosten komt de kever voor in de landen Armenië, Azerbeidzjan, Iran, Turkije en in noordelijk Afrika is de soort te vinden in Algerije, Marokko en Tunesië.[2]
De heldenbok komt binnen zijn areaal niet overal algemeen meer voor, en is in delen van zijn verspreidingsgebied zeldzaam. Zie voor menselijke bedreigingen onder bedreiging en bescherming.
De heldenbok komt in Nederland en België niet in de natuur voor. Er zijn weleens exemplaren aangetroffen maar deze zijn waarschijnlijk met geïmporteerd eikenhout meegekomen. Vroeger kwam de kever waarschijnlijk wel voor in Nederland, van de heldenbok zijn subfossiele vondsten gedaan in Groot-Brittannië.[3] In Duitsland was de verspreiding van de heldenbok veel groter en kwam de soort algemener voor. De huidige grens van het verspreidingsgebied in Duitsland is de deelstaat Rijnland-Palts. De belangrijkste reden van het verdwijnen van de kever is het opruimen van oude, zieke eiken waardoor er voor de larven geen voedselaanbod is. De soort is waarschijnlijk al eeuwen uit Nederland verdwenen.[3] Enkele meer recente waarnemingen komen uit Oosterhout (NB) uit 1935 en uit Gronsveld in 1965.[4]
Ook in België komt de soort niet in het wild voor, wel zijn hier enkele waarnemingen gedaan zoals rond Brussel en Luik. Ook dit betreft waarschijnlijk geïmporteerde exemplaren.[4]
De exemplaren die in Vlaanderen zijn aangetroffen komen allen uit de omgeving van houtzagerijen waardoor het zeer waarschijnlijk is dat ook deze exemplaren per ongeluk zijn geïmporteerd hout. De heldenboktor kwam in het verre verleden waarschijnlijk wel in België voor.[5]
De heldenbok heeft een zeer donkere tot zwarte lichaamskleur waarbij alleen de achterzijde van het lichaam roodbruin van kleur is. De rest van het lichaam is inclusief poten, kop en onderzijde meestal geheel zwart van kleur. De lichaamsvorm is zeer langwerpig, de heldenbok bereikt een lichaamslengte van 24 tot 53 millimeter, exclusief antennes.[6]
Wat direct opvalt zijn de zeer lange antennes, die van de vrouwtjes zijn ongeveer even lang als de gehele lichaamslengte. De antennes van mannetjes zijn echter veel langer dan het lichaam en hebben een opvallende, zweep-achtige vorm. Ze zijn zo lang dat de pop van de kever, waarin alle ledematen al duidelijk zichtbaar zijn, twee duidelijke lassoachtige structuren bevat waarin de antennes worden gevormd. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes hebben eenzelfde aantal antennesegmenten, beide seksen hebben elf geledingen. Bij de mannetjes worden de geledingen naar het einde toe steeds langer en smaller en eindigen ten slotte in een zeer dun en langgerekt lid. Door de lange antennes is het mannetje beperkt in zijn doen en laten en lijkt hij op het eerste gezicht geen voordeel te hebben met deze aanhangsels. Dergelijke extremiteiten komen bij insecten echter wel vaker voor en dienen in de regel als primair geslachtskenmerk; de mannetjes met 'de langste' zijn voor de vrouwtjes het aantrekkelijkst. Een voorbeeld zijn mannelijke steeloogvliegen uit de familie Diopsidae die ogen op lange steeltjes hebben en de meer verwante harlekijnboktor (Acrocinus longimanus) waarvan het mannetje extreem lange voorpoten heeft.
De kop van de boktor is vrij klein, aan de voorzijde van de kop zijn de kaken zichtbaar als twee vrij grote, tang-achtige structuren. Tussen de kaakdelen zijn de overige monddelen zichtbaar, welke bestaan uit een haarachtige pluk die goudgeel van kleur is en daardoor duidelijk afsteekt tegen de zwarte kleur van de rest van de voorzijde van de kever. De ogen zijn moeilijk te zien omdat de gehele kop zwart van kleur is en de ogen zijn relatief klein en worden vaak deels door de lange en aan de basis erg brede antennes verborgen. De ogen zijn bij nadere bestudering te herkennen aan hun afwijkende structuur bestaande uit vele zwarte bolletjes. Het facetoog van de boktor bestaat uit vele tientallen lensjes die samen één geheel vormen en van de bovenzijde van de kop doorlopen naar de zijkant van de kop.
De grens tussen de kop en het borststuk is niet zo duidelijk afgesnoerd als bij veel andere kevers, het kopschild en het halsschild sluiten goed aan. Het halsschild is wel duidelijk te herkennen aan de zeer wrattige structuur, aan weerszijden van het hallsschild is een duidelijke stekelachtige structuur aanwezig die zijwaarts is gericht. De bovenzijde van het borststuk wordt aan de voorzijde beschermd door het halsschild en aan de achterzijde is het borststuk samen met het gehele achterlijf onder de vleugels gelegen. Net als bij andere insecten draagt het borststuk zes poten aan de onderzijde en vier vleugels aan de bovenzijde. Bij de kevers zoals de heldenbok zijn de zichtbare vleugels, de aan de bovenzijde gelegen voorvleugels, verhard en dienen ter bescherming van het achterste deel van het lichaam. Met name de dunne en vliezige achtervleugels worden goed beschermd, dit vleugelpaar wordt gebruikt om mee te vliegen.
De poten van de heldenboktor zijn zwart van kleur en hebben een lange en sprieterige vorm. De poot bestaat net als andere insecten uit verschillende delen. De coxa of heup vormt de verbinding van de poot met het lichaam en is aan de bovenzijde niet te zien. De heup is middels de trochanter verbonden aan de dij of femur, het volgende deel is de scheen of tibia en ten slotte volgt de tarsus of voet. Deze bestaat uit vijf geledingen waarbij de laatste twee kleine klauwtjes draagt. Hierdoor kan de heldenbok verticaal tegen bomen oplopen. De poten dragen op de gewrichten kleine stekeltjes die de sporen worden genoemd.
Het achterlijf wordt aan de bovenzijde aan het oog onttrokken door de dekschilden, aan de onderzijde is de gelede structuur te zien. Het achterlijf wordt aan de bovenzijde beschermd door chitineuze platen die de tergieten worden genoemd en aan de onderzijde zijn de sternieten gelegen die eenzelfde functie hebben. Bij de vrouwtjes steekt een deel van het achterlijf duidelijk uit aan de achterzijde door de aanwezigheid van de ovipositor of legboor. Hiermee worden de eitjes afgezet in spleten in het hout.
De heldenbok lijkt op de eikenboktor (Cerambyx scopolii), maar wordt groter en heeft meestal een roodbruine kleur dekschilden, echter niet altijd. Vaak is alleen de achterzijde van de dekschilden roodbruin, ook heeft de heldenbok een wat spitser toelopend achterlijf en lichtere tot roodbruine achterlijfspunt.
Andere boktorren die weleens voorkomen in België en Nederland zijn door hun markante vormen en kleuren duidelijk te onderscheiden. Veel soorten hebben bijvoorbeeld gebandeerde antennes die bij de heldenbok altijd ontbreken. Andere voorbeelden zijn de kleine wespenbok (Clytus arietis) en de alpenboktor (Rosalia alpina).
De heldenbok is schemeractief en houdt zich overdag op op boomstammen. Alleen op warme avonden vliegen de kevers maar blijven bij de boom waar ze zijn opgegroeid in de buurt, de kever staat bekend als bijzonder honkvast. Een gevolg van dit gedrag is dat de soort zich hierdoor niet snel verspreid.
De volwassen kevers zijn in staat om geluiden te produceren door verharde en geribbelde lichaamsdelen langs elkaar te strijken, wat stridulatie wordt genoemd.[7] Dit komt ook bij andere insecten voor zoals cicaden en rechtvleugeligen en ook van de meer verwante muskusboktor is dit vermogen bekend. De heldenbok heeft een rij opstaande richels op het achterlijf die langs een verharde rand worden gestreken.[7]
De heldenboktor komt in de zomer tevoorschijn en plant zich in juni en juli voort. De vrouwtjes zetten ongeveer 100 tot 400 eitjes af die in spleten in hout van eikenbomen worden geplaatst.[7] Na een embryonale ontwikkeling van ongeveer 8 tot 12 dagen kruipen de larven uit het ei, die dan nog slechts een paar millimeter lang zijn. De larven vreten zich eerst een weg door de buitenlaag van het hout, onder de bast waar ze de eerste tijd van leven. Na de eerste overwintering zijn de larven al groter en beginnen vervolgens aan het spinthout en ten slotte wordt het kernhout gegeten. Dit is de binnenste laag van de boom en de larven zijn al behoorlijk groot zodat de vraatgangen zo dik zijn als een duim. Na twee jaar zijn ze ongeveer 60 tot 70 millimeter lang.
De larve van de heldenboktor is crèmewit van kleur en heeft een duidelijk gesegmenteerd lichaam. De voorzijde is duidelijk verbreed en is te onderscheiden aan de oranjegele monddelen. De larve is te onderscheiden van andere in het hout levende kevers door de korrelige plekken aan de bovenzijde van het lichaam. De larve wordt in het laatste stadium zo'n 70 tot 100 millimeter lang voor deze volledig is ontwikkeld. Het larvestadium duurt drie tot vijf jaar.[6] Net als andere meerjarige kevers zoals het vliegend hert (Lucanus cervus) overwinteren de larven in het hout. Er worden brede en lange gangen gegraven in de boom en in sommige streken, waar de heldenbok nog algemeen voorkomt, wordt deze soort zelfs als plaag gezien vanwege de schade in boomkwekerijen. Door de lange en brede vraatgangen wordt het hout economisch gezien waardeloos.[6]
Als de larve volledig is ontwikkeld vindt de verpopping plaats. Net als andere kevers kent de heldenbok een volledige gedaanteverwisseling waarbij de wormachtige larve een ruststadium kent in een pop waarbij het lichaam wordt omgebouwd naar de volwassen vorm of imago. De verpopping vindt plaats in een speciale, haakvormige gang die tot vlak onder de boomschors wordt geknaagd. Omdat de mannetjes extreem lange antennes hebben zijn de mannelijke poppen makkelijk te onderscheiden van de vrouwelijke poppen. De larve verpopt in de speciale gang aan het einde van de zomer en nog voor de winter kruipt de kever uit zijn pop. De imago blijft echter in de popkamer zitten om te overwinteren. Pas als de temperaturen hoog genoeg zijn in de volgende zomer komt de kever tevoorschijn.
De ontwikkeling van de larven is sterk afhankelijk van het voedselaanbod en met name de temperatuur. In heel warme delen van het verspreidingsgebied zoals in noordelijk Afrika zijn de larven na twee jaar volledig ontwikkeld en vindt de verpopping plaats.[7] Na ongeveer een maand is de kever volledig ontwikkeld. In meer gematigde streken zoals westelijk Europa is de ontwikkelingsduur veel langer en kan oplopen tot vijf jaar.[7]
De volwassen heldenbok zoekt sapstromen van bomen of overrijp fruit op om zich te voeden en gaat pas na enige tijd op zoek naar een partner, waarna de voortplantingscyclus opnieuw begint. De volwassen kever leeft ongeveer drie tot vijf weken.[8]
De larve is een zogenaamde 'houtworm' die leeft van het hout van bomen. De larve boort net als andere in hout levende keverlarven gangen in het hout van verschillende bomen, waarbij een sterke voorkeur uitgaat naar het hout van de eik. De larven prefereren oude, zieke bomen die alleen staan en niet worden overschaduwd maar waarvan de stam door de zon worden beschenen.[9]
Zieke en zwakke bomen hebben de voorkeur maar de boom mag niet dood zijn, dit in tegenstelling tot keverlarven die van dood hout leven en drooghoutboorders worden genoemd. Een voorbeeld van een dergelijke kever is het vliegend hert (Lucabus cervus) maar de larve van de heldenbok heeft sapstromen in de boom nodig. De larve richt schade aan omdat dood hout ongeschikt is als voedsel en alleen levend hout wordt gegeten. Vaak zijn de bomen die worden aangetast al zwak of ziek. Aangetaste bomen worden zodanig in hun structuur aangetast dat ze om kunnen vallen.
In het grootste deel van het areaal wordt alleen de eik gebruikt als voedsel, meer specifiek de wintereik (Quercus robur) en de zomereik (Quercus petraea). In het zuidelijke deel van het verspreidingsgebied worden ook andere boomsoorten gebruikt, zoals Castanea (kastanje) en bomen uit het geslacht Ceratonia zoals de johannesbroodboom.[7] Ook van bomen als berk, wilg, walnoot, iep en es is bekend dat ze soms door de larven worden gebruikt als voedsel.[8]
De volwassen kever neemt niet veel voedsel meer op en houdt zich voornamelijk bezig met het zoeken naar een partner. Met de goudkleurige, penseel-achtige monddelen worden wondsappen van bomen en sappen van rijp fruit opgelikt.[10]
De heldenbok heeft verschillende vijanden, een belangrijke predator zijn verschillende vogels die jacht maken op de larven door ze uit het hout te hakken met hun snavel. Daarnaast kent de kever verschillende parasieten en parasitoïden. Een bekende parasiet is Oobius rudnevi, deze kleine wesp-achtige is een zogenaamde eierparasiet die eitjes afzet in de eieren van verschillende kevers, waarna de larve van de wesp het embryo van de kever opeet in het ei. De sluipwesp Rhyssa persuasoria boort met de lange legbuis door het hout heen en zet zo de eitjes af in de larve van de boktor.
De heldenbok is in aantal en verspreiding achteruitgegaan door het verdwijnen van oude eikenbossen. De kever heeft oude bomen nodig voor de ontwikkeling van de larven. Veel oude bomen worden echter opgeruimd en daarnaast worden bossen gekapt om plaats te maken voor landbouwactiviteiten. De bestaande oude eikenbossen worden versnipperd en doorkruist met wegen waardoor populaties van de kever worden gefragmenteerd. De kever zelf heeft de gewoonte om bij de boom te blijven waar het dier als larve is opgegroeid. Hierdoor worden nieuwe gebieden nauwelijks gekoloniseerd door de soort.
De soort wordt door de International Union for Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) beschouwd als kwetsbaar (VU), en wordt ook door de Europese Habitatrichtlijn beschermd.[2] Een van de maatregelen die getroffen wordt om de kever voor een verdere achteruitgang te behoeden is het laten staan van oude, solitaire eiken in plaats van deze op te ruimen. Dergelijke maatregelen zijn overigens niet alleen voor de heldenbok voordelig maar kan ook goed uitpakken voor verschillende andere dieren die in verspreiding achteruitgaan, zoals andere kevers als het vliegend hert maar ook verschillende gewervelde dieren zoals een aantal uilen en verschillende soorten vleermuizen.[8]
De heldenbok behoort net als alle boktorren tot de familie Cerambycidae. Deze groep van kevers wordt gekenmerkt door een langwerpige lichaamsvorm en vaak bijzonder lange antennes. Bij veel soorten zijn de antennes een belangrijk geslachtsonderscheid, waarbij de antennes van de mannetjes langer worden. De heldenbok behoort tot het geslacht Cerambyx, dit is een groep van enige tientallen soorten die verspreid in Europa en Azië voorkomen. In Centraal-Europa wordt het geslacht door drie soorten vertegenwoordigd.[6] De kleinere soorten van de groep worden wel onder het ondergeslacht Microcerambyx gerekend, zoals de eikenbok (Cerambyx scopolii).
De heldenbok werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven in 1758 door Carolus Linnaeus als Cerambyx cerdo var. major. De wetenschappelijke naam Cerambyx cerdo komt uit het Grieks. De wetenschappelijke geslachtsnaam Cerambyx is afgeleid van het Griekse κεράμβυξ, (kerambyx) waarbij het woord κέρας vrij vertaald 'gehoornd' betekent.[bron?] De soort werd door de jaren heen met verschillende namen aangeduid, zo werden de soortnamen heros en luguber gebruikt en werd de kever tot het geslacht Hamaticherus gerekend. Enkele verouderde namen of synoniemen van de soort zijn:[11]
Mannetje uit Berlin-Pankow, Duitsland.
Vraatgangen larven heldenbok in eik bij Wörlitz.
Vraatgangen larven heldenbok in eik bij Wörlitz.
Referenties
Bronnen
De heldenbok, ook wel heldebok of grote eikenbok (Cerambyx cerdo) is een kever uit de familie boktorren (Cerambycidae).
Het is met een lichaamslengte van meer dan vijf centimeter één van de grootste kevers van Europa, die daarnaast te herkennen is aan de lange antennes en dan vooral die van de mannetjes. De heldenbok kwam vroeger waarschijnlijk ook in België en Nederland voor maar is hier al lange tijd verdwenen. Slechts af en toe wordt een exemplaar aangetroffen maar deze zijn afkomstig van geïmporteerd hout. De larven leven van eikenhout en ontwikkelen zich in twee tot vijf jaar.
De larven knagen duimdikke gangen in het hout waarin ze leven waardoor de stabiliteit van de boom ernstig kan worden aangetast wat tot gevaarlijke situaties kan leiden. De larven leven vrijwel uitsluitend van het hout van de eik (Quercus).
Stor eikebukk (Cerambyx cerdo) er en meget stor bille som tilhører familien trebukker (Cerambycidae). I Norden finnes arten nå bare på én lokalitet på Öland i Sverige. Den er fredet.
En stor (svenske eksemplarer 40-53 mm, søreuropeiske gjerne noe mindre), slank, svart trebukk. Den er den største nordiske tømmerbukken, bare Ergates faber blir omtrent like stor av trebukkene som forekommer i Nord-Europa. Dekkvingenes spiss er mørkt rødbrun, ellers er den svart. Antennene er kraftige, hos hannen mye lengre enn kroppen, hos hunnen omtrent så lange som kroppen. Hodet er fremstrakt med ganske store kjever (mandibler). Pronotum er bredere enn langt, blankt, knudrete og med pigger på sidene. Dekkvingene har markerte, rettvinklede skuldre, er svakt tilsmalnende bakover og har en læraktig overflate. Beina er temmelig lange. Larven er opptil 8 centimeter lang og 2 centimeter bred, hvit med tre par velutviklede bein, en gul hodekapsel og svarte munndeler.
Larvene utvikler seg i skadede partier av grove, fortsatt levende eiker. Trærne bør helst være soleksponerte. Larven lever først under barken, men gnager seg så inn i veden. Den kan også gå inn i levende ved. Det er publisert tilfeller av at denne arten har klekket fra cognac-fat av eik, har gått inn og lagt seg selv på sprit, fatene må i så fall være forholdsvis nye. Larveutviklingen tar fire til fem år. Den utvokste larven bygger et puppekammer og forsegler dette med et lokk av kalk. Her forvandler den seg til en puppe, og etter omtrent seks uker, på høsten, klekkes den voksne billen. Denne overvintrer i puppekammeret og kommer først fram neste vår. De voksne billene er aktive det meste av sommeren og flyr i solskinn eller løper omkring på eikestammene, denne store og tunge arten er overraskende kjapp. Samme eiketre kan trolig brukes av arten i minst 100 år om det får stå i fred.
I Nord-Europa finnes arten etter alt å dømme bare på lokaliteten Halltorps hage på Öland, der den er kjent fra mer enn 150 år tilbake. Hele bestanden er knyttet til et titalls gamle eiker. Tidligere var den noe mer utbredt i Sør-Sverige. Lenger sørover i Europa er arten noe vanligere, slik at den enkelte steder blir oppfattet som et skadedyr. Den finnes også i Nord-Afrika og østover til Iran.
Stor eikebukk (Cerambyx cerdo) er en meget stor bille som tilhører familien trebukker (Cerambycidae). I Norden finnes arten nå bare på én lokalitet på Öland i Sverige. Den er fredet.
Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) – gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych, największy z występujących w Polsce przedstawicieli tej rodziny.
Zasięg występowania tego gatunku obejmuje Europę, Azję Wschodnią i Afrykę Północną[1]. W Polsce pokrywa się z zasięgiem dębu szypułkowego – występuje tylko na dębach szypułkowych i bezszypułkowych. Preferuje dobrze nasłonecznione, ponad 100-letnie drzewa, rosnące pojedynczo lub w niewielkich skupiskach. Lubi też stare, dobrze prześwietlone dąbrowy. Spotkać go można tylko na żywych drzewach.
Dorosły osobnik Cerambyx cerdo mierzy do 56 mm długości ciała. Czułki samicy są długości jej ciała, samca – o połowę dłuższe. Samica składa jaja w spękanach kory. Larwy żerują początkowo w korze, gdzie spędzają pierwszą zimę, następnie w łyku i twardzieli. Z uszkodzonego drzewa wypływa sok, tworząc na korze ciemne przebarwienia. Czas rozwoju to około 3 lata, w drewnie przesuszonym – nawet do 5 lat. Larwa jest jasnożółta z rdzawą głową, dorasta do 10 cm. Łączna długość żerowiska dochodzi do 1 m. Przepoczwarczenie następuje jesienią, jednak wnętrze drzewa opuszcza dopiero od maja do początku września.
Drzewo zaatakowane przez tego owada jest bardziej podatne na choroby na skutek fizycznego uszkodzenia drewna.
Kozioróg dębosz w Polsce i krajach sąsiednich objęty jest ochroną gatunkową[2]. Żeruje między innymi na drzewach będących pomnikami przyrody, również na Bartku, który też jest pod ochroną. Od kilkudziesięciu lat obserwuje się stały spadek populacji tego chrząszcza. Najliczniejsza populacja tego gatunku w Polsce występuje na terenie Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy[3].
Kozioróg dębosz (Cerambyx cerdo) – gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych, największy z występujących w Polsce przedstawicieli tej rodziny.
Cerambyx cerdo é uma espécie de escaravelho da família Cerambycidae.
Pode ser encontrada nos seguintes países: Alemanha, Argélia, Arménia, Áustria, Azerbaijão, Bielorrússia, Espanha, França, Geórgia, Hungria, Irão, Marrocos, Moldávia, Polónia, Reino Unido, República Checa, Suécia, Suíça, Tunísia, Turquia e Ucrânia.
Cerambyx cerdo é uma espécie de escaravelho da família Cerambycidae.
Pode ser encontrada nos seguintes países: Alemanha, Argélia, Arménia, Áustria, Azerbaijão, Bielorrússia, Espanha, França, Geórgia, Hungria, Irão, Marrocos, Moldávia, Polónia, Reino Unido, República Checa, Suécia, Suíça, Tunísia, Turquia e Ucrânia.
Cerambyx cerdo (sau Croitorul mare al stejarului) este unul din cele mai mari coleoptere europene. Lungimea corpului este de 35–55 mm, culoarea - neagră cu nuanțe de maro și marginile elitrelor roșietice. Partea ventrală și picioarele sunt acoperite cu perișori gri. Adulții apar din mai până în iunie, de obicei sunt activi noaptea. Se hrănesc cu seva copacilor infiltrată prin fisurile din scoarță.
Este inclus în Cartea Roșie a Republicii Moldova și a Lituaniei, Ucrainei, Belarusului și în Lista roșie a IUCN
Cerambyx cerdo (sau Croitorul mare al stejarului) este unul din cele mai mari coleoptere europene. Lungimea corpului este de 35–55 mm, culoarea - neagră cu nuanțe de maro și marginile elitrelor roșietice. Partea ventrală și picioarele sunt acoperite cu perișori gri. Adulții apar din mai până în iunie, de obicei sunt activi noaptea. Se hrănesc cu seva copacilor infiltrată prin fisurile din scoarță.
Fuzáč veľký alebo fuzáč obrovský (lat. Cerambyx cerdo) je druh chrobáka z čeľade fuzáčovité.
Vyskytuje sa od strednej Európy po Prednú Áziu, Stredomorie, sever Afriky v južných predhoriach nižších pohorí, na Slovensku napr. v okolí Bratislavy, Trenčína, Nitry, Košíc. Na Slovensku je to druhý najväčší fuzáč. Dosahuje 24-53 mm. Vyvíja sa najmä v dreve starých stromov (najmä dubov, ale aj v jaseňoch, brestoch a pod.).
Fuzáč veľký alebo fuzáč obrovský (lat. Cerambyx cerdo) je druh chrobáka z čeľade fuzáčovité.
Vyskytuje sa od strednej Európy po Prednú Áziu, Stredomorie, sever Afriky v južných predhoriach nižších pohorí, na Slovensku napr. v okolí Bratislavy, Trenčína, Nitry, Košíc. Na Slovensku je to druhý najväčší fuzáč. Dosahuje 24-53 mm. Vyvíja sa najmä v dreve starých stromov (najmä dubov, ale aj v jaseňoch, brestoch a pod.).
Hrastov kozliček ali strigoš (znanstveno ime Cerambyx cerdo) je v Sloveniji zavarovana vrsta hrošča iz družine kozličkov.
Odrasel hrastov kozliček zraste v dolžino do 7 cm. Ima temno rjavo do črno telo in značilen bradavičast vratni ščit. Roji poleti, po oploditvi pa samica jajčeca odloži v poškodovano skorjo hrastovih dreves, običajno na robu gozda. Izležena ličinka se prvo leto prehranjuje v beljavi, nato pa še dve leti v črnjavi drevesa. Kot ličinka preživi štiri leta, nato pa se zabubi in kot buba preživi še eno leto, nato pa se iz bube razvije odrasel hrošč.
Hrastov kozliček ali strigoš (znanstveno ime Cerambyx cerdo) je v Sloveniji zavarovana vrsta hrošča iz družine kozličkov.
Större ekbock (Cerambyx cerdo) är en skalbagge i familjen långhorningar.
Den är en av den svenska faunans största skalbaggar och kan bli upp till 5 cm lång, exklusive de långa antennerna. Honan blir dock något mindre. Färgen är svartbrun eller brun.
Larverna lever flera år i gamla ekar, där de borrar gångar i alla riktningar. Det tar ungefär fem år för en larv att bli en skalbagge. På dagen vistas även den utbildade skalbaggen i de gångar som larverna gjort. Endast på kvällarna är den ute och flyger.
I Sverige finns den större ekbocken endast på mellersta Öland. Spår av arten i form av flyghål har även hittats i gammelekar i sydöstra Småland, men beläggsexemplar av arten har dock inte kunnat påträffas i modern tid. Den större ekbocken är fridlyst i Sverige.
2012 fanns skalbaggen endast i naturreservatet Halltorps hage på mellersta Ölands västkust. Den var en av Sveriges allra mest hotade arter och var nära att utrotas. Forskare importerade 15 par från Polen för att öka beståndet och Nordens Ark försökte utveckla metoder för att få ekbockarna att överleva bland annat genom att föda upp exemplar i terrarier i laboratoriet på Nordens Ark i Bohuslän.[3] I mars 2015 hittade djurvårdare de första äggen och larverna som ekbockar som fötts upp på Nordens Ark lagt. Nu fortsätter avelsprogrammet med svenska ekbockar från Öland.[4]
Hona på en sviskonskiva
Nationalnyckeln till Sveriges flora och fauna. Skalbaggar: Långhorningar Coleoptera:Cerambycidae. 2007. ArtDatabanken, SLU, Uppsala, ISBN 978-91-88506-62-7
Större ekbock (Cerambyx cerdo) är en skalbagge i familjen långhorningar.
Den är en av den svenska faunans största skalbaggar och kan bli upp till 5 cm lång, exklusive de långa antennerna. Honan blir dock något mindre. Färgen är svartbrun eller brun.
Larverna lever flera år i gamla ekar, där de borrar gångar i alla riktningar. Det tar ungefär fem år för en larv att bli en skalbagge. På dagen vistas även den utbildade skalbaggen i de gångar som larverna gjort. Endast på kvällarna är den ute och flyger.
I Sverige finns den större ekbocken endast på mellersta Öland. Spår av arten i form av flyghål har även hittats i gammelekar i sydöstra Småland, men beläggsexemplar av arten har dock inte kunnat påträffas i modern tid. Den större ekbocken är fridlyst i Sverige.
2012 fanns skalbaggen endast i naturreservatet Halltorps hage på mellersta Ölands västkust. Den var en av Sveriges allra mest hotade arter och var nära att utrotas. Forskare importerade 15 par från Polen för att öka beståndet och Nordens Ark försökte utveckla metoder för att få ekbockarna att överleva bland annat genom att föda upp exemplar i terrarier i laboratoriet på Nordens Ark i Bohuslän. I mars 2015 hittade djurvårdare de första äggen och larverna som ekbockar som fötts upp på Nordens Ark lagt. Nu fortsätter avelsprogrammet med svenska ekbockar från Öland.
Вид занесений до Червоної книги України.
C. cerdo приналежний до європейської групи видів у складі європейського зоогеографічного комплексу. Ареал охоплює Європу, Кавказ та прилеглі регіони. Вказаний підвид зустрічається тільки в Західній і Центральній, а також частково у Східній Європі. В Карпатському Єврорегіоні поширений, майже, виключно в передгірних районах Закарпаття й Передкарпаття, причому на Закарпатті цей вид доволі часто трапляється в поясі передгірних дубових лісів, а на Передкарпатті його поширення є дуже спорадичним.
Жуки трапляються на гілках та стовбурах дерев, часто в місцях ушкодження стовбурів, з яких витікає сік, і яким вони живляться. Літ триває з травня по липень включно.
Великий вид (довжина самців і самок — 20-55 мм). Вусики довші за тіло, 1-й членик потовщений, 3-5-й — вузлуваті, решта члеників плоскі, із сильно сплющеним зовнішнім краєм. Передньоспинка опукла, з перетяжками, на диску у складках неправильної скульптури, з гострим горбом по бічному краю. Надкрилля довгі, звужені до вершини, в зморшкуватій скульптурі. Відросток передньогрудей на вершині вертикально спадає. Відросток середньогрудей широкий, на вершині глибоко вирізаний. Западини передніх тазиків заокруглені або ледь вирізані зовні у вигляді кута. Тіло смолисто-чорне, надкрилля чорні, просвічують бурим або рудим на вершині.
Личинка C. cerdo досягає 65-85 мм в довжину і 13-18 мм в ширину. Голова жовта з чорним переднім краєм. Є по 3 вічка з кожної сторони і поодинці на дорзальній і вентральній поверхнях скронь. Скроні без реберця в задній частині. Верхня губа поперечна, піднята посередині. Пронотум в поздовжніх боріздках в основній частині. Ноги з 4 члениками і кігтиком. Терґіт задньогрудей, стерніти середньо- і задньогрудей, а також мозолі черевця грубо ґранульовані.
Заселяють переважно дуби (живі дерева і пні), рідше інші листяні породи. Личинка живе під корою, де, живлячись, вигризає довгі звивисті ходи. Перед заляльковуванням, вона вгризається в деревину, прокладаючи короткий гачкоподібний хід, який завершується лялечковою камерою. В цій камері личинка створює своєрідну стінку з дрібної тирси, яка закриває личинковий хід. Така стіночка забезпечує стабільний температурний режим в камері та захищає від зовнішніх ворогів, які могли б потрапити в личинковий хід. Лялечка формується восени або в кінці літа й жук зимує в лялечковій камері, виходячи на поверхню лише наступного року, на початку літа. Він спершу прогризає отвір в личинковий хід, а від так прогризає кору й виходить назовні.
Жуки підроду Cerambyx є еволюційно прогресивнішими, ніж підроду Mesocerambyx.
The Cerambyx cerdo, thường được biết đến với tên great capricorn beetle, là một loài bọ cánh cứng thuộc họ Cerambycidae. It is diffused ở Algérie, Armenia, Áo, Azerbaijan, Belarus, Croatia, Cộng hòa Séc, Pháp, Gruzia, Đức, Hungary, Iran, Ý, Moldova, Maroc, Ba Lan, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Tunisia, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraina và Vương quốc Anh.[1]
The Cerambyx cerdo, thường được biết đến với tên great capricorn beetle, là một loài bọ cánh cứng thuộc họ Cerambycidae. It is diffused ở Algérie, Armenia, Áo, Azerbaijan, Belarus, Croatia, Cộng hòa Séc, Pháp, Gruzia, Đức, Hungary, Iran, Ý, Moldova, Maroc, Ba Lan, Tây Ban Nha, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Tunisia, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraina và Vương quốc Anh.
Жуки заселяют дуб, бук, граб, вяз, грецкий орех, иногда липу. Для яйцекладки выбирают ослабленные старые деревья с толстой растрескавшейся корой, стоящие преимущественно на хорошо освещённых местах. В трещинки коры в июне — июле самка откладывает 2—3 яйца. Вышедшие из них маленькие (2—3 мм) личинки протачивают ходы сначала в коре, где они растут первый год и остаются зимовать. Личинка достигает 65—85 мм в длину и 13—18 мм в ширину. Голова жёлтая с чёрным передним краем.
На второй год личинки внедряются в заболонь и поверхностный слой древесины и зимуют еще раз. Лишь на третий год, достигнув длины 70—90 мм, личинка прогрызает глубокий и длинный (до 1 м) ход в древесине и в конце его строит колыбельку для куколки. Перед окукливанием личинка достигает в длину почти 100 мм и ширины 18—20 мм. Стадия куколки продолжается 5—6 недель. Имаго перезимовывает в колыбельке. Цикл развития 2 — 4 года, редко 5 лет.
Охраняется в Европе (Приложение II Бернской конвенции). Включен в Красный Список МСОП (VU, ver. 2.3, 1994); в Красные книги Литвы, Украины, Белоруссии, Молдавии.
Жуки заселяют дуб, бук, граб, вяз, грецкий орех, иногда липу. Для яйцекладки выбирают ослабленные старые деревья с толстой растрескавшейся корой, стоящие преимущественно на хорошо освещённых местах. В трещинки коры в июне — июле самка откладывает 2—3 яйца. Вышедшие из них маленькие (2—3 мм) личинки протачивают ходы сначала в коре, где они растут первый год и остаются зимовать. Личинка достигает 65—85 мм в длину и 13—18 мм в ширину. Голова жёлтая с чёрным передним краем.
На второй год личинки внедряются в заболонь и поверхностный слой древесины и зимуют еще раз. Лишь на третий год, достигнув длины 70—90 мм, личинка прогрызает глубокий и длинный (до 1 м) ход в древесине и в конце его строит колыбельку для куколки. Перед окукливанием личинка достигает в длину почти 100 мм и ширины 18—20 мм. Стадия куколки продолжается 5—6 недель. Имаго перезимовывает в колыбельке. Цикл развития 2 — 4 года, редко 5 лет.