Manzanita

Mącznica (Arctostaphylos) – rodzaj roślin należących do rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Należy tu 50–70 gatunków występujących w Ameryce Północnej i w Europie^[3], z centrum zróżnicowania w południowo-zachodniej części Ameryki Północnej^[1]. W Polsce rośnie w stanie dzikim tylko mącznica lekarska (A. uva-ursi)^[4].

Morfologia

Arctostaphylos confertiflora

Arctostaphylos franciscana

Arctostaphylos glauca

Pokrój

Zawsze zielone krzewinki, krzewy, nawet małe drzewa^[3]. Część gatunków to pirofity o węzłowato zgrubiałych pędach okrytych grubą korą, łatwo regenerujące po przejściu ognia.

Łodyga

Płożąca lub prosto się wznosząca. U gatunków pirofitycznych kora gruba, szorstka, szara, u innych zwykle cienka, czerwonawa. Gałązki nagie lub omszone, rzadko gruczołowate.

Liście

Twarde, całobrzegie (drobnoząbkowane tylko u A. pacifica), o blaszce liściowej eliptycznej lub jajowatej, zwykle płaskiej lub podwiniętej na brzegach, ogonek liściowy jest krótki lub brak go zupełnie.

Kwiaty

Zebrane w liczbie od 5 do 20 w groniaste kwiatostany. Kwiaty za młodu bywają wzniesione, ale podczas kwitnienia zawsze są zwieszone. Przysadki są trwałe, łuskowate lub liściokształtne. Kwiaty są 5-krotne (4-krotne u A. nummularia i A. sensitiva). Płatki korony całobrzegie, białe lub różowe. Pręcików zwykle 10 (rzadko 8) z ciemnoczerwonymi pylnikami, u nasady zwykle owłosione. Zalążnia z 2–10 zalążkami. Znamię główkowate.

Owoce

Kuliste, czerwone lub brązowe pestkowce z grubym, rzadko cienkim egzokarpem, mezokarp zwykle suchy, mączysty, endokarp wielonasienny (1–10 nasion)^[5].

Systematyka

Synonimy taksonomiczne

Mairania Desvaux, J. Bot. Agric. 1: 36. Jan 1813, Uva-Ursi Duhamel du Monceau, Traité Arbres Arbust. 2: 371. 1755^[2].

Pozycja systematyczna

W zależności od ujęcia systematycznego albo jedyny, albo jeden z sześciu rodzajów z podrodziny Arbutoideae Niedenzu w obrębie rodziny wrzosowatych (Ericaceae) z rzędu wrzosowców (Ericales)^[1].

Wykaz gatunków^[6]

Przypisy