dcsimg

Żmijowiec (roślina) ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Ten artykuł dotyczy rośliny. Zobacz też: hasło o górze.
 src=
Echium wildpretii
 src=
E. aculeatum
 src=
E. pininana

Żmijowiec (Echium L.) – rodzaj roślin jednorocznych, dwuletnich i bylin z rodziny ogórecznikowatych. Obejmuje co najmniej 66 gatunków[4] występujących głównie w obszarze śródziemnomorskim, w Europie, Azji Zachodniej i w Afryce[5]. W Polsce rośnie jako gatunek rodzimy tylko żmijowiec zwyczajny (zaliczany tu tradycyjnie żmijowiec czerwony wyodrębniany jest do rodzaju Pontechium), poza tym przejściowo dziczeje z upraw żmijowiec babkowaty i E. lycopsis[6]. Przedstawiciele rodzaju zawierają trujące glikoalkaloidy, alkaloidy i alantoinę. Wykorzystywane były jako środek przeciw ukąszeniom żmii (stąd polska nazwa rodzajowa)[5].

Morfologia

Pokrój
Byliny, rośliny dwuletnie i jednoroczne o pędach szorstko owłosionych[7]. Na obszarze śródziemnomorskim żmijowce osiągać mogą do 4 m wysokości (E. piniana)[8].
Liście
Sztywno, koląco owłosione[8], lancetowate, skrętoległe[7]. Zwykle gęsto pokrywające łodygę[8].
Kwiaty
Zebrane w szczytowy kwiatostan typu skrętka, często wiechowato złożony. Kwiaty zwykle szypułkowe[7]. Wsparte wąskimi, liściopodobnymi przysadkami[8]. kielich 5-krotny, z działkami zrośniętymi tylko u nasady[8], lancetowatymi do równowąskich, rzadko szerokimi, podczas owocowania powiększającymi się[7]. Działki zwykle nieco asymetryczne – dwie od strony doosiowej bywają mniejsze. Korona kwiatu trąbkowata do dzwonkowatej, o zwykle krótkiej rurce, najczęściej niebieska, purpurowa lub różowa, często od zewnątrz nieco owłosiona. Końce płatków zwykle nierównej długości, stąd kwiaty nieco grzbieciste. Pręciki także nierówne, zwykle wyrastające z dolnej części rurki korony. Zalążnia 4-krotna, z nitkowatą szyjką słupka na szczycie rozwidloną i na każdym końcu zwieńczoną główkowatym znamieniem[7].
Owoce
Czterodzielna rozłupnia, rozpadająca się na 4 pojedyncze owocki, zwykle jasnobrązowe, jajowate[7], pomarszczone[8].

Systematyka

Rodzaj należy do plemienia Lithospermeae w podrodzinie Boraginoideae Arnott w obrębie rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae[3].

Wykaz gatunków[4]

Zaliczany tu tradycyjnie żmijowiec czerwony jako E. russicum J. F. Gmel. lub E. rubrum Jacq., od roku 2000 wyodrębniony jako takson monotypowy w rodzaju PontechiumP. maculatum[9][10].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-03-22].
  2. a b c Index Nominum Genericorum (ING) (ang.). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-11-09].
  3. a b Genus: Echium L.. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-31].
  4. a b Echium. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-11-09].
  5. a b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
  6. Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  7. a b c d e f Echium Linnaeus (ang.). W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-09].
  8. a b c d e f Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 236. ISBN 0-333-74890-5.
  9. Hartmut H. Hilger, Uta-Regina Böhle. Pontechium: A New Genus Distinct from Echium and Lobostemon (Boraginaceae). „Taxon”. 49, 4, s. 737-746, 2000.
  10. Pontechium maculatum. W: The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2014-08-04].
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Żmijowiec (roślina): Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Echium wildpretii  src= E. aculeatum  src= E. pininana

Żmijowiec (Echium L.) – rodzaj roślin jednorocznych, dwuletnich i bylin z rodziny ogórecznikowatych. Obejmuje co najmniej 66 gatunków występujących głównie w obszarze śródziemnomorskim, w Europie, Azji Zachodniej i w Afryce. W Polsce rośnie jako gatunek rodzimy tylko żmijowiec zwyczajny (zaliczany tu tradycyjnie żmijowiec czerwony wyodrębniany jest do rodzaju Pontechium), poza tym przejściowo dziczeje z upraw żmijowiec babkowaty i E. lycopsis. Przedstawiciele rodzaju zawierają trujące glikoalkaloidy, alkaloidy i alantoinę. Wykorzystywane były jako środek przeciw ukąszeniom żmii (stąd polska nazwa rodzajowa).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL