Atypoidea – nadrodzina pająków z grupy ptaszników (Mygalomorphae). Tradycyjnie zaliczano do niej trzy rodziny: gryzielowate (Atypidae), Antrodiaetidae i Mecicobothriidae. Praktycznie wszyscy autorzy są zgodni co do bliskiego pokrewieństwa Atypidae i Antrodiaetidae, jednak status Mecicobothriidae jest bardziej kontrowersyjny. Późniejsze badania zasugerowały, że rodzina ta jest bliżej spokrewniona z innymi grupami ptaszników (np. z Dipluridae[1], Microstigmatidae[2] albo jest grupą siostrzaną dla wszystkich Mygalomorphae nienależących do Atypoidea[3]) niż z gryzielowatymi i Antrodiaetidae, co zakwestionowało monofiletyzm Atypoidea jako grupy obejmującej te trzy rodziny[1], dlatego wielu autorów do Atypoidea włączało jedynie gryzielowate i Antrodiaetidae[3]. Analizy filogenetyczne przeprowadzone przez Hedina i Bonda (2006) wspierają jednak hipotezę o bliskim pokrewieństwie Mecicobothriidae z Atypidae i Antrodiaetidae; autorzy zaznaczyli jednak, że wynik taki może być efektem long branch attraction[4]. W analizie z 2012 roku poza sekwencjami genów rRNA (18S i 28S) wykorzystano także sekwencję genu kodującego białko EF-1γ oraz cechy morfologiczne – ta analiza zdecydowanie potwierdziła wynik analizy z 2006 roku. Według niej monofiletyczne są rodziny Atypidae i Antrodiaetidae, jednak Mecicobothriidae to takson polifiletyczny – niektórzy jego przedstawiciele należą do linii ewolucyjnej obejmującej Atypidae, a inni – Antrodiaetidae. Polifiletyzm tej grupy nie jest jednak przesądzony, ponieważ w analizie nie uwzględniono wszystkich Mecicobothriidae[5].
Większość analiz filogenetycznych sugeruje, iż Atypoidea są najbardziej bazalnymi przedstawicielami Mygalomorphae, stanowiącymi grupę zewnętrzną dla wszystkich pozostałych Mygalomorphae[2][4][6][5]. Najstarszym znanym przedstawicielem Atypoidea jest Friularachne rigoi, żyjący w noryku, około 210–215 mln lat temu. Jego przynależność do Atypoidea jest jednak niepewna – oprócz niego najstarsze znane pająki należące do tej grupy pochodzą prawdopodobnie z albu, sprzed około 100–112 mln lat[7].
Hexura (Mecicobothriidae)
