Weevils

Ryjkowcowate, słoniki^[2] (Curculionidae) – rodzina owadów z rzędu chrząszczy.

Opis

Długość ciała 2,5–50 mm^[2]. Charakteryzują się aparatem gębowym przekształconym w niespłaszczony od góry ryjek o różnym kształcie i różnej długości. Na ryjku znajdują się przeważnie kolankowato zgięte, buławkowate czułki. Aparat gębowy typu gryzącego. Samice są przeważnie nieco większe od samców, mają krótszy i bardziej gładki ryjek. Nogi dość silne, u niektórych przystosowane do skakania. Postać dorosła oraz larwy są roślinożerne.

Występowanie

Rodzina liczy ponad 40 tys. gatunków. Przedstawiciele tej licznej rodziny roślinożernych chrząszczy występują na całym świecie. W Polsce występuje ok. 770 gatunków należących do tej rodziny.

Rozmnażanie i rozwój

Samica składa jaja wewnątrz roślinnych tkanek, czasami w martwym drzewie lub pod korą. Jaja są białe, kuliste lub owalne. Larwa beznoga, biała, przeważnie zgięta łukowato, o dobrze wyróżniającej się głowie. Przeobrażenie zupełne, przepoczwarczenie następuje zwykle w miejscu żerowania larwy, czasami w glebie.

Znaczenie

Niektóre są uciążliwymi szkodnikami roślin uprawnych jak wołek ryżowy (Calandra oryzae syn. Sitophilus oryzeus), który w ciepłym klimacie atakuje rośliny zbożowe w fazie dojrzałości mlecznej, natomiast w klimacie umiarkowanym jest szkodnikiem magazynowym. Niektóre są szkodnikami lasu. Innymi szkodnikami z rodziny ryjkowcowatych są:

• słonik orzechowiec (Curculio nucum)
• wołek zbożowy (Sitophilus granarius)
• wołek kukurydzowy (Sitophilus zea-mays)
• smolik sosnowiec, szkodnik lasu
• kwieciak jabłkowiec, szkodnik sadowniczy
• kwieciak malinowiec
• opuchlaki, atakujące m.in. byliny i krzewy owocowe oraz różaneczniki (larwy – system korzeniowy, osobniki dorosłe – liście)^[3]

Inne gatunki (wybór):

• Choinek szary (Brachyderes incanus)
• Chowacz czterozębny (Ceutorrhynchus quadridens)
• Kluk czarny (Otiorhynchus niger)
• Kluk owalny (Otiorhynchus ovatus)
• Krytoryjek olchowiec (Cryptorhynchus lapathi)
• Rozpucz lepiężnikowiec (Liparus glabrirostris)
• Sieciech niegłębek (Philopedon plagiatus)
• Smolik drągowinowiec (Pissodes piniphilus)
• Smolik harcyński (Pissodes harcyniae)
• Smolik jodłowiec (Pissodes piceae)
• Smolik szyszkowiec (Pissodes validirostris)
• Smolik znaczony (Pissodes castaneus)
• Szeliniak czarny (Hylobius excavatus)
• Szeliniak mniejszy (Hylobius pinastri)
• Zmiennik brudny (Strophosoma capitatum)
• Zmiennik leszczynowiec (Strophosoma melanogrammum)

Przypisy

Bibliografia

• Heiko Bellmann, Henryk Garbarczyk: Owady. Warszawa: Multico, 2007. ISBN 978-83-7073-418-3.
• Gołębiowska Z., Nawrot J., Szkodniki magazynowe, PWRiL, Warszawa, 1976
• Karnkowski W., Jak odróżnić gatunki wołków. Szkodniki magazynowe, Przegląd Zbożowo-Młynarski, 1991, Nr 4
• Sandner H., Owady. Zwierzęta świata., PWN, Warszawa, 1990