花头鸺鹠

Glaucidium passerinum

Glaucidium passerinum ye una especie d'ave rapaz de la familia Strigidae, que se distribúi pel norte boreal de y per los montes del centru d'Europa, según por Siberia y el norte de China. La so población envalórase ente 100.000 y 500.000 exemplares.^[1] Habita en montes de coníferes o mistos, teniendo predilección polos montes vieyos de pícees y abetos.^[2]

Taxonomía

Tien descrites dos subespecies:^[3][4]

• G. p. orientale Taczanowski, 1891 - Dende l'este y centru de Siberia hasta Manchuria.
• G. p. passerinum (Linnaeus, 1758) - Escandinavia, montes d'Europa, Siberia, Sakhalin y nordeste de China.

Descripción

Ye una especie de rapaz bien pequeña, mide ente 15 a 19 c, y tien un valumbu alar d'ente 32 a 39 cm. les sos partes cimeros son de color marrón buxu motudu de pequeñes pintes blanques, y per debaxo ye blancu con un llistáu marrón. El discu facial, común en munches rapazos nocherniegues, ta nesti casu pocu desenvueltu, y na so cara destaquen les sos ceyes blanques. El mozu ye paecíu al adultu, pero con un dibuxu menos marcáu, ensin les pintes blanques nos sos partes cimeros.^[2]

Comportamientu

Polo xeneral ye sedentariu. Nun tien un gran visión na escuridá, polo que les sos costumes son crepusculares. Tien un vuelo rápidu y como el d'otros miagones bien onduláu, rebotante, al estilu de los picatueros. Cría en buecos de los árboles.^[2]

Aliméntase d'otres aves y de topíns, y a pesar del so pequeñu tamañu ye capaz de cazar preses de mayor tamañu, como malvíses.^[2]

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Glaucidium passerinum.

Kaouenn gorr Eurazia, pe kaouennig Eurazia^[1], a zo un evn-preizh bihan. Glaucidium passerinum eo e anv skiantel.

Doareoù pennañ

Boued

Annez

Al labous a gaver an daou isspesad anezhañ^[2]:

• Glaucidium passerinum passerinum, e Skandinavia, menezioù eus Europa da Siberia, Sakhalin ha biz Sina,
• Glaucidium passerinum orientale, eus kreiz ha reter Siberia da Manchouria.

Notennoù ha daveennoù

ou de Glaucidium passerinum - MHNT

El mussolet eurasiàtic (Glaucidium passerinum) és una espècie d'au rapinyaire de la família Strigidae, que es distribueix pel nord boreal d'i per les muntanyes del centre d'Europa, així com per Sibèria i el nord de la Xina. La seva població s'estima entre 100.000 i 500.000 exemplars. Habita en boscos de coníferes o mixts, tenint predilecció pels boscos vells de píceas i avets.

Descripció

És una espècie de rapinyaire molt petita, mesura entre 15 a 19 c, i té una envergadura alar d'entre 32 a 39 cm. les seves parts superiors són de color marró grisenc clapejat de petites pintes blanques, i per sota és blanc amb un llistat marró. El disc facial, comú en moltes rapaces nocturnes, està en aquest cas poc desenvolupat, i en el seu rostre destaquen les seves celles blanques. El jove és semblant a l'adult, però amb un dibuix menys marcat, sense les pintes blanques en les seves parts superiors.

Glaucidium passerinum

Aderyn a rhywogaeth o adar yw Cordylluan (sy'n enw benywaidd; enw lluosog: cordylluan) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Glaucidium passerinum; yr enw Saesneg arno yw Eurasian pygmy owl. Mae'n perthyn i deulu'r Tylluanod (Lladin: Strigidae) sydd yn urdd y Strigiformes.^[1]

Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn G. passerinum, sef enw'r rhywogaeth.^[2] Mae'r rhywogaeth hon i'w chanfod yn Ewrop.

Teulu

Mae'r cordylluan yn perthyn i deulu'r Tylluanod (Lladin: Strigidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:

Rhestr Wicidata:

Gweler hefyd

• Rhestr Goch yr IUCN

Cyfeiriadau

Kulíšek nejmenší (Glaucidium passerinum) je nejmenší sova Evropy. Má nenápadně hnědě zabarvený hřbet s menšími bělavými skvrnami a světlou spodní stranu těla s tmavšími podélnými skvrnami. Je poměrně nenápadný, loví za soumraku, jen v době hnízdění po celý den, ale není příliš plachý. Pokud ho naleznete sedět ve větvích stromu, je možné ho pozorovat poměrně zblízka, aniž ulétne. V rámci České republiky jde o silně ohrožený, zvláště chráněný druh.

Popis

Kulíšek nejmenší měří pouhých 16 cm, což je sotva velikost špačka. Rozpětí křídel je 34-45 cm. Základní barva vrchní části těla je tmavě hnědá s výraznými bílými či žlutobílými skvrnami, spodek je světlý s podélnými tmavými proužky. Na tmavohnědých letkách je světlé skvrnění, které na křídle tvoří tři až čtyři příčné proužky. Ocas je také tmavohnědý, s bílými konci per a několika světlými příčnými proužky. Má v poměru k tělu malou kulatou hlavu s nepříliš zřetelným závojem zbarvenou podobně jako záda. Duhovka je živě žlutá, zobák voskově žlutý, u kořene zelenavý, nohy opeřené, špinavě bílé s hnědými skvrnami, drápy černohnědé. Samec a samice se navzájem neliší, mláďata jsou pouze tmavší. Let kulíška je vlnkovitý, v období hnízdění létá i ve dne.

Na rozdíl od ostatních sov má poměrně vysoký pískavý hlas. Většinou se ozývá jednoduchým opakovaným pískáním, ale může přidat i jakýsi trylek. ^[2] Je velmi křehký, aktivní během denního světla a při východu a západu slunce.

Rozmnožování

Hnízdo bývá umístěno ve starých dutinách po strakapoudech. Koncem dubna či začátkem května samice snáší 5-6 bílých, jemně lesklých vajec na kterých sedí sama po dobu 28 dnů a mláďata krmí asi 6 týdnů. Vejce je kulovitého nebo oválného tvaru, váží cca 7 g. Vejce jsou snášena v rozmezí dvou dnů a samice usedá až po snesení posledního. Samec obstarává pouze potravu. Samice zůstává na hnízdě i po vylíhnutí mláďat a potravu od samce přebírá a předkládá mláďatům. Vyváděna jsou zhruba ve stáří 30 dnů a ihned dobře létají. Následující tři týdny jsou ještě voděna rodiči. Pohlavně dospělá jsou patrně v jednom roce.

Potrava

Potravu tvoří převážně drobní hlodavci a ptáci, místy i hmyz. Loví i za dne a troufá si lovit i drobné ptáky za letu. Někdy si dělá v dutinách zásoby potravy z ulovené kořisti. Má na svou velikost silné spáry a loví i kořist větší, než je sám. Kulíšek si může uschovat potravu na zimu.

Rozšíření

Kulíšek nejmenší v Pražské zoo

Glaucidium passerinum

Kulíšek nejmenší žije převážně v tajze severní Evropy a ostrůvkovitě v některých horských oblastech střední a jižní Evropy, jako je Šumava, Karpaty, Pyreneje a Alpy. Místy se vyskytuje i v souvislých lesích v nižších polohách, u nás například v brdských a křivoklátských lesích. Severní hranici rozšíření tvoří hranice lesa.

Kulíšek nejmenší je stálý pták, jen horské populace přelétají na zimu do nižších poloh.

Rozšíření v ČR

V České republice je rozšíření kulíška spíš ostrůvkovité, soustředěné hlavně do oblasti jižních a západních Čech. Celkový počet se na začátku 90. let odhadoval na 900-1300 párů. V jižních Čechách jsou to především souvislé lesní porosty v nadmořských výškách od 390 do 1260 m. V západních Čechách kromě Šumavy a Českého lesa hnízdí například i na Chebsku, Rokycansku, v Brdech a na Karlovarsku. Hnízdění bylo prokázáno i v CHKO Labské pískovce, ale i ve východních Čechách na Náchodsku. Na Moravě se vyskytují v Beskydech, v Javorníkách, na Českomoravské vrchovině a v Oderských vrších.

Reference

V tomto článku byl použit překlad textu z článku Eurasian pygmy owl na anglické Wikipedii.

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-10]
2. ↑ http://www.rozhlas.cz/hlas/sovy/_zprava/16736

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu kulíšek nejmenší ve Wikimedia Commons
• Popis druhu na stránkách Ptačích oblastí Natura 2000
• Popis druhu na priroda.cz
• Galerie kulíšek nejmenší ve Wikimedia Commons

Sovy v Česku Sovovití

sova pálená

Puštíkovití

sýc rousný • sýček obecný • kulíšek nejmenší • puštík obecný • puštík bělavý • sovice sněžní • sovice krahujová • výr velký • výreček malý • kalous ušatý • kalous pustovka

Æg af spurveugle.

Spurveugle (Glaucidium passerinum) har en længde på 16-18 centimeter og et vingefang på 34-36 centimeter.

Spurveuglen er Europas mindste ugle. Fuglen ses meget sjældent i Danmark.

Sperlingskäuze sind durch ihre dunkelbraune Färbung gut getarnt

Der Sperlingskauz (Glaucidium passerinum) ist die kleinste in Mitteleuropa heimische Eule. Auch weltweit gehört die Art zu den Zwergen unter den Eulenvögeln. Der Sperlingskauz ist ein Bewohner des paläarktischen Nadelwaldgürtels, in Mitteleuropa waren seine Vorkommen lange Zeit auf montane Wälder und Wälder in Mittelgebirgslagen beschränkt. In letzter Zeit konnte die Art ihr Brutareal beträchtlich ausweiten und kommt in zunehmender Anzahl auch in niedriger gelegenen Gebieten vor. Sperlingskäuze ernähren sich von Kleinsäugern und Kleinvögeln. Es werden zwei Unterarten unterschieden.

Aussehen

Der mit einer Größe von 16 bis 17 Zentimetern bei den Männchen und 18 bis 19 Zentimetern bei den Weibchen knapp starengroße Vogel ist aufgrund seiner Kleinheit, seines Aktivitätsprofils und seines Verhaltens recht gut bestimmbar. Am ehesten könnte er mit einem Raufußkauz (Aegolius funereus) oder im Flug mit einem dunklen Steinkauz (Athene noctua) verwechselt werden. Die Flügelspannweite beträgt etwa 35 Zentimeter beim Männchen und 38 Zentimeter beim Weibchen. Das Männchen wiegt im Durchschnitt 59 Gramm, das Weibchen zwischen 99 Gramm vor dem Brutbeginn und 69 Gramm zum Ende der Brutzeit. Es verbraucht entsprechend körpereigene Reserven, um die Bruttemperatur zu halten.

Der Sperlingskauz wirkt ziemlich einheitlich dunkelgraubraun, Brust und Bauch sind unterschiedlich hell, jedoch selten rein weiß. Am Hinterkopf hat er die typischen Flecken (Occipitalgesicht), die bei bestimmten Lichtverhältnissen entweder wie Augen aussehen oder es ist nur eine dunkle Strichelung erkennbar. Der Kopf ist klein und flachstirnig mit deutlichen weißen „Augenbrauen“. Das Gesichtsfeld ist dunkel, die Iris der verhältnismäßig kleinen Augen gelb. Der lange, mehrmals weiß gebänderte Schwanz ist sehr auffallend: Oft wird er seitlich hin- und herbewegt oder nach Zaunkönigart steil aufgerichtet (gestelzt).

Im Flugbild erscheinen die Flügel kurz und abgerundet, ebenso der Schwanz. Als Kleinvogeljäger ist sein relativ geräuschvoller Flug wendig und schnell, im Streckenflug werden nach einigen schnellen, kräftigen Flügelschlägen die Schwingen angelegt. Oft wird dieser so genannte Wellenflug von geradlinigen Gleitphasen unterbrochen.

Stimme

Der Revierruf des Männchens ist sehr markant und mehr als einen Kilometer weit hörbar. Er besteht aus hellen flötenden Einzelelementen auf üü, denen meist ein kleiner Nachlaut, ebenfalls auf ü folgt: also ü..ü. Bei besonderer Erregung – wohl bei Erscheinen eines Weibchens oder eines Rivalen – können mehrere ü dem Hauptton folgen. (Ü …üüüüüh). Diese ü-Reihen können in der Tonhöhe ansteigen und sich am Ende überschlagen. Die Tonfarbe ist pfiffähnlich, in der Nähe sehr grell. Dieser Reviergesang, dessen Einzelelemente im Abstand von etwa zwei Sekunden vorgetragen werden, ist oft schon im Spätoktober zu hören, bei klaren Besitzverhältnissen aber erst im Februar und März. Daneben gehören schrille Pfiffe sowie vokallose 'pssst' Laute zum insgesamt recht reichhaltigen Stimmrepertoire der Art.

Einige Kleinvögel, allen voran die Tannenmeise, reagieren auf Sperlingskauzrufe akustisch sehr heftig, sodass allein auf Grund dieser Reaktion auf die Anwesenheit des Sperlingskauzes geschlossen werden kann, ein Umstand, den man sich bei der Kartierung der Art zunutze macht, indem man Aufnahmen^[1] von Sperlingskauzrufen – Klangattrappen – abspielt.

Verbreitung

Das Verbreitungsgebiet reicht von Frankreich bis nach Ostsibirien:

Ganzjähriges Vorkommen

Das geschlossene Brutgebiet der Art reicht von Südskandinavien und Ostpolen in einem breiten Gürtel bis nach Ostsibirien und Sachalin. Im Norden ist die Art ein Bewohner der borealen Nadelwälder. Daneben gibt es größere Verbreitungsinseln in den Mittel- und Hochgebirgen Mitteleuropas, von Ostfrankreich beginnend über die Schweiz, Österreich, Süd- und Südostdeutschland, zum Beispiel im Schwarzwald, Bayerischen Wald, Thüringerwald (Biosphärenreservat Vessertal) und Odenwald bis zu den Karpaten und Beskiden. Regelmäßige Brutnachweise gibt es auch im Harz, Solling und dem Landschaftsraum der Lüneburger Heide, im letzteren Fall also auch im Norddeutschen Tiefland. Auch in einigen Waldinseln des Dinarischen Gebirges ist die Art verbreitet.

Der Sperlingskauz brütet in Mitteleuropa bevorzugt in Gebirgsnadelwäldern von 600 m bis zur Baumgrenze, doch wurden neuerdings auch Bruten in der submontanen Höhenstufe bekannt, so beispielsweise im Raum Graz auf etwa 400 Metern über NN.

Lebensraum

Der Sperlingskauz ist Bewohner der borealen Nadelwälder sowie nadelwalddominierter Mischwälder. Naturnahe, kaum durchforstete Wälder mit entsprechend hohem Alt- und Totholzbestand sind bevorzugte Habitate. In forstwirtschaftlich genutzten Wäldern werden solche mit Plenterwirtschaft bevorzugt. Er benötigt neben einem reichen Nahrungsangebot auch das Vorhandensein von Bruthöhlen oder Halbhöhlen. Auch Gewässer und Moore scheinen für das ideale Sperlingskauzhabitat eine große Rolle zu spielen. Außerdem sind wie bei vielen anderen Eulen dichte Gehölzbestände mit guter Deckung und Freiflächen notwendige Bestandteile eines optimalen Sperlingskauzreviers. Die Anwesenheit anderer Eulen scheint ihn im Gegensatz zum Raufußkauz weniger zu stören, wohl aber eine starke Präsenz von Baummarder, Habicht und Sperber.

Nahrung und Nahrungserwerb

Nahrungsdepot eines Sperlingskauzes; die Beutetiere sind kopflos

Der Sperlingskauz ist ein erfolgreicher Kleinvogeljäger. Sein Nahrungsspektrum ist sehr groß und umfasst insgesamt über 50 Vogelarten bis Buntspechtgröße. Häufig werden Buchfinken und Tannenmeisen erbeutet. Zuweilen erjagt der Sperlingskauz auch Ästlinge der eigenen Art. Des Weiteren gehören zu seinen Beutetieren Säugetiere wie zum Beispiel Spitzmäuse, Ratten, Erdmäuse, Rötelmäuse und Bilche, Amphibien und Reptilien. Der Anteil der Vogelbeute ist unterschiedlich, übersteigt aber selten 50 Prozent.

Bodentiere werden von einem Ansitz im unteren Kronenbereich eines Baumes oder der Spitze einer Jungfichte erspäht und am Boden geschlagen; Vögel werden meist durch Überraschungsangriffe erbeutet, aber auch Verfolgungsjagden kommen vor. Dabei lokalisiert der Sperlingskauz seine Beute meist visuell. Während der Brutzeit sowie bei trübem Wetter jagt der Sperlingskauz auch am Tage, sonst vor allem in der Dämmerung. In der Nacht selbst jagt diese Art nicht. Vögel werden immer gerupft, Säugetiere nur grob enthaart, die Beute wird häppchenweise verzehrt. Während der Fütterungszeit und der Wintermonate legt der Sperlingskauz oft sehr umfangreiche Nahrungsdepots an.

Verhalten

Die Aktivitätsphasen der Art liegen in den Dämmerungsstunden oder am Tag. Dies betrifft sowohl Nahrungserwerb, Fütterung als auch die Gesangsaktivität. Zuweilen ist er aber auch in hellen Nächten zu vernehmen. Der Sperlingskauz kann in seinem Revier recht auffällig sein. Oft sitzt er sehr exponiert auf dem Wipfeltrieb einer Fichte. Nach jedem Ortswechsel erfolgt das charakteristische Schwanzdrehen und Schwanzstelzen, ebenso bei Erregung, beispielsweise beim Ausmachen eines Beutetieres. Er ist nicht besonders scheu und lässt Menschen, vor allem während des Sonnenbadens, dem er sich oft mit ausgebreiteten Schwingen und aufgeplustertem Gefieder hingibt, recht nahe an sich herankommen. In den Ruhephasen sitzt er meist aufrecht, nahe an einem Stamm, ist aber auch in fast liegender Stellung zu beobachten. Männchen und Weibchen sitzen meistens getrennt in einiger Entfernung voneinander.

Zum Komfortverhalten des Tieres gehört eine umfassende Körperpflege aus Kratzen, Putzen und Schütteln. Auch ausgiebige Regen-, Schnee- und Wasserbäder gehören in sein Verhaltensmuster, in diesem Maße vielleicht auch deshalb, weil er seine im Winter gefrorene Depotbeute in seinem Körpergefieder auftaut, wodurch dieses oft stark verschmutzt wird.

Gegenüber Artgenossen ist er während des ganzen Jahres aggressiv, auch verpaarte Exemplare sind ziemlich kontaktscheu. Ein Kontaktsitzen ist nur während der Frühjahrsbalz zu beobachten, verbunden mit einer deutlich erkennbaren Anspannung, die sich in kurzen Verfolgungsflügen und dem Ausstoßen von Alarmlauten äußert. Männchen und Weibchen nutzen ganzjährig unterschiedliche Schlaf- und Sitzplätze, nur die Jungvögel suchen den Kontakt von Nestgeschwistern. Männliche Sperlingskäuze sichern sich durch Reviergesänge Reviere von etwa 2,5 Quadratkilometern Fläche, die gegenüber Artgenossen – auch revierfremden Weibchen – intensiv verteidigt werden. Der Raufußkauz wird im Revier geduldet, es wurden sogar beflogene Bruthöhlen der beiden Arten innerhalb eines Radius von weniger als 20 Meter festgestellt.

Feindverhalten

Sperlingskauz im leichten Regen

Der Sperlingskauz hat aufgrund seiner geringen Größe eine Reihe von Feinden, vor allem andere Eulenarten sowie Marder. Er besitzt kein ausgeprägtes Tarnkleid, zur Feindvermeidung hat er stattdessen eine sehr hohe Fluchtbereitschaft und weicht durch seine Aktivität in der Dämmerung den nachtaktiven größeren Eulen aus. Sobald er einen Feind erblickt, nimmt der Kauz eine Tarnstellung ein, wobei er sich steil aufreckt. Kommt der Feind trotzdem näher, erfolgt eine schnelle Flucht. In seltenen Fällen nutzt er auch eine Drohstellung, bei der er die Augen aufreißt und das Gefieder aufplustert, dabei gibt er Alarmrufe von sich und klappert mit dem Schnabel.

Bei Störungen an der Bruthöhle verhalten sich Weibchen und Jungvögel oft still, gelegentlich ist aber auch Schnabelknappen vor allem des Weibchens zu hören; bei Eindringversuchen stellt sich die Mutter über die Jungen und attackiert den Angreifer mit Schnabel- und Klauenhieben. Das Männchen greift Störenfriede an der Bruthöhle trotz seiner geringen Größe von außen an.

Fortpflanzung

Der Sperlingskauz wird bereits mit vier bis fünf Monaten geschlechtsreif und führt eine monogame Saisonehe, dieselben Partner können aber mehrere Jahre gemeinsam brüten, wobei die Bindung in den Herbst- und Wintermonaten meistens erlischt. Einzelbeobachtungen stellten gelegentlich Polygynie fest, wobei zurzeit nicht klar ist, wie häufig dieses Verhalten auftritt.

Balz

Die Tiere balzen zweimal im Jahr, wobei die Herbstbalz im September bis Oktober der Reviergründung dient. Während dieser Zeit fliegen die männlichen Vögel, manchmal in Begleitung ihrer Partnerin, auch tagsüber und versuchen, ihr Revier durch Gesänge zu erweitern. Die der Paarung vorausgehende Balz findet im Frühjahr statt, abhängig von der Witterung zwischen Februar und Anfang April. Auch die Frühjahresbalz beginnt mit Reviergesängen, die in Paarungsrufe übergehen. Letztere finden im Bereich der Höhle statt, wobei das im Einflugloch sitzende Männchen das Weibchen durch verschiedene Rufe an die Höhle heranlockt. Alternativ lockt das Männchen auf einem Ast sitzend mit ähnlichen Lauten ein Weibchen zu einer Beuteübergabe. Das Männchen präsentiert die Beute dem Weibchen, welches zuerst durch „quietschende“ Töne antwortet und schließlich die Beute entgegennimmt. Die Kopulation erfolgt auf Ästen in der Nähe der Höhle nach entsprechenden Lockrufen des Männchens. Das Weibchen setzt sich daraufhin auf den Ast und fordert mit gesenktem Kopf und erhobenem Schwanz seinen Partner zur Paarung auf. Das Männchen fliegt mit einem schnellen Trillern an und steigt auf den Rücken des Weibchens. Die Paarung erfolgt unter starkem Flügelschlag des Männchens, welches sich häufig auch im Gefieder des Weibchens festbeißt.

Jungtiere in einem Nistkasten

Brut und Brutpflege

Als Bruthöhlen werden die Höhlen von Buntspecht, Dreizehenspecht und Weißrückenspecht bevorzugt, selten brütet der Sperlingskauz in Schwarzspechthöhlen oder Nistkästen. Dabei muss die Höhle vor allem ein enges Einflugloch haben und relativ tief sein, damit die Vögel vor Fressfeinden geschützt sind. Die Höhle wird zwar gesäubert, Nistmaterial wird jedoch keines eingetragen. Stattdessen legt das Weibchen den Boden mit einer etwa einen Zentimeter dicken Schicht gerupfter Daunen aus.

Die vier bis sieben reinweißen, breit-elliptischen Eier werden ab Mitte April gelegt und abhängig von der Witterung bis zu 30 Tage vom Weibchen bebrütet. Dieses verliert während der Brutdauer bis zu 34 Prozent seines Körpergewichts. Das Männchen taucht nur zur Nahrungsübergabe auf und lockt das Weibchen dabei aus der Höhle, nur sehr selten geht es ebenfalls in die Höhle. Es findet nur eine Jahresbrut statt, offenbar auch dann, wenn die Erstbrut nicht erfolgreich war. Die Jungen schlüpfen gleichzeitig. Wenige Tage nach dem Schlüpfen beginnt das Weibchen mit einer regelmäßigen Nestsäuberung, wobei es Eierschalen und Kotballen nach draußen befördert. Die Fütterung erfolgt ebenfalls ausschließlich durch das Weibchen, welches die Nahrung vom Männchen entgegennimmt. Nach etwa 30 bis 35 Tagen verlassen die Nestlinge die Höhle und werden noch etwa vier Wochen von den Eltern versorgt. Danach verlassen sie das Elternrevier und verstreuen sich in die nähere Umgebung (Dispersionszug oder Dismigration).

Zugverhalten

In Mitteleuropa ist der Sperlingskauz Standvogel, der sein Brutareal nur bei sehr starkem Nahrungsmangel kleinräumig verlässt. Jungvögel zeigen eine geringere Standorttreue, doch auch sie entfernen sich nicht sehr weit vom Aufwuchsgebiet. Nördlichere Vögel sind bedeutend mobiler und neigen nach Populationszusammenbrüchen (Retrogradationen) ihrer Beutetiere sogar zum Verlassen ihres alten Standorts, wenn auch nicht in dem Ausmaß wie das etwa bei der Sperbereule oder der Schneeeule beobachtet wird. Meeresarme oder Buchten werden aber auch in diesen Fällen nur in Ausnahmefällen überflogen.

Bestand und Bestandtrends

Der Sperlingskauz gehört zu den sehr schwer zu erfassenden Arten, deshalb unterliegen quantitative Angaben einer beträchtlichen Unschärfe. Der europäische Gesamtbestand wird auf etwa 35.000 Brutpaare geschätzt, der mitteleuropäische Bestand dürfte bei etwa 5.000 Brutpaaren liegen. Zur Zeit ist eine in ihrem Ausmaß noch nicht genau erkannte Arealausweitung und Bestandszunahme im Gange, was durch die Vielzahl von Bruten in suboptimalen Sperlingskauzhabitaten belegt wird. Über die Gründe hierfür wird diskutiert, die milderen Winter der letzten Jahre und die Bestandszunahme bei den meisten Spechtarten, die für den Sperlingskauz eine Zunahme an Nistmöglichkeiten mit sich bringt, dürften eine Rolle spielen.

Systematik

Beim Sperlingskauz unterscheidet man zwei Unterarten. Die Nominatform Glaucidium passerinum passerinum besiedelt die nördliche Paläarktis beginnend in Skandinavien und den baltischen Ländern bis östlich des Ural. Daran schließt sich das Verbreitungsgebiet der Unterart Glaucidium passerinum orientale an, das über Zentral- und Ostsibirien bis zum Pazifik reicht. Die Vögel dieser Unterart sind etwas größer und stärker graubraun, doch kommen solche Färbungen auch recht häufig bei alpin-europäischen Individuen vor.

In die nähere Verwandtschaft des Sperlingskauzes wird der in Afrika beheimatete Perlkauz (Glaucidium perlatum) gestellt. Der ebenfalls sehr ähnliche amerikanische Gnomenkauz (Glaucidium gnoma) stellt dagegen wahrscheinlich eine Konvergenzform mit lebensraum- und verhaltensbedingten Ähnlichkeiten dar.

Literatur

• Urs N. Glutz von Blotzheim (Hrsg.): Handbuch der Vögel Mitteleuropas. Band 9. Aula-Verlag, Wiesbaden 1994 (2. Aufl.), 463–501. ISBN 3-89104-562-X
• Hölzinger, Mahler: Die Vögel Baden-Württembergs. Nicht-Singvögel. Bd. 3. Ulmer, Stuttgart 2001, 168–194. ISBN 3-8001-3908-1
• Bauer, Berthold: Die Brutvögel Mitteleuropas. Bestand und Gefährdung. AULA, Wiesbaden 1997, 252f. ISBN 3-89104-613-8
• Theodor Mebs: Eulen und Käuze. Alle europäischen Eulen und Käuze. Franckh, Stuttgart 1987, 68–73. ISBN 3-440-05708-9
• Theodor Mebs, Wolfgang Scherzinger: Die Eulen Europas. Franckh, Stuttgart 2000. ISBN 3-440-07069-7
• Schönn: Der Sperlingskauz. Neue Brehm-Bücherei. Bd. 513. Spektrum Verlag, Heidelberg 1995 (Reprint Westarp Wissenschaften). ISBN 3-89432-490-2

Filmdokumentation

• Claus und Ingrid König: Der kleine Spauz. 50-minütiger Dokumentarfilm über den Sperlingskauz im Schwarzwald, 2007.

Einzelnachweise

1. ↑ Stimmbeispiel: Reviergesang mit deutlichem „Nachklingen“ auf vogelwarte.ch

Dieser Artikel wurde am 5. Januar 2005 in dieser Version in die Liste der exzellenten Artikel aufgenommen.

Cihceskuolfi - julevsámegillii tsihtsesjkunjok ja anárašgillii uccâoppuš.

Cihceskuolfi

Glaucidium passerinum

Cihceskuolfi (Glaucidium passerinum) lea skulffiide (Strigidae) gullevaš loddi. Cihceskuolfi lea Eurohpa unnimus skuolfi.

Glaucidium passerinum

un u d' Glaucidium passerinum - Muséum ed Toulouse

Ène choue, coue, caue, coette, cauvette, gouette, ène poute, ène suwète, ène mazète ^[1]. (Glaucidium passerinum) ch'est l' pus tiote éspèche des strigidés uropéyens. I foait inviron 16 cm ed londjeur. Chole oésieu est in partie diurne et pi i minge dés tiots oésieus qu'i cache in vol.

• in franchoés = La Chevêchette d'Europe , anchiennemint Chouette chevêchette,

.

.

un nid

Érparticion jografike

Éstatut d' consérvacion UICN

LC : Préotchupacion mineure

Notes pi référinches

• Gaston Chassagnard, Christian Riols et Romain Riols, « La Chevêchette d'Europe Glaucidium passerinum nicheuse en Auvergne », dins Ornithos , volume : 16-2 - ISSN = 1254-2962, Rochefort, Ligue pour la protection des oiseaux, marche 2009, p. 90-99

Çерçи тăмани

Glaucidium passerinum

Çерçи тăмани (лат. Glaucidium passerinum) — çерçинчен кăшт пĕчĕкрех кайăк. Çăмартисем (3-5) шурă, пĕри 9 грамм таять. Вăрманта пурăнать. Чăрăшлăха юратать. Шăши йышши чĕрчунсемпе тăранать. Хĕлле вăл ялсенче курăнкалать. Çерçисене тапăнать. Çавăнпа та ăна çерçи тăмани тенĕ те пулмалла. Ниçта та вĕçсе каймасть. Вĕсен йышĕ пирĕн тăрăхра яланах пĕчĕк пулнă.

Каçăсем

• База данных «Позвоночные животные России»: воробьиный сыч
• World Owl Trust
• The Owl Pages
• Сычик. Фоторепортаж

Η σπουργιτόγλαυκα είναι η μικρότερη κουκουβάγια της Ευρώπης που απαντάται και στον ελλαδικό χώρο. Ζει στα δάση τάιγκας από τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπης στη Σιβηρία. Η επιστημονική του ονομασία είναι Glaucidium passerinum και περιλαμβάνει 2 υποείδη.

Στην Ελλάδα απαντάται το υποείδος G. p. passerinum.

Τάση παγκόσμιου πληθυσμού

• Σταθερή →^[2]

Ονοματολογία

Η ονομασία του γένους Glaucidium είναι ελληνικής προέλευσης. Προέρχεται από το γλαυκίδιον, που αποτελεί υποκοριστικό της λέξης γλαυξ (κουκουβάγια), που είναι επίσης ελληνικής προέλευσης, και αναφέρεται κυρίως στο μικρό μέγεθός της. Η λέξη passerinum προέρχεται από το passer = σπουργίτι.

Γεωγραφική εξάπλωση

Η σπουργιτόγλαυκα εξαπλώνεται σε ολόκληρη την περιοχή της τάιγκας στην Σιβηρία. Στην Ευρώπη συναντάται σε μεγάλο τμήμα της Σκανδιναβίας, της Ρωσίας της Κεντρικής Ευρώπης, στις Άλπεις και στα Καρπάθια. Στα Βαλκάνια συναντώνται ελάχιστοι διάσπαρτοι πληθυσμοί (κυρίως Βουλγαρία).^[3][4][5]

Στην Ελλάδα βρίσκεται στα ώριμα δάση ερυθρελάτης στην Ροδόπη, όπου έχει καταγραφεί κυρίως στην Ελατιά, ενώ υπάρχει παρατήρηση του είδους και στο δάσος της Σημύδας και είναι πιθανή η παρουσία της στο Φρακτό και ίσως και αλλού.^[6][7] Επιπλέον υπάρχουν και κάποιες αναφορές σε ελατόδαση της Στερεάς Ελλάδας.^[8]

(Πηγή: ^[9])

(σημ. με έντονα γράμματα το υποείδος που απαντά στον ελλαδικό χώρο)

Βιότοπος

Η σπουργιτόγλαυκα αναπαράγεται σε δάση κωνοφόρων ή μικτά δάση στο Βορρά ή σε ώριμα ορεινά δάση με έλατα και ερυθρελάτη στα νότια. Διαμένει συνήθως κατά μήκος των άκρων των ξέφωτων που περιβάλλεται από υγρές ή ελώδεις εκτάσεις, συνήθως με μια πηγή νερού κοντά. Στην Ελλάδα έχει παρατηρηθεί στην υψομετρική ζώνη 1200-1600μ, σε δάσος ερυθρελάτης ή σε μικτό δάσος ερυθρελάτης και δασικής πεύκης.^[7]

Μορφολογία

Η σπουργιτόγλαυκα είναι η μικρότερη γλαύκα της Ευρώπης. Έχει στρογγυλό κεφάλι, με ατροφικές τούφες αυτιών που σπάνια φαίνονται. Κάθεται σε κορυφές κωνοφόρων μερικές φορές κουνώντας την ουρά σαν μυγοχάφτης.

Συνήθως οι σπουργιτόγλαυκες περνάνε το εγαλύτερο μέρος της μέρας κουρνιάζοντας στις κορυφές κωνοφόρων (πάνω) ή σε κλαριά φυλλοβόλων

O δίσκος του προσώπου είναι αδρά σχηματισμένος, όμως τα κοντά, στενά, λευκά ευδιάκριτα φρύδια, και τα κίτρινα, μικρά μάτια, κοντά το ένα στο άλλο, προσδίδουν μια αυστηρή έκφραση. Στο πίσω μέρος του λαιμού έχει διάχυτο ανοιχτόχρωμο σχέδιο σαν πρόσωπο. Επίσης έχει λευκά στίγματα στο κεφάλι και τον σβέρκο. Είναι γκριζοκάστανη από πάνω, υπόλευκη από κάτω με καφέ στήθος (πιο εκτεταμένο στα πλευρά) και η κοιλιά με λεπτές γκριζοκάστανες ραβδώσεις.^[8]

Τα νεαρά είναι πολύ όμοια με τα ενήλικα, όμως δεν έχουν τα λευκά στίγματα σε κορόνα, πλάτη και καλυπτήρια φτερούγων.

Βιομετρικά στοιχεία

• Μήκος σώματος: 15 έως 19 εκατοστά
• Άνοιγμα πτερύγων: 32 έως 39 εκατοστά
• Βάρος: (47-) 67 έως 77 (-83) γραμμάρια

Πτήση

Το πέταγμα είναι ορμητικό, σε μεγαλύτερες αποστάσεις κάνει εμφανή ανεβοκατεβάσματα (σαν δρυοκολάπτης).

Φωνή

• Δείγματα φωνής (εξωτερικός σύνδεσμος)

Προσδόκιμο ζωής

Οι σπουργιτόγλαυκες ζουν έως και 6 με 7 χρόνια στη φύση, αλλά και περισσότερα σε αιχμαλωσία

Κυνήγι και τροφή

Η σπουργιτόγλαυκα κυνηγάει τα θηράματα στο έδαφος από μια πέρκα, βουτώντας πάνω στο πιθανό θήραμα μετά βλέποντας και περιμένει. Τα μικρά πουλιά στήνουν ενέδρα και βουτάνε σε μια τολμηρή πτήση.

Η σπουργιτόγλαυκα τρέφεται με άλλα πουλιά που πλησιάζουν το δικό τους μέγεθος, αλλά μερικές φορές και μεγαλύτερα από την ίδια, όπως πευκοδρυοκολάπτες (Dendrocopus major), τσίχλες (Turdus sp.)ή κοκκοθραύστες (Coccothraustes coccothraustes). Μικρά θηλαστικά είναι επίσης σημαντική τροφή, ειδικά βόλς, ποντίκια και μυγαλές. Άλλα θηράματα που περιλαμβάνουν μικρές σαύρες, νυχτερίδες, ψάρια και έντομα. Συχνά τα θηράματα αποθηκεύονται προσωρινά σε τρύπες δέντρων, ή σε κλαδιά . Αυτό συμβαίνει πιο συχνά το χειμώνα .

Ηθολογία

Η σπουργιτόγλαυκα δραστηριοποιείται κυρίως στο ημίφως (δεν βλέπει καλά στο απόλυτο σκοτάδι), ενώ το υπόλοιπο μέρος της μέρας το περνά κουρνιασμένη. Είναι μάλλον άφοβη (μερικές φορές μπορούμε να την προσελκύσουμε με την φωνή της), αλλά τολμηρή για το μέγεθός της. Όταν ενθουσιάζεται, τινάζει την από τη μία πλευρά στην άλλη. Όταν θυμώνει, τα φτερά του σώματος και της κεφαλής ανασηκώνονται, και όταν φοβάται, κρατιέται σφιχτά πάνω στο όρθιο σώμα.

Νεοσσοί σε φωλιά

Αναπαραγωγή

Ο σχηματισμός του ζεύγους αρχίζει το φθινόπωρο, και μετά από ένα διάλειμμα το χειμώνα, συνεχίζει στα τέλη του χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη. Το αρσενικό τραγουδάει σε διαφορετικά σημεία στη περιοχή του, και αν έχει ξανακάνει ζεύγος στο παρελθόν, το θηλυκό θα τον εντάξει σύντομα. Αταίριαστα πουλιά συχνά πάνε ντουέτο. Το αρσενικό τότε καθοδηγεί το θηλυκό γύρω από την περιοχή του, και δείχνει διάφορες τοποθεσίες φωλιάσματός της. Αν κάποιο αρσενικό έχει χρησιμοποιήσει την ίδια φωλιά ως την τελευταία περίοδο της αναπαραγωγής, τότε αυτό θα είναι ο μόνος που της δείχνει. Οι σπουργιτόγλαυκες είναι μονογαμικές, και μερικές φορές συζούν με τον σύντροφό τους για περισσότερο από μία σεζόν αναπαραγωγής. Τα αρσενικά είναι πολύ εδαφικά, και μπορεί να χρησιμοποιήσει την ίδια επικράτεια για μέχρι και 7 χρόνια^[10].

Glaucidium passerinum

Η σπουργιτόγλαυκα φωλιάζει σε τρύπες δέντρων ή παλιές τρύπες δρυοκολαπτών, όπου γεννά 4 με 7 αυγά.^[11]

Παραπομπές

Буслаг сүлиг, Glaucidium passerinum, нь Европд хамгийн жижиг шар шувуунд тооцогдоно. Тэд төв ба хойд Европ, Азийн хойд хэсэг, Сибирь хүртэлх ой тайгад амьдардаг.

Гадаад төрх

Энэхүү шар шувуу нь бараан улаан хүрэндүү өнгөтэй, нуруу, хүзүүн хэсэгт цагаан цоохор байна. Томхон идэш агнахад зохицсон харьцангуй том савартай. Жижиг намхан толгой, цагаан саарал хөмсөг, шар нүдтэй ба чихний туг өдгүй юм. Буслаг сүлиг бусад шар шувууны адил эмэгчин нь биеэр том, 17.5-19 см, 67-77 гр жинтэй ба эрэгчин нь 15.2-17 см, 50-65 гр жинтэй.

Үржил

Үүрэндээ буй дэгдээхэйнүүд.

Glaucidium passerinum

Тэд өндөр уулын шилмүүст ой мод, хөвч тайгад нутаглах бөгөөд чийглэг, устай газрын ойролцоо залуу гацуур мод их ургасан орчинд үүрлэнэ. Голдуу тоншуул зэргийн хуучин үүр, эсвэл модны хонгил нүхэнд үүрлэх аж.

Намраас өвөл орой үржлийн үе эхэлнэ. Буслаг сүлиг нэг хосоо олсон бол дараа жил нь дахин ижил хостойгоо нийлдэг байна. Эрэгчин буслаг сүлиг эзэмшил газартай байх ба 7 жил нэг газраа үүрлэж байжээ. Эмэгчин нь 4-7 өндөг гарган 28 хоног дарж нэг зэрэг хагаран ангаахай гарна. Эмэгчин нь үүрэндээ байж эрэгчин нь хоол тэжээл зөөдөг. 30-34 хоноод бие даан амьдардаг байна.

Идэш тэжээл

Буслаг сүлиг голдуу оготно, хулгана, леминг зэргээр хоолллоно. Мөн хөөндэй зэрэг жижиг шувууд, гүрвэл, сарьсан багваахай, загас, шавьж иддэг. Өвлийн улиралд модны ангал хөндийд хоол тэжээл нөөцлөх нь бий. Тэд бусад ихэнх шар шувуудтай адилгүй өдрийн амьдралтай ба өдрийн цагт ан хийн идэвхтэй байдаг юм.

Эшлэл

• BirdLife International (2004). Glaucidium passerinum. 2006. Байгаль Хамгаалах Олон Улсын Холбооны Ховордсон амьтдын улаан жагсаалт. IUCN 2006. www.iucnredlist.org. 11 May 2006-д авсан. Database entry includes justification for why this species is of least concern
• Lewis, Deane. "Eurasian Pygmy Owl-Glaucidium Passerinum." The Owl Pages. 04 Apr 2005. 30 Oct 2007 http://www.owlpages.com/owls.php?genus=Glaucidium&species=passerinum.
• Sparks, John, and Tony Soper. Owls. New York: Facts On File, 1989.
• Wardhaugh, A. A.. Owls of Britain and Europe. Dorset: Blandford Press, 1983.

Дзоля сюзь

Дзоля сюзь (латин Glaucidium passerinum; рочӧн Воробьиный сыч) — сюзьяс котырын медся ичӧт лэбач.

Ыджда да рӧм

Дзоля сюзь — ябырысь абу ыджыдджык. Тушаыслӧн кузьтаыс овлывлӧ 17 сантиметрӧдз, сьӧктаыс — 70 граммӧдз, шеныштӧм бордйыс 39 сантиметр пасьта. Мукӧд сюзьясысь торъялӧ сійӧн, мый пельдорса чурвидзысь сіясыс абуӧсь. Кокыс чуньясӧдзыс ставнас гӧна, дзик еджыд. Сьӧдовгӧрд мышкуыс еджыд чутъяса. Вывтыр улысладорыс еджыд рӧма, вомӧна гӧрдовруд визьяса. Юрас тӧдчӧны гӧгрӧс еджыд чутъяс. Паськыд бугыльыс кольквиж рӧма, сэтшӧм жӧ нырыс. Кок гыжйыс пемыд сьӧдовгӧрд. Бӧж йылыс еджыд дорӧса.

Паськалӧм

Дзоля сюзь олӧ-вылӧ Европаса да Войвыв Азияса лыска вӧръясын. Россияын паныдасьлывлӧ Кола кӧджсянь да Сахалинӧдз. Коми муын быдтысьӧ парма пасьтала, кыдзи войвыв, сідзи и лунвыв юкӧнъясас, но абу синмӧ шыбитчана да, ёнасӧ он и казявлы.

Дзоля сюзьпиянъяс позйын

Glaucidium passerinum

Поздйысьӧм

Рӧдмӧдчыны дзоля сюзь заводитӧ тулыснас — косму тӧлысьын, позтырас овлывлӧ еджыд рӧма квайт колькйӧдз. Пӧжсигас позъяс пукалӧ сӧмын энь сюзьыс 25 лунӧдз. Кольксьыс петӧм бӧрын сюзьпияныс позъяс олӧны бать-мам дӧзьӧр улас тӧлысь чӧж.

Сёян

Пӧткӧдчӧ медсясӧ вӧрса шыръясӧн. Тайӧ ичӧтик да горш сюзьыс уськӧдчывлӧ тшӧтш мукӧд лэбач вылӧ. Куталӧ оз сӧмын посньыдик кайясӧс, но и весиг ас коддьӧм ыдждаясӧс. Гожся кадӧ корсялӧ да кокалӧ гут-гагйӧс.

Оласног

Абу ветлысь-мунысь лэбач, чужан местаяссьыс ылӧ оз вешйывлы. Поздысьӧ пу горсйӧ, тӧв кежлӧ сёян запассӧ сэтчӧ чукӧртӧ вель уна.

Йӧз ордӧ веськалӧм лэбачыс кокниа велалӧ видзысь дорас. И тайӧ тылабордаыс окотапырысь видзӧдсьӧ, торйӧн нин посни войтырлы, сылӧн тешкодь оласногыс вӧсна. А вердны пӧ быдсяма сёянӧн оз позь, сӧмын пӧ колӧ шыръясӧн да лы сора да гӧна яйӧн. Дзик чиг сёйигӧн пӧ ӧдйӧ висьмӧны да регыдӧн кулӧны.

Рӧдвуж кывйын

Мыйла тадзи нимтӧны коми йӧз тайӧ сюзьсӧ, гӧгӧрвоана. Удмуртъяс шуӧны сійӧс дзольгыри кучыранӧн; комиӧн кӧ, «воробей сюзь». Найӧ, тыдалӧ, лӧсьӧдӧмаӧсь ассьыныс нимсӧ роч кыв (воробьиный сычик) сертиыс.

Ӧшмӧсъяс

• Ракин А.Н. Дзоля сюзь // Би кинь, 2014. — 10 №.

Glaucidium passerinum

Лэкээрик мэкчиргэ (нууч. Воробьиный сыч, лат. Glaucidium passerinum) — мэкчиргэлэр кэргэннэригэр, лэкээрик мэкчиргэлэр уустарыгар киирэр тыҥырахтаах көтөр. Мэкчиргэлэртэн саамай кыралара.

Атыыра кынатын далааһына — 94-102 мм, ыйааһына 50-70 г. Саха сирин соҕуруу өттүн олохтооҕо, ареаалын хотугу кыраныыссата 64 кэтирээһининэн ааһар. Илин кыраныыссата Алдан өрүс тардыытынан. Кыһын-сайын көһөр. Кутуйахтарынан аһылыктанар, арыт чыычаахтыыр. Аһын мас көҥдөйүгэр хаһаанар.

Сэдэх көтөр, Саха АССР Кыһыл кинигэтигэр киирбитэ (III хаттыгас)^[1].

Өссө маны көр

• Үөт мэкчиргэтэ
• Өллүргэлээх
• Түлүрбэх
• Тойон мэкчиргэ
• Тиит мэкчиргэтэ
• Хаар эбэ

Быһаарыылар

Glaucidium passerinum

Вераб’іны сыч (Glaucidium passerinum) — від птушак роду вераб’іныя сычы сямейства савіных.

Апісаньне

Вераб’іны сыч — вельмі маленькая сава, як і ўсе прадстаўнікі роду вераб’іныя сычы. Даўжыня яго цела складае 15—19 см, размах крылаў — 35—40 см, даўжыня крыла — 9—11 см, вага — 55—80 г. Самкі буйней за самцоў. Верх серавата-буры або цёмна-карычневы, зь белымі пястрынамі, якія на галаве меншыя, а на сьпіне буйнейшыя, а ніз белы з бурымі падоўжанымі палосамі.

Распаўсюджаньне

Вераб’іны сыч распаўсюджаны толькі ў Эўропе і Азіі. Ён насяляе ў цэнтры і на поўдні Скандынавіі (да палярнага круга), у гарах Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы (Сэрбія, Паўночная Італія і Пірэнэі), у Расеі, а таксама ў паўночнай частцы Манголіі і ў Маньчжурыі. У заходняй частцы Нямеччыны адсутнічае, так як там адсутнічаюць лясы. Але ў 1960-х гадах там выпушчаныя птушкі, выведзеныя ў няволі, і цяпер папуляцыя налічвае каля 200 пар. У эўрапейскай частцы Расеі ён даходзіць да паўночнай мяжы лесу на Кольскай паўвысьпе і ў Архангельскай вобласьці. У Сыбіры падымаецца прыкладна да паўночнай частцы Байкалу і на ўсход да Сахаліна, на поўдзень распаўсюджаны да Карпат, Смаленскай, Разанскай вобласьцей, Бугуруслана, Цюмені, Алтаю, Саян, Забайкальля, басэйна Рака Усуры. Вераб’іны сычык — аседлая птушка, але ў халодныя зімы часам перамяшчаецца на поўдзень, маладыя птушкі таксама качуюць восеньню і зімой. Насяляе горныя высокаствольныя, пераважна хвойныя лясы.

Вонкавыя спасылкі

— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Вераб’іны сыч у Чырвонай кнізе Беларусі

Сыч воробинный

Glaucidium passerinum

Сыч воробинный (Glaucidium passerinum) є найменша сова Европы. Мать невыразно буро зафарбленых хырбет з меншыма білавыма фляками і світлов спіднёй сторонов тїла з тмавшыма поздовжныма фляками. Є релатівно невыразный, ловить як ся тміть, лем в часї гнїздїня по цїлый день, але не є барз мильгавый. Як го найдете сидїти на конарях стромів, можете го позоровати цїлком зблизка, та він не втече.

Опис

Сыч воробинный мірять лем 16 цм і роспятя крыл є 34-45 цм. Основна фарба верьхнёй части тїла є тмаво бура з выразныма білыма ці жовтобілыма фляками, спід є світлый з поздовжныма тмавыма смужками. На тмавобурых пірках лїтаня є світле флякованя, котре на крылах творить три аж штири перечны смужкы. Хвіст є тыж тмавобурый, з білыма кінцями пірок і дакілько світлыма перечныма смужками. В порівнаню к тїлу мать малу куляту голову з небарз видительным завоём подобнї як і крижы. Дуговка є жыво жовта, дзёбак восково жовтый, коло корїня зеленкастый, ногы опірены, брудно білы з бурыма фляками, пазуры чорнобуры. Самець і саміця не суть інакшы, молодята лем тмавшы. Лїтаня є вовнкове, в часї гнїздїня лїтать і через день.

На розлуку од другых сов мать релатівно высокый пискавый голос. Переважно ся озывать простым повторяным писканём, але може придати і якысь трилок ^[1]

Розмножованя

Гнїздо бывать уміщене в старых дїрах стромів. Кінцём апріля ці початком мая саміця зношать 5-6 білых, мягко блищачіх яєць, на котрых сидить сама по добу 28 днїв і молодята кормить дас 6 тыжднїв. Яйця суть кулёвого або поздовжного твару, важыть коло 7 ґ. Яйця суть несены в меджах двох днїв і саміця сидять аж по знесїню послїднёго. Самець ся старать лем о страву. Саміця зіставать в гнїздї і по вылягнутю молодять а їджіня од самця переберать і передавать молодятам. Выведены суть згруба у віку 30 днїв і такой добрї лїтають. Слїдуючі три тыжднї суть іщі ведены родічами. Поглавно зрілы суть в єднім роцї.

Страва

Страву творять дрібны мышы і птахы, місцями і хробакы. Ловить і через день і ловить і дрібны пташкы почас лїтаня. Даколи сі зробить засобы в дутинах стромів. На свої розміры мать силны пазуры і ловить жертвы векшы як він сам.

Росшырїня

Сыч воробинный жыє переважно в тайзї северной Европы і островково і в дакотрых горьскых областях середнёй і южной Европы, як є Шумава, Карпаты, Піренеї і Алпы. Місцями ся находить і в неперерывных лїсах в низшых пологах.

Сыч воробинный є сталый птах, лем горьскы популації на зиму лїтають до низшых полог.

Референції

1. ↑ http://www.rozhlas.cz/hlas/sovy/_zprava/16736

Glaucidium passerinum

Һаҡ, суҡ, кескәй ябалаҡ, турғай япалаҡ (лат. Glaucidium passerinum) — ваҡ өкө.

Ҡылыҡһырлама

Сыйырсыҡтан бәләкәйерәк. Ҡолаҡһыҙ йомро башлы иң бәләкәй ябалаҡ. Ултырғанда, ҡойроғон күтәрә биреп, ян-яғына әйләнгеләй. Осҡанда киң генә ҡанаттары, ҡыҫҡа ҡойроғо күҙгә ташлана, һырт яғы аҡ төртөклө ҡара-ҡуңыр, кәүҙәһенең аҫ яғы буй-буй көрән өҙөк һыҙыҡлы аҡ төҫтә. Башҡа ябалаҡтарҙан байтаҡ бәләкәй булыуы менән айырыла.

Тауышы

Яңғырауыҡлы һыҙғыра: «суууҡ-суууҡ» йәки киҫкен генә тауыш сығара: «ҡыуыйт».

Йәшәү рәүеше

Йыуан ағаслы ҡуйы урмандарҙа йәшәй. Башлыса сысҡандар, һирәкләп ваҡ ҡоштар, эре бөжәктәр менән туҡлана. Ултыраҡ ҡош. Һирәк осрай. Ағас ҡыуыштарында оялай. "4—6 бөртөк аҡ йомортҡаһы була. Ҡоротҡос кимереүселәрҙе ҡырып, файҙа килтерә.

Әҙәбиәт

Һылтанмалар

• База данных «Позвоночные животные России»: воробьиный сыч
• World Owl Trust
• The Owl Pages

The Eurasian pygmy owl (Glaucidium passerinum) is the smallest owl in Europe. It is a dark reddish to greyish-brown, with spotted sides and half of a white ring around the back of the neck.^[3] This species is found in the boreal forests of Northern and Central Europe to Siberia.^[3]

This is a sedentary species, meaning that adults are resident throughout the year in its range. The exception may be during harsh winters, when the adults may move south. Young of the species usually move in autumn or winter.^[3]

Taxonomy

The Eurasian pygmy owl was formally described by the Swedish naturalist Carl Linnaeus in 1758 in the tenth edition of his Systema Naturae under the binomial name Strix passerina.^[4] The type locality is Sweden.^[5] The specific epithet is from Latin passerinus meaning "sparrow-like" implying "sparrow sized".^[6] This owl is now placed in the genus Glaucidium that was introduced in 1826 by the German zoologist Friedrich Boie.^[7][8]

Two subspecies are recognised:^[8]

• G. p. passerinum (Linnaeus, 1758) – central, north Europe to southwest Siberia
• G. p. orientale Taczanowski, 1891 – central, east Siberia, Mongolia and northeast China

Description

The Eurasian pygmy owl is usually red-tinged to a greyish-brown with dots on its back. The tail is generally darker than the body with five narrow, whitish bars. It has a small, short head with white to grey eyebrows and yellow eyes. It lacks the ear tufts that many other owls have. There is a white half-collar on the back of the neck. The belly is mostly white with brown speckles. The beak is a greyish-yellow and hook-shaped.

In order to be able to carry larger vertebrate prey, it has evolved disproportionately large feet. The legs and toes are a brownish-yellow with black talons. Females are 17.4 to 19 cm (6.9 to 7.5 in) long, and males are generally smaller, measuring 15.2 to 17 cm (6.0 to 6.7 in) in length. Females are about 67 to 77 g (2.4 to 2.7 oz), and males are 50 to 65 g (1.8 to 2.3 oz) in weight.

Vocalisation

The call of the Eurasian pygmy owl is much higher in pitch than what is generally perceived as a normal owl "hoot". The call of the male is a monotonous chain of clear, fluted notes spaced by about two seconds. The call of the female is similar, but higher in pitch. Before and after the mating season, both males and females make a five to seven note rise on the pitch scale.

Distribution and habitat

This owl can be found primarily in coniferous forests of the taiga and higher mountainous regions with coniferous and mixed forests. These areas generally have cooler temperatures and higher rainfall than nearby lowland regions. The owl usually lives along the edges of clearings surrounded by moist or swampy land, generally with a water source nearby. It nests in old woodpecker holes, often those of the great spotted woodpecker.

Behaviour and ecology

This owl is crepuscular, being active during the daylight hours near sunrise and sunset.^[3]

Breeding

Chicks in a nest box

Egg

This owl nests in tree cavities, often in old woodpecker holes. It prefers conifers but will occupy birches and beeches. Pairs form in autumn through early spring. During courtship the male leads the female through his territory. If he has obtained a nest hole, he leads her to it. The male will also feed the female.

This species is serially monogamous, forming bonded pairs for one or more breeding seasons. The male is territorial and may use the same nesting territory for up to seven years. The female lays about four to seven eggs, generally in April. They are incubated for four weeks, starting when the third egg is laid. They hatch nearly simultaneously and the female remains with them for nine to ten days, being fed by the male.

After three weeks the young are active and the female returns to the nest only to feed them and clean out waste. Fledging occurs at 30 to 34 days. The chicks remain close to the nest for a few days before departing.

Food and feeding

The diet of the Eurasian pygmy owl includes mostly small mammals, such as voles, lemmings, bats, and mice, and small birds such as thrushes, crossbills, chaffinches, and leaf-warblers. They are able to catch birds in flight. Other prey items may include lizards, fish, and insects. Pygmy owls store large quantities of small mammals and birds in the food stores they collect in the autumn and that will be used throughout the winter to supplement their diet.^[9] Their food hoarding behaviour is deeply influenced by weather conditions,^[10] making them susceptible to climatic changes.

References

• Sparks, J. and T. Soper. Owls. New York: Facts On File, 1989.
• Wardhaugh, A. A. Owls of Britain and Europe. Dorset: Blandford Press, 1983.

La Paserstrigo, Glaucidium passerinum, estas la plej eta el la strigoj en Eŭropo (pli malgranda ol sturno); temas pri birdo de la familio de Strigedoj. Tiu strigo estas malhelruĝecaj al grizbrunaj, kun punktitaj flankoj kaj duonringo ĉirkaŭ la malantaŭa kolo. ^[1]

Habitato

Ĝi troviĝas en boreala arbaro de Norda kaj Centra Eŭropo al Siberio^[1], kutime en bordoj de arbaraj maldensejoj. Ili troviĝas ĉefe en arbaroj de konifero de la boreala zono kaj tre altmontaraj regionoj kun koniferoj kaj miksitaj arbaroj. Tiuj areoj ĝenerale havas pli freŝajn temperaturojn kaj pli altajn pluvkvantojn ol proksimaj malaltaj regionoj. La Paserstrigo nestolokoj estas ofte ĉirkaŭitaj de humidaj aŭ marĉaj terenoj, en grupoj de junaj piceoj kun proksima akvofonto. Ili nestumas en arbotruoj, kutime oldaj nestoj de pegoj.

Aspekto

La Paserstrigo estas kutime ruĝeca al grizbruna kun punktoj en sia pli malhela dorso. La vosto estas ĝenerale pli malhela ol la korpo kun 5 mallarĝaj, blankecaj linioj. Por transporti grandajn vertebrulojn kiel predojn, ili havas adaptitajn malproporciajn grandajn piedojn. Tiu strigeto havas etan, mallongan kapon (pli rondoforman kaj pintan ol la noktuo) kun blankaj al helgrizaj brovoj kaj flavaj okuloj. Ili ne havas oreltufojn kiel multaj aliaj strigoj. Estas blanka duonkolumo dorse. La ventro estas ĉefe blanka kun brunaj makuletoj. La beko de la Paserstrigo estas grizecflava kaj hokoforma. La kruroj kaj fingroj estas brunecflavaj kun nigraj kalkanoj. La inoj, kiel ĉe aliaj strigoj, estas iomete pli grandaj ol la maskloj. Longo de maskloj estas ĉirkaŭ 15.2 ĝis 17cm, kaj de inoj estas el 17.4 ĝis 19cm. Maskloj pezas ĉirkaŭ 50-65g kaj inoj ĉirkaŭ 67 ĝis 77g.

Voĉo

La voĉo de la Paserstrigo estas multe pli altatona ol tio konsiderata kiel normala huta strigalvoko. La voĉo sonas preskaŭ squeaky. La normala alvoko de la masklo estas tre monotona. Ĝi konsistas el klaraj, flutaj notoj spacitaj dum ĉirkaŭ du sekundoj. La alvoko de la inoj estas similaj al tiuj de maskloj, la ununura diferenco estas, ke la ina alvoko estas pli altatona. Antaŭ kaj post la pariĝado, kaj maskloj kaj inoj produktas el kvin ĝis sep notoj en alta skalo.

Reproduktado

ovo de Glaucidium passerinum - Muzeo de Tuluzo

Ili nestumas en oldaj nestotruoj de pegoj, ofte ĉe tiuj de la Granda buntpego. La arboj estas kutime koniferoj kiel la arbaroj kie preferas loĝi. Tamen, foje ili nestumas ankaŭ en betuloj aŭ fagoj. Tiuj strigetoj formas partnerajn parojn en aŭtuno kaj ĝis malfrua vintro aŭ frua printempo. Kiel pariĝada ceremonio, la masklo alportas la inon al sia teritorio kaj montras ĝin. Se la masklo uzas la saman neston kiel la pasintan reprodukta sezono, tiam tion estos la ununura kiun montros al ŝi. La masklo ankaŭ manĝigos la inon.

La Paserstrigo estas seria monogama, en la senco, ke ĝi havas ununuran partneron ĉiun reproduktan sezonon; tamen, la du strigoj povus pariĝi por pli da unu reprodukta sezono. La masklo de la Paserstrigo estas tre teritoria kaj povas uzi la saman nestoteritorion ĝis 7 jaorj. La ino demetas kvar ĝis sep ovojn ĉirkaŭ la unua duono de aprilo. La kovado daŭras kvar semajnojn kaj oni diras, ke komencas kiam la tria ovo estas demetita. Eloviĝo okazas ĉirkaŭ la sama tempo kaj la ino zorgas la idojn dum 9 aŭ 10 tagoj. Dum tiu tempo, la masklo plumanĝigas la inon. Post tri semajnoj, la idoj ekeliras el la nesto kaj la ino eniras nur por alporti manĝaĵojn aŭ purigi. Post 30 aŭ 34 tagoj, la idoj forlasas la neston. Post tio, la idaro restas proksime dum kelkaj tagoj pro la manĝo kaj gvido kaj poste eliras serĉi siajn novajn teritoriojn.

Ĉasado kaj manĝado

La predoj de tiu strigeto estas birdoj, ĉefe ĉasataj dumfluge; kelkaj tiom grandaj kiom ili mem; kaj etajn mamulojn, kiel kamporatoj.Tiu strigeto ĉasas mateniĝe, krepuske kaj dumtage, pli ol en tuta malhelo; ĝi estas vigla, kuraĝa kaj aktiva birdeto.

La dieto de la Paserstrigo inkludas ĉefe etajn vertebrulojn mamulojn kiel kamporatoj, lemingoj kaj musoj. Ili povas preni ankaŭ etajn birdojn kiel turdoj, krucbekuloj, fringoj kaj filoskopoj. Aliaj predoj povas inkludi etajn lacertojn, vespertojn, fiŝojn kaj insektojn. Dum vintraj monatoj, tiuj strigetoj povas konservi manĝaĵojn en arbotruojn. Ĉar ili ne havas kapablon flugi silente, ili estas parte tagaj. Tio signifas, ke ili estas plej aktivaj dumtage, unika trajto, ĉar oni supozas, ke strigoj estas noktaj animaloj. Tio esta avantaĝa por ili, ĉar ankaŭ plej parto de ĝiaj predoj estas tagaj. Tiuj strigetoj estas plej aktivaj antaŭ sunlevixgo kaj iomete post sunsubiro.

Lokigo

Tiu ĉi estas loĝanta specio, en la senco, ke plenkreskuloj estas loĝantaj la tutan jaron en sia teritorio. Escepto povas okazi dum malvarmegaj vintroj, kiam plenkreskuloj povas iomete moviĝi suden. La junuloj de tiu ĉi specio kutime translokiĝas aŭtune aŭ vintre.^[1] En naturo la Paserstrigo povas vivi ses aŭ sep jarojn kaj foje eĉ plie en kaptiveco.

Referencoj

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} "Eurasian Pygmy Owl - Glaucidium passerinum", The Owl Pages, 2006.

• BirdLife International (2004). Glaucidium passerinum. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj, eldono de 2006. IUCN 2006. Elŝutita 11 Majo 2006. Ne minacata
• Lewis, Deane. "Eurasian Pygmy Owl-Glaucidium Passerinum." The Owl Pages. 04 Apr 2005. 30 Oct 2007 http://www.owlpages.com/owls.php?genus=Glaucidium&species=passerinum.
• Sparks, John, kaj Tony Soper. Owls. New York: Facts On File, 1989.
• Wardhaugh, A. A.. Owls of Britain and Europe. Dorset: Blandford Press, 1983.

huovo de Glaucidium passerinum - MHNT

El mochuelo alpino^[2]​ o mochuelo chico (Glaucidium passerinum) es una especie de ave rapaz de la familia Strigidae, que se distribuye por el norte boreal de y por las montañas del centro de Europa, así como por Siberia y el norte de China. Su población se estima entre 100.000 y 500.000 ejemplares.^[1]​ Habita en bosques de coníferas o mixtos, teniendo predilección por los bosques viejos de píceas y abetos.^[3]​

Taxonomía

Tiene descritas dos subespecies:^[4]​^[5]​

• G. p. orientale Taczanowski, 1891 - Desde el este y centro de Siberia hasta Manchuria.
• G. p. passerinum (Linnaeus, 1758) - Escandinavia, montañas de Europa, Siberia, Sajalín y noreste de China.

Descripción

Es una especie de rapaz muy pequeña, mide entre 15 a 19 cm, y tiene una envergadura alar de entre 32 a 39 cm. Sus partes superiores son de color marrón grisáceo moteado de pequeñas pintas blancas, y por debajo es blanco con un listado marrón. El disco facial, común en muchas rapaces nocturnas, está en este caso poco desarrollado, y en su rostro destacan sus cejas blancas. El joven es parecido al adulto, pero con un dibujo menos marcado, sin las pintas blancas en sus partes superiores.^[3]​

Comportamiento

Por lo general es sedentario. No tiene un gran visión en la oscuridad, por lo que sus costumbres son crepusculares. Tiene un vuelo rápido y como el de otros mochuelos muy ondulado, rebotante, al estilo de los pájaros carpinteros. Cría en huecos de los árboles.^[3]​

Se alimenta de otras aves y de topillos, y a pesar de su pequeño tamaño es capaz de cazar presas de mayor tamaño, como zorzales.^[3]​

Referencias

Värbkaku muna

Värbkakk (Glaucidium passerinum) on umbes kuldnokasuurune kakuline. Ta on väikseim kakk Euroopas.

Väikesele kogule vaatamata on värbkakk siiski tõeline röövlind, kes toitub nii värvulistest kui ka hiirtest.

Värbkakk on hämarikulind, kes võib tegutseda ka päevasel ajal. Erinevalt paljudest teistest kakulistest ei ole värbkakk aktiivne öösel.

Välimus

Värbkakk on meie teistest kakkudest selgesti eristatav juba ainuüksi suuruse järgi. Sulestik selja poolt pruun, korrapäraste valkjate tähnidega, kõhu poolt valge, pruunikate viirgudega, silmad kollased.

Emaslinnud on isaslindudest veidi suuremad. Isaslindude pikkus on 15–17 cm, emaslindudel 17–19 cm. Isaslinnud kaaluvad 50–65 g, emaslinnud 67–77 g (enne hauduma asumist rohkemgi).

Levik ja elupaik

Värbkakk on levinud kogu taigavööndis Skandinaaviast Ida-Siberini. Eraldi värbkakuasurkondi elab ka Kesk-Euroopa mägimetsades.

Eestis on värbkakk üldlevinud vähesearvuline haudelind. Värbkaku arvukuseks on meil arvatud 200–500 haudepaari [1], kuid ilmselt on tegemist alahinnanguga, mis tulenes värbkaku eluviisi puudulikust tundmisest^[viide?]. Viimase arvukushinnangu järgi pesitseb Eestis värbkakke 600–1200 paari ning liigi talvine arvukus on hinnanguliselt 1000–3000 isendit.^[1]

Värbkakk asustab kõige meelsamini vaheldusrikkaid metsamaastikke vanade kuuse-segametsatukkadega, kuid võib elada ka männikutes ja muud tüüpi metsades.

Käitumine ja ökoloogia

Pesitsemine

Värbkakk pesitseb vanas rähniõõnsuses – talle sobivad nii suur-kirjurähni,valgeselg-kirjurähni kui ka laanerähni sepistatud õõnsused. Pesitsemiseks sobib ka spetsiaalmõõtmetega pesakast.

Värbkaku territooriumihüüdu – lühikest, seeriana korratavat vilet "kjüüp" – võib kõige sagedamini kuulda aprilliõhtutel, vahetult enne ja pärast päikeseloojangut. Munema asuvad värbkakud tavaliselt aprilli keskpaiku. Kurnas võib olla kuni 10 (keskmiselt 7) valget muna. Haudumiseks kulub ligikaudu üks kuu ning umbes kuuvanustena on pojad lennuvõimelised.

Toitumine

Värbkaku toiduks on pisinärilised ja väikelinnud. Sügisel ja talvel kogub toiduvarusid – närilisi ja värvulisi puuõõnsustesse ja pesakastidesse. Lumerikastel talvedel aitavad toidulaod värbkakkudel raskemad ajad üle elada.

Viited

• [1]Lõhmus, A., Kuresoo, A., Leibak, E., Leito, A., Lilleleht, V., Kose, M., Leivits, A., Luigujõe, L. & Sellis, U.Eesti lindude staatus, pesitsusaegne ja talvine arvukus, Hirundo 11
• (2) 1998: 63–83 http://www.eoy.ee/hirundo/teine/Sisukorrad/1998_2/arvukus.htm

Artiklid

• Sven Začek. Pisike pommike. / Eesti Loodus, 2006/9

Välislingid

• Värbkakk andmebaasis eElurikkus

Mozolo txikiaren arrautza

Mozolo txikia (Glaucidium passerinum) Glaucidium generoko animalia da. Hegaztien barruko Strigidae familian sailkatua dago.

36 cm inguru luze da, belarrietako luma-motots luzeak ditu, eta begi biribil urre kolorekoak. Gorputzaren gaineko aldea gaztaina koloreko orban-txuria izaten du. Europa guztian, Erdialdeko Asian, Afrikako ipar muturrean eta Ipar Amerikan bizi da. Gauez irteten da saguak eta antzeko ugaztun txikiak harrapatzera.^[3]

Erreferentziak

• World Bird Names

Ikus, gainera

• Glaucidium
• Strigidae

Varpuspöllö (Glaucidium passerinum) on Euroopan pienin pöllö.

Koko ja ulkonäkö

• Pituus: 16–19 cm
• Siipiväli: 34–36 cm
• Paino: 60–70 g
• Ääni: ”Pyyppäävä” soidinvihellys kuulostaa ihmisen vihellykseltä, ja on helppo erottaa muiden pöllöjen äänistä. Silloin tällöin voi kuulla myös nopean, nousevan vihellyssarjan. Ruuankerjuuääni on hyvin korkea vinkuminen.

Vanhin suomalainen rengastettu varpuspöllö on ollut viisi vuotta, kahdeksan kuukautta ja yhden päivän vanha. Euroopan vanhin varpuspöllö on ollut kuusivuotias saksalainen yksilö.

Levinneisyys

Varpuspöllö pesii Keski- ja Pohjois-Euroopasta idässä aina Tyynellemerelle ulottuvalla alueella, Suomessa etelästä noin Sodankylän korkeudelle asti. Suomessa pesii noin 10 000 paria. Maailman populaation kooksi arvioidaan 100 000–500 000 yksilöä.

Elinympäristö

Tyypillisimmät elinpiirit ovat luonnontilaisia vanhoja kuusikoita ja sekametsiä, joissa on vanhoja tikankoloja. Varpuspöllö pesii tikankoloon tai linnunpönttöön.

Lisääntyminen

Varpuspöllön muninta ajoittuu huhtikuuhun tai vasta toukokuuhun, joskus kuitenkin jo maaliskuun loppuun. Valkoisia munia on keskimäärin seitsemän, joskus jopa kymmenen. Naaras hautoo kuukauden ja koiras ruokkii sitä haudonnan aikana. Poikaset jättävät pesäkolon kuukauden ikäisinä ollessaan jo lentokykyisiä.

Ravinto

Varpuspöllö kuusessa Pälkäneellä.

Glaucidium passerinum

Varpuspöllön ravintoa ovat muun muassa päästäiset, pienet varpuslinnut ja sammakot. Myyräkantojen ollessa vahvoja, varpuspöllöt syövät pääasiassa niitä. Tavallisimmat lintusaaliit ovat tiaisia, hippiäisiä, urpiaisia, peippoja, vihervarpusia. Suurimmat lintusaalit ovat pikkurastaiden ja käpytikan kokoluokkaa. Syksyllä ja talvella varpuspöllö varastoi saaliita koloihin ja linnunpönttöihin.

Lähteet

Aiheesta muualla

• Varpuspöllö Lintukuva.fi-verkkopalvelussa

Glaucidium passerinum

Œuf de Glaucidium passerinum - Muséum de Toulouse

La Chevêchette d'Europe (Glaucidium passerinum), anciennement Chouette chevêchette, est la plus petite espèce des strigidés européens. Sa taille est d'environ 16 cm de longueur. Cet oiseau est en partie diurne et consomme de petits oiseaux qu'il chasse au vol. Il vit le plus souvent dans les forêts de conifères surtout d'épicéas des régions montagneuses. Son aire de répartition est plutôt continentale et nord-européenne.

Caractéristiques

Description

Sorte de chouette pygmée, la chevêchette est le plus petit rapace nocturne d'Europe avec sa longueur de 16 à 18 cm, son envergure de 36 cm et son poids de 60 à 90 g selon le sexe.

Sa tête ronde et aplatie est percée de petits yeux jaunes surmontés de « sourcils » blancs. Sur le dessus, son corps est brun foncé piqueté de taches plus claires. Le dessous est blanc strié de brun. Sa queue brune, rayée par cinq barres blanchâtres, est souvent agitée et relevée.

Alimentation

Elle se nourrit de micromammifères (musaraignes, campagnols), de petits oiseaux (mésanges, roitelets) qu'elle attrape au vol et plus rarement de petits reptiles et insectes. La chevêchette a la particularité de faire des provisions : on peut ainsi trouver dans son nid des dizaines de petites souris, de musaraignes, de petits oiseaux.

La chasse

La chevêchette chasse à l'aube et au crépuscule, parfois la journée surtout quand il y a des petits au nid. Elle guette sa proie à l’affût en hochant la queue en signe de nervosité, et dès qu'elle l'aperçoit, elle se jette sur elle et la saisit au vol. Elle évite de chasser en terrain dégagé mais cela lui arrive de plus en plus étant donné la raréfaction de proies. Elle préfère se tapir de longs moments dans les arbres et les buissons avant d'attaquer.

Habitat

Son aire de répartition est plutôt continentale et nord-européenne. Peu commune en France, on la rencontre surtout près des massifs en lisière des forêts de montagne ainsi qu'en bordure de pistes (Alpes, Jura, Pyrénées, Vosges...). Une mini-population a été découverte en Belgique en 2012 ^[1].

Elle niche dans des creux d'arbres ou des nids de pics, surtout ceux du pic épeiche, parfois dans des nichoirs (visiblement leurs deux populations sont liées). Elle y stocke la nourriture pour les jours où elle ne peut pas chasser (intempéries). Affectionne essentiellement les versants nord situés entre 1000 et 1500 mètres d'altitude (dans les Alpes).

Reproduction

La chevêchette s'installe dans son nid en avril ou en mai et la femelle y pond 4 à 6 œufs qu'elle couve seule durant 28 jours. Elle nourrit ses petits avec des insectes, des passereaux, des petits mammifères. Des études ont démontré la présence de deux parades nuptiales au printemps et en automne.

Infos

• Œuf : environ 28 X 23 mm.
• Poids et mesures : longueur : de 16 à 18 cm ; poids : de 60 à 90 g.
• Voix : sifflante comme un « couwitt », mais aussi d'autres sons.
• Pelote de réjection : environ 28 mm sur 12 mm.

Notes et références

Voir aussi

Références taxonomiques

• (fr) Référence Oiseaux.net : Glaucidium passerinum (+ répartition)
• (en) Référence Congrès ornithologique international : (consulté le 18 mai 2015)
• (en) Référence Zoonomen Nomenclature Resource (Alan P. Peterson) : Glaucidium passerinum dans Strigiformes
• (fr+en) Référence Avibase : Glaucidium passerinum (+ répartition) (consulté le 25 avril 2016)
• (fr) Référence CITES : taxon Glaucidium passerinum (sur le site du ministère français de l'Écologie) (consulté le 18 mai 2015)
• (en) Référence Fauna Europaea : Glaucidium passerinum (Linnaeus, 1758) (consulté le 17 février 2022)
• (fr+en) Référence ITIS : Glaucidium passerinum (Linnaeus, 1758)
• (en) Référence Animal Diversity Web : Glaucidium passerinum
• (en) Référence NCBI : Glaucidium passerinum (taxons inclus)
• (en) Référence UICN : espèce Glaucidium passerinum (consulté le 18 mai 2015)
• (fr) Référence INPN : Glaucidium passerinum (Linnaeus, 1758)

Is éan é an mionulchabhán Eoráiseach Is baill d'fhine na Strigidae iad.

Is síol ainmhí é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.

Glaucidium passerinum

O Moucho pequeno (Glaucidium passerinum) é unha especie de ave de rapina da orde das Estrixiformes.

Morfoloxía

É a estríxida máis pequena de Europa, case do tamaño dun pardal. Cabeza desproporcionadamente grande e sen disco facial. A plumaxe combina o marrón con manchas brancas de diverso tamaño. A femia é lixeiramente meirande có macho.

Reprodución

Usualmente emprega niños abandonados de petos, que son acondicionados polos proxenitores. Os ovos son chocados exclusivamente pola femia, que é alimentada polo macho. Trátase dunha especie monógama

Nutrición

Aves ata o tamaño dun estorniño. Tamén roedores e diversos tipos de réptiles.

Distribución

Dende o Oeste de Escandinavia ata Siberia e a desembocadura do río Ussuri. Esta presente tamén na Europa Oriental e Suíza.

Bibliografía

• Nicolai, Jürgen (1995). Everest, ed. Aves rapaces diurnas y nocturnas : identificar, clasificar y proteger las aves rapaces de Europa. Madrid. p. 157. (en castelán)

1. ↑ BirdLife International (2012). "Glaucidium passerinum". Lista Vermella de especies ameazadas. Versión 2013.2 (en inglés). Unión Internacional para a Conservación da Natureza. Consultado o 26 November 2013.

Mali ćuk (lat. Glaucidium passerinum) je manja vrsta ćuka koja živi u Europi.

Mali ćukovi imaju tamno perje i bijele pjegice na vratu. Žive u Srednjoj i Sjevernoj Europi i u Sibiru te može preživjeti i velike hladnoće. Najčešći su u tajgama. Žive 6-7 godina.

Opis

Mali ćuk je pokriven mekim perjem koje je na leđima tamne boje dok je na trbuhu perje bijelo tamnim pjegama. Na glavi ima velike žute oči i kljun.Ima kratke noge i rep dug nekoliko centimetara.

Ženke su nešto veće od mužjaka. Ženke su velike 17,4 do 19 cm i mogu biti teške od 67-77 grama, dok su mužjaci veliki 15,2 do 17 i teški 50-65 grama. Lovi noću i danju.

Prehrambene navike

Mali ćukovi uglavnom jedu štakore, leminge i miševe. Lovi i manje ptice, guštere, šišmiše, ribe i kukce. Kad je zima, jede čak i druge ćukove.

Rasprostranjenost

Uglavnom živi u crnogoričnim šumama i u planinama. Rasprostranjen je u Skandinaviji, Alpama i Sibiru. Ženka u gnijezdo drveta snese 4-7 jaja veličine 25x10 mm u mjesecu travnju ili u svibnju i na njima sjedi četiri tjedna. Kasnije se izlegu ptići dugi nekoliko centimetara koji,nakon nekoliko dana imaju crnkasto perje.

Mladunče staro nekoliko dana

Glaucidium passerinum

La civetta nana (Glaucidium passerinum Linnaeus, 1758) è un uccello rapace notturno della famiglia degli Strigidi^[2], nonché la più piccola specie della sua famiglia in Europa.

Distribuzione e habitat

La civetta nana si può osservare in quasi tutta l'Eurasia; in Italia nidifica sulle Alpi, in habitat di foreste di conifere.

Biologia

Uovo di Glaucidium passerinum

La civetta nana è un rapace attivo prevalentemente di notte; tuttavia, è spesso attiva anche durante le prime ore del giorno e al crepuscolo. La si può osservare anche durante il giorno, quando non è attiva ma talvolta staziona sulle cime delle conifere. La civetta nana è un uccello solitario e particolarmente adattato alla vita nei boschi: infatti, le ali corte e arrotondate e la coda abbastanza lunga le permettono di manovrare agilmente tra gli alberi. È dotata di ottima vista e udito, ed è in grado di catturare volatili grandi quasi quanto lei. È, tuttavia, predata da altri rapaci di dimensioni maggiori, tra cui allocchi, gufi reali e altri strigiformi, e alcune specie di rapaci diurni. La civetta nana è più piccola della civetta comune.

Voce

Emette un fischiante: chiu-chiu-chitcic

Alimentazione

Si nutre di piccoli volatili, come cince, regoli e fringillidi, in genere fino alle dimensioni di un tordo, piccoli roditori come topi e arvicole e insetti. In Centro e Nord Europa, durante l'autunno accumula grosse dispense di prede in cavità degli alberi o cassette nido per sopravvivere all'inverno^[3]. Queste dispense sono sensibili al cambiamento climatico.^[4]

Riproduzione

Nidifica in primavera inoltrata: marzo-maggio.

Sistematica

Sono note 2 sottospecie:^[2]

• Glaucidium passerinum passerinum
• Glaucidium passerinum orientale

Note

Glaucidium passerinum

Žvirblinė pelėda (lot. Glaucidium passerinum, angl. Eurasian Pygmy Owl, vok. Sperlingskauz) – pelėdinių (Strigidae) šeimos paukštis. Lietuvoje labai reta, įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Sveria apie 70 gramų, mažiausia iš Lietuvoje sutinkamų pelėdų. Nugarinė pusė rusvai pilka. Ant galvos yra mažesni, o ant nugaros didesni balti taškeliai. Uodega su 5-6 šviesioms skersinėmis juostomis. Skruostų diskas neryškus, baltas su keliais tamsiais ratais. Kūno apatinė pusė šviesi su retais, neryškiai pilkais dryželiais. Kojos plunksnotos, pirštai apaugę šereliais. Snapas geltonas, nagai juodi.

Paplitimas ir gyvenimo būdas

Žvirblinė pelėda – sėsliai gyvenantis paukštis. Lietuvoje dažniau sutinkamas senuose spygliuočių miškuose. Iš tiesų žvirblinės pelėdos paplitimo arealas apima visą Eurazijos žemyną. Ši rūšis dažniau sutinkama atšiauresnio klimato zonoje – nuo Skandinavijos iki Rytų Sibiro bei Sachalino. Žymiai mažesni paplitimo ploteliai yra Vidurio ir Rytų bei Pietinėje Europoje. Gyvena taigoje – borealinėje spygliuočių miškų zonoje.

• Lizdas. Lizdui vietą pasirenka medžiuose, dažniausiai dirbtinai sukurtose ertmėse. Tai gali būti inkilas, skirtas varnėnui, uoksas, iškaltas genio. Per žvirblinių pelėdų tuoktuves šile girdimas melodingas švilpavimas – tai patinas siekia atkreipti patelės dėmesį.
• Mityba. Rūšis aktyvi visą parą. Medžioja smulkius graužikus bei paukščius. Inkiluose ir drevėse žvirblinė pelėda taip pat kaupia maisto atsargas žiemai. Kartais į tokį „sandėlį“ sunešama kelios dešimtys pelėnų ar smulkių paukščių.
• Priešai. Žvirblines pelėdas medžioja stambiosios pelėdos, kai kurie plėšrieji paukščiai. Lizde kiaušinius ar jauniklius kartais sunaikina kiaunė.

Vikiteka

Apodziņš (Glaucidium passerinum) ir maza auguma pūču dzimtas (Strigidae) plēsīgais putns. Izdala divas pasugas.^[1] Sastopams Eiropas mērenās joslas ziemeļu un centrālās daļas mežos, austrumu virzienā izplatības areālam turpinoties pāri Sibīrijai līdz Klusā okeāna krastam.^[2][3] Apodziņš ir nometnieks un ziemo ligzdošanas areālā. Izņēmums ir ļoti aukstas ziemas, kad sāk trūkt medījums, tad putni sāk klejot, meklējot labākas barošanās vietas.^[2]

Izplatība

Apodziņš Eiropā mājo Norvēģijā, Zviedrijā, Somijā, Baltijas valstīs, Krievijas ziemeļrietumos un Centrāleiropas kalnu rajonos. Areāls dienvidos sasniedz Poliju un Baltkrieviju. Tālāk uz austrumiem izplatīts Sibīrijas taigā, izņemot ziemeļu daļu, līdz pat Tālajiem Austrumiem, sasniedzot Sahalīnu un Ķīnas ziemeļaustrumus.^[4]

Latvijā

Latvijā apodziņš ir samērā parasts ligzdotājs un nometnieks, bet slēptā dzīves veida dēļ tiek novērots ne tik bieži. Sastopams skujkoku vai jauktu koku mežos, kur ligzdošanai pieejami dzeņu dobumi. Ziemā mēdz uzturēties arī apdzīvotās vietās, kur vieglāk nomedīt zīlītes un zvirbuļus pie putnu barotavām.^[4] Latvijā mājo nominālpasuga — Glaucidium passerinum passerinum.^[4]

Izskats

Pēdas apodziņam ir proporcionāli ļoti lielas, kas ļauj pacelt gaisā un noturēt samērā lielu medījumu

Apodziņš ir vismazākais no pūču dzimtas putniem, kas dzīvo Eiropā. Mātītes lielākas nekā tēviņi. Ķermeņa garums 15—19 cm, spārnu plētums 34—36 cm, svars mātītei 67—83 g, tēviņam 47—72 g.^[5]

Tā apspalvojums ir tumši sarkanbrūns vai pelēkbrūns ar gaišākiem raibumiņiem uz sāniem un muguras. Aste parasti ir tumšāka nekā ķermenis, tai ir piecas šauras, gaišas šķērsjoslas. Galva ir maza, saplacināta ar gaišām uzacīm. Acis dzeltenas. Apodziņam nav ausu pušķu. Kakla aizmugurē apodziņam ir gaiša apkakle. Vēders ir gandrīz balts ar tumši brūnu svītrojumu. Līkais knābis pelēcīgi dzeltens. Pēdas proporcionāli ļoti lielas, kas ļauj apodziņam pacelt gaisā un noturēt samērā lielu medījumu. Kājas un pirksti būrngandzelteni ar melniem nagiem.^[3]

Uzvedība

Apodziņš mājo vecos skujkoku vai jauktu koku mežos (ar bērziem, apsēm, dižskābaržiem), apmetoties mežmalās, klajāku vietu tuvumā. Tuvumā vienmēr atrodas kāda ūdenstilpne.^[2] Apodziņš parasti ir aktīvs krēslas stundās, agri no rīta un saulrieta laikā. Ir aktīvs arī dienas laikā, toties naktī mazaktīvs.^[3]

Barība

Apodziņš barojas ar nelieliem zīdītājiem, piemēram, strupastēm, ūdensžurkām, lemingiem, pelēm un sikspārņiem, kā arī ar maziem putniņiem, piemēram, mežastrazdiem, krustknābjiem, žubītēm un ķauķiem. Apodziņi spēj nomedīt putnus lidojumā. Barojas arī ar ķirzakām, zivīm un kukaiņiem. Ziemas laikā veido barības uzkrājumus.^[3]

Ligzdošana

Apodziņa mazuļi dobumā

Apodziņa ola

Ligzdo koku dobumos, bieži tiek izmantoti veci dzeņu dobumi. Apmetas arī cilvēku būvētos būros.^[2] Vislabprātāk apodziņš ligzdo skujkokos, bet apmetas arī bērza, dižskābarža vai citas sugas koka dobumā. Apodziņi veido monogāmus pārus uz vienu vai vairākām sezonām. Tēviņš ir teritoriāls un vienu un to pašu ligzdošanas vietu izmanto vairākus gadus pēc kārtas. Pāri veidojas, sākot ar rudeni un beidzot ar agru pavasari. Riesta laikā tēviņš lidojumā izrāda mātītei savu teritoriju. Ja ir nolūkots ligzdošanas dobums, tad mātīte tiek vesta pie tā. Riesta laikā tēviņš arī baro mātīti. Ja mātīte dobumu pieņem, tas tiek iztīrīts no skaidām un lapām, un citiem krikumiem.^[3]

Dējumā ir 3—8 olas.^[3] Inkubācijas periods ilgst 4 nedēļas, perēšana uzsākas pēc tam, kad visas olas ir izdētas.^[3] Tādēļ mazuļi izšķiļas gandrīz vienlaicīgi. Māte ar tiem paliek ligzdā 9—10 dienas, ap šo laiku mazuļu acis atveras. Tikmēr tēviņš nes savai ģimenei medījumu, kuru mātīte paņem un sadala mazos kumosiņos, kas piemēroti mazo putnēnu mutītēm. Pēc apmēram 10 dienām mātīte sāk palīdzēt tēviņam medīt un barot mazuļus.^[3]

Apmēram 3 nedēļu vecumā jaunie putni sāk izpētīt tuvako apkārtni ap ligzdu. Jaunie putni sāk lidot 30—34 dienu vecumā. Kādu laiku pēc ligzdas atstāšanas (3—4 dienas) jaunie putni uzturas tās tuvumā. Mātīte turpina tos barot apmēram kādu nedēļu, tad pamet ligzdošanas teritoriju, lai mainītu apspalvojumu. Jaunos putnus turpina barot tēviņš, apmēram 4—6 nedēļas, tad jaunie putni izklīst. Dzimumbriedumu tie sasniedz 9—12 mēnešu vecumā.^[3] Dzīves ilgums savvaļā 6—7 gadi.^[3]

Sistemātika

Apodziņam ir 2 pasugas:^[1]

• Glaucidium passerinum passerinum — nominālpasuga, sastopama no Eiropas centrālās un ziemeļu daļas līdz Sibīrijas dienvidrietumiem;
• Glaucidium passerinum orientale — sastopama Sibīrijas centrālajā un austrumu daļā, Mongolijā un Ķīnas ziemeļaustrumos.

Atsauces

De dwerguil (Glaucidium passerinum) is de Europese vertegenwoordiger van een vrij groot geslacht van meestal kleine soorten uilen. De wetenschappelijke naam van de soort werd als Strix passerina in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.^[2] De dwerguil komt voor in naaldbossen op berghellingen en in de bosgordel van naaldbossen die loopt van Noord-Europa tot diep in Oost-Siberië (zie kaartje).

Kenmerken

Het passerinum van de wetenschappelijke naam van de dwerguil betekent "als een mus". Deze uil wordt ook wel musuil genoemd (dat is ook zijn Duitse naam). Het is de kleinste uil in Europa. De kabouteruil uit Noord- en Midden-Amerika is nog kleiner. De dwerguil is zo groot als een spreeuw. De mannetjes zijn 16–17 cm groot en de vrouwtjes 2 cm groter. De spanwijdte van de mannetjes is ongeveer 35 cm en die van de vrouwtjes 38 cm. De mannetjes wegen gemiddeld 59 gram. De vrouwtjes wegen voor de aanvang van het broedseizoen ongeveer 99 gram en aan het eind van het broedseizoen ongeveer 69 gram. Het verenkleed is aan de bovenzijde donkerbruin en gevlekt, aan de onderzijde grijswit.

Verspreiding en leefgebied

Het is een uil van oude naaldbossen of naaldbos gemengd met loofbos. In Europa zijn dat de bossen in Scandinavië en de bossen op hellingen van de middelgebergten in Midden- en Zuidoost-Europa vanaf ca. 600 m boven de zeespiegel. Tussen 2002 en 2014 waren er zeven bevestigde waarnemingen van de dwerguil in Nederland en sinds 2013 broeden ze ook in de Hoge Venen te België. Mogelijk breidt de dwerguil zijn broedgebied uit naar bossen op lagere hoogte. Zo broedt de dwerguil in Duitsland in het Sauerland, iets meer dan 100 km van de Nederlandse grens.^[3] De uil broedt in boomholten die door spechten zijn gemaakt.

Er worden twee ondersoorten onderscheiden:

• G. p. passerinum: van centraal en noordelijk Europa tot zuidwestelijk Siberië.
• G. p. orientale: c en e Siberië, Mongolië en noordoostelijk China.

Voedsel

Voedselopslagplaats

Dwerguilen eten vooral insecten, zangvogels en muizen. Ondanks zijn geringe formaat is het een felle jager die vogels aanvalt die even groot als de uil zelf zijn of soms groter. Er zijn 50 verschillende soorten vogels waargenomen in het dieet van de dwerguil.^[4]

Status

De grootte van de populatie werd in 2004 geschat op 0,3 tot 1,5 miljoen individuen. Men veronderstelt dat de soort in aantal stabiel is. Om deze redenen staat de dwerguil als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.^[1]

Externe links

• Dwerguil op Waarneming.nl

Sporveugle er ein fugleart i uglefamilien.

Utsjånad

Arten skil seg frå andre ugler på storleiken, der fuglen kan samanliknast med dompapen. Totallengda er 15-19 cm, vengespennet 32-39 cm og vekta 60 gram. Kroppen er gråbrun på oversida, med kvitaktige prikkar. Undersida er kvit med brune langsgåande flekkar eller strekar. Stjerten har kvite tverrband. Tærne har tett med hårliknande fjør ut til klørne. Fuglen flyg i mjuke bogar lik hakkespetta. Ungfuglen liknar mykje på den vaksne, men manglar størsteparten av dei kvite prikkane.

Læte

Sangen, som kan høyrast på 500-1000 m avstand, er sett saman av taktfast oppattekne einstona mjuke fløyt med om lag 1 sekunds mellomrom.

Utbreiing

Arten er utbreidd i eit belte tvers over Eurasia, i bar- og lauvskogssonen nord for dei turre steppelandskapa i Kina og Russland. I Europa hekkar sporveugla i Fennoskandia og i høgareliggande barskogsområde i og kring Alpane.

Førekomst i Noreg

Fuglen har sitt viktigaste område på Austlandet nordover til og med Nord-Trøndelag, og hekkar frå kysten og opp til barskoggrensa. Arten hekkar truleg sparsamt nord til og med Saltdal, og kanskje svært spreidd nord til Troms. Sporveugla er i sterkare grad enn perleugla knytt til lauv- og blandingsskog. Dei tettaste førekomstane finst i lågareliggande barblandingsskogar med mykje innslag av osp og andre lauvtre. Spesielt gunstig er område med ein mosaikk av kulturlandskap og lauvblanda barskog.

Hekking

Sporveugla hekkar i gammal granskog med stort innslag av lauvtre. Ho likar seg også i skogkantar. Ho er lite sky og mest aktiv kring daggry og i skyminga, men kan også sjåast om dagen. I tida februar-april kan songen høyrast når ugla sit i ein grantopp og hevdar revir. Reiret vert lagt i holrom i tre, gjerne slike som er hakka ut av spetter tidlegare. I høgareliggande barskogar brukar ho oftast gamle reir etter tretåspetta, medan reirhol etter både flaggspett, grønspett og tretåspett vert nytta i låglandet. Sporveugla vel reirtre med små inngangshol, slik at måren ikkje kjem seg inn. Reirhola, spesielt etter tretåspetta, kan ligge lågt over marka (1-2 m), og eggekull i slike reir kan verte tekne av røyskatt. Reira ligg oftast inne i skogen, sjeldan i frittståande tre. Arten hekkar også i spesialbygde ugleholkar. Egglegginga startar midt i april, men i år med god nærigstilgang kan hoa legge egg allereie i slutten av mars. Ho legg 3-10, oftast 5-8, egg som vert ruga i 28-30 døgn. Ungane held seg i reiret til dei er flygedyktige, og er jamnare i utvikling enn andre ugleungar.

Føde

Fuglen lever av smågnagarar og småfuglar opp til trastestorleik. Han hamstrar ofte maten i holrom i tre.

Trekktilhøve

Vaksne fuglar er nokså stasjonære. Ungfuglar flyttar seg meir, og kan i enkelte år opptre invasjonsarta sør for arten sitt vanleg område, spesielt i Sør-Sverige. Vinterstid dreg ein del fuglar inn til byar, tettstadar og lauvskogrike kulturlandskap, der tilgangen på sporvefuglar er større enn i rein barskog.

Kjelder

• Norsk fugleatlas, 1994.
• «Sparvuggla» frå Wikipedia på svensk

Glaucidium passerinum

Spurveugle (Glaucidium passerinum) er en ugle i gruppen Glaucidium.

Beskrivelse

Kroppen er gråbrun på oversiden, med hvitaktige småflekker, på undersiden hvit med brune langsgående flekker eller streker. Stjerten er lengre enn vingene og har hvite tverrbånd. Tærne har tett med hårlignende fjær helt ut till klørne. Spurveuglen er bare 16 til 19 centimeter lang, har et vingespenn på 35 centimeter og veier omtrent 60 gram. Spurveuglen er den minste uglearten som hekker i Norge^[2]

Habitat og utbredelse

Spurveuglens foretrukne habitat ser ut til å være gammel granskog med mye løvtrær. Den forekommer også ofte i skogkanten mot åpne områder.

Levevis

Spurveuglen lever av småfugler og smågnagere. Den lager rede i hull i trær, gjerne forlatte hakkespetthull.

Populasjonsstørrelsen påvirkes ofte av såkalte smågnagersvingninger.

Referanser

Eksterne lenker

• (sv) spurveugle hos Dyntaxa
• (en) spurveugle i Encyclopedia of Life
• (en) spurveugle i Global Biodiversity Information Facility
• (en) spurveugle hos Fauna Europaea
• (en) spurveugle hos NCBI
• (en) spurveugle hos ITIS
• (en) Kategori:Glaucidium passerinum – bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• (en) Glaucidium passerinum – galleri av bilder, video eller lyd på Wikimedia Commons
• Glaucidium passerinum – detaljert informasjon på Wikispecies

• Spurveugle på owlpages.com

Denne ornitologirelaterte artikkelen er foreløpig kort eller mangelfull, og du kan hjelpe Wikipedia ved å utvide den.
Det finnes mer utfyllende artikkel/artikler på .

Sóweczka zwyczajna, sóweczka (Glaucidium passerinum) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny puszczykowatych (Strigidae).

Występowanie

Zamieszkuje lasy północno-wschodniej Europy oraz Azji, aż po wschodnią Syberię i rzekę Amur, lokalnie występuje na górzystych obszarach Europy Środkowej. Gnieździć może się też w bardziej południowych rejonach. Północne populacje częściowo wędrują na południe (samice są bardziej skłonne do wędrówek). Uważana za relikt polodowcowy w Alpach, Pirenejach, średnich górach w Czechach i Niemczech.

W Polsce bardzo nieliczny ptak lęgowy w górach, na Dolnym Śląsku (Sudety i Bory Dolnośląskie), w Karpatach i na północnym wschodzie kraju (przede wszystkim w Puszczy Białowieskiej, północne Podlasie). Poza tymi regionami widywana bardzo rzadko.

Podgatunki

Wyróżnia się dwa podgatunki, zamieszkujące odpowiednio:

• Glaucidium passerinum passerinum – północną Eurazja od Półwyspu Skandynawskiego po Jenisej, oraz wyspowo w Alpach, Karpatach i Pirenejach.
• Glaucidium passerinum orientale – wschodnią Syberię, Mandżurię i Sachalin.

Morfologia

Zaobrączkowane pisklę, zachodnia Finlandia

Wygląd zewnętrzny

To najmniejsza sowa występująca w Europie. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego, jedynie samice nieco większe. Ma krępą sylwetkę. Okrągła głowa niewielka (proporcjonalnie mniejsza niż u włochatki lub pójdźki), spłaszczona, tułów okrągły z krótkim, brunatnym ogonem. Szara szlara słabo zaznaczona z kilkoma współśrodkowymi pręgami barwy brązowej. Nad małymi żółtymi oczami krótkie białe brwi. Głowa i grzbiet brązowe z białymi lub kremowoszarymi prążkami, gęstymi i drobnymi na głowie. Największe plamy pokrywają barki. Spód ciała biały z podłużnym, ciemnobrązowym plamkowaniem. Krótki ogon pokryty jaśniejszym, poprzecznym prążkowaniem (5 paskami), podobnie prążkowane lotki. Jest charakterystycznie zadarty do góry. W pozycji siedzącej ogon sięga daleko poza czubki skrzydeł, a gdy ptak jest zdenerwowany porusza nim nerwowo na boki, podobnie jak dzierzba, lub w górę i w dół, jak strzyżyk. Skok i palce gęsto pokryte miękkimi piórami. Młode osobniki ciemniejsze, z jednolicie ciemnobrązowymi bokami.

W locie przypomina sylwetką szpaka - skrzydła zaokrąglone, ogon wachlarzowato złożony. W powietrzu porusza się falistym torem, jak pójdźka lub prostoliniowym, jak lata szpak. Pod względem rozmiaru dorównuje drozdowi śpiewakowi, choć potrafi złowić zdobycz tej samej wielkości, co ona.

Rozmiary

długość ciała

ok. 18 cm

rozpiętość skrzydeł

ok. 35–45 cm

Masa ciała

ok. 55–80 g

Głos

Głos godowy i terytorialny samca to monotonne gwizdy o zróżnicowanej długości i wysokości. Głos godowy jest mniej donośny i niższy od terytorialnego. Samica odzywa się bardzo wysokimi, długimi piskami na granicy ludzkiej słyszalności. Poza sezonem lęgowym (od późnego lata do wczesnej wiosny) obie płci odzywają się tzw. głosem zimowym – serią krótkich, przyspieszających gwizdów o wznoszącej się melodii. Sóweczki odzywają się w dzień, zwłaszcza o świcie i o zmierzchu, bardzo rzadko nocą (tylko w jasne, księżycowe noce oraz krótko po zajęciu terytorium).

Zachowanie

Gatunek osiadły, ale osobniki z gór i północy podejmują wędrówki, uciekając przed niekorzystnymi warunkami zimowymi. Sóweczki są aktywne głównie o świcie i o zmierzchu, a także nocą. Widywana najczęściej na czubkach świerków i innych drzew, charakterystycznie zadzierając ku górze ogon i kiwając się. Lot falisty, podobny do lotu dzięcioła. Na krótkich odcinkach lot bardzo szybki i zwinny. Nie jest to ptak bardzo płochliwy, ale w dzień trudno go zauważyć, bo przesiaduje zwykle w gęstwinie gałęzi drzew. Łatwiej ją spostrzec kiedy rano i wieczorem przelatuje od miejsc swojego odpoczynku na wybrane przez siebie punkty obserwacyjne z których wypatruje ofiar.

Środowisko

Sóweczka

Starodrzewy (iglaste i mieszane) o bogatej strukturze, zwłaszcza podszytu, tajga, preferuje wysokopienne bory świerkowe, świerkowo-jodłowe i mieszane z polanami i młodnikami. W Europie ściśle związana ze świerkiem lub jodłą. Również występuje w średnich górach i ich okolicach, aż po granicę lasu. Poza okresem lęgowym spotykana częściej w lasach mieszanych i liściastych, gdzie łatwiej o pokarm. Teren, gdzie przebywa musi być bogaty w dzienne kryjówki, dziuple (głównie po dzięciole czarnym) pełniące role spiżarni i lęgowisk, wysokie drzewa do obserwacji i oznaczania terytorium oraz otwarte przestrzenie, gdzie na polanach, śródleśnych łąkach lub torfowiskach może polować na myszy i ptaki śpiewające. Ptaki z wysokogórskich lasów schodzą zimą na niższe partie gór. Przeważnie jednak sóweczki są wierne swoim rozległym terenom lęgowym, a zwłaszcza samce.

Pożywienie

Przede wszystkim niewielkie ptaki (sikory, zięby, rudziki), a w mniejszym stopniu gryzonie (myszy, norniki). Latem w diecie dominują drobne gryzonie - norniki zwyczajne i śnieżne, myszy i ryjówkowate. Zimą częściej łapie mniejsze ptaki - sikory lub zięby, a nawet drozdy, grubodzioby i dzięcioły duże (pomimo jego agresji i cięższej wagi)^{[potrzebny przypis]}. Tylko wyjątkowo zjada większe owady.

Poluje albo czatując na ofiarę, albo przeszukując korony drzew i dziuple. Zwykle robi to rano lub o zmierzchu, ale w okresie dokarmiania piskląt łowami zajmuje się przez cały dzień. Atakuje znienacka zwykle z odległości kilku-kilkunastu metrów, ściga ofiary tylko na krótkich odcinkach w prostolinijnym locie. Jak ją złapie zabija zdobycz szponami. Potrafi złapać ptaka w locie. Gdy sóweczka złowi więcej pokarmu niż jest w stanie zjeść robi w dziuplach zapasy, głównie zimą (na złą pogodę lub dokarmienie w razie potrzeby młodych). Zimą oszczędza energię przez całą dobę siedząc nieruchomo na gałęzi w osłoniętym od wiatru miejscu. Samo polowanie może jej zająć zaledwie paręnaście minut by po nim znowu znieruchomieć na resztę dnia.
Odgłosy sóweczki, głównie godowe, są rozpoznawane przez małe ptaki. Gdy je usłyszą, lub sztucznie się je odtworzy, wznoszą alarm i przylatują podpatrując skąd dochodzi (by zlokalizować drapieżcę).

Wypluwki mają wymiary około 25 x 10 mm, kolor szary, konsystencję dość zbitą. Charakterystyczne w nich są skruszone kości ofiar.

Lęgi

Pisklęta sóweczki w skrzynce lęgowej; Kauhava, zachodnia Finlandia

Glaucidium passerinum

Toki

Toki rozpoczynają się pod koniec zimy, kiedy to partnerzy nawołują się dość melodyjnym gwizdaniem - wysokie, rosnące "gama". Samiec zwraca uwagę samicy powtarzanym wzlatywaniem i wylatywaniem z dziupli. Może też siedzieć na czubku drzewa. Pary są monogamiczne.

Gniazdo

W dziuplach potężnych drzew (głównie iglastych), zazwyczaj po dzięciole dużym. Zajętą przez sóweczkę dziuplę rozpoznaje się po gromadzących się piórach, puchu i wypluwkach u podstawy drzewa. Samica czyści bowiem codziennie swoje lęgowisko i wyrzuca z niego wszelkie zbędne rzeczy. Sama nie buduje gniazda.

Jaja

Wyprowadza jeden lęg w roku, w drugiej połowie kwietnia (lub wyjątkowo innym terminie od marca do maja) samica składa średnio 4–5 jaj w odstępach 1,5 dniowych (notowano również lęgi z 2 i 7 jajami).

Wysiadywanie

Wysiadywanie rozpoczyna się od złożenia przedostatniego lub ostatniego jaja i trwa przez 26 do 28 dni. Wysiaduje wyłącznie samica, w tym czasie samiec donosi jej świeży pokarm. Dla ojca polowanie na zdobycz to również główne zadanie w okresie wychowywania piskląt, bo samica w tym czasie rzadko oddala się od gniazda, a jeśli to na niewielkie odległości.

Pisklęta

Pisklęta wykluwają się jednocześnie, po 10 dniach otwierają oczy. Opuszczają gniazdo po 25–30 dniach, jednocześnie lub w przeciągu 2–4 dni (co rzadkie u sów), i od razu dobrze latają między drzewami. Po około 10 dniach po wylocie samica przestaje się nimi zajmować, a na kolejne 20 dni opiekę przejmuje samiec. Pomimo, że rodzice karmią je jeszcze przez 3 tygodnie to potomstwa z czasem coraz częściej poluje już samodzielnie. Młode są dojrzałe płciowo już w następnym sezonie po wylęgu.

Status i ochrona

Sóweczka często przesiaduje na czubku drzewa

W Polsce objęta ochroną gatunkową ścisłą. Liczebność w Polsce w 2003 była szacowana na 300-400 par, jednak prawdopodobnie jest to ocena zaniżona, ze względu na niewystarczającą liczbę badań^[3]. Według danych z 2019 występuje u nas około 1000-1500 osobników^[4].
Temu ptakowi zagraża najbardziej niszczenie naturalnych siedlisk − starych drzewostanów.

Zobacz też

• ptaki Polski

Przypisy

Bibliografia

• Romuald Mikusek (red.): Metody badań i ochrony sów. Kraków: Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, 2005. ISBN 83-87331-71-6.
• Pavel Vasak: Ptaki leśne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-28-X.
• Klaus Richarz: Ptaki - Przewodnik. Warszawa: MUZA, 2009. ISBN 978-83-7495-018-3.

ovo de Glaucidium passerinum - MHNT

O mocho-pigmeu (Glaucidium passerinum) é uma espécie de ave da família Strigidae. Pode ser encontrada na Alemanha, Áustria, Bielorrússia, Bósnia e Herzegovina, Bulgária, Cazaquistão, China, Croácia, República Checa, Eslováquia, Eslovênia, Espanha, Estônia, Finlândia, França, Grécia, Itália, Letônia, Lituânia, Liechtenstein, Mongólia, Montenegro, Noruega, Polônia, Romênia, Rússia, Sérvia, Suécia, Suíça e Ucrânia.^[1]

Referências

Kuvičok vrabčí alebo kuvik vrabčí^[3] (Glaucidium passerinum) je najmenší druh sovy v Európe.^[4][5] Obýva 600 - 1 000 km^[6] široké pásmo tajgy palearktickej oblasti^[5], uprednosťnuje ihličnaté a zmiešané lesy.^[5] Na Slovensku je stály, hniezdi najmä v pohoriach s ihličnatými drevinami od 410 m n. m. po hornú hranicu lesa. Hniezdenie bolo dokázané v 29,10 % mapovacích kvadrátov. V zime bol zistený v 35,40 % mapovacích kvadrátov.^[7] Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov kuvičok vrabčí patrí medzi najmenej ohrozené druhy, celková populácia je stabilná, jeho stavy kolíšu podľa početnosti koristi a počasia.^[1]

Opis

Meria iba 15 - 19 cm^[8][9], čo je sotva veľkosť škorca. Rozpätie krídel je 34^[8] – 45 cm. Základná farba vrchnej časti tela je tmavo hnedá s výraznými bielymi alebo žltobielym škvrnami, spodok je svetlý s pozdĺžnymi tmavými prúžkami. Na tmavohnedých letkách sú svetlé škvrny, ktoré na krídle tvoria tri až štyri priečne prúžky. Chvost je tiež tmavohnedý, s bielymi koncami pier a niekoľkými svetlými priečnymi prúžkami. Má v pomere k telu malú guľatú hlavu, s nie príliš zreteľným závojom, sfarbenú podobne ako chrbát. Dúhovka je žltá, zobák voskovo žltý, pri koreni zelený, nohy má operené, špinavo biele s hnedými škvrnami, pazúry čiernohnedé. Samec a samica sa navzájom zafarbením nelíšia, mláďatá sú iba tmavšie. Samica je väčšia ako samec ^[10][9]. Jeho let je vlnitý, v období hniezdenia lieta aj vo dne.

Hlasové prejavy

Na rozdiel od ostatných sov má pomerne vysoký pískavý hlas. Väčšinou sa ozýva jednoduchým opakovaným pískaním, ale môže pridať aj akýsi trilok.^{[11] [12]}

Najčastejší výrazový prostriedok kuvička vrabčieho je monotónny revírny hlas samčeka. Je to veľmi zreteľný hlas, počuteľný na viac než kilometer. Pozostáva z jednotlivých jasných flautovitých tónov tű. Tónová výška môže byť individuálne rozdielna. Občas znie zreteľne dvojslabične tüí. Po začiatočnom nižšom tóne tü nasleduje vyšší konečný tón í. Tento variant býva vplietaný medzi rady monotónnych volaní tű. Často tvorí začiatočný článok nového radu monotónnych volaní tű. Monotónny revírny hlas je podobný hlasu hýľa, znie však silnejšie, je konštantný v dĺžke tónu ako aj v odstupoch jednotlivých tónov (dvojsekundové intervaly).^[9] Túto formu revírneho hlasu možno obzvlášť často počuť začiatkom jarného toku, v jeho prvej fáze vo februári a v marci. Ak je samček vzrušený, vydáva tremolujúci revírny hlas, ktorý znie ako „tü.üüü ... tü.üüü ... tü.üüü ... tü.üüü ...“.

Špecifický hlas samice je podobný ale vyšší^[9] a znie ako „síí“, niekedy ako „síít“. Keď vyhľadáva rozlietané mláďatá používa „hľadací hlas“ popisovaný ako „sü süsüsüsü“.

Nasledujúce hlasové prejavy sú vlastné obom pohlaviam.^[9] Trilok znie ako trasľavé „gügügügüg“. Môžeme ho počuť počas toku pri ukazovaní dutiny, pri odovzdávaní koristi samici samcom, pri párení a pri kŕmení mláďat.

Tiché kontaktné hlasy môžeme počuť celý rok. Znejú ako „tü“ alebo „tüi“.^[9]

Iba v druhej polovici roka môžeme počuť špeciálny jesenný hlas - tónový rebríček - rad 4-8 volaní „tü“, ktoré stúpajú v tónovej výške. Na konci rad nám posledné vysoké tóny pripadajú falošné.^[9] Slúži na ohraničenie revíru. Zaháňajú nedospelé samce zo svojho revíru.^[13]

Nepokoj vyjadrujú staccatom, z jednotlivých „jiu“ znejúcim ako „jiu...jiu...jiu...jiujugjugjug“.^[9] Tento hlas nemá teritoriálnu úlohu.

Na vyjadrenie nechuti, stiesnenosti, ak je im veľmi zima alebo pri horúčave, slúži hlas podráždenia a strachu, je to prenikavý bedákavý hlasový prejav.^[12]

Rozšírenie a početnosť

Kuvičok vrabčí je rozšírený v celej Palearktíde v pásme ihličnatých lesov od Nórska, Švédska, Fínska naprieč Euráziou až po východnú Sibír.^[5] Severnú hranicu rozšírenia tvorí hranica lesa.

V Európe žije prevažne v tajge severnej a východnej Európy a lokálne v niektorých horských oblastiach strednej a južnej Európy, ako je Šumava, Karpaty, Alpy^[14], predpokladá sa výskyt v Pyrenejách^[15], v izolovaných pohoriach Slovinska, Chorvátska, Bosny, severného Grécka a Bulharska (pohoria Stará planina, Rila a Rodopy).^[5] V pohoriach kopíruje jeho rozšírenie hornú hranicu lesa.^[5][7] Miestami sa vyskytuje aj v súvislých lesoch v nižších polohách akými sú Lüneburgské vresovište (nemecky Lüneburger Heide) a Bielovežský národný park.^[5]

Kuvičok vrabčí je stály vták, len horské populácie prelietajú na zimu do nižších polôh. Populácia v Európe: 47 000 – 110 000 párov a v okolitých štátoch: Nemecko 100 - 1300, odhady z roku 1997 už hovoria 2000^[5] párov, Rakúsko 1 500 – 2 000^[5] párov, v rámci Česka ide o silne ohrozený, zvlášť chránený druh, 900 – 1 300^[5] párov, Poľsko staršie odhady 180 - 220^[5], novšie 300 – 400 párov, Ukrajina 30 – 40 párov v roku 1989 (bol zaznamenaný výrazný pokles populácie). V Bulharsku 150 - 200 párov.^[16] V Maďarsku bolo zistené prvé hniezdenie v roku 2010 v pohorí Aggteleki-karszt v Aggteleckom národnom parku v oblasti vrchu Szádvár^[17] približne 2 km od hraníc so Slovenskom^[18].

Jeho populácia v Európe je stabilná.^[19][20]

Výskyt a stav na Slovensku

Staršie literárne dáta uvádzajú výskyt kuvička vrabčieho v pohoriach Slovenska bez kvantitatívnych údajov. ^[16] Výsledky prvého celoštátneho mapového diela Atlas hnízdního rozšíření ptáků v ČSSR 1973/77^[21] priniesli zo Slovenska len slabé výsledky. Mapovanie bolo vykonávané v sieti kvadrátov 10 x 10km. Ako hniezdič bol zistený len v 8 % kvadrátoch. Odhady početností hniezdnych populácií v roku 1994^[22] boli pre kuvička vrabčieho 500 - 600 párov, v roku 2000 sa uvádza v diele Die Eulen Europas'^[5] 600 - 800 hniezdnych párov. Nasledujúce celoslovenské mapové dielo Rozšírenie vtákov na Slovensku z rokov 1980 – 1999 prinieslo nové poznatky o početnosti aj o trendoch populácie, kde odhadovaný počet hniezdiacich párov bol zvýšený na 1 000 - 1 500, počet zimujúcich jedincov odhadovaný na 2 500 - 4 000, veľkosť populácie i územie na ktorom sa vyskytuje boli zistené ako stabilné, s maximálnou zmenou do 20%. Odhad početnosť z roku 2005 je 1500 - 2000 párov.^[23]

Ekosozologický status bol v roku 1995 R - vzácny. V roku 1998 NE - nehodnotený druh podľa uvedených kritérií z viacerých dôvodov.^[7] V roku 2001 žiadny.^[24] V roku 2014 LC - menej dotknutý.^[2][25][26] Európsky ochranársky status nezaradený SPEC. Stupeň ohrozenia S - vyhovujúci ochranársky status.^[7]

Od roku 1846 do 2010 bolo na Slovensku zistených 78 hniezd z 24 orografických celkov, pričom rozpätie nadmorských výšok hniezd bolo od 450 do 1 450 m n. m., kde 72,5 % hniezd sa nachádzalo medzi 600 - 1 100 m n. m.^[27]

Biotop

Kuvičok vrabčí žije v starších ihličnatých a zmiešaných lesoch s voľnejšou štruktúrou, ktorá mu poskytuje dostatok ďatlých dutín kde hniezdi a kde si ukladá zásoby potravy, nachádza tu otvorenejšie miesta vhodné pre lov a húštiny, kde sa ukrýva.^[5]. Celoročný úkryt, celoročná pestrá ponuka koristi, dostatok dutín, slabá konkurencia a nízke počty nepriateľov, takto zhrnul Wiesner^[5] predpoklady, ktoré musí spĺňať biotop pre kuvička vrabčieho. Štruktúra porastu lesa je považovaná za najdôležitejší faktor pri výbere stanovišťa.^[15]

K biotopu v blízkosti hniezda kuvička vrabčieho patria mokrade a mladé stromy.^[9][15] Blízkosť vody pri hniezdach potvrdzujú aj výsledky zo Slovenska. Zo skúmaných 22 hniezd bola u 17-tich (70,8 %) do vzdialenosti 200 m voda.^[27]

Správanie

Je pomerne nenápadný ale nie je príliš plachý. Ak je spozorovaný v sede vo vetvách stromu, je možné ho pozorovať pomerne zblízka, bez toho aby uletel. Loví za súmraku, len v dobe hniezdenia po celý deň, najaktívnejší je ráno a večer za šera.^[9] Pri slabom svetle vidí približne ako človek.^[15] V noci býva aktívny len výnimočne, za svetlých nocí sa ozývajú nespárení samci.^[15] Odpočinkové stanovištia na konároch máva dobre zamaskované, nesedávajú spolu. Samci obhajujú svoje teritória hlasovým prejavom zo stromov, nespárení samci aj z vrcholcov stromov. Na imitáciu reagujú veľmi aktívne, často zaútočia aj na človeka.^[15]

Samci kuvičkov volajú najmä za súmraku, preto sa jeho hlasový prejav naučia rozpoznávať drobní spevavci. Prilietajú spoločne na miesto volania a snažia sa ho odplašiť. Kuvičok nevolá hlasno po celý rok, iba pred zasadnutím samice na vajíčka a na jeseň. Po 3 - 4 týždňoch spevavci zabudnú na jeho hlas, preto je reakcia spevavcov na imitáciu spoľahlivý ukazovateľ prítomnosti druhu. Používa sa len na vedecké účely pred a po vyhniezdení.^[15]

Hniezdenie

Hniezdo býva umiestnené v starých dutinách po ďatľoch veľkých a ďubníkoch.^[9] Koncom apríla alebo začiatkom mája samica znáša 3 – 8 bielych, jemne lesklých vajec na ktorých sedí sama po dobu 28 - 29 dní a mláďatá kŕmia asi 6 týždňov. Vajce je guľovitého alebo oválneho tvaru, váži cca 7 g. Vajcia sú znášané v rozmedzí dvoch dní a samica sadá až po znesení posledného.^[9] Samec obstaráva iba potravu. Samica zostáva na hniezde aj po vyliahnutí mláďat a potravu od samca preberá a predkladá mláďatám.^[9] Hniezdo opúšťajú zhruba vo veku 30 - 34^[9] dní a hneď dobre lietajú. Nasledujúce tri týždne sú ešte vedené rodičmi. Pohlavne dospelé sú pravdepodobne v jednom roku.^[9]

Potrava

Potravu tvoria prevažne drobné hlodavce a vtáky, miestami i jašterice, netopiere, ryby a hmyz.^[9] Loví aj za dňa a trúfa si loviť aj drobné vtáky za letu. Niekedy si robí v dutinách zásoby potravy z ulovenej koristi, najmä v zimných mesiacoch.^[9] Má na svoju veľkosť silné pazúry a loví aj korisť väčšiu, než je sám.

Pri vyhľadávaní svojej koristi vedia detegovať ultrafialové žiarenie.^[28]

Galéria

• S korisťou, Belgicko

• V otvore hniezdnej búdky, ktorú využíva ako zásobáreň potravy, Fínsko

• Hniezdna búdka využívaná ako zásobáreň potravy, Fínsko

• Mláďatá v hniezdnej búdke

• Mláďatá v hniezdnej dutine, Fínsko

• Vyletené mláďa, Belgicko

• Vajce (múzejný exemplár)

Referencie

Iné projekty

• Commons ponúka multimediálne súbory na tému Kuvičok vrabčí
• Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Kuvičok vrabčí
• Wikislovník ponúka heslo Kuvičok vrabčí

Mali skovik (znanstveno ime Glaucidium passerinum) je dnevno-nočna ptica iz družine sov.

Opis

Mali skovik je majhna sova, le malce večja od domačega vrabca (telesna dolžina med 15 in 17 cm). Ima majhno, plosko glavo in nepremično vsajene velike, rumene oči. Kadar je razburjen utripa z repom. Med parjenjem se samec oglaša s klicom kuvit ter žvižganjem, ki nekoliko spominja na oglašanje kalina.

Po zgornji strani telesa je mali skovik rjave barve z belimi pikami, po trebuhu pa bele barve z rjavimi lisami.

Razširjenost

Mali skovik živi v gorskih iglastih gozdovih, razširjen pa je od zahodne Skandinavije in Alp preko osrednje Azije do vzhodne Sibirije.

Hrani se predvsem z majšimi pticami do lastne velikosti ter z manjšimi glodalci in večjimi žuželkami, ki jih lovi predvsem podnevi in v mraku, le redko pa lovi ponoči.

Gnezdi enkrat letno od aprila do maja v gnezdih, ki si jih uredi v drevesnih duplih, največkrat v opuščenih gnezdih žoln.

Viri

• BirdLife International (2004). Glaucidium passerinum . Rdeči seznam IUCN ogroženih vrst 2006. IUCN 2006. Pridobljeno: 11. maja 2006. Podatkovni vnos pojasnjuje, zakaj je vrsta ovrednotena kot manj ogrožena.

Sparvuggla (Glaucidium passerinum) är den minsta ugglan i mellersta och norra Europa.

Utseende, fältkännetecken och läte

Sparvugglan känns främst igen på sin ringa storlek. Den är stor som en stare, mäter 15-19 centimeter, har ett vingspann på 32-39 centimeter^[2] och väger ungefär 60 gram. Kroppen är gråbrun på ovansidan, med vitaktiga prickar, på undersidan vit med bruna längsgående fläckar eller streck. Stjärten har vita tvärband. Tårna har tätt med hårlika fjädrar ända ut till klorna. Den flyger i mjuka bågar likt en hackspett. Juvenila fåglar är mycket lika adulta men saknar merparten av de vita prickarna.

Dess sång, som kan höras på 500 meter, till en kilometers håll, består av taktfast upprepade entoniga mjuka visslingar med ca 1 sekunds mellanrum.^[3]

Utbredning och systematik

Sparvugglan har en holarktisk utbredning.

Man delar upp sparvugglan i två underarter:

• Glaucidium passerinum passerinum – nominatformen förekommer i Skandinavien och på Balkan, men även vissa platser i Centraleuropa ned till norra Grekland, österut genom Sibirien till Jenisejfloden.
• Glaucidium passerinum orientale (Taczanowski 1891) – förekommer i östra Sibirien, i Kina, Mongoliet och österut till Primorje kraj,

Den är en partiell flyttfågel som vanligtvis stannar kring sitt häckningsområde året om.

Förekomst i Sverige

Med en population på omkring 15 000 par i Sverige är det den vanligaste ugglan i Sverige tillsammans med kattuggla och pärluggla. ^[4]

Ekologi

Sparvugglans häckar i gammal granskog med mycket lövinslag. Den förekommer också ofta i skogskanten mot öppna ytor. I Centraleuropa förekommer den i bergstrakter.

Den är ganska oskygg och mest aktiv i gryning och skymning men kan även synas dagtid. I perionden februari-april hävdar den aktivt revir inför häckningssäsongen, då man kan höra dess sång när den sitter i toppen av en gran. Den häckar i ihåliga träd, gärna i hål som hackspettar gjort i äldre träd.

Sparvugglan lever av smågnagare och småfåglar upp till traststorlek. Den hamstrar ofta föda i håligheter i träd.

Status och hot

Arten har ett stort utbredningsområde och en stor population med stabil utveckling.^[1] Utifrån dessa kriterier kategoriserar IUCN arten som livskraftig (LC).^[1] I Europa tros det häcka mellan knappt 100.000 och knappt 200.000 par. Extrapolerat på hela sparvugglans utbredning kan därför världspopulationen mycket preliminärt uppskattas till mellan drygt en halv till drygt en miljon vuxna individer.^[1]

Bildgalleri

• Fotografi av infångad sparvuggla som ger en uppfattning om dess litenhet.

• 
• Ringmärkning av sparvugglekyckling i västra Finland.

• Pulli av sparvuggla i fågelbo.

• Museum specimen

Referenser

Noter

1. ^ [a b c d] BirdLife International 2012 Glaucidium passerinum Från: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.1 www.iucnredlist.org. Läst 7 januari 2014.
2. ^ Wahlberg,T. (1993). Kunskapen om fåglar: Alla häckande arter i Sverige (första upplagan). Stockholm: Rabén & Sjögren. sid. 226-227. 91-29-61772-3
3. ^ Svensson et al., 2001
4. ^ Lars Gezelius & Olle Jonsson, Ombergs häckningsfauna - en atlasinventering 2002-2004, 2004

Källor

• Lars Larsson (2001) Birds of the World CD-rom
• Svensson, L. Mullarney, K. Zetterström, D. (1999). Fågelguiden, Europas och medelhavsområdets fåglar i fält. (första upplagan). Stockholm: Albert Bonniers förlag. sid. 210-211. ISBN 91-34-51038-9

Externa länkar

• Sveriges Radio: P2-fågeln - Sparvuggla
• Wikimedia Commons har media som rör sparvuggla.
  Bilder & media
• Bilder och filmer på Internet Bird Collection
• Läten på xeno-canto.org
• Artportalen: Dagens fynd – senaste observationerna – bilder