La nalca o pangue (Gunnera tinctoria) ye una planta ornamental y comestible perteneciente a la familia Gunneraceae. Ye nativa de zones templaes de Chile y d'Arxentina.
La nalca atopar nel centru-sur de Chile, sudoeste d'Arxentina y tamién na Patagonia occidental. Habita de preferencia en llugares avesíos y húmedos, anque les "nalcas d'arena" viven soterraes n'arenales de la mariña del Pacíficu y postulóse que podríen ser otra especie: G. arenaria Cheeseman ex Kirk.
La nalca ye una planta herbal, con un altor percima del metro, con tarmos semisubterráneos carnosos y gruesos llamaos "depe".
Les fueyes o "pangues" son alternes lobulaes. La superficie de les fueyes ye de color verde escuru que pueden devasar el metro de diámetru, con tactu aspro al pasar la mano, por cuenta de unos pelos gruesos que presenten tantu nel fexe como nel viesu, con unes nervaduras prominentes. Los peciolos o "nalcas" devasen el metro de llargu, son gruesos y tán cubiertos de espículas.
Les flores o "caballinos" atopar nun tipu d'inflorescencia denomináu bohordo, con flores unisexuales y hermafrodites.
El frutu ye una drupa de color coloráu anaranxáu d'unos 2 mm de diámetru.
Los peciolos de les fueyes son comestibles, fibrosos y en mayor o menor midida astringentes, pero presenten abondosa agua; y utilícense crudos (n'ensalaes o consumíu en forma similar a una fruta, xeneralmente con sal) o en mermelaes o zusmios. Tanto'l so aspeutu como la so manera de consumu asemeyen la nalca al ruibarbo (Rheum rhabarbarum) y n'otres llingües esta planta ye conocida como "ruibarbo de Chile", ente que nel sur de Chile'l ruibarbo tamién se conoz como "nalca alemana" o "nalca de ruibarbo".
Les fueyes son una parte esencial na preparación del curanto, platu típicu de Chiloé, porque s'usen pa dixebrar los ingredientes y pa torgar qu'escape'l calor dende'l fuexu fechu nel terrén.
El tarmu tien usu melecinal poles sos propiedaes astringentes.
Gunnera tinctoria describióse por (Molina) Mirb. y espublizóse en Systema Naturae, ed. 12 2: 637. 1767.[1]
Los sos nomes comunes: nalca y pangue, provienen del nome del so peciolu y del so fueya respeutivamente, que son préstamos de les pallabres en mapudungun ngalka y pange o pangke que tamién designen a estos órganos y a la planta completa.
Gunnera nome xenéricu dau n'honor al botánicu noruegu Johan Ernst Gunnerus (1718-1773).
tinctoria: epítetu llatín que significa "que tiñe"
Gunnera chilensis var. valdiviensis L.Y.Moru * Gunnera scabra Ruiz & Pav.
Panke caulescens J.F.Gmel.
Pankea chilensis (Lam.) Oerst.[2]
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La nalca o pangue (Gunnera tinctoria) ye una planta ornamental y comestible perteneciente a la familia Gunneraceae. Ye nativa de zones templaes de Chile y d'Arxentina.
.jpg)
