dcsimg

Brusonecja chińska ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Brusonecja chińska[3], morwa papierowa[4] (Broussonetia papyrifera) – gatunek roślin pochodzących z Azji. Rośnie w Chinach, Japonii, Korei, Indochinach, Birmie i Indiach. Jest również uprawiany w niektórych częściach Europy o ciepłym klimacie umiarkowanym, Stanach Zjednoczonych i Afryce. Dostarcza najstarszego znanego surowca do produkcji papieru[5].

Rozmieszczenie geograficzne

W Azji jej zasięg obejmuje Chiny, Japonię, Koreę, Laos, Kambodżę, Tajlandię, Birmę i Asam, ale jest uprawiana w innych częściach Azji i Pacyfiku, a naturalizowana w południowej części Europy i USA[6].

Morfologia

Pokrój
Małe drzewo o półkulistej koronie i nietypowej korze, które w wieku 10 lat osiąga ok. 1 m wzrostu[6]. W sumie osiąga do 10 m wysokości[4]. Kora jest ciemna, chropowata, bardzo włóknista. Pędy owłosione.
Liście
Jasnozielone, gęsto owłosione sterczącymi włoskami[5], szerokojajowate, niepodzielone lub trój- albo pięcioklapowe[5][4], długości do 20 cm, wiosną purpurowe, później srebrno-zielone[7].
Kwiaty
Roślina jest dwupienna[4]. Pomarańczowoczerwone kwiatostany żeńskie mają kształt kulisty i średnicę 1 cm[8], poszczególne kwiaty składają się tylko z pojedynczego słupka i mięśniejącej okrywy kwiatowej[4], długo utrzymują się na drzewie[3]. Kwiatostany męskie są kotkowate (długości 4–8 cm)[8]. Kwiaty składają się z 4-listkowego okwiatu i 4 pręcików. Kwitną w końcu czerwca. Roślina wiatropylna.
Owoce
Złożone, kulistawe[4], podobne do morwy. Jadalne, słodkie, pomarańczowoczerwone, dojrzewają jesienią[6].

Zastosowanie

Włóknista kora i łyko morwy papierowej jest wykorzystywana do produkcji papieru lub płótna. Jest pierwszą w historii rośliną użytą do produkcji papieru[9], wykorzystywaną w tym celu w Chinach już ponad 100 lat p.n.e. Namoczone włókna ociekały w bambusowych sitach, po czym były nasączane klejem i wygładzane muszlami kauri[5] W Japonii i Chinach do dziś wytwarza się z niej wysokiej jakości papier czerpany[3][5].

Gatunek wykorzystywany jest także jako drzewo ozdobne[4].

Przypisy

  1. StevensS. P.F. StevensS., Angiosperm Phylogeny Website, 2001– [dostęp 2018-05-18] (ang.).
  2. Broussonetia papyrifera (L.) L'Hér. ex Vent. [w:] The Plant List. Version 1.1 [online] [dostęp 2018-05-18] (ang.).
  3. a b c brusonecja – Encyklopedia PWN – źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy, encyklopedia.pwn.pl [dostęp 2018-05-10] (pol.).
  4. a b c d e f g Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 239. ISBN 83-09-00256-4.
  5. a b c d e Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 115–116. ISBN 83-7079-778-4.
  6. a b c Broussonetia papyrifera (L.) L’Hér. ex Vent., Plants of the World Online [dostęp 2018-05-10] (ang.).
  7. Factsheet – Broussonetia papyrifera (Paper Mulberry), keys.lucidcentral.org [dostęp 2018-05-10] (ang.).
  8. a b paper-mulberry: Broussonetia papyrifera (Urticales: Moraceae): Invasive Plant Atlas of the United States, www.invasiveplantatlas.org [dostęp 2018-05-10] (ang.).
  9. Mała historia papieru – Materiały poprzedzające papier, historiapapieru.yum.pl [dostęp 2018-05-10] .
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Brusonecja chińska: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Brusonecja chińska, morwa papierowa (Broussonetia papyrifera) – gatunek roślin pochodzących z Azji. Rośnie w Chinach, Japonii, Korei, Indochinach, Birmie i Indiach. Jest również uprawiany w niektórych częściach Europy o ciepłym klimacie umiarkowanym, Stanach Zjednoczonych i Afryce. Dostarcza najstarszego znanego surowca do produkcji papieru.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL