Himalay qaraçöhrəsi (lat. Taxus wallichiana) qaraçöhrəkimilər fəsiləsinin qaraçöhrə cinsinə aid bitki növü.
Sumatra qaraçöhrəsi (lat. Taxus sumatrana) — qaraçöhrəkimilər fəsiləsinin qaraçöhrə cinsinə aid bitki növü.
Taxus celebica (lat. Taxus celebica) — qaraçöhrəkimilər fəsiləsinin qaraçöhrə cinsinə aid bitki növü.
Die Chinesische Eibe (Taxus sumatrana) ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Eiben (Taxus) in der Familie der Eibengewächse (Taxaceae).[1]
Die Chinesische Eibe ist ein immergrüner Strauch bis Baum, der Wuchshöhen von bis zu 14 Metern erreicht. Sie besitzt eine breit buschige Wuchsform wenn sie angepflanzt wird. Die Borke ist gräulich-rot. Die Chinesische Eibe ist sehr locker benadelt; ganze Partien der Zweige sind sogar völlig unbenadelt. Die spiralig an den Zweigen angeordneten, aber wie zweireihig wirkenden Nadeln sind schmal (2 bis 2,5 Millimeter) und 1,2 bis 2,7 Zentimeter lang.
Die im Jahr der Befruchtung im November reifenden und zu zweit bis dritt zusammen stehenden, eiförmigen Samen sind etwa 5 Millimeter lang und von einem roten Samenmantel (Arillus) umgeben.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 24.
Taxus sumatrana gedeiht in einem disjunkten Areal:[1] Im Himalaja-Gebiet sind die Areale von Taxus sumatrana in Afghanistan, Tibet, Nepal, Indien, Bhutan und Myanmar.
In Vietnam wächst sie in Höhenlagen von 400 bis 2150 Metern. In Sumatra, den Philippinen und Celebes gibt es Standorte zwischen 1400 und 2300 Metern in feuchten tropischen Bergwäldern, tropischen Hochlandgebieten und Wolkenwäldern im Unterholz; lokal kann sie dort dominant sein. In Taiwan hat sie Standorte in nördlichen und zentralen Bereichen der Insel in Höhenlagen von 1000 bis 3000 Metern. Es gibt auch Angaben für China und dort sei sie in Höhenlagen von 1500 bis 3100 Metern zu finden, aber dabei handelt es sich wohl um Taxus wallichiana oder Taxus mairei.
Die Erstbeschreibung erfolgte 1859 unter dem Namen (Basionym) Cephalotaxus sumatrana durch Friedrich Anton Wilhelm Miquelin Flora van Nederlandsch Indië, 2, 7, Seite 1076. Die Neukombination zu Taxus sumatrana (Miq.) de Laub. wurde 1978 durch David John de Laubenfels in Kalikasan, Philippine Journal of Biology, Volume 7, Issue 2, Seite 151 veröffentlicht.[2]
Unter anderem aufgrund der Schwierigkeiten, diese Art in Varietäten zu gliedern oder Unterformen doch als eigene Arten zu betrachten, gibt es eine Fülle von weiteren Synonymen für Taxus sumatrana (Miq.) de Laub.[1]: Cephalotaxus celebica Warb., Cephalotaxus mannii Pritzel ex Diels non Hook. f., Podocarpus celebicus Hemsl., Taxus baccata Masters non L., Taxus baccata ssp. cuspidata var. chinensis Pilger, Taxus baccata ssp. wallichiana Pilger non Zucc., Taxus baccata var. sinensis Henry, Taxus celebica (Warb.) H.L.Li, Taxus cuspidata Kaneh. non Sieb. & Zucc., Taxus cuspidata var. chinensis (Pilger) Rehder & Wilson, Taxus chinensis (Pilger) Rehder, Taxus fuana Nan Li & R.R.Mill, Taxus mairei (Lemée & H.Lév.) S.Y.Hu Taxus speciosa Florin, Taxus wallichiana Foxworthy non Zucc., Taxus wallichiana var. chinensis (Pilger) Florin, Taxus yunnanensis W.C.Cheng & L.K.Fu, Tsuga mairei Lemée & Lév.
Sie wird in Mitteleuropa sehr selten gepflanzt.
Die Chinesische Eibe (Taxus sumatrana) ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Eiben (Taxus) in der Familie der Eibengewächse (Taxaceae).
वैज्ञानिक नाम Taxus wallichiana Zucc.ले चिनिने लौठसल्ला Taxaceae परिवार भित्रको Taxus Genus को यो एक मात्र प्रजाति हो। यस वनस्पतिको नेपाली नाम लौठसल्ला भए पनि विभिन्न स्थान अनुसार लोठसल्ला, ढ्याङ्ग्रेसल्ला, बर्मेसल्ला, रातोकाठ वा सिलिङ्गी (मनाङ), थुनेर वा तालिसपत्र (जुम्ला/हुम्ला), किसिम वा झिमिरसीन (मुस्ताङ/पर्वत), पाटेसल्ला(काभ्रेपलान्चोक), सिङ्गे वा झाँक्रिसल्ला, ठिङ्ग्रेसल्ला आदि नामले पनि चिनिन्छ। लौठसल्लाको तिब्बती नाम सान्गा सींग हो भने यसलाई नेपाल भाषामा ल-स्वाँ, संस्कृतमा मधुपर्नी वा तालिस र अङ्ग्रेजीमा हिमालयन यिउ भनेर चिनिन्छ।
लोठसल्ला लगभग ३० मीटर सम्म अग्लो हुने, फैलिएको हाँगा विँगा भएको सदावहार कोणधारी वनस्पति हो। यसको पात मसिनो, लाम्चो,चेप्टो र वीचमा एउटा नशा भएको, २ देखि ३.५ सेमी लामो र ३ मी . मी चौडा भएका हुन्छन्। यसका पातहरू हाँगामा घुमाउरो हुँदै निस्कीएका हुन्छन्। पातको माथिल्लो सतह चम्किलो र चिल्लो हुन्छ भने तल्लो सतह केही हल्का हरियो हुन्छ। यसका भाले फूलहरू घीउ रंगका, गोला , साना , डाँठ भएका पात र डाँठको छेउबाट निस्किएका हुन्छन्। यसको फल अलग्गै हुन्छ। फल काँचोमा हरिया र पाके पछि राता हुन्छन्। बाहिरी भाग गुदी जस्तो हुन्छ जसले बीउको आधा भन्दा बढी भाग छोपेको हुन्छ। यो काश्मीरदेखि वर्मा सम्म फैलिएको पाइन्छ र नेपालमा यो पूर्व देखि पश्चिम सम्म १८००–३००० मीटर उचाई सम्मका जंगलहरूमा फैलिएको पाइन्छ। खासगरि गोब्रे सल्लो सँग मिसिएर हुर्केको भेटिन्छ।
विगत दुई दशक देखि यो विरुवाले नेपालमा निकै चर्चा पाएको छ। खासगरि छाती र पाठेघरको क्यान्सरमा यसको उपयोगिता प्रमाणित भएपछि नेपालबाट यसको व्यापार तिव्र गतिमा हुन थाल्यो , जसको फलस्वरूप यसको अत्याधिक संकलन हुन गई सरकारले यसको व्यापारमा प्रतिबन्ध समेत लगाउने अवस्था पुग्यो। हाल यसको संकलन गर्न वातावरणी प्रभाव अध्ययन गरेर मात्र ईजाजत दिने गरिन्छ। संकलन पश्चात् प्रशोधन नगरी विदेश निकासी गर्न समेत प्रतिबन्ध लगाइएको छ। यसबाट निस्कने अन्तिम उत्पादन टेक्सोल (taxol) नै क्यान्सर रोग निको पार्नमा सहयोग पुर्याउने रासायनिक तत्व हो।
यस प्रजातिको प्रसारण बीउ र हांगाको कटिङ्ग दुवैवाट गर्न सकिन्छ। लौठ सल्लाको बीउद्वारा विरुवा उमार्ने कार्य अत्यन्तै कठिन तथा करिव २ वर्ष जति समय लाग्ने, उचाईमा भर पर्ने गरी ९६-२०८ हप्ता लाग्दछ। चरा बाँदर तथा अन्य जंगली जनावरहरूले एक त यसको बीउ परिपक्व हुनु भन्दा अगाडि नै खाई नोक्सान गर्ने गर्दछन् भने अर्का तर्फ बीउको अंकुरण क्षमता ८ प्रतिशत भन्दा कम नै हुने गरेको पाइन्छ। बीउबाट उम्रिएका विरुवा अत्यन्तै ढिलो वढ्ने हुँदा हालको मांगलाई पूर्ति गर्न सक्ने स्थिति देखिदैन। यस परिस्थितिमा लौठ सल्लाको संख्या बृद्धि गर्ने कार्य वीउको सट्टा वानस्पतिक प्रसारण (Vegetative Propagation)बाट मात्र संभव देखिन्छ।
बीउ संकलन
लौठ सल्लाको भाले र पोथी वोट छुट्टा छुट्टै हुने र यसको फलको वरिपरि रहने रातो रङ्गको एक मात्र खाद्य वस्तु (Aril) चराहरू द्वारा खाइने हुँदा यसको विउवाट विरुवा उत्पादन गर्न निकै कठिन हुन्छ। राम्रो स्वस्थ्य जवान रुखवाट राम्ररी पाकेको फल संकलन गरी पानी भएको एउटा भाँडोमा राख्ने र फलको चिल्लोपना भएको गुदी (Pulp) नहटुन्जेल मज्जाले मुछ्ने,माड्ने र फेरी पानी सहितको अर्को भाँडोमा फललाई राख्ने तथा चिल्लोपना नहटुन्जेल यसै क्रमले सफा गर्दै जाने एवं सफा भई सकेको फललाई सफा भाँडोमा राखी छहारीमा सुकाउने र कपडामा पोको पारी चिसो ठाउँमा भण्डार गरेर राख्ने। शीत भण्डारमा टिनमा प्याक गरी धेरै वर्षका लागि यसको विउ सञ्चय गरी राख्न सकिन्छ। बीउलाई छर्नु अघि जाडो महिना भरी वालुवा माथि चिसो ठाउँमा फिजाएर (Stratification) राख्नु पर्दछ।
विरुवा तयार गर्ने तरिका
हुन त यसको बिउबाट पनि वेर्नाहरू तयार गर्न सकिन्छ ता पनि बिउ उम्रन निकै समय र श्रम लाग्ने भएकालै यसको विरुवाहरू कटिङ्गबाटै उत्पादन गर्ने गरिन्छ। यसको एक वर्ष वा सोभन्दा पुराना हाँगाहरूबाट कटिङ्ग राख्ने गरिन्छ। धेरै मोटा हाँगा भएमा पनि त्यति राम्रो जरा आउदैन , त्यसकारण १ देखि ३ वर्ष पूराना हाँगाहरूबाट कटिङ्ग राख्नु उपयुक्त हुन्छ। हिँउदे याममा विरुवा पलाउनू भन्दा अघि वा वर्षा याममा कटिङ्ग राख्न सकिन्छ। खासगरि माटोमा भन्दा वालुवामा राम्ररी जरा दिइएको पाइएको छ। करीब १५ से. मी . लामा हाँगाहरूलाई फेद र टुप्पोतिर छड्के पारेर काटी पानीमा डुवाई राख्ने र वालुवा बढी भएको व्याडमा ४५०को कोण गरी छड्के पारेर गाडिन्छ। सकभर छायाँ दिनु पर्छ। हिँउदे यामको कटिङ्गबाट अलि ढिलो जरा आउँछ भने वर्षे यामको कटिङ्गबाट ३÷४ हप्ता भित्रमा जरा निस्कन शुरु गर्दछ। जरा आइसकेका कलमीहरूलाई पोलीव्यागमा सारेर छायाँमा राख्ने गरिन्छ। यसरी उत्पादित वेर्नाहरू १ वर्षसम्म नर्सरी मै राखिन्छन् र अर्को वर्षा याममा जमीनमा सार्ने गरिन्छ।
फिल्डमा सार्नै
यसरी उत्पादित वेर्नाहरूलाई फिल्डमा सार्नको लागि फिल्डको तयारी गर्नुपर्दछ। यसलाई चिया वगानको जस्तो झाडीको रूपमा विकास गरेर खेती गर्न सकिने कुरा ज्ञात भएको छ। पहिला जमीनलाई खनजोत गरी राम्रोसँग मल राखेर जमीनको तयारी गर्नु पर्दछ। विरुवा लगाउँदा विरुवादेखि विरुवाको फरक एक /एक् मीटरको र लहर देखि लहरको फरक १.५ मीटर गरेर लगाउँदा विरुवा राम्ररी फस्टाउँछ।
काँटछाँट
विरुवाहरू एक वर्षका भएपछि यिनीहरूलाई काँटछाँट गर्नुपर्दछ। यसो गर्दा विरुवामा धेरै हाँगा निस्कन्छन्। यसरी प्रत्येक वर्ष छाँट्दै जाँदा करीब ४ वर्ष पछि विरुवाहरूबाट पातहरू /डाँठहरूको उत्पादन लिन सकिन्छ। प्रत्येक वर्ष गाइवस्तुको मल थप्दै जाँदा विरुवाहरू राम्ररी हुर्कन्छन्।
हालसम्म व्यवसायिक खेतीको प्रचलन नभइसकेकोले वार्षिक उत्पादनको आँकडा उपलब्ध छैन। चिया वगानको रूपमा विकास गरी वर्षको दुई पटक हाँगाहरू काँट छाँट गरी बाली भित्र्याउन सकिन्छ।
यसको वोटमा हुने अति कडा विषको कारण यसको काठलाई धमिरा तथा सुक्ष्म जिवाणुले विगार्न नसक्ने भएको हुँदा खहरे माथी साँघु हाल्न तथा ढिङ्ग्रो बनाउन पनि यसको काठको प्रयोग गरिन्छ। बेलायतमा लौठ सल्लाको थामलाई फलाम भन्दा बलियो मनिन्छ। Taxus overlasts an iron pole भन्ने भनाई नै छ। पश्चिमी मुलुकहरूमा यस प्रजातीलाई बगैंचा, पार्क तथा चिहान क्षेत्र (Cemetry)मा छाँयाँदार वृक्षको रूपमा लगाइन्छ। नेपालको हिमाली क्षेत्रमा यस प्रजातीका विभिन्न अंगहरूवाट विभिन्न रोगको उपचार पनि परम्परागत रूपमा गरिदैं आएको छ। रातो मछिन्द्रनाथको रथ वनाउन परम्परागत रूपमा लौठसल्लाको पात र हाँगाको प्रयोग गरिदै आएको छ। यसको काठ ज्यादै नै लचिलो हुने हुँदा यसबाट धनुष बनाउने गरिन्थ्यो। यस विरुवाको महत्व तव अत्याधिक मात्रामा बढ्यो जव यसमा विभिन्न प्रकारका अर्वुद रोग (Cancer) निको पार्ने दुर्लभ रसायन रहेको पुष्टि भयो। सन् १९६४मा संयुक्त राज्य अमेरिकामा ४० हजार विरुवाहरूमा गरिएको परिक्षणवाट त्यहाँ पाइनेTaxus brevifolia प्रजातीको वोटको वोक्रावाट प्राप्त एक क्षारिय पदार्थमा Tumor निको पार्ने गुण रहेको कुरा अनुसन्धानकर्ता द्वय M.C.Wanl र Monroe Wallले पत्ता लगाएका थिए। त्यस जटिल रसायनको नाम Taxol राखियो। आज सम्म भएका परिक्षणहरूवाट यो रसायन पाठेघर स्तन छाला फोक्सो र आन्द्राको अर्वुद रोगका प्रारम्भिक अवस्था (Tumor Stage) निको पार्न सफल देखिएको छ। Taxolको अत्याधिक माँगको पुर्ति लौठसल्लाको बोक्रावाट मात्र सम्भव नहुने हुँदा त्यसको पातवाट पनि Taxol निकाल्न अनुसन्धान गर्न थालियो। यसै शिलशिलामा भारतको आयुर्वेदिक औषधि कम्पनी डावरले पनि हिमाली भेगमा पाइने लौठ सल्लाको पातवाट Taxol निकाल्न सफल भयो र उत्पादन समेत गर्न थाल्यो। नेपालमा पनि डावर नेपाल प्रा लिले लौठ सल्लाको पातवाट मध्यस्थ रसायन (Taxin Resin) प्रशोधन गर्न थालेको छ। Taxolबाट अर्बुद रोगको उपचार सन् १९९२ वाट थालिए पनि नेपालमा भने सन् १९९५ वाट मात्र यसको प्रयोग हुन थालेको छ। लौठ सल्लाको महत्व वारे विश्वका केही विकसित देशहरूले विगतका केही दशक देखि अनुसन्धान गर्दै आएता पनि सन् १९९०को दशकवाट मात्र वैज्ञानिकहरूले यस वनस्पतिको वोक्रा तथा पातहरूवाट तयार पारिएको Taxol नामक Resin पदार्थ अर्बुद रोग नियन्त्रणको लागि अति नै उपयोगी हुने कुरा पत्ता लगाएका थिए। उनीहरूको भनाई अनुसार २-३ वटा वयस्क रुखहरूवाट १ ग्राम अर्बुद रोगको उपचारको लागि औषधि उत्पादन हुन सक्ने र एउटा बिरामीको लागि ४-५ वटा सम्म त्यस्ता रुखहरूको आवश्यकता पर्ने वताएका छन्। यसको पात क्षारीय(Alkaloid) गुण भएको हुन्छ जसलाई Taxol भनिन्छ र यो अर्बुद रोगको उपचारको लागि प्रयोग गरिन्छ। एउटा अर्बुद रोगको विरामीलाई २ ग्राम शुद्ध Taxol आवश्यक पर्ने कुरा वैज्ञानिकहरूले ब्आताउँछन्। १ ग्राम शुद्ध Taxolलाई अन्तराष्ट्रिय बजारमा ४ अमेरिकी डलर जति मुल्य पर्दछ र हाल सम्म विश्वमा लौठ सल्ला नै Taxolको प्रमुख श्रोत हो। विश्वमा वर्षेनी अर्बुद रोगका विरामीहरू लाखौंको संख्यामा बृद्धि तथा तिनको मृत्यु हुने गरेवाट यस वनस्पतिको वैज्ञानिक व्यवस्थापन गरी औषाधि उत्पादन गर्न सकेमा एकातर्फ विरामीहरूको प्राण रक्षा गर्न सक्ने देखिन्छ भने अर्का तर्फ देशमा जैविक विविधताको संरक्षण हुनुको साथै देशले त्यस प्रकारका औषधि उत्पादन गरी ठूलो मात्रामा आय आर्जन गर्न सक्ने देखिन्छ। लौठ सल्ला प्रायः दुर्गम स्थानमा नै पाइने र त्यस्ता दुर्गम क्षेत्रहरूमा रोजगारीका अवसरहरू पनि कम हुने हुँदा यस प्रजातिका रुख विरुवाहरूको In-Situ तथा Ex-Situ Conservationको साथै समुचित व्यवस्थापन गर्न सकेमा गरिवी न्यूनीकरण कार्यक्रमलाई पनि सघाउ पुग्ने देखिन्छ। लौठ सल्लाको पातको विश्व बजारमा वर्षेनी माग बढ्दै गएको हुनाले उत्पादन भन्दा सङ्कलनमा बृद्धि हुन गई नेपालमा प्राकृतिक रूपमा विद्यमान रहेका रुखहरू दिनानुदिन लोप हुँदै गएका छन्। यो क्रम जारी नै रहेमा प्राकृतिक रूपमा रहेका लौठ सल्लाको Gene pool नै समाप्त नहोला भन्न सकिदैन। Ex-Situ Conservationको माध्यम द्वारा ती रुखहरूको संख्यामा बृद्धि गरी यस अवस्थामा सुधार ल्याउन तथा जैविक विविधता कायम राख्न सकिने एक मात्र उपाय हो। यसको काठ कडा एक नाशको रेशा भएको Fine हुन्छ, मध्यम खालको तौल अर्थात करीव ७०० किलोग्राम प्रति घन मिटर वजन हुन्छ। यसको काठ खाँवो/थाम (Carrying Poles)तथा फर्निचरको लागि प्रयोग गर्न सकिन्छ। युरोप तिर पाइने लौठ सल्लाको पात विषालु हुन्छ तर नेपालको पश्चिमी हिमाली क्षेत्रमा यसको डाँलेघाँस गाई, गोरुलाई खुवाउन प्रयोग गरिन्छ तथा यसको हरियो मसिनो हाँगा (Twigs) विशेष धार्मिक चाड पर्वमा घर सिंगार्न प्रयोग गरिन्छ। लौठ सल्लाको बोक्रा प्राकृतिक रंग बनाउन पनि प्रयोग गरिन्छ।
वैज्ञानिक नाम Taxus wallichiana Zucc.ले चिनिने लौठसल्ला Taxaceae परिवार भित्रको Taxus Genus को यो एक मात्र प्रजाति हो। यस वनस्पतिको नेपाली नाम लौठसल्ला भए पनि विभिन्न स्थान अनुसार लोठसल्ला, ढ्याङ्ग्रेसल्ला, बर्मेसल्ला, रातोकाठ वा सिलिङ्गी (मनाङ), थुनेर वा तालिसपत्र (जुम्ला/हुम्ला), किसिम वा झिमिरसीन (मुस्ताङ/पर्वत), पाटेसल्ला(काभ्रेपलान्चोक), सिङ्गे वा झाँक्रिसल्ला, ठिङ्ग्रेसल्ला आदि नामले पनि चिनिन्छ। लौठसल्लाको तिब्बती नाम सान्गा सींग हो भने यसलाई नेपाल भाषामा ल-स्वाँ, संस्कृतमा मधुपर्नी वा तालिस र अङ्ग्रेजीमा हिमालयन यिउ भनेर चिनिन्छ।
Taxus sumatrana is an evergreen shrub and one of the eight species of the yew. It is found in a number of countries, including Afghanistan, Tibet, Nepal, Sumatra, Philippines, Vietnam, India, Burma, Taiwan, and China, and is known both as the Taiwan yew and the Chinese yew. It is typically found at heights ranging from 400 to 3,100 m[1] in subtropical forest and on highland ridges. It is a protected species in Taroko National Park in Taiwan.
Taxus sumatrana is a wide trunked, bushy tree that grows to an average height of 14 m. Its leaves are 1.2–2.7 cm long and 2–2.5 mm wide, and grow in two ranks along the branches, abruptly spiralling into an apex at the tip,[1] with a pale yellow-green colour on top, and light green underneath. The Chinese yew has fleshy seeds that ripen into a red colour, and a grey-red bark which exfoliates in irregular 1.5 mm thick flakes and leaves scars on the trunk that appear yellow quickly after cutting.[1]
The oil used to mark a red tilaka on the forehead of a Brahmin is made by mixing oil with the bark from this tree. Chinese yews are also used for clogs, whip handles, bed frames and bows.
Taxus sumatrana is an evergreen shrub and one of the eight species of the yew. It is found in a number of countries, including Afghanistan, Tibet, Nepal, Sumatra, Philippines, Vietnam, India, Burma, Taiwan, and China, and is known both as the Taiwan yew and the Chinese yew. It is typically found at heights ranging from 400 to 3,100 m in subtropical forest and on highland ridges. It is a protected species in Taroko National Park in Taiwan.
Taxus wallichiana, l’If de l'Himalaya, est une espèce de conifères de la famille des Taxacées.
Selon NCBI (11 août 2014)[2] :
Selon The Plant List (11 août 2014)[1] :
Selon Tropicos (11 août 2014)[3] (Attention liste brute contenant possiblement des synonymes) :
Taxus celebica er stórt sígrænt tré af ýviðarætt (Taxaceae), útbreiddur í Kína upp í 900m hæð.[1]
Þetta er tré að 14 m hátt og breitt og runnkennt þegar það er ræktað. Barrið er að 4 sm langt — breiðara en á öðrum ýviðartegundum — og endar oft á mjög mjóum og hvössum oddi. Neðan á barrinu eru tvær breiðar og gular loftaugarákir.[1]
Hann eins og aðrar ýviðartegundir er ofnýttur vegna þess að börkur og barr innihalda efni (Taxol) sem er nýtt í krabbameinsmeðferð.[1]
Taxus celebica er stórt sígrænt tré af ýviðarætt (Taxaceae), útbreiddur í Kína upp í 900m hæð.
Taxus sumatrana er sígræn runnategund af ýviðarætt. Hann finnst í mörgum löndum asíu, þar á meðal Afghanistan, Tíbet, Nepal, Víetnam, Indlandi, Búrma, Taívan, og Kína. Hann finnst vanalega í 400 til 3100 metra hæð[1] í heittempruðum skógum og á hálendishryggjum. Það er vernduð tegund í Taroko National Park í Taiwan.
Taxus sumatrana er runnkennt tré með gildan stofn og verður að jafnaði 14 m. Barrið er 1,2 – 2,7 sm langt og 2 – 2,5 mm breitt, og vex í tvemur röðum eftir greinunum, og er svo snöggt í snúning við enda greinar,[1] með föl gulgrænum lit að ofan og ljósgræn að neðan. Berin eru rauð að lit fullþroskuð, og börkurinn er grá-rauður sem flagnar af í óreglulegum 1,5mm þykkum flögum.[1]
Efnið sem er notað til að gera rauða blettinn sem einkennir Brahmína er stundum gert með að blanda olíu við börkinn af þessari tegundi. Hann er einnig smíðaviður; klossar, svipusköft, rúmgrindur og boga.
Taxus sumatrana er sígræn runnategund af ýviðarætt. Hann finnst í mörgum löndum asíu, þar á meðal Afghanistan, Tíbet, Nepal, Víetnam, Indlandi, Búrma, Taívan, og Kína. Hann finnst vanalega í 400 til 3100 metra hæð í heittempruðum skógum og á hálendishryggjum. Það er vernduð tegund í Taroko National Park í Taiwan.
Taxus wallichiana[14][15][16] er trjátegund í ættkvíslinni Taxus[17] sem var lýst af Joseph Gerhard Zuccarini. IUCN telur tegundina í útrýmingarhættu.[1] Engar undirtegundir eru skráðar Catalogue of Life.[18]
Taxus wallichiana er trjátegund í ættkvíslinni Taxus sem var lýst af Joseph Gerhard Zuccarini. IUCN telur tegundina í útrýmingarhættu. Engar undirtegundir eru skráðar Catalogue of Life.
Himalayasbarlind (latin: Taxus wallichiana) er et tre i barlindslekten, som inngår i barlindfamilien. Treet vokser i Afghanistan, Himalayaog sørvestre Kina, opp til 3 500 meters høyde Treet blir 15-20 meter høyt. Barken er brun skjellaktig, bladene er spiralsnodd i to rader og er svakt sigdformede, de blir brune etter 3-4 år. Bærene er røde eller oransje-røde, konglene er runde og henger under bladene om våren.
Planten er giftig. Det kjemoterapeutiske stoffet Paclitaxel stammer fra både Taxus brevifolia og, i mindre grad, fra himalayabarlind. Det brukes i behandling av kreft i bryst, eggstokker og lunge.Uregistrert høsting i India og Kina kan trolig medvirke til at barlindarter der trues av hogst og utrydning.
Himalayasbarlind (latin: Taxus wallichiana) er et tre i barlindslekten, som inngår i barlindfamilien. Treet vokser i Afghanistan, Himalayaog sørvestre Kina, opp til 3 500 meters høyde Treet blir 15-20 meter høyt. Barken er brun skjellaktig, bladene er spiralsnodd i to rader og er svakt sigdformede, de blir brune etter 3-4 år. Bærene er røde eller oransje-røde, konglene er runde og henger under bladene om våren.
Planten er giftig. Det kjemoterapeutiske stoffet Paclitaxel stammer fra både Taxus brevifolia og, i mindre grad, fra himalayabarlind. Det brukes i behandling av kreft i bryst, eggstokker og lunge.Uregistrert høsting i India og Kina kan trolig medvirke til at barlindarter der trues av hogst og utrydning.
Cis Wallicha (Taxus wallichiana Zucc.) – gatunek drzewa iglastego należący do rodziny cisowatych. Naturalnie występuje w Azji, na terenie Chin, Tajwanu, Nepalu i Laosu[2]. Rzadziej można go spotkać w Europie i Ameryce Północnej. Jest uprawiany niemal wyłącznie w ogrodach botanicznych i arboretach[5].
Stożkowy, szeroki[5]. Dorasta do 20 m wysokości. Drzewo najczęściej niewielkie lub średnie. Korona gęsta i krępa.
Kora czerwonobrązowa, pokryta purpurowymi płatami, u dojrzałych osobników łuszcząca się.
Igły wąskie i długie, do 5 cm długości. Sierpowato zakrzywione i zaostrzone[5].
Roślina dwupienna, wiatropylna. Kwiaty męskie niepozorne, żółtozielone, kwitnie wiosną.
Jajowate, kanciaste, do 6,5 mm długości. Otoczone są czerwoną, mięsistą osnówką, z czasem ciemniejącą. Dojrzewają późnym latem lub jesienią.
W Indiach i Himalajach stanowi gatunek pospolity, gdzie tworzy zwarte grupy krzewów. Wszystkie części rośliny, poza czerwoną osnówką są trujące. Podobnie jak w przypadku cisu pospolitego może być łatwo rozprzestrzeniany przez ptaki i szybko kiełkować w sporych ilościach w odpowiednich miejscach. Gatunek żywotny, długowieczny.
W ciągu ostatnich lat nastąpił znaczący spadek populacji tego gatunku na świecie, przez co jest zagrożony wyginięciem.
Drewno twarde, elastyczne o pięknym rysunku.
Cis Wallicha (Taxus wallichiana Zucc.) – gatunek drzewa iglastego należący do rodziny cisowatych. Naturalnie występuje w Azji, na terenie Chin, Tajwanu, Nepalu i Laosu. Rzadziej można go spotkać w Europie i Ameryce Północnej. Jest uprawiany niemal wyłącznie w ogrodach botanicznych i arboretach.
Країни проживання: Бутан; Китай (Сичуань, Тибет, Юньнань); Індія (Аруначал-Прадеш, Ассам, Сіккім, Уттар-Прадеш); Індонезія (Сулавесі, Суматра); М'янма; Непал; Пакистан; Філіппіни; В'єтнам. Тис валіський є від малого до великого підліску або нижньої рівня деревом у гірських, помірних, помірно-теплих і тропічних від передгірних до високогірних лісів, де переважають покритонасінні і хвойні, листяні або вічнозелені або в змішаних лісах. У відкритих місцях на кам'янистих схилах і скелях зазвичай утворює великі, широкі розкидисті кущі. Висота коливається від 900 м до 3700 м над рівнем моря і ґрунти в основному походять від силікатних порід, від кислих до нейтральних. Легко розповсюджується птахами і може швидко проростати у великих кількостях на підходящих місцях. Має дуже тривалий термін життя і може проростати від пнів.
Це середнього розміру вічнозелене хвойне дерево, що досягає 20 м у висоту, подібне до Taxus baccata й іноді розглядаються як підвид його. Пагони зелені спочатку, стають коричневими після трьох або чотирьох років. Листки тонкі, плоскі, злегка серповидні (серпоподібні), 1,5-2,7 см завдовжки і 2 мм завширшки, з м'яко загостреними вершинами. Рослина дводомна, з чоловічими і жіночими шишками на окремих рослинах. Насіннєві шишки сильно модифіковані, ягодоподібні, 1 см в діаметрі, що містять єдине зерно 7 мм завдовжки. Пилкові шишки кулясті, діаметром 4 мм, з'являються на нижніх пагонах на початку весни.
Деревина гімалайського тису є довговічною і міцною і використовується для дверних рам, столярних виробів, токарного оброблення дерева та інкрустації деревини, а також для підсвічників, ручок ножів і т. д. Деревина також спалюється, як фіміам в Непалі і частинах Тибету. В інших областях деревина використовується як паливо. Алкалоїдні з'єднання (таксани) з кори є джерелом для протиракового препарату паклітакселу (TAXOL), який став однією з основних причин для експлуатації в останні роки. Листя дають подібні хімічні речовини в низьких концентраціях. Народна медицина використовувала молоді пагони і листя, а іноді і внутрішню кору протягом тривалого часу в різних зіллях, настоянках. Внутрішня кора виробляє червоний барвник, який часто використовується в релігійних церемоніях брахманів Непалу. Використовується як декоративна рослина на Філіппінах.
У більшості країн ареалу нещадно експлуатується. Зниження чисельності до 90 % були зареєстроване в Індії та Непалі, а в західному Китаї зниження складає більш ніж на 50 %. Зустрічається в декількох ПОТ.
Sam hạt đỏ lá dài[1][2][3] hay còn gọi sam đỏ lá dài,[4] thanh tùng,[5] thông đỏ lá dài, thông đỏ,[6] thông đỏ nam, thông đỏ Hymalaia[7] (danh pháp hai phần: Taxus wallichiana), là loài thực vật phân bổ từ đông Afghanistan đến phía tây tỉnh Vân Nam thuộc tây nam Trung Quốc, kéo dài xuống phía nam tới Việt Nam, ở độ cao 100–3.500 m.[8][9]
Một số loài thông ở đông nam Trung Quốc, Đài Loan, Việt Nam và Philippines cũng được một số tác giả xếp vào loài Taxus wallichiana, cụ thể là T. wallichiana var. chinensis (Pilger) Florin[10] tuy nhiên chúng thường được xếp thành loài riêng Taxus chinensis.[8][9]
Tại Việt Nam, sam hạt đỏ lá dài (Taxus wallichiana hay Taxus baccata subsp. wallichiana) được xếp vào Danh mục các loài thực vật, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm[11].
Sam hạt đỏ lá dài hay còn gọi sam đỏ lá dài, thanh tùng, thông đỏ lá dài, thông đỏ, thông đỏ nam, thông đỏ Hymalaia (danh pháp hai phần: Taxus wallichiana), là loài thực vật phân bổ từ đông Afghanistan đến phía tây tỉnh Vân Nam thuộc tây nam Trung Quốc, kéo dài xuống phía nam tới Việt Nam, ở độ cao 100–3.500 m.
西藏红豆杉 (Taxus wallichiana Zucc. ) 为红豆杉科红豆杉属的植物。分布于阿富汗、尼泊尔以及中国大陆的西藏等地，生长于海拔2,500米至3,000米的地区，目前尚未由人工引种栽培。
別名：喜马拉雅红豆杉[1]（植物分类学报）。
學名中種小名以丹麥籍外科醫師及植物學家瓦立池命名，以資紀念其對印度、孟加拉等地植物學的貢獻。
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 
