Okakataja

Jałowiec kolczasty (Juniperus oxycedrus L.) – gatunek rośliny z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae). Jest pospolity w basenie Morza Śródziemnego, na wschodzie spotykany po Kaukaz i północny Iran^[3]. W rejonie Morza Śródziemnego jest najbardziej rozpowszechnionym gatunkiem jałowca^[4]. W Polsce przemarza i nie może być uprawiany w gruncie^[3]. Bardzo trwałe drewno tego gatunku używane jest w rzeźbiarstwie i meblarstwie. Stosowane jest także do wyrobu węgla drzewnego^[4]. Jest wonne i wraz z młodymi pędami służyło we francuskich Alpach Nadmorskich do destylacji olejku wykorzystywanego do celów medycznych; głównie w leczeniu chorób skóry^[5].

Morfologia

Igły i szyszkojagody

Pokrój

Krzew lub niewielkie drzewo osiągające do 6–10 m wysokości (rzadko do 14 m^[4]), o pniu do 1 m średnicy. Kora czerwonobrązowa do jasnoszarej. Początkowo gładka, z wiekiem łuszczy się długimi, wąskimi pasmami^[6].

Liście

Igłowate (brak łusek), równowąskie, zielone, o długości od 12 do 18 mm i szerokości od 1 do 1,5 mm^[6]. Z dwoma białymi paskami na górnej powierzchni^[7]. Wyrastają w okółkach po 3. Są sztywne i bardzo kłujące – mają długo zaostrzony wierzchołek^[6].

Kwiaty

Rozdzielnopłciowe (rośliny dwupienne). Kwiaty pręcikowe w kulistawych strobilach o długości 1 mm rozwijających się na końcach gałązek^[6], pojedynczo w kątach liści, po 2–3 w każdym z okółków^[5]. Kwiaty żeńskie także w kulistawych strobilach wspartych 6 łuskami^[6]. Po zapyleniu formują się szyszkojagody dojrzewające w kolejnym roku^[5] o średnicy od 6 do 12 mm, w stanie dojrzałym są czerwonobrązowe. Zawierają po 2–3 nasiona, rzadko 1 lub 4^[6].

Zmienność

Gatunek jest bardzo zmienny z natury i wśród roślin dziko rosnących opisano różne odmiany i formy^[5], jednak współcześnie nie są uznawane i w znacznej części stanowią synonimy nazwy gatunkowej^[2].

Biologia i ekologia

Gatunek występuje w garigu, w makii, w lasach sosnowych, porasta górskie stoki^[4]. Na obszarach górskich rośnie do 3150 m n.p.m.^[6] Kwitnie od marca do maja^[7]. Bardzo często na pędach tego jałowca rozwija się półpasożyt – Arceuthobium oxycedri^[4].

Przypisy