Villakot

Ten artykuł dotyczy rośliny. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. Multimedia w Wikimedia Commons Zobacz hasło starzec w Wikisłowniku

Starzec (Senecio L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Jeden z najliczniejszych gatunkowo – liczy około 1000 gatunków występujących na całej Ziemi^[2]. Liczba gatunków zależy od ujęcia taksonomicznego, zmienia się też, gdyż nawet obecnie opisywane są nowe gatunki. Gatunkiem typowym jest Senecio vulgaris L.^[3]:

Morfologia i biologia

Rośliny roczne, dwuletnie lub byliny, w strefach tropikalnych także krzewy i małe drzewa. Ulistnienie skrętoległe. Kwiaty zebrane w koszyczki. Kwiaty języczkowe żeńskie, rurkowate obupłciowe. Owoc: niełupka cylindrowa, owłosiona, z puchem kielichowym. Liczne gatunki wytwarzają sok mleczny zawierający liczne trujące alkaloidy.

Systematyka

Synonimy^[4]

Aetheolaena Cass., Culcitium Humb. & Bonpl., Iocenes B. Nord., Lasiocephalus Willd. ex Schltdl., Robinsonia DC.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG IV z 2016)

Angiosperm Phylogeny Website przyjmuje podział na podrodziny astrowatych (Asteraceae) opracowany przez Panero i Funk w 2002^[5], z późniejszymi uzupełnieniami^[6]. Zgodnie z tym ujęciem rodzaj Senecio należy do plemienia Senecioneae, podrodziny Asteroideae (Juss.) Chev. W systemie APG III astrowate są jedną z kilkunastu rodzin rzędu astrowców (Asterales), wchodzącego w skład kladu astrowych w obrębie dwuliściennych właściwych^[1].

Pozycja w systemie Reveala 1992-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa astrowe (Asteridae Takht.), nadrząd astropodobne (Asteranae Takht.), rząd astrowce (Asterales Lindl), rodzina astrowate (Asteraceae Dumort.), podrodzina Senecionoideae (Cass.) Lindl. in Loud., plemię Senecioneae Cass., podplemię Senecioninae (Cass.) Dumort, rodzaj starzec (Senecio L.)^[7].

Gatunki flory Polski^[8]

• starzec bagienny (Senecio paludosus L.)
• starzec błotny (Senecio congestus (R. Br.) DC.)
• starzec cienisty (Senecio umbrosus Waldst. & Kit. s. s.) – gatunek w Polsce wymarły
• starzec długolistny (Senecio papposus (Rchb.) Less.)
• starzec hercyński (Senecio hercynicus Herborg)
• starzec gajowy (Senecio nemorensis L.)^[9]
• starzec gorczycznikowy, s. gorycznikowy (Senecio barbaraeifolius (Krock.) Wimm. & Grab.)
• starzec główkowaty (Senecio capitatus (Wahlenb.) Steud.)
• starzec górski (Senecio subalpinus W. D. J. Koch)
• starzec jakubek (Senecio jacobaea L.)
• starzec jajowaty (Senecio ovatus (P. Gaertn., B. Mey. & Scherb.) Willd., syn. Senecio fuchsii C. C. Gmel.)
• starzec karpacki (Senecio carpaticus Herbich)
• starzec kraiński (Senecio carniolicus Willd.)
• starzec kędzierzawy, s. nadpotokowy (Senecio crispatus DC., syn.S. rivularis (Waldst. & Kit.) DC.)
• starzec lepki (Senecio viscosus L.)
• starzec leśny (Senecio sylvaticus L.)
• starzec nadrzeczny (Senecio fluviatillis Wallr.)
• starzec niemiecki (Senecio germanicus Wallr.)
• starzec nierównozębny (Senecio inaequidens DC.) – antropofit lokalnie zadomowiony i potencjalnie inwazyjny^[10]
• starzec polny (Senecio integrifolius (L.) Clairv.)
• starzec pomarańczowy (Senecio aurantiacus (Hoppe) Less.)
• starzec srebrzysty, s. wąskolistny (Senecio erucifolius L.)
• starzec ukraiński (Senecio ukrainicus Hordálova)
• starzec wielkolistny (Senecio macrophyllus M. Bieb.)
• starzec wiosenny (Senecio vernalis Waldst. & Kit.) – antropofit zadomowiony
• starzec wodny (Senecio aquaticus Hill)
• starzec zwyczajny (Senecio vulgaris L.) – antropofit zadomowiony
• Senecio nebrodensis L. – efemerofit

Gatunki uprawiane (wybór)

• starzec bluszczolistny (Senecio macroglossus DC.)
• starzec drzewiasty (Senecio arborescens Steetz)
• starzec mikaniowaty (Senecio mikanioides)
• starzec ozdobny (Senecio elegans L.)
• starzec popielny, s. srebrzysty (Senecio cineraria DC.)
• starzec Rowleya (Senecio rowleyanus H. Jacobsen)
• starzec wielokwiatowy (Senecio grandiflorus Less.)
• Senecio articulatus (L. f.) Sch. Bip.
• Senecio tamoides DC.
• Senecio viravira Hieron.

Zastosowanie

Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. Niektóre gatunki uznawane za chwasty^[11].

Przypisy