Commelinaceae

Commelinaceae (famîleya komelînayan), famîleyeke riwekan ji desteya komelînayan (komelinakî) Commelinales e. Navê xwe ji riweknasên holandî Jan Commelin (1629–92) û Caspar Commelin (1667–1731) girtiye. Çend ji celebên vê famîleyê li Kurdistanê digihên ne diyar e.

Li cihên subtropîk û tropîk cihwar e. Çandiniya hin endamên vê malbatê tê kirin. Herwiha hinekên wan jî baxçeyan dixemilînin.

Sîstematîk

Du binekomên vê famîleyê hene. Her yek ji wan du şax û bi qasî 40 celeban dihewînin. Bi giştî 652 endamên vê famîleyê hene (agahiya dawî, tîrmeh 2009):

• Commelinoideae Eaton: Du şax, 38 celeb, 640 endam:
  • Şaxa Commelineae(Meisner) Faden & D. Hunt: Pênc celeb:
    • • Aneilema R.Br.: Bi 65 endaman.
      • Anthericopsis Engl.
      • Buforrestia C.B.Clarke
      • Tagblumen (Commelina L.): (bi tevî Phaeosphaerion Hassk., Commelinopsis Pichon) bi 170 endaman.
      • Dictyospermum Wight: Çar heya pênc endam, li deverên tropîk ên Asyayê.
      • Floscopa Lour.: Pantropîk, bi qasî 20 endaman.
      • Murdannia Royle: Bi 50 endaman li Asyayê.
      • Pollia Thun.: Bi qasî 17 endaman.
      • Polyspatha Benth.
      • Pseudoparis H.Perrier
      • Rhopalephora Hasskarl: Bi 4 endaman li Madagaskar û başûrê Asyayê.
      • Stanfieldiella Brenan
      • Tricarpelema J.K.Morton: Bi qasî 7 endaman li Hîmalaya, Îndonêzya û Filîpînan.
  • Şaxa Tradescantieae (Meisner) Faden & D.Hunt: Bi 7 celeb û bi qasî 25 heya 34.
    • Binekom Palisotinae Faden & D.Hunt: Tenê yek celebek:
      • Palisota Reichb.
    • Binekoma Streptoliriinae Faden & D.Hunt: Bi sê celeban:
      • Aetheolirion Forman
      • Spatholirion Ridl.: Bi sê endaman li Viyetnam, Tayland û Çînê.
      • Streptolirion Edgew.: Tenê yek celebek:
        • Streptolirion volubile Edgew.: Li rojhilat û başûrê rojhilata Asyayê.
    • Şaxa Cyanotinae (Pichon) Faden & D.Hunt: Du celebên monofîletîk:
      • Cyanotis D.Don (tevlî Amischophacelus R.Rao & Kamm.): Bi 50 celeban li Afrîka, Asya û Awistraliyayê.
      • Belosynapsis Hassk.: Sê celeb li Asyayê.
    • Binekoma Coleotrypinae Faden & D.Hunt: Bi sê celebên monofîletîk:
      • Amischotolype Hassk.: 20 endam, Afrîka, Asya.
      • Coleotrype C.B.Clarke
      • Porandra D.H.Hong: Sê endam li rojhilatê Asyayê.
    • Binekoma Dichorisandrinae (Pichon) Faden & D.Hunt: Pên celeb:
      • Cochliostema (Lem.): Du endam.
      • Dichorisandra J.C.Mikan
      • Geogenanthus Ule
      • Plowmanianthus Faden & C.R.Hardy: Pênc celeb.
      • Siderasis Raf.
    • Binekoma Thyrsantheminae Faden & D.Hunt: Pênc celeb:
      • Gibasoides D.Hunt
      • Matudanthus D.Hunt
      • Thyrsanthemum Pichon
      • Tinantia Scheidw.: Bi 14 endaman.
      • Weldenia Schult. f.
    • Binekoma Tradescantiinae Rohw.: Bi 6 celeban:
      • Gibasis Raf.: Bi 11 endaman.
      • Elasis D.Hunt
      • Tradescantia ( L.): Bi 70 endaman.
      • Callisia Loefl. (inklusive Aploleia Raf., Cuthbertia Small, Hadrodemas H.Moore, Leiandra Raf., Leptorhoeo C.B.Clarke ex Hemsley, Phyodina Raf.): Bi 20 endaman li Amerîka.
        • Callisia repens
      • Tripogandra Raf.
      • Sauvallea Wright
• Cartonematoideae G.C.Tucker: Du şax, her yek ji wan bi ceebek, tevî hev 12 endam:
  • Şaxa Cartonemateae:
    • • Cartonema R.Br.: Awistraliya.
  • Şaxa Triceratelleae:
    • • Triceratella Brenan: Li Zîmbabwe.