Foxgloves

Naparstnica purpurowa

Naparstnica (Digitalis L.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych (Plantaginaceae), w systemach XX-wiecznych klasyfikowany zwykle do rodziny trędownikowatych (Scrophulariaceae). Rodzaj obejmuje 19^[3] gatunków (lub 22 po włączeniu tu krzewiastych przedstawicieli rodzaju Isoplexis z wysp Makaronezji)^[4] występujących głównie na obszarze śródziemnomorskim, w Afryce Północnej, Europie, Azji Zachodniej^[5] i Azji Środkowej^[4]. Najbardziej zróżnicowane są na Półwyspie Iberyjskim i w Azji Mniejszej^[3]. W Polsce gatunkiem rodzimym jest tylko naparstnica zwyczajna (D. grandiflora), ale szereg innych jest uprawianych i dziczejących, przy czym zadomowionym antropofitem jest spośród nich tylko naparstnica purpurowa (D. purpurea)^[6]. Rośliny uprawiane są jako ozdobne i lecznicze^[3].

Morfologia i biologia

Pokrój

rośliny dwuletnie i byliny osiągające 2 m wysokości^[3]. Gatunki z sekcji Isoplexis (Wyspy Kanaryjskie) drewnieją i mają pokrój krzaczasty^[4].

Liście

Niepodzielone, skrętolegle ustawione na łodydze^[3]. Odziomkowe zebrane w rozetę, zwężone w ogonek, dolne łodygowe krótkoogonkowe, górne siedzące.

Kwiaty

Duże, wyrastają w kątach przysadek, zebrane w szczytowe, kłosokształtne grona. Kielich pięcioząbkowy albo pięciodzielny, zwykle z działkami zrośniętymi tylko u nasady. Korona kwiatu rurkowata, bez ostrogi, z otwartą gardzielą, od góry spłaszczona, barwy białej, różowej, brązowej, żółtej lub czerwonopomarańczowej. Cztery pręciki o nagich nitkach, dwusilne (tzn. że dwa pręciki ustawione są wyżej, a dwa niżej), osadzone u nasady rurki korony. Zalążnia górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, z rozwidlonym znamieniem na szczycie^[3].

Owoce

Torebki otwierające się dwiema klapami, zawierające liczne nasiona^[3].

Systematyka

Rodzaj zaliczany do plemienia Digitalideae^[7] w obrębie babkowatych (Plantaginaceae)^[1].

W obrębie rodzaju wyróżnianych jest 6 sekcji: Digitalis, Frutescentes, Globiflorae, Isoplexis, Macranthae, Parviflorae^[7].

Wykaz gatunków^[8][9][10]

• Digitalis atlantica Pomel
• Digitalis cariensis Boiss. ex Jaub. & Spach – naparstnica karijska
• Digitalis ciliata Trautv. – naparstnica orzęsiona
• Digitalis × coutinhoi Samp.
• Digitalis davisiana Heywood – naparstnica Davisa
• Digitalis ferruginea L. – naparstnica rdzawa
• Digitalis grandiflora Mill. – naparstnica zwyczajna
• Digitalis laevigata Waldst. & Kit. – naparstnica gładkokielichowa
• Digitalis lamarckii Ivanina
• Digitalis lanata Ehrh. – naparstnica wełnista
• Digitalis leucophaea Sm. – naparstnica popielata
• Digitalis lutea L. – naparstnica żółta
• Digitalis × macedonica Heywood
• Digitalis mariana Boiss.
• Digitalis minor L. – naparstnica drobna
• Digitalis nervosa Steud. & Hochst. ex Benth. – naparstnica żyłkowana
• Digitalis obscura L.
• Digitalis parviflora Jacq.
• Digitalis × pelia Zerbst & Bocquet
• Digitalis purpurea L. – naparstnica purpurowa
• Digitalis × sibirica Lindl.
• Digitalis subalpina Braun-Blanq.
• Digitalis thapsi L. – naparstnica dziewannowata
• Digitalis trojana Ivanina – naparstnica trojańska
• Digitalis viridiflora Lindl. – naparstnica zielonkawa

Przypisy