nomes no trilho de navegação
Moluskuak edo soinberak[1] (latinez Mollusca, "oskol finekoak") animalia ornogabeen arteko bigarren filumik handiena da. 85.000 espezie inguru ezagutzen dira[2], eta espezie fosilak 60.000 eta 100.000 artean dira[3].
Moluskuak dira itsas-filumik handiena, itsasoan bizi diren organismo guztien %23. Molusku asko ur gezan eta lur-lehorrean ere bizi dira. Aniztasun handiko taldea da, ez bakarrik tamainan edo egitura anatomikoan, baita ere portaeran eta habitatei dagokionez. Filuma normalki zortzi edo bederatzi klasetan banatzen da, horietatik bi guztiz desagertuak. Zefalopodoak (txibiak, olagarroak...) neurologikoki garatuenak diren ornogabeen artean daude, eta txibia erraldoia ezagutzen den ornogaberik handiena da. Gastropodoak (barraskiloak eta bareak) dira moluskuen artean ugarienak, sailkatutako espezie guztien %80 inguru.
Molusku espezie gehienak itsasoan bizi dira, eta horietako asko mareen arteko gunean. Olagarro eta txibia pelagikoen bizitokia itsaso irekiko ura da eta espezie batzuk ur-abisaletan ere bizi dira, ur-hidrotermaletan. Hala ere molusku guztiak ez dira itsastarrak: hainbat bibalbio eta gastropodo ur gezatan ere bizi dira eta barraskilo eta bareak bezalako gastropodoak lur lehorrean bizi dira.
Espezie asko jangarriak dira gizakiarentzat edo dekoraziorako.
Molusku hitza latineko molluscus hitzetik dator, mollis hitzetik eratorria, "biguna". Molusku hitza Aristotelesek erabilitako τὰ μαλάκια ("ta malákia", "bigunak direnak") hitzaren modalera bat da, espezie ugariri aplikatu zien izena[4]. Moluskuak ikertzen dituen zientzia malakologia da[5].
Gorputz biguna dute, hiru ataletan zatita: burua, masa biszerala eta oina. Hainbatek maskorra dute. Era askotako elikadura dute. Urtarrek, zakatzen bidez hartzen dute arnasa, eta lehortarrek, birikien bidez. Metamorfosia izaten dute. Hamar molusku klase daude, horietatik zortzi gaur egun bizirik daude eta beste biak fosilen bitartez baino ez ditugu ezagutzen. Ezagutzen diren espezie kopurua 250.000 dira. Gastropodoak dibertsitate osoaren %80a inguru dira.[6]
Moluskuak edo soinberak (latinez Mollusca, "oskol finekoak") animalia ornogabeen arteko bigarren filumik handiena da. 85.000 espezie inguru ezagutzen dira, eta espezie fosilak 60.000 eta 100.000 artean dira.
Moluskuak dira itsas-filumik handiena, itsasoan bizi diren organismo guztien %23. Molusku asko ur gezan eta lur-lehorrean ere bizi dira. Aniztasun handiko taldea da, ez bakarrik tamainan edo egitura anatomikoan, baita ere portaeran eta habitatei dagokionez. Filuma normalki zortzi edo bederatzi klasetan banatzen da, horietatik bi guztiz desagertuak. Zefalopodoak (txibiak, olagarroak...) neurologikoki garatuenak diren ornogabeen artean daude, eta txibia erraldoia ezagutzen den ornogaberik handiena da. Gastropodoak (barraskiloak eta bareak) dira moluskuen artean ugarienak, sailkatutako espezie guztien %80 inguru.
Molusku espezie gehienak itsasoan bizi dira, eta horietako asko mareen arteko gunean. Olagarro eta txibia pelagikoen bizitokia itsaso irekiko ura da eta espezie batzuk ur-abisaletan ere bizi dira, ur-hidrotermaletan. Hala ere molusku guztiak ez dira itsastarrak: hainbat bibalbio eta gastropodo ur gezatan ere bizi dira eta barraskilo eta bareak bezalako gastropodoak lur lehorrean bizi dira.
Espezie asko jangarriak dira gizakiarentzat edo dekoraziorako.
