Multimedia w Wikimedia Commons Synapsydy, dawniej określane jako "gady ssakokształtne" (Synapsida, z gr. syn – razem + apsis – łuk) – grupa owodniowców powstałych w pensylwanie (ok. 318 - 299 mln lat temu) pod koniec karbonu; dominująca grupa kręgowców lądowych w permie i na początku triasu. Pierwotnie uważano, że wywodziły się z anapsydów, obecnie jednak przyjmuje się, że obie grupy wyewoluowały niezależnie z najprymitywniejszych owodniowców. Ich cechą charakterystyczną było występowanie w czaszce jednego, dolnego otworu skroniowego za każdym okiem (czaszka synapsydalna), gdzie były uczepione mięśnie szczęk.
Początkowo były klasyfikowane jako podgromada gadów. Nowsze badania wykazały jednak nie tylko to, że synapsydy są bliżej spokrewnione ze ssakami niż z innymi zwierzętami tradycyjnie zaliczanymi do gadów, ale też że linie ewolucyjne prowadzące do zauropsydów (grupa owodniowców obejmująca anapsydy i diapsydy) i do synapsydów rozdzieliły się na samym początku ewolucji owodniowców; z tych powodów obecnie wielu autorów nie zalicza już synapsydów do gadów[1][2][3][4]. Prof. Michael Benton (2004) zaproponował podniesienie synapsydów do rangi gromady, która razem z gromadą zauropsydów zastąpiłaby dotychczasową gromadę gadów[5]. Jeśli synapsydy mają być grupą monofiletyczną, należy do nich zaliczyć również pochodzącą od cynodontów gromadę ssaków.
Tradycyjnie do synapsydów zalicza się 2 rzędy:
Synapsida |-Caseasauria `-Eupelycosauria |-Varanopseidae `-+-Ophiacodontidae `-+-Edaphosauridae `-Sphenacodontia |-Sphenacodontidae `-Therapsida |-Biarmosuchia | `-Eotitanosuchus `-Eutherapsida |-Dinocephalia `-Neotherapsida |-Anomodontia `-Theriodontia |-Gorgonopsia `-Eutheriodontia |-Therocephalia `-Cynodontia |-+-Dvinia | `--Procynosuchidae `-Epicynodontia |-Thrinaxodon `-Eucynodontia |-+-Cynognathus | `-+-Tritylodontidae | `- Traversodontidae `-Probainognathia |-+- Trithelodontidae | `--Chiniquodontidae `-+- Prozostrodon `- Mammaliaformes `-Mammalia
Synapsydy, dawniej określane jako "gady ssakokształtne" (Synapsida, z gr. syn – razem + apsis – łuk) – grupa owodniowców powstałych w pensylwanie (ok. 318 - 299 mln lat temu) pod koniec karbonu; dominująca grupa kręgowców lądowych w permie i na początku triasu. Pierwotnie uważano, że wywodziły się z anapsydów, obecnie jednak przyjmuje się, że obie grupy wyewoluowały niezależnie z najprymitywniejszych owodniowców. Ich cechą charakterystyczną było występowanie w czaszce jednego, dolnego otworu skroniowego za każdym okiem (czaszka synapsydalna), gdzie były uczepione mięśnie szczęk.
Początkowo były klasyfikowane jako podgromada gadów. Nowsze badania wykazały jednak nie tylko to, że synapsydy są bliżej spokrewnione ze ssakami niż z innymi zwierzętami tradycyjnie zaliczanymi do gadów, ale też że linie ewolucyjne prowadzące do zauropsydów (grupa owodniowców obejmująca anapsydy i diapsydy) i do synapsydów rozdzieliły się na samym początku ewolucji owodniowców; z tych powodów obecnie wielu autorów nie zalicza już synapsydów do gadów. Prof. Michael Benton (2004) zaproponował podniesienie synapsydów do rangi gromady, która razem z gromadą zauropsydów zastąpiłaby dotychczasową gromadę gadów. Jeśli synapsydy mają być grupą monofiletyczną, należy do nich zaliczyć również pochodzącą od cynodontów gromadę ssaków.
Tradycyjnie do synapsydów zalicza się 2 rzędy:
pelykozaury (Pelycosauria) (parafiletyczny) terapsydy (Therapsida), które dały początek ssakom
