Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Rożeniec zwyczajny, rożeniec[4] (Anas acuta) – gatunek dużego, wędrownego ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae).
Występowanie
Zamieszkuje północne części Eurazji i Ameryki Północnej. Przeloty w marcu - kwietniu i wrześniu - listopadzie. Zimuje w południowo-zachodniej Europie, Afryce Północnej, południowej Azji oraz Ameryce Środkowej i Południowej. W dolinie Nilu stanowią najliczniejszy gatunek ptaków zimujących. W Polsce nielicznie gniazduje (głównie na północy kraju), również nieliczne osobniki zimują.
Morfologia
-
Cechy gatunku
- Ptak o charakterystycznej sylwetce - długiej smukłej szyi i długim ogonie. Samiec większy od samicy, o charakterystycznych, długich środkowych sterówkach, wyciągniętych w locie. W szacie godowej głowa i górna część szyi ciemnobrązowe, przód szyi i wole białe. Z szyi biegnie biała wypustka, ostro odcinająca się od barwy brązowej, sięgająca niemal do ciemienia. Tył szyi, boki i grzbiet szare z drobnym, poprzecznym czarnym prążkowaniem. Brzuch i pierś biała, dziób i nogi sinoniebieskie. Lusterko zielonorude z wąskim białym pasem na krawędzi. Samica szarobrązowa z brązowymi cętkami i białawym brzuchem. Lusterko zielono-fioletowe, nie rzuca się w oczy tak jak u samca. Samiec w okresie spoczynkowym i osobniki młodociane podobne. Kaczor ma tylko nieco ciemniejszy grzbiet.
- Rożeńce, zwłaszcza samice, od krzyżówek można odróżnić po szarym dziobie i spiczastym ogonie. Samce rozpoznać można po głuchym "kryk" i gwizdaniu, a samice po gardłowym "rer rer ret".
-
Wymiary średnie[4][5][6]
dł. ciała ok. 51-74 cm
długość skrzydła 23-29 cm
rozpiętość skrzydeł 74-85 cm
masa ciała ok. 700-1200 g
Ekologia
-
Biotop
- Stojące wody śródlądowe z bogatą roślinnością. Najliczniejszy w pasie lasotundry.
-
Toki
- Ptaki dobierają się w pary już na zimowiskach lub w czasie przelotów. Wykazuje charakterystyczny lot godowy: leci w stadkach nisko nad powierzchnią wody z szyjami wygiętymi na kształt litery S.
![src=]()
Samce w upierzeniu spoczynkowym zimujące w Indiach
-
Gniazdo
- Na terenach lęgowych pojawiają się w marcu lub kwietniu. Gniazdo na lądzie, pod osłoną traw lub turzyc, zazwyczaj w pobliżu wody nad jeziorami lub stawami. Z reguły gniazdo mierzy 26 cm średnicy, głębokość ok. 9 cm.[7] Znajdywano też gniazda na polach bez żadnej osłony. Miejsce na lęg wyszukują oboje rodzice, ale buduje je sama samica. To płytkie zagłębienie w ziemi wysłane suchymi trawami i liści oraz puchem przybywającym w miarę wysiadywania (szarobrunatne piórka jaśniejsze na czubku i u podstawy).
-
Jaja
- W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu - czerwcu 3 do 12 zielonkawych lub kremowych jaj[8][6] o średnich wymiarach 55x39 mm.
-
Okres lęgowy
- Jaja wysiadywane są przez okres 21-26 dni przez samicę. Na początku samiec czuwa na straży blisko gniazda. Gdy wyczuwa niebezpieczeństwo trzyma się go póki samica nie opuści gniazda. Pisklęta są zagniazdownikami, zdolność lotu uzyskują po około 6 tygodniach. Mają szaroczarne grzbiety, a brzuchy białawe. Wychowuje je tylko samica, pływając z nimi przez 6 tygodni. Młode przypominają matkę.
-
Pożywienie
- Drobne bezkręgowce wodne np. owady, robaki, kijanki, drobne ryby i rośliny wodne. Pokarm zdobywa gruntując. Żerują głównie nocą, przy zanurzaniu osiągają do 50 metrów głębokości.
Ochrona
Gatunek objęty ochroną ścisłą. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[3].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Karel, Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
- Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
Linki zewnętrzne
_near_Hodal_I_IMG_9252.jpg)
