Hřib (Xerocomellus Šutara 2008) je rod hřibovitých hub, který v roce 2008 vyčlenil z rodu Xerocomus (suchohřib) český mykolog Josef Šutara.[1] V České republice jsou místní druhy rodu Xerocomellus mezi houbaři označované jako babky.
Josef Šutara zároveň v roce 2008 přeřadil 9 (především středoevropských) druhů z rodu Xerocomus do rodu Xerocomellus; v přesunech pak pokračovali další mykologové, například Wolfgang Klofac v roce 2011 nebo N. Siegel, C.F. Schwarz a J.L. Frank v roce 2014. Roku 2015 byl z rodu Xerocomellus vyčleněn nový rod Rheubarbariboletus, do nějž byly přesunuty hřib broskvový (R. persicolor) a hřib meruňkový (R. armeniacus). Dále byl v roce 2015 z rodu Xerocomellus vyčleněn nový rod Hortiboletus, do nějž byly přesunuty hřib červený (H. rubellus), hřib Engelův (H. engelii), hřib lindový (H. bubalinus) a H. campestris.
Obrázky, zvuky či videa k tématu Hřib (Xerocomellus) ve Wikimedia Commons
Hřib (Xerocomellus Šutara 2008) je rod hřibovitých hub, který v roce 2008 vyčlenil z rodu Xerocomus (suchohřib) český mykolog Josef Šutara. V České republice jsou místní druhy rodu Xerocomellus mezi houbaři označované jako babky.
Die Rotfußröhrlinge (Xerocomellus) sind eine Pilzgattung aus der Familie der Dickröhrlingsverwandten (Boletaceae). Sie waren bis 2008 Bestandteil der Filzröhrlinge (Xerocomus), wurden aber aufgrund neuer verwandtschaftlicher Erkenntnisse[1] in eine eigene Gattung gestellt.[2]
Die Typusart ist der Gemeine Rotfußröhrling (Xerocomellus chrysenteron).[2]
Bei den Rotfußröhrlingen handelt es sich um Arten mit kleinen bis überwiegend mittelgroßen und häufig lebhaft gefärbten Fruchtkörpern. Der Hut besitzt eine trockene, zunächst samtige und später oft felderig aufgerissene Hutoberfläche. Der manchmal längsgestreifte, aber meist nicht genetzte Stiel ist in der Regel schlank und nicht sehr festfleischig.[2]
Entscheidende Merkmale zur Abgrenzung der Rotfußröhrlinge von den Filzröhrlingen, Dickröhrlingen und der Gattung Hemileccinum nach Šutara:[2]
Die Gattung umfasste ursprünglich 15 Arten, von denen 13 in Europa vorkommen bzw. zu erwarten waren.[3][4][5][6][2] Die Artengruppe um den Blutroten Rotfußröhrling (Xerocomellus rubellus) wird inzwischen aufgrund von phylogenetischen Erkenntnissen in der eigenständigen Gattung Hortiboletus geführt. Der Aprikosenfarbene Rotfußröhrling (X. armeniacus) und nahe verwandte Arten bilden neuerdings die Gattung Rheubarbariboletus.[7]
Gemeiner Rotfußröhrling Xerocomellus chrysenteron
Dunkelroter Rotfußröhrling Xerocomellus dryophilus
Düsterer Rotfußröhrling Xerocomellus porosporus
Bereifter oder Stattlicher Rotfußröhrling
Xerocomellus pruinatus
Die Rotfußröhrlinge (Xerocomellus) sind eine Pilzgattung aus der Familie der Dickröhrlingsverwandten (Boletaceae). Sie waren bis 2008 Bestandteil der Filzröhrlinge (Xerocomus), wurden aber aufgrund neuer verwandtschaftlicher Erkenntnisse in eine eigene Gattung gestellt.
Die Typusart ist der Gemeine Rotfußröhrling (Xerocomellus chrysenteron).
Xerocomellus is a genus of fungi in the family Boletaceae. The genus, as it was described in 2008, contained 12 species.[1] However X. rubellus and X. engelii were transferred to the new genus Hortiboletus and X. armeniacus was transferred to the new genus Rheubarbariboletus in 2015.[2][3] Molecular analysis supports the distinction of Xerocomellus species from Boletus and Xerocomus, within which these species were formerly contained. Xerocomellus in fact is only distantly related to Xerocomus and is most closely related to Tylopilus, Boletus sensu stricto, Porphyrellus, Strobilomyces, and Xanthoconium.[4]
Members of the genus had been classified either in the genus Boletus or Xerocomus until Czech mycologist Josef Šutara examined a number of species and concluded that there was a defined group containing X. chrysenteron, X. armeniacus and relatives that are distinct morphologically from the group containing Xerocomus subtomentosus and related species. He deferred fully delimiting the genus until genetic work confirmed their distinctness.[1] Previously, Manfred Binder had coined the term Paraxerocomus for the group but this was not officially published.[1]
The type species is the red-cracked bolete (Xerocomellus chrysenteron).[1]
Genetic analysis published in 2013 showed that X. chrysenteron and X. zelleri form a Xerocomellus clade within a larger group informally called "anaxoboletus" in the Boletineae. It appears to have affinities with what was then known informally as the "rubellus clade", which contained the species X. rubellus and X. armeniacus, now known as Hortiboletus rubellus and Rheubarbariboletus armeniacus respectively.[2] The same study found Xerocomellus to be more distantly to a 'badius' clade containing Boletus badius, now known as Imleria badia, and relatives.[5] Other clades in the group include the porcini (true Boletus species) and Strobilomyces clades, species currently designated Xerocomus (the species are not true Xerocomus species), and smaller genera whose relationships are unclear.[4]
Members of the genus have small to medium-size fruit bodies with more slender stipes compared with other boletes. They are often brightly coloured.[1] The caps are dry and do not become sticky when wet. Their cuticle tissue is a palisadoderm, comprising parallel or roughly parallel hypha arranged in an anticlinal fashion. The palisoderm, which is generally between 120 and 350 μm thick (although extremes of 80 μm and 500 μm are known), maintains its characteristic arrangement for longer periods than other boletes. The tubes are generally yellow and adnate or slightly decurrent. The pores are also yellow and quite large, up to 2.5 mm in diameter each and angular in shape. The spores are generally spindle-shaped to oval and have a smooth or striate surface. The spore print is brown or slightly olive-tinged when fresh.[1]
Morphological Features of Xerocomoid Boletes[1][6][7]
Xerocomellus species form mycorrhizal associations with coniferous and deciduous trees.[1]
Xerocomellus is a genus of fungi in the family Boletaceae. The genus, as it was described in 2008, contained 12 species. However X. rubellus and X. engelii were transferred to the new genus Hortiboletus and X. armeniacus was transferred to the new genus Rheubarbariboletus in 2015. Molecular analysis supports the distinction of Xerocomellus species from Boletus and Xerocomus, within which these species were formerly contained. Xerocomellus in fact is only distantly related to Xerocomus and is most closely related to Tylopilus, Boletus sensu stricto, Porphyrellus, Strobilomyces, and Xanthoconium.
Xerocomellus Šutara – rodzaj grzybów wielkoowocnikowych należący do rodziny borowikowatych (Boletaceae), którego gatunkiem typowym jest Xerocomellus chrysenteron. Do tego rodzaju należą m.in. gatunki wcześniej klasyfikowane jako podgrzybki (Xerocomus)[1].
Grzyby z rodzaju Xerocomellus to organizmy ektomikoryzowe, których partnerami są drzewa liściaste i iglaste. Wytwarzają owocniki naziemne, złożone z kapelusza i trzonu. Kapelusz matowy, suchy, nigdy lepki (nawet zawilgocony), u młodych owocników gładki lub zamszowy. U części gatunków na starszych owocnikach spękany. Skórka kapelusza (pileipellis) u młodych owocników zbudowana jest z charakterystycznych, palisadowych komórek. Hymenofor rurkowaty. Rurki nie dłuższe niż 14 mm, prawie przylegające do trzonu lub lekko wgłębione wokół niego i zbiegające, jasnożółte do zielono-oliwkowych. Pory stosunkowo duże, ok. 1–2,5 mm, barwy rurek. Zarówno rurki, pory jak i miąższ w większości wypadków niebieszczejące lub zieleniejące pod wpływem ucisku lub uszkodzenia. Trzon gładki lub podłużnie pasmowany, sporadycznie u pewnych odmian siatkowany, smuklejszy niż u borowików (Boletus). Zarodniki gładkie lub wzdłużnie prążkowane[2][3].
Rodzaj Xerocomellus został wyodrębniony przez Josefa Šutarę w artykule „Xerocomus s.l. in the light of the present state of knowledge” opublikowanym w Czech Mycology z 2008 r.:
Xerocomellus Šutara gen. nov.
(MycoBank MB511890)
Carposomata pileata, stipitata, parva vel mediocriter magna. Superficies pilei sicca, nec viscida nec adhearens, initio glabra, velutina vel pruinosa, postea interdum subtomentosa, saepe rimoso-areolata. Pileipellis e palisadodermide formata. Hyphae palisadodermidis saepe incrustatae. Tubuli subadnati vel aliquantum depressi juxta stipitem et frequenter dente decurrentes, iuventute flavi, deinde olivaceo-flavi vel viridi-olivacei. Pori concolores, in vetustate angulati et satis magni (circa 1–2,5 mm). Tubuli et pori tactu plus minusve caerulescentes vel virescentes, raro fere immutabili. Structura tramae hymenophori inter typum boletoideum et phylloporoideum intermedia; strata lateralia tenuiter gelatinosa cum hyphis mutuo non contiguis. Sporae boletoideae, subfusoideae vel fusoideoellipsoideae, interdum truncatae, laeves vel longitudinaliter striatae. Pulvis sporarum olivaceobrunneus. Stipes gracilior et minus carnosus quam in genere Boletus, superficies stipitis subtiliter granulosa. Pars magna superficiei stipitis caulohymenio cum basidiis fertilibus obducta. Stratum laterale stipitis nullum vel deminutum, maxime 30(–40) μm crassum. Tomentum basalis et mycelium albidum, flavo-albidum, pallide griseollo-flavum vel sordide flavum. Carne flava, pallide flavida vel albida, interdum intra stipitem partim rubeolla vel rubro-vinosa et intra basem brunneolla, aurantiaca vel carotino-rubra, fracta plusminusve cyanescens, raro fere immutabilis. Fibulae in carposomate nullae.
Genus Xerocomellus differt: – a genere Xerocomus s. str. sporis laevibus vel striatis, structura tramae hymenophori non phylloporoidea, sed inter typum boletoideum et phylloporoideum intermedia cum hyphis stratis lateralibus mutuo non contiguis, pileipelle e palisadodermide formata atque strato laterali stipitis nullo vel valde tenui, – a genere Boletus habito dissimili, pileipelle e palisadodermide formata, nec viscida nec adhaerens, poris maioribus, trama hymenophori minus gelatinosa atque strato laterali stipitis nullo vel alio, – a genere Pseudoboletus superficie stipitis caulohymenio cum basidiis fertilibus obducta, modo nutrimenti non-parasitico, pileipelle e palisadodermide formata atque ontogenese carposomatum gymnocarpa.
Typus: Boletus chrysenteron Bulliard
Przeniósł on do tego rodzaju 9 gatunków zaliczanych wcześniej do podgrzybków (Xerocomus) lub borowików (Boletus). Powodem tego były zarówno wyniki jego własnych mikroskopowych badań porównawczych, jak i wcześniejszych, filogenetycznych, prowadzonych m.in. przez Manfreda Bindera i Davida Hibbetta.
W 2011 Wolfgang Klofac w artykule „Rotfußröhrlinge (Gattung Xerocomellus) in aktueller Sicht” opublikowanym w Österreichische Zeitschrift für Pilzkunde przeniósł kolejne trzy gatunki do tego rodzaju.
Wykaz gatunków (nazwy naukowe) na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce i niektóre inne. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie[4]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[5].
Xerocomellus Šutara – rodzaj grzybów wielkoowocnikowych należący do rodziny borowikowatych (Boletaceae), którego gatunkiem typowym jest Xerocomellus chrysenteron. Do tego rodzaju należą m.in. gatunki wcześniej klasyfikowane jako podgrzybki (Xerocomus).
Xerocomellus[1][2] är ett släkte soppar som tillhör familjen Boletaceae. Släktet beskrevs 2008 av Josef Šutara[3] och innehöll nio arter när det skapades.[4] Av dessa fördes Xerocomellus engelii och X. rubellus till det nya släktet Hortiboletus och X. armeniacus till Rheubarbariboletus 2015[5], medan ytterligare arter har tillförts Xerocomellus sedan släktet beskrevs.
Namnet är en latinsk diminutivform av Xerocomus ("liten Xerocomus"), vilket i sin tur kommer från grekiska och betyder "torrt hår" (ξηρός xeros "torr", κόμη kome "hår") och syftar på den torra hatthuden.
Xerocomellus är ett släkte soppar som tillhör familjen Boletaceae. Släktet beskrevs 2008 av Josef Šutara och innehöll nio arter när det skapades. Av dessa fördes Xerocomellus engelii och X. rubellus till det nya släktet Hortiboletus och X. armeniacus till Rheubarbariboletus 2015, medan ytterligare arter har tillförts Xerocomellus sedan släktet beskrevs.
Namnet är en latinsk diminutivform av Xerocomus ("liten Xerocomus"), vilket i sin tur kommer från grekiska och betyder "torrt hår" (ξηρός xeros "torr", κόμη kome "hår") och syftar på den torra hatthuden.
_Singer_12_crop.jpg)
_Contu_309289.jpg)
