Senna alata (L.) Roxb.

Kas piyant se yon plant. Li nan fanmi plant kategori: Cæsalpiniaceæ . Non syantifik li se Cassia alata L. Syn. Senna alata (L.) Roxb.

Istwa

Istwa

referans

Kèk lyen

Deng kayang sampaga ampong bulung

Ing pakayungkung kastila (Senna alata), a awsan dang Candle Bush, Candelabra Bush, Empress Candle Plant, Ringworm Tree o candletree king Ingles, ampong akapulko king Tagalug, metung yang maulagang tanaman a panulu ampong tanaman a manyampaga king subfamily Caesalpinioideae. Metung yang species ning Senna a neng kayi, kakawani da king sarili nang genus, ing Herpetica.

Katutubu ya king Mexico, ing pakayungkung kastila, at malyari yang akit kareng miayaliwang lugal. Kareng lugal a malisangan o tropics, miraras ya kareng lugal a 1,200 metru kátas. Metung yang species a mapanyakup o invasive species king Austronesia.

Manga 3–4 m ya kátas iting palungpung, at deng bulung na 50–80 cm la kaba. Lupa yang dilong kandila ing kumpul da reng sampaga na. Ing bunga na, anti yang matulid a pod a miraras yang 25 cm kátas. Mikakalat la reng kayang bini kapamilatan na ning danum o deng animal. Misasara la reng bulung neng dadalumdum.

Dalerayan

Pikwanan

• http://www.hear.org/pier/species/senna_alata.htm
• http://www.ildis.org/

Ko e teʻelango (pe ko e faʻilafa ? mei Haʻamoa) ko e fuʻu ʻakau siʻi ia (kā ʻoku lava ʻo tupu mita ʻe 4 ʻi ʻolunga). Ko e ʻakau ʻomi mei Mekesiko ʻikai fuoloa, ʻoku manakao ʻi he ʻapi ngoue koeʻuhi hono matalaʻiʻakau engeenga. ʻOku ui foki ko e Cassia alata L.

Ko e ʻuhinga ko hono hingoa, teʻelango (kaniteli), ko hono ngaahi matalaʻiʻakau ʻoku nau meimei tatau ʻenau ʻasi mo e ulo ʻo e teʻelango.

Hingoa ʻi he ngaahi lea kehe

• mulamula (lea fakaniuē)
• faʻi lafa, laʻau faʻi lafa (lea fakahaʻamoa)
• bai ni cagi (lea fakafisi)

Tataku

• http://www.hear.org/pier/species/senna_alata.htm
• Hokohoko ngaahi ʻakau; Vaʻa fekumi ngoue Vainī
• Tongan dictionary; C.M. Churchward
• Plants of Tonga; T.G. Yuncker; BPB bulletin 220, Honolulu 1959

Yunka mut'uy icha Yunka mutuyllu^[1] (Senna alata syn. Cassia alata)^[2] nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq yuram, rikch'aq mut'uymi. Hampi yuram.

Pukyukuna

1. ↑ Louis Girault: Kallawaya - guérisseurs itinérants des Andes. Recherches sur les pratiques médicinales et magiques. Paris 1984.
2. ↑ The Plant List: Senna alata (L.) Roxb.

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yunka mut'uy.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yunka mut'uy

पीताम्बर (emperor's candlesticks,^[1] candle bush,^[2] candelabra bush, Christmas candles,^[3] empress candle plant, ringworm shrub, or candletree) एक एकवर्षीय, झाड़ीदार, पुष्पीय पौधा है। इसकी २६० से अधिक जातियां हैं, जिन में से अधिकांश दक्षिणी अमेरिका मूल की हैं। मौजूदा वक्त में यह प्रजाति विभिन्न उष्ण-कटिबंधीय देशों में पायी जाती है, अफ्रीका, आस्ट्रेलिया, एशिया में यह पौधा आक्रामक विदेशी प्रजाति के रूप में जाना जाता है, उत्तर भारत की तराई में पीतांबर लखीमपुर जनपद के कस्ता गाँव में देखा गया, यह तराई में इसकी मौजूदगी का पहला वाकया है, जिसे दर्ज किया गया

पीताम्बर-कृष्ण पुष्प (पीतांबर भगवान कृष्ण का एक नाम)

पुष्प

पीताम्बर का पुष्प गुच्छ (बाली) ६ से २५ इंच तक लम्बी होती है, जिसमें कई पीले रंग के पुष्प लगे होते है, स्वर्ण की भाँति चमकीली बड़ी-बड़ी बालियों में लगे पुष्पों के कारण यह मानव समाज में आकर्षण का केंद्र बन गया, इस कारण इसे सजावटी पुष्पों की श्रेणी में भी रखा जाने लगा है

पीताम्बर पुष्प जो खीरी जनपद में मिला

आर्थिक महत्व

पीताम्बर का त्वचा रोग व् पेट के रोगों में विशेष महत्त्व है, ग्राम पाजटिव बैक्टीरिया एवं ई-कोलाई बैक्टीरिया पर इसका प्रभाव जांचा जा चुका है, कुष्ठ व् त्वचा के विभिन्न रोगों के अतिरिक्त यह पीतांबर यकृत व् भोजन-नाल से संबधित विभिन्न रोगों में लाभकारी है, संसार के विभिन्न जगहों पर कई समुदाय इसकी पत्तियों, पुष्प व् जड़, के रस को त्वचा रोगों व् पेट के रोगों में प्रयोग करते है

सन्दर्भ

1. ↑ साँचा:PLANTS
2. ↑ "Plant species and sites" (PDF). Government of Australia. अभिगमन तिथि 1 May 2018. Cite journal requires |journal= (मदद)
3. ↑ Weeds of Australia, Queensland Government, 2014-10-20, अभिगमन तिथि 1 May 2018

बाहरी कड़ियाँ

• यह है सोने सा दमकता पीताम्बर- डेली न्यूज एक्टीविस्ट अखबार
• पीताम्बर एक अनोखा पुष्प, दुधवा लाइव
• खीरी में मिला मैक्सिन औषधीय पौधा अमर उजाला बरेली लखीमपुर, पीलीभीत, शाहजहांपुर, बदायूं ३०-१०-२०१२, पृष्ठ-१
• खीरी में मैक्सिकन औषधीय पौधा मिला अमर उजाला बरेली ३०-१०-२०१२ पृष्ठ १६
• तमाम व्याधियों के मूलानाश की क्षमता वाली एक वनस्पति- हस्तक्षेप
• पीताम्बर पुष्प की अनोखी आभा- लोकमत लाइव
• उदंती मासिक पत्रिका में पीताम्बर

சீமையகத்தி அல்லது வண்டுகொல்லி (Candle Bush, Cassia alata) வெப்ப மண்டலங்களில் வளரும் ஒரு நிலைத்திணை (தாவரம்) ஆகும். இதன் உயிரியல் வகைப்பாட்டு இலத்தீன் பெயர் சென்னா அலாட்டா (Senna alata). இதன் பழையப் பெயர்,கேசியா அலாட்டா (Cassia alata) என்பதாகும். இத்தாவரம் வாபேசியே (Fabaceae) குடும்பத்தில், சீசல்பின்னியாய்டியே (Caesalpinioideae) துணைக்குடும்பத்தைச் சேர்ந்தது. முன்பு இதனுடையப் பேரினப் பெயர், 'கேசியா' (Cassia)^[3] என்பதாகும். தற்போது இதன் பேரினம், 'சென்னா' (senna) என்பதே ஆகும்.

இத்தாவரம் அலங்காரச் செடியாகவும் மருத்துவ குணம் கொண்டதாகவும் அறியப்படுகின்றது. சீமையகத்தி (சீமை=வெளிநாடு + அகம்=உள்ளே + தீ=தீமை) என்றால், 'உடலிலிருக்கும் தீங்கை நீக்கவல்ல வெளிநாட்டுத் தாவரம்' என்பது பொருளாகும்.

இத்தாவரத்திற்கு அஞ்சலி, சீமை அகத்தி, பேயகத்தி, அலடா, காலவகத்தி, சீமைஅவுத்தி, சிண்டுகை, சிரிகை, பைரவம், பொன்னகத்தி, புளியச்சிகா செடி, புழுக்கொல்லி, வண்டு கொல்லி போன்ற வேறுபெயர்களும் உண்டு.^[4]

இத்தாவரத்தினை, ஆங்கிலத்தில் 'மெழுகுவத்திப் புதர்' என்றும், மற்றும் சில பெயர்களாலும் ^[5] அழைக்கின்றனர். மேலும், தமிழ் உள்ளிட்ட பிற மொழிகளில் பல்வேறு பெயர்களால் .^[6] அழைக்கப்படுகிறது.

வாழிடம்

இதன் தாயகம் மெக்சிகோ நாடாகும். எனினும், இது பெரு வெப்ப மண்டலத் தாவரமாக இருக்கிறது. அதாவது, ஆசியா, ஆப்பிரிக்கா, அமெரிக்கா உள்ளிட்ட உலகின் பெரும்பான்மையான கண்டங்களிலுள்ள , நாடுகளில் இத்தாவரம் காணப்படுகிறது.

வளரியல்பு

இத்தாவரம், தான் வாழும் இடத்தின் தாவரங்களை விட வேகமாக வளரும் இயல்பைப் பெற்றிருக்கிறது.^[7] எனவே, இவை நாட்டிற்கு நாடு உருவத்தால் வேறுபாட்டு, அவ்வேறுபாடு மரபுவழியாகத் தொடர்கிறது.^[8][9] இது 3 முதல் 4 மீட்டர் உயரம் வளரக்கூடியது. இதன் இலைகள் 50முதல்80செ.மீ நீளமுடையது. இதன் இலைகள் இரவில் மூடிக்கொள்ளும் குணமுடையது. இதன் 'இருபுறவெடிக்கனி' வகையினைச் சாரந்த விதைகள், நீர் அல்லது விலங்குகள் மூலம் பரவும் இயல்புடையதாகும்.

தென் தமிழ்நாட்டில் அதிகமாகக் காணப்படுகிறது. மண் வளமும் ஈரப்பதம்மும் உள்ள ஆற்றுப்படுகைகளில் மிக நன்றாக வளரும் இயல்புடையது. இதனை வெட்டவெட்ட, நன்குத் தழைத்து வளரும் தன்மையுடையதாக இருக்கிறது.

மருத்துவ குணங்கள்

• இதன் இலைகள் அதிகமாக, முறைப்படி மருத்துவத்திற்குப் பயன்படுத்தப் படுகிறது.^[10]
• தோல் மற்றும் இரத்த அழுத்த நோய்கள் தீரப் பயன்படுகிறது.
• இலைகளில் தடுப்பு சக்தி இருப்பதால் சோப்பு, முகப்பூச்சாகவும் பிலிப்பைன்சில் பயன்படுத்துகிறார்கள்.
• இதனுடைய தண்டின் பட்டை, இருபாலரின் இனப்பெருக்க மண்டல நோய்களைத் தீர்க்கவும் பயனாகிறது.
• மலக் கழிவைக் குணப்படுத்தும் மருந்திலும் பயனாகிறது.
• இதன் பூக்களை நீரில் இட்டு, பின்னர் அதனைக் காய்ச்சி உண்டு வர சிறுநீரகத் தொந்தரவுகள் நீங்குமென சித்த மருத்துவம் கூறுகிறது.

காட்சியகம்

• சிவப்பு மலர்களுடன்..

• பூங்கொத்து

• மஞ்சள் மலர்கள்

• இருபுறவெடிக்கனிகள்

மேற்கோள்கள்

1. ↑ "[[[:en:Flowering plant]] பூக்கும்தாவரங்கள்-Magnoliophyta]". பார்த்த நாள் 2009-08-12.
2. ↑ International Legume Database & Information Service
3. ↑ இதில் Formerly placed here என்ற உட்பிரிவைப் பார்க்கவும்
4. ↑ தமிழுள்ள வேறு பெயர்கள்-Encyclopedia of Indian medicinal plants
5. ↑ (candle bush,Christmas-candle, candlestick senna, ringworm senna, ringworm bush, ringworm shrub, seven-golden-candlesticks)
6. ↑ சீமையகத்தியின் பலமொழிகளுக்குரியப் பெயர் பட்டியல்
7. ↑ Kolar, C.S.; D.M. Lodge (2001). "Progress in invasion biology: predicting invaders". Trends in Ecology & Evolution 16 (4): 199–204. doi:10.1016/S0169-5347(01)02101-2.
8. ↑ Churchill F.B. 1974. William Johannsen and the genotype concept. J History of Biology 7, 5-30. Wilhelm Johannsen in 1911.
9. ↑ Johannsen W. 1911. The genotype conception of heredity. American Naturalist 45, 129-159
10. ↑ Science direct

ஆதாரங்கள்

1. PIER இணையத்தளம்
2. Cassia alata – International Legume Database & Information Service
3. Biodiversitylibrary, Cassia alata
4. Wiki species- Taxonavigation

సీమ తంగేడును అవిచిచెట్టు, మెట్టతామర, సీమ అవిసె, తంటెము అని కూడా అంటారు. దీని వృక్ష శాస్త్రీయనామం సెన్నా అలటా (Senna alata), దీనిని ఆంగ్లంలో కాండిల్ బుష్ (Candle Bush) అంటారు. ఇది ముఖ్యమైన ఔషధ వృక్షం, అలాగే Caesalpinioideae ఉపకుటుంబంలోని పుష్పించే మొక్కలకు చెందిన అలంకార మొక్క. ఈ చెట్టు యొక్క పువ్వులు తంగేడు చెట్టు పువ్వులను పోలి ఉండుట వలన సీమ తంగేడుగా ప్రసిద్ధి చెందింది. ఈ చెట్టును ఇంకా ఎంప్రెస్ కాండిల్ ప్లాంట్ (సామ్రాజ్ఞి కాండిల్ మొక్క), రింగ్వార్మ్ ట్రీ (తామరవ్యాధి చెట్టు) అని కూడా అంటారు. సెన్నా యొక్క ఒక అద్భుతమైన జాతి ఇది, కొన్నిసార్లు దానియొక్క సొంత ప్రజాతి Herpeticaగా వేరు చేయబడింది. సీమ తంగేడు మెక్సికో ప్రాంతానికి చెందినది, విభిన్న ప్రాంతాలలో కనుగొనబడింది. ఉష్ణ ప్రదేశాలలో ఇవి సముద్ర మట్టానికి 1200 మీటర్ల ఎత్తులో పెరుగుతాయి. ఆస్ట్రోనేషియాలో ఇది ఒక ఆక్రమిత జాతి. శ్రీలంక సాంప్రదాయ వైద్య ప్రక్రియలో దీనిని ఒక మూలపదార్థముగా (ముఖ్య మూలికగా) ఉపయోగిస్తారు. ఈ చెట్టు 3 నుంచి 4 మీటర్ల పొడవు ఉంటుంది. (The shrub stands 3–4 m tall, with leaves 50–80 cm long.) ఈ చెట్టు యొక్క పుష్పగుచ్ఛాలు పసుపు రంగులో ఉండి, పసుపు కొవ్వొత్తి వలె ఆకర్షంగా ఉంటాయి. ఈ చెట్టు యొక్క కాయలు చక్కగా, సరళంగా 25 సెంటీమీటర్ల పొడవు వరకు ఉంటాయి. ఈ చెట్టు యొక్క విత్తనాలు నీటి ద్వారా లేక జంతువుల చేత వివిధ ప్రదేశాలకు చేరి మొక్కలుగా పెరుగుతాయి. వీటి ఆకులు దగ్గరగా చూసినప్పుడు ముదురువిగా కనబడతాయి.

Inflorescences and foliage

Cassia alata in Malaysia

ఇవి కూడా చూడండి

సెన్నా

తంగేడు

సీమ రేల - దీనిని కూడా సీమ తంగేడు అని పిలుస్తారు, అయితే ఇది ఎరుపు రంగు పువ్వులతో ప్రత్యేకంగా ఉంటుంది.

သင်္ဘောမဲဇလီပင်

ကျေးလက်တောရွာနှင့် မြို့ဆင်ခြေဖုံးလမ်းဘေးများ၊ မြေရိုင်းဖုန်းဆိုး များ၌ အလေ့ကျပေါက်နေသောသင်္ဘောမဲဇလီပင်ကို မြင်ဖူးတွေ့ဖူးသူများပေလိမ့်မည်။ ယင်းကို မဲဇလီကြီးဟူ၍ လည်းကောင်း၊ မဲဇလီခါးဟူ၍လည်းကောင်းခေါ်ဝေါ်ကြ သေးသည်။ သင်္ဘောမဲဇလီပင်သည် အပူပိုင်းဇုန်ဒေသ၌ ပေါက်ရောက်သောအပင်မျိုးဖြစ်ပြီးလျှင်ရှင်သန် လွယ်သဖြင့် ထိုဒေသများ၌အနှံ့အပြားတွေ့ကြရသည်။ နှစ်ကြာခံ အပင်မျိုးဟု ဆိုရသော်လည်းအပင်သက် တိုသောအပင်မျိုးဖြစ်သည်။ သို့သော်တစ်ခါပေါက်မိလျှင်ထိုနေရာတစ်ဝိုက်၌အစေ့ကျရာမှ ပြန်၍ပေါက်သဖြင့်မျိုးအဆက်မပြတ်နိုင်တော့ချေ။ သင်္ဘောမဲဇလီသည်လီဂူမီနိုးစီးမျိုးရင်း(Leguminosae; ယခုအခါတွင် Fabaceae)ဝင်ဖြစ်သည်။

ရုက္ခဗေဒအမည်ဖြင့် ကက်ဆီယာအလာတာ(Cassia alata; ယခုအခါတွင် Senna alata) ဟုခေါ်သည်။ ခြုံပင်မျိုးဖြစ်၍ ငါးပေမှခြောက်ပေကျော်ခန့်အထိ အမြင့်ရှိနိုင်သည်။ အရွက်များသည်ထိပ် ရွက်မြွှာ မပါသော (ငှက်မွေးရွက်မြွှာစုံ) ရွက်ပေါင်းဖြစ်သည်။ ရွက်လက်များသည် တစ်ပေကျော်ခန့်ရှည်၍ ဆိုင်လျက်ထွက်သော ရွက်မြွှာများသည် လေးလက်မမှငါးလက်မခန့်အရှည်ရှိပြီးလျှင် အရင်းအဖျား ဝိုင်းသည်။ ရွက်မြွှာများတွင်အကြောများထင်ရှား၍ ရွက် ကြောပြိုင်ဖြစ်လေသည်။ ရွက်လက်ရိုးတံ နှင့်ရွက်မြွှာ ရွက်ညှာတို့သည်နီဝါဝါအရောင်မျိုးရှိလေသည်။ စက်တင်ဘာလခန့်မှစ၍ အဖူးတံ၊ အပွင့်တံများ ထွက်စပြုသည်။ အပွင့်တံများသည်အကိုင်းများ ၏အဖျား၌ ထောင်၍ထွက်ကြသည်။ တောက်ပသောအဝါရောင်၊ သို့မဟုတ် လိမ်မော်ရောင် တစ်ပင်တိုင် ပန်းခိုင်မျိုးဖြစ်၍ ခြောက်လက်မခန့်ရှည်သည်။ အပွင့်များ၌ပွင့်ညှာမရှိဘဲ၊ ပွင့်တံ၏ ပတ်လည်တစ်လျှောက်ကပ်၍ ပွင့်ကြရာ အရင်းပိုင်းမှ အပွင့်တို့သည်ရင့်သည်။ အဖျားပိုင်းသည် အပွင့်နုများနှင့်အဖူး များဖြစ်လေသည်။ သင်္ဘောမဲဇလီသီးသည် အသီးတောင့်ဖြစ်လေသည်။

မြန်မာဆေးကျမ်းများအလိုအရ မဲဇလီခါး၊ သို့မဟုတ်သင်္ဘောမဲဇလီရွက်သည်ခါး၏။ ဆီးရွှင်စေ၏။ သည်းခြေနာကိုငြိမ်းစေတတ်၏။ သွေးကိုသက်စေ၍ လေကို ပျက်စေတတ်၏ဟုဆိုသည်။ ထိုပြင် အရေပြားရောဂါများ အတွက်လည်းဆေးဖက်ဝင်သည်ဟုဆိုကြသည်။ ပွေးပေါက်သော် အရွက်ရင့်များ ဖြင့်ပွတ်တိုက်ပေးကပျောက်ကင်းနိုင်သည်။ ထိုပြင်ဝမ်းချုပ်လျှင် အရွက်အနုများကိုလည်းကောင်း အဖူးအပွင့် များကိုလည်းကောင်းပြုတ်၍တို့စားကြသည်။ ဟင်းချိုဟင်းခါး ချက်၍လည်းစားသုံးကြသည်။ သုပ်၍လည်း စားကြသည်။ အရွက်နုများကိုနေလှန်း၍ လက်ဖက်ခြောက်အကြမ်း ကဲ့သို့လည်းသုံးစွဲကြသည်။ အဖူးအပွင့်များ ကိုအခြောက်လှန်း ပြီးသော်အမှုန့်ထောင်း၍ဝမ်းနှုတ်ဆေးတစ်လက်ကဲ့သို့လည်း သုံးစွဲကြလေသည်။

အိန္ဒိယဆေးကျမ်းများအလိုမှာ အရွက်နုနှင့် အပွင့်ပြုတ်ရည်သည် ရေယုန်နှင့်အခြားအရေပြား ရောဂါများ အတွက်လည်းကောင်း၊ ကာလသားရောဂါနှင့်စပ်လျဉ်းသော အနာရောဂါများအတွက်လည်းကောင်း၊ အဆိပ်ရှိသော ပိုးမွှားကိုက်လျှင်လည်းကောင်းအသုံးပြုနိုင်သော ဆေးတစ်လက်ဟုဆိုသည်။ အားတိုးဆေးရည်တစ်မျိုးအဖြစ် လည်းသောက်သုံးနိုင်သည်။ ထိုပြင်ဝမ်းနှုတ်ဆေး၊ သလိပ်ရွှင်ဆေး၊သန်ချဆေးနှင့်ချုပ်ဆေးအဖြစ်လည်း သုံးနိုင်သည်။ အရွက်စိမ်းလတ်လတ်ဆတ်ဆတ်များကိုအရည်ညှစ်၍ သံပရာရည်နှင့်ရောတိုက်လျှင်က လေးများအတွက် သန်ချဆေးတစ်လက်ဖြစ်သည်။ အစေ့များသည်လည်း အရေပြား ရောဂါများအတွက် ဆေးဖက်ဝင်သည်ဟုဆိုလေသည်။^[၁]

Ringworm Shrub (သင်္ဘောမဲဇလီ)

• Botany Term: Senna alata (L.) Roxb., syn. Cassia alata L.^[၂][၃]
• Species/Family: Fabaceae

သင်္ဘောမဲဇလီ

ပုံသဏ္ဌာန် : ချုံပင်ငယ်၊ ပင်ပျော့မျိုးဖြစ်၍ အကိုင်းဖျာထွက်သည်။ ငှက်မွေးရွက် ပေါင်းဖြစ်၍ ရွက်မွှာများ (၇) စုံမှ (၈) စုံ အထိရှိပြီး ရွက်ဆိုင်ထွက် သည်။ ရွက်ထိပ်နှင့် ရွက်ရင်းသည် လုံးဝိုင်းသည်။ အရွက်များသည် ပြောင်ချောသည်။ အဆုံးမရှိပန်းခိုင် ဖြစ်သည်။ အဝါရောင်အပွင့်များ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပွင့်သည်။ အသီးတောင့်ဖြစ်၍ ပြားချပ်သည်။ အစေ့သည် လေးထောင့်ပုံသဏ္ဌာန် ဖြစ်သည်။ အပင် ပင်လတ် မျိုးဖြစ်၍ အမြင့် ၁၀ ပေခန့်ထိ ရှိသည်။ အကိုင်း အသင့် အတင့် များသည်။ ပင်စည် စိမ်း၍ ချောမွေ့၏။ အရွက် ရွက်ပေါင်း ဖြစ်ပြီး ရွက်လွှဲ ထွက်သည်။ ရွက်ညှာ တုတ်ကာ အလယ်တွင် မြောင်းပါရှိသည်။ ရွက်မြွှာများ မျက်နှာ ချင်းဆိုင် ထွက်သည်။ အရွက် အောက်ဘက်ရှိ ရွက်မြွှာ များမှာ သေးငယ်၍ ရှည်မျောမျောပုံ ရှိပြီး ထိပ်ဘက်ရှိ ရွက်မြွှာများ ထိပ်ပိုင်း ကျယ်၍ အရင်းသို့ ရှူးသွား၏။ ရွက်ကြော ထင်ရှား၏။ ရွက်ပြား ချော၍ ရွက်နား ညီသည်။ အပွင့် အခိုင်လိုက် ပွင့်ပြီး လိမ္မော်ဝါရောင် ရှိသည်။ ပွင့်ဖတ်ရှိ အကြောများ ထင်ရှားသည်။ အသီး အက်ကွဲသီး ဖြစ်သည်။ သီးတောင့် ဖြောင့်ပြီး ပြောင်ချော သည်။ အစေ့ ၅၀ ကျော် ပါသည်။ အသုံးပြုနိုင်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ : အမြစ်၊ အပွင့်၊ အရွက်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့နိုင်သောနေရာများ : မြန်မာ နိုင်ငံ အနှံ့ အပြားတွင် ပေါက်ရောက်သည်။ ပေါက်ရောက်ပုံ သဘာ၀ အလျောက် ပေါက်ရောက်သည်။ အသုံးဝင်ပုံ : အာနိသင် မြန်မာ ဆေးကျမ်း များအလို အရ သင်္ဘောမဲဇလီ အစေ့သည် ဖန်၏။ လေကို ပယ်တတ်၏။ ယားယံခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ ပန်းနာ၊ပွေးနာ၊ အရေပြား ရောဂါတို့ကို ပျောက်ကင်း စေ၏။ ရောဂါ ဖြစ်စေတတ်သော ပိုးကို သေစေနိုင်၏။ ပဉ္စငါးပါးသည် ဝမ်းသက် စေ၍ သလိပ်ကို ပယ်၏။ ဆီးများ စေ၏။ နူနာ ကို ပျောက်ကင်း စေနိုင်သည်။ အသုံးပြုပုံ- အမြစ်

၁။ လက်ချားမှုန့် နှင့် ဖန်ခါးသီးမှုန့် ကို မဲဇလီမြစ် သွေးရည်နှင့် ဖျော်လိမ်းက ပွေးနာ ပျောက်၏။ အပွင့်

၁။ အပွင့်ကို ညက်ညက် ကြိတ်၍ လိမ်းသော် အရေပြား ရောဂါ ပျောက်၏။ အရွက်

၁။ အရွက်မှုန့်ကို ပျားရည်နှင့် တေ၍ လျက်သော် သွေးသား စင်ကြယ်၍ အသား အရေ ၀ဖြိုးပြီး အားအင် တိုးစေ၏။

၂။ အရွက်ဖြင့် ပွေး၊ ဝဲ၊ နှင်းခူ စသော အရေပြား ရောဂါ များကို နေ့၌ ၂ ကြိမ် မှန်မှန် ရက်အတန် ကြာ ပွတ်ပေးသော် ပျောက်၏။

၃။ အရွက်ကို ကြိတ်၍ အဆိပ် ရှိသော သတ္တဝါ များကိုက်သော နေရာသို့ အုံပေးသော် အဆိပ် ပြေ၏။

၄။ အရွက် ကြိတ်ညှစ်ရည် ဖြင့် လူပျိုနာ များပေါ်တွင် လိမ်းပေးက ပျောက်၏။

၅။ အရွက် ကိုကျကျ ပြုတ်၍ ခပ်နွေးနွေး အုံပေးသော် ခံတွင်း၌ အနာ အဖုများ ပေါက်ခြင်း၊ ရောင်ရမ်းခြင်း များပျောက်၏။

၆။ ၎င်းအရွက် နှင့် မုရားကြီး ရွက်ရော၍ မြုံ့ခြင်း၊ အရည်ကို မျိုပေးခြင်းဖြင့် ချောင်းခြောက် ရောဂါ ပျောက်၏။

၇။ အရွက်ကို သံပရာရည်နှင့် ကြိတ်၍ လိမ်းခြင်း၊ ယင်းပြုတ်ရည် နှင့် ဖန်ရည် ဆေးပေးခြင်း ဖြင့် နှင်းခူကြီးနာ ပျောက်၏။

၈။ အရွက်ကို ထောင်း၍ တမာရွက်ရည် နှင့် လိမ်းကျံ ပေးသော် ဝဲနာ၊နူနာ များ ပျောက်ကင်း၏။

၉။ အဖူးနှင့် အရွက်ကို ပြုတ်သောက် ပါက အသက်ရှူ ပြွန်ချောင်း ရောင်သော ရောဂါနှင့် ပန်းနာ ရောဂါကို သက်သာစေ၍ ဝမ်းကို သက်စေပြီး ဆီးကို များစေသည်။ သလိပ် ကိုလည်း ကျစေ နိုင်၏။^[၄]

ကိုးကား

1. ↑ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၃)
2. ↑ Senna alata (L.) Roxb. (Plants of the World Online, Kew Science). Retrieved 22 January 2020
3. ↑ Roskov, Y., Zarucchi, J., Novoselova, M. & Bisby, F. (†) (eds). (2020). ILDIS World Database of Legumes (version 12, May 2014). In: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, 2019 Annual Checklist (Roskov Y., Ower G., Orrell T., Nicolson D., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., DeWalt R.E., Decock W., Nieukerken E. van, Zarucchi J., Penev L., eds.). Digital resource at http://www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2019. Species 2000: Naturalis, Leiden, the Netherlands. ISSN 2405-884X.
4. ↑ http://arogyamonline.com/commodity/materials/?raw=126